Transcript تزریقات - eduirc.ir

‫بحث تزريقات و انواع آن‬
‫َ‬
‫تزریق در پزشکی به معنی یک روش وارد کردن داروهای مایع (آمپول) یا واکسن به داخل بدن با استفاده از سرنگ‬
‫و سرسوزن تیز است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫انتخاب روش تزریق مناسب‬
‫‪ -1‬سن‬
‫‪ -2‬وضعیت عروق‬
‫‪ -3‬تشخیص‬
‫‪ -4‬طول درمان‬
‫‪ -5‬دفعات تزریق‬
‫‪ -6‬حجم مایع تزریق‬
‫‪ -7‬نوع محلول یا داروی تزریقی‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫انواع تزريقات‬
‫گاهي اوقات براي رساندن سريع دارو به بدن بيمار و يا در صورتي كه از راه ديگري استفاده از دارو‬
‫غیر ممكن باشد‪ .‬محلول دارويي بايد براي بيمار تزريق گردد‪ 4 ،‬طريق تزريق مورد بحث مي باشد‪.‬‬
‫الف‪ -‬تزريق عضالني (‪IM: )intramascular‬‬
‫ب‪ -‬تزريق زير جلدي (‪SC: )subcutaneous‬‬
‫ج‪ -‬تزريق داخل جلدي (‪ID: )intradermal‬‬
‫د‪ -‬تزريق داخل وريدي (‪IV: )intravenous‬‬
‫تزريق عضالني‪ ،‬داخل و زير جلد توسط بهورز و براي انجام واكسيناسيون صورت مي گیرد و انجام‬
‫تزريق وريدي توسط بهورز مطلقا ممنوع مي باشد‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريقـات عضالنی‬
‫هر راه تزريقي ‪ ،‬بسته به نوع بافتي كه تزريق در آن صورت ميگیرد بطور خاص ي انجام ميشود ويژگيهاي بافتها میزان‬
‫جذب داروها و شروع اثر آنها را تحت تأثیر قرار ميدهد و قبل از تزريق يك دارو ‪ ،‬بايد حجم دارو‪ ،‬خواص دارو (براي‬
‫مثال مواد محرك ‪ ،‬غلظت) و موقعيت آناتوميكي محل تزريق را بدانيد (مثال وضعيت عروق و اعصاب بزرگ)‪.‬‬
‫عدم توانايي يك فرد در انجام تزريقات به نحو احسن‪ ،‬ميتواند نتايج معكوس داشته باشد‪ .‬انتخاب نامناسب محل‬
‫تزريق ممكن است باعث صدمه يا استخواني در آن ناحيه شود اگر قبل از تزريق آسپیره نشود امكان دارد كه سوزن‬
‫بطور تصادفي در شريان يا وريد قرار گیرد و ايجاد اشكال نمايد‪.‬‬
‫تزريق حجم زيادي از يك محلول باعث درد شديد ناحيه شده و ممكن است به ضايعه بافتني موضعي ختم شود‪.‬‬
‫درتزريق عضالني‪ ،‬دارو وارد عمق عضله مي شود‪ .‬در اين نوع تزريق مي توان حداكثر ‪ 5‬ميلي ليتر دارو تزريق كرد‪ .‬براي‬
‫تزريق بايد جايي را انتخاب كرد كه اعصاب و عروق بزرگ در سر راه نباشند تا سوزن به آنها بر خورد نكند‪ .‬در اين نوع‬
‫تزريق از سوزنهاي شماره ‪ 20‬تا ‪ 22‬استفاده مي شود‪.‬‬
‫تزریق عضالنی در افراد هموفیلی ممنوع است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريقـات عضالنی‬
‫فواید‬
‫‪ -1‬امکان اثر با دوام طوالنی‬
‫‪ -2‬داروهايي كه نمي توان به صورت وريدي تزريق كرد‬
‫‪ -3‬تجويز داروهايي كه با آنزيم هاي گوارش ي ايجاد تداخل مي كنند‬
‫‪ -4‬مناسب در شرایط تهوع و استفراغ‬
‫معایب‬
‫‪ -1‬اختالالت انعقادي‬
‫‪ -2‬ادم يا ورم اندام ها يا محل تزريق‬
‫‪ -3‬شوك‬
‫‪ -4‬ابسه و سفتی و یا درد در محل تزریق‬
‫محل تزریق‪:‬‬
‫عضله سرین(باسن)‪ ،‬ران (اطفال کوچک و نوزادان) ‪ ،‬دلتوئید‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريقـات عضالنی‬
‫نكته‪:‬‬
‫‪ -1‬قبل از وارد كردن سوزن از بيمار بخواهيد خود را شل نمايد‪.‬‬
‫‪ -2‬در برخي از موارد موقع تزريق ممكن است سر سوزن از كالهك )‪(hub‬كنده شود ‪ .‬لذا بهتر است كمي از سر سوزن در خارج از پوست باقي‬
‫بماند ‪.‬‬
‫‪ -3‬هر چه دارو آهسته تزريق شود درد و ريسك بعض ي عوارض كمتر خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -4‬براي تزريق داروهاي روغني (نظیر برخي از ويتامین ها ) و كريستالي (نظیر پني سيلین) بهتر است از سر سوزن هاي بزرگتر استفاده شود ‪.‬‬
‫‪ -5‬گنجايش سريع عضله دلتوئيد حداكثر ‪ 2ml‬و سرين حدود ‪ 5ml‬است و تزريق بيش از اين میزان با درد و ناراحتي نسبتا شديد (و گاهي‬
‫آبسه استريل) همراه خواهد بود و در چنین مواردي (نظیر تزريق متوكاربامول) دارو بايستي بطور منقسم در دو طرف تزريق شود‪.‬‬
‫‪ -6‬برخي از بيماران در موقع تزريق دچار شوك وازوواگال مي شوند‪ .‬لذا در موقع تزريق بايستي بيمار دراز كشيده باشد‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريق داخل عضله سريني متوسط‬
‫محلهاي مناسب براي تزريق داخل ربع خارجي و بااليي سرين است‪.‬‬
‫به دليل دوري آن از عصب سياتيك و شريان گلوتئال فوقاني سالم ترين محل براي تزريق عضالني است براي‬
‫مشخص كردن محل تزریق عضله سرین را به چهار قسمت تقسیم کرده و تزریق را در ربع فوقانی و خارجی آن انجام‬
‫می دهیم‪.‬‬
‫انتخاب محل تزريق براي جلو گیري از صدمات ناش ي از آن به قدري حائز اهميت است كه هيچ تزريقي بدون ديدن‬
‫كامل محل نبايد انجام گیرد‪.‬‬
‫در موقع تزريق در ماهيچه سريني توصيه مي شود كه فرد به روي شكم در حالي كه انگشت شست پا به طرف داخل‬
‫باشد دراز بكشد‪ .‬اين حالت به نمايان شدن كامل محل و همچنین شل شدن عضله كمك مي كند‪ .‬در حالت ايستاده‬
‫محل كامال نمايان نيست و ماهيچه معموال منقبض است كه به ناراحتي بيمار اضافه مي كند‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريق داخل دلتوئيد‬
‫از اين روش بهتر است در كودكان و افراد الغر استفاده نشود‪ .‬منطقه تزريق‪ ،‬ناحيه مثلثي شكل بر‬
‫روي عضله دلتوئيد است كه قاعده آن در محاذات كنار تحتاني زائده آكروميون و رأس آن حد‬
‫تحتاني عضله دلتوئيد است ‪ .‬در عمل نقطه هاي به فاصله سه انگشت پايین تر از زائده‬
‫آكروميون در سطح خارجي بازو محل مناسب براي تزريق است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريق داخل عضله پهن خارجي ران‬
‫در سطح كناري ران انجام می شود‪ .‬اين ماهيچه نسبتا بزرگ است و عصب و رگ بزرگي در حوالي‬
‫آن نيست و مفصلي را نمي پوشاند‪ .‬براي تزريق در اين محل‪ ،‬بايد در حالت دراز كشيده و يا‬
‫نشسته قرار گرفت‪ .‬اين محل براي تزريق به كودكان مناسب است چون مي توان ماهيچه را به‬
‫صورت توده اي در دست جمع كرد‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريق زیر جلدي‬
‫تزريق زير پوستي ‪ ،‬محلول دارويي را به داخل بافت زير پوست مي فرستد‪ .‬تزريق زير پوستي با تزريق زير جلدي مترادف است‪.‬‬
‫محل های تزريق زير پوستي‪ :‬قسمت روی ساعد‪ ،‬ران‪ ،‬شكم براي انجام اين تزريق استفاده می شود‪ .‬براي تزريق زير جلدي از‬
‫سوزن شماره ‪ 25‬استفاده مي شود‪.‬‬
‫بافتهاي زير جلدي دارای بافت چربی است و خون زيادي ندارند‪ ،‬جذب دارو در تزريقات زير جلدي كند تر از تزريق عضالني است‪ .‬از‬
‫راه زير جلدي فقط بايد به مقدار كم دارويي(‪ 0/5 -1‬س ي س ي) محلول در آب تزريق گردد‪.‬‬
‫بافتهاي زير جلدي نسبت به محلولهاي محرك و حجم هاي زياد محلول حساس است ‪ .‬تجمع دارو ها در بافت مي تواند ايجاد آبسه‬
‫نمايد كه به صورت بر جستگي هاي سفت و دردناك در محل تزريق مشخص مي شود‪.‬‬
‫اگرتزريق زير جلدي مكرر ضروري باشد‪ .‬تغيیر محل تزريق براي اجتناب از ناراحتي بيمار و احتمال صدمه رسيدن به بافت اهميت‬
‫دارد‪.‬‬
‫زاويه تزريق‪ :‬در اين نوع تزريق بسته به طول سوزن بین ‪ 45-60‬درجه متغیر است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزريق داخل جلدي‬
‫تزريق محلول در داخل اليه هاي بااليي پوست را تزريق داخل جلدي مي گويند‪.‬‬
‫از تزريقات داخل جلدي )‪ (Intradermal‬براي تست هاي آلرژيك ‪ ,‬برخي از واكسيناسيونها و نیز بررس ي پاسخ سيستم‬
‫ايمني استفاده مي شود و معموال سرنگهاي يك ميلي ليتر مدرج (نظیر سرنگ توبركولین یا انسولین) با سر سوزنهاي نمره ‪ 25‬تا ‪27‬‬
‫بكار برده مي شود و اكثرا در قسمت داخلي ساعد (حدود ‪ 10‬سانتيمتر پايينتر از شيار آرنج ) انجام مي شود ‪.‬‬
‫روش كار بدين ترتيب است كه پوست محل با الكل پاك شده و سپس سوزن با زاويه ‪ 15‬درجه و به میزان ‪ 2‬تا ‪ 3‬ميليمتر داخل درم‬
‫شده (شكل زیر) و آنگاه دارو (معموال ‪ 0.1‬ميلي ليتر) به آرامي تزريق مي شود كه به صورت يك عدس برآمده مي شود‪ .‬در پايان‬
‫بدون ماساژ سوزن خارج مي شود و يك دايره به قطر يك سانتيمتر دور آن كشيده و ساعت و تاريخ تست نوشته مي شود ‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫به چند طريق ميتواند ناراحتي بيمار را كاهش داد‪.‬‬
‫‪1‬ـ انتخاب يك سوزن نوك تیز با طول و قطر مناسب‪.‬‬
‫‪2‬ـ انتخاب محل مناسب تزريق و استفاده از مناطق آناتوميك مناسب‪.‬‬
‫‪3‬ـ قبل از تزريق محل تزريق را يخ بگذاريد تا ايجاد بي حس ي موضعي كند و از شدت درد بكاهد‪.‬‬
‫‪4‬ـ سوزن را به نرمي و سريع داخل بافت كنيد‪.‬‬
‫‪5‬ـ سرنگ را در حيني كه سوزن در بافت است نگهداريد‪.‬‬
‫‪6‬ـ براي كم كردن سفتي ‪ ،‬عضالت مريض را در وضعيت مناسب قرار دهيد‪.‬‬
‫‪7‬ـ توجه مريض را با صحبت كردن با او يا معطوف كردن فكرش به چیزهاي خوش آيند از تزريق برگردانيد‪.‬‬
‫‪8‬ـ محل تزريق را بعد از تزريق براي چند ثانيه ماساژ دهيد مگر ماساژ دادن ممنوع باشد‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫وسائل تزریق‬
‫دستکش‬
‫سرسوزن‬
‫سرنگ‬
‫جعبه مخصوص اشیاء تیز و آلوده‬
‫مواد ضدعفونی کننده( ید‪ -‬یدوفور‪ -‬پوویدون آیودین‪ -‬الکل ‪ %70‬کلر هگزیدین)‬
‫گارو‬
‫آنژیوکت‪ ،‬ست سرم‪ ،‬سه راهی‬
‫اسکالپ وین‬
‫تورنیکت‪-‬‬
‫چسب ها( کاغذی – غیر آلرژیک‪ -‬و با چسبندگی مختلف‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫سرنگها ‪syrings‬‬
‫براي تزريق بهتر است از سرنگ پالستيكي يك بار مصرف استفاده شود‪ .‬سرنگ پالستيكي‬
‫را به هيچ عنوان نبايد دو بار‪ ،‬حتي براي يك فرد‪ ،‬به كار برد‪.‬‬
‫سرنگ از دو قسمت تشكيل شده‪ ،‬يكي قسمت بیروني كه درجه و اندازه روي آن نوشته‬
‫است و ديگري قسمت داخلي و يا پيستون كه با فشار به آن مايع به خارج راه پيدامي‬
‫كند‪.‬‬
‫نبايد به پيستون و سوزن كه با دارو و بدن بيمار تماس دارند دست زد زيرا آلودگي‬
‫ميكروبي پيدا مي كنند‪.‬‬
‫سرنگ پالستيكي همراه با سوزن استريل كه باز شده باشد نمي توان مدت زيادي (حداكثر‬
‫براي چند دقيقه) در هواي آزاد نگاه داشت زيرا گرد و غبار هوا آن را آلوده مي كند‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫سرنگها ‪syrings‬‬
‫اندازه سرنگ ها نیز متفاوت است و از معمولي ترين انواع آن سرنگ ‪ ،2 ،1‬و سرنگ ‪ 5‬س ي س ي است‪ .‬براي تزريقات عضالني‪ .‬زير‬
‫جلدي و داخل جلدي معموال از سرنگهاي ‪ 1‬تا ‪ 5‬س ي س ي استفاده مي شود‪.‬‬
‫سرنگ هاي انسولین يك ميلي ليتر را در خود جاي مي دهند و به واحد درجه بندي مي شوند‪ .‬بيشتر سرنگهاي انسولین ‪ 100‬واحدي‬
‫(‪ ) 100u‬هستندكه براي استفاده از صد واحد انسولین هستند‪ .‬هر ميلي ليتر معادل ‪ 100‬واحد مي باشد‪ .‬سرنگهاي ‪ 40‬واحدي و‬
‫‪ 80‬واحدي انسولین نیز وجود دارد‪ .‬اين گونه سرنگها‬
‫براي استفاده از مقادير كم داروها به كار مي روند و يا براي انجام تستهاي‬
‫داخل جلدي از آنها استفاده مي شود‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫سوزنها ‪NEEDLES :‬‬
‫سوزنها همراه با سرنگ استاندارد بصورت بسته بندي شده وجود دارد‪.‬‬
‫سوزن ها در بسته بندي جدا هم وجود دارند‪ ،‬كه بتوان سوزن مورد نظر را انتخاب كرد‪.‬‬
‫سوزن ها يكبار مصرف هستند‪.‬‬
‫هر سوزن سه قسمت دارد‪:‬‬
‫‪1‬ـ قسمتي كه به سرنگ متصل است‪.‬‬
‫‪2‬ـ ‪ shaft‬يا تنه سوزن‬
‫‪3‬ـ نوك تیز سوزن ‪.‬‬
‫اندازه سوزنها نیز متفاوت است و اندازه ها از ‪ 18‬تا ‪ 26‬وجود دارد‪ .‬هر چه شماره سوزن بيشتر باشد قطر‬
‫سوزن كمتر است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫انواع سر سوزن‪:‬‬
‫شكل‬
‫رنگ‬
‫ابعاد‬
‫صورتی‬
‫سایز‬
‫‪18 G‬‬
‫‪19 G‬‬
‫زرد‬
‫سبز‬
‫‪20G‬‬
‫‪0.81x38mm‬‬
‫مشکی‬
‫آبی‬
‫‪21G‬‬
‫‪22 G‬‬
‫‪0.64x32mm‬‬
‫‪23G‬‬
‫قرمز‬
‫‪24 G‬‬
‫نارنجي‬
‫‪25 G‬‬
‫قهوه‌اي‬
‫‪26 G‬‬
‫خاكستري‬
‫‪27G‬‬
‫‪28 G‬‬
‫سرنگ‌انسولين‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫‪0.34x12mm‬‬
‫‪29 G‬‬
‫سوزنها ‪NEEDLES :‬‬
‫انتخاب نوع سوزن بر حسب قطر با شماره سوزن‪ ،‬بسته به غلظت مايعي دارد كه قرار است تزريق شود‪.‬‬
‫در تزريقات عضالني از سوزنهاي طويلتر بايد استفاده كرد‪ .‬در اشخاص چاق سوزن بلندتري الزم است تا در افراد الغر‪،‬‬
‫اگر مايع تزريق محلول آبي باشد قطر سوزن بايد كمتر و سوزن نازكتر باشد‪.‬‬
‫چنانچــه مــايع روغنــي و ســفت باشــد بايــد از ســوزن مــخيم تــر و بــا شــماره پــايین تــر كــه ســورا گشــادتري دارنــد اس ـتفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫در تزريق اطفال بايد از سرنگهاي كوچكتر و سوزن هاي نازك تر استفاده نمود‪.‬‬
‫به طور معمول براي تزريقات عضالني از سوزن هاي شماره ‪ 20-23‬استفاده مي شود‪.‬‬
‫تزريقات زير جلدي نياز به سوزنهايي با قطر كمتر دارند مثال سوزن شماره ‪ 25‬و براي تزريق داخل جلدي‪ ،‬سوزن ريزتري‬
‫با شماره ‪ 26‬مورد نياز است‪.‬‬
‫يك سوزن بـا شـماره ‪ 18‬ـ‪16‬بـراي تزريـق خـون و فرآوردههـاي آن مناسـب اسـت‪ ،‬بـه خـاطر ايـن اسـت كـه صـدمه كمتـري بـه‬
‫گلبولهاي قرمزي وارد شود‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫آمپولها يا پوكهها‬
‫آمپولها شامل دوزهاي انفرادي دارويي به شكل مايع و یا پودر هستند و به اندازههاي مختلف موجود هستند‪ .‬حجم‬
‫آنها از ‪1‬س ي س ي تا‪ 10‬س ي س ي و يا بيشتر را شامل ميشوند‪.‬‬
‫يك آمپول معموال از يك شيشه شفاف كه به يك قسمت تنگ بنام گردن محدود شده و براي كشيدن مايع آمپول اين‬
‫قسمت بايد جدا شود‪.‬‬
‫خط رنگي كه اطراف گردن آمپول است محلي است كه بدون استفاده از تيغ اره و به آساني شكسته ميشود‪ .‬در هنگام‬
‫كشيدن مايع آمپول پرستار بايد دقت الزم را داشته باشد كه نوك سوزن با سطح خارجي آمپول تماس پيدا نكند‪.‬‬
‫كشيدن مايع به داخل سرنگ به آساني صورت ميگیرد‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫ويال‌ها‬
‫ويالها ظرف هاي شيشهاي يك دوزي يا چند دوزي هستند‪ .‬يك درپوش الستيكي در قسمت باال دارند ‪ .‬اين قسمت پالستيكي قبل‬
‫از مصرف بوسیله يك روپوش فلزي پوشيده شده است ويالها ممكن است شكل جامد يا مايع دارو را داشته باشند‪ .‬داروهايي كه‬
‫در صورت محلول ماندن‪ ،‬خواص خود را از دست ميدهند بصورت پودر در ويال قرار ميگیرند‪ .‬اتيكتهاي ويالها نوع حالل و مقدار‬
‫آنرا مشخص ميكنند‪.‬‬
‫حالل دارو ها‬
‫نرمال سالین و آب مقطر استريل حاللهايي هستند كه بطور معمول در حل كردن ويالها استفاده ميشوند‪ .‬بر خالف آمپولها كه به‬
‫آساني در سرنگ كشيده ميشوند ولی در ويال ها براي بهتر كشيدن مايع درون آن بايد اول مقداري هوا به داخل آن با سرنگ وارد‬
‫نمود‪ .‬عدم وارد نمودن هوا به داخل ويال بعلت خالء موجود بیرون كشيدن دارو را مشكل ميكند ‪.‬‬
‫براي آماده كردن داروهايي كه بصورت پودرهستند حالل مورد نظر و مقدار آن را بر حسب برچسب ويال تهيه كرده و به داخل آن‬
‫تزريق ميكنند‪.‬‬
‫بعض ي از پودرها به آساني در حالل ‪ ،‬حل ميشوند ولي گاهي الزمست كه براي بهتر حل شدن آن‪ ،‬سوزن را بیرون كشيده و آنرا كامال‬
‫مخلوط كرد‪.‬‬
‫عموما تكان دادن و چرخش ويال در حل كردن دارو مؤثر است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزریق وریدی‬
‫يكي از ساده ترين روشها براي ورود و تزريق داروها و مايعات به داخل جريان خون سيستميك رگ گیري است‪ .‬كه بر‬
‫حسب مورد ممكن است از سر سوزنهاي ساده ‪ ,‬بال پروانه اي ‪ ( scalp vein needle ) ,‬آنژيو كت و غیره‬
‫استفاده شود‪.‬‬
‫به طور كلي از سر سوزنهاي ساده به منظور نمونه گیري خون يا تزريقات لحظه اي و موقت استفاده می شود‪.‬‬
‫آنژيوكت براي مصارف طوالني مدت استفاده مي شود ‪.‬‬
‫اسكالپ وين براي تمامي سنین و خصوصا كودكان مناسب بوده و براي مصارف كوتاه مدت بكار مي رود ‪.‬‬
‫مناسب ترين محل براي رگ گیري اندام فوقاني است (دست و ساعد) ‪ .‬از پا به دليل ريسك باالي ترومبوفلبيت و‬
‫دست و پاگیر بودن بندرت استفاده مي شود‪.‬‬
‫رگ گیري بهتر است بر روي دست غیر غالب و در ديستال انجام شود (تا در صورت عدم موفقيت قسمتهاي پروگزيمال‬
‫قابل استفاده باشد ) و روي مفاصل نباشد‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫روش كاربرد آنژيوكت‬
‫‪ -1‬بر حسب اندازه رگ محل و مورد مصرف‪ ,‬اندازه مناسب آنژيوكت را انتخاب كنيد (معموال نمره ‪ 16‬تا ‪( )20‬براي‬
‫تزريق خون آنژيو كت ريزتر از نمره ‪ 18‬مناسب نيست)‪.‬‬
‫‪ -2‬در موارد آنژيوكت هاي بزرگ (كمتر از نمره ‪ )14-15‬ابتدا پوست محل را بي حس نماييد‪.‬‬
‫‪ -3‬تنۀ آنژيوكت را بین شست و انگشتان دوم ‪ ,‬سوم و چهارم نگه داريد (به طوريكه سورا سر سوزن به طرف‬
‫باال باشد )‪.‬‬
‫‪ -4‬با شست دست ديگر ديستال ناحيه را به طرف ديستال بكشيد تا وريد ثابت و بي حركت نگه داشته شود‪.‬‬
‫‪ -5‬همانند روش اسكالپ وين ‪ ,‬آنژيوكت را با زاويه ‪20‬تا‪ 30‬درجه وارد پوست (و با كاهش زاويه ) وارد رگ نماييد‪.‬‬
‫‪ -6‬پس از ورود آنژيو كت به میزان ‪ 0.5‬سانتيمتر داخل رگ و مشاهده خروج خون ‪ ,‬تورنيكه را باز كنيد و سپس در‬
‫حاليكه سوزن را ثابت نگه داشته ايد كانول را به داخل رگ هدايت نماييد ‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫وسایل تزریق وریدی‬
‫‪ -1‬اسکالپ وین‪:‬‬
‫سوزن های فوالدی‪ :‬اسکالپ وین‪ :‬طول ‪0 /5‬تا ‪ 2‬اینچ درجه ‪14-25‬‬
‫درمان کوتاه مدت‪:‬‬
‫در شیمی درمانی استفاده نمی شود جنس آلومینیم با مواد شیمیایی داروهای شیمی درمانی واکنش‬
‫مدهد‪.‬‬
‫عوارض جانبی کمتر ولی ناراحتی بیمار بیشتر‬
‫‪-2‬آنژیوکت‪:‬‬
‫سوزن های تزریقی با روپوش پالستیکی( طول ‪0 /25‬تا ‪ 5/5‬اینچ درجه ‪24-14‬‬
‫جنس سیلیکون‪ ،‬تفلون‪ PVC ،‬یا پلی اتیلن‬
‫درمان های دراز مدت وکوتاه مدت ‪ ،‬راحت ‪ ،‬احتمال سوراخ شدن دیواره عروق با حرکت بیمار کمتر‬
‫‪ -3‬کاتتر پالستیکی‪:‬‬
‫سوزن های تزریقی با مغز پالستیکی‪ :‬کاتتر پالستیکی طول ‪ 8-36‬اینچ از داخل یک سوزن جداگانه عبور‬
‫می کند‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫انواع اسکالپ وین‪:‬‬
‫شكل‬
‫رنگ‬
‫سایز‬
‫زرد‬
‫‪20G‬‬
‫سبز‬
‫‪21G‬‬
‫مشکی‬
‫‪22G‬‬
‫آبی‬
‫‪23G‬‬
‫‪24G‬‬
‫نارنجی‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫‪25G‬‬
‫انواع آنژیوکت‪:‬‬
‫شكل‬
‫ابعاد سوزن‬
‫قدرت ورود مایع‬
‫سایز‬
‫رنگ‬
‫‪0.9×25mm‬‬
‫‪36ml/min‬‬
‫‪22G‬‬
‫آبی‬
‫‪1.0×32mm‬‬
‫‪54ml/min‬‬
‫‪20G‬‬
‫صورتی‬
‫‪1.3×45mm‬‬
‫‪96ml/min‬‬
‫‪18G‬‬
‫سبز‬
‫‪1.7×50mm‬‬
‫‪196ml/min‬‬
‫‪16G‬‬
‫خاکستری‬
‫‪2.2×50mm‬‬
‫‪343ml/min‬‬
‫‪14G‬‬
‫نارنجی‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫شروع درمان داخل وریدی‪:‬‬
‫ن‬
‫انتخاب سوزن‪ -‬کانو ‌‬
‫بیمار‬
‫وضعیت‬
‫وسیله‬
‫بزرگسال‬
‫تروما‬
‫تزریق مقادیر باالیی از مایعات‬
‫"‬
‫تزریقات معمولی‬
‫‪(18‬سبز)‬
‫‪(16‬خاکستری‌)‬
‫‪( 14‬نارنجی)‬
‫کانون شماره‪(20‬صورتی)‬
‫سوزن شماره ‪(22‬آبی)‬
‫" یا کودک‬
‫‪K.V.O‬‬
‫تزریق داروها‬
‫تزریقات معمولی‬
‫سوزن شماره ‪(22‬آبی)‬
‫کانون شماره‪(24‬زرد)‬
‫شیر خواران یا پا به سن گذاشته ها‬
‫تزریقات معمولی‬
‫کانون شماره ‪(24‬زرد)‬
‫نوزادان‬
‫برای استفاده از ورید های بسیار کوچک‬
‫سوزن شماره ‪(26‬بنفش)‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
www.eduirc.ir
‫روش های دیالتاسیون ورید‬
‫‪ -1‬تورنیکه‪ :‬کنترل نبض بعد از بستن ( ده تاپانزده سانتی متر باالی تزریق) بیش از ‪ 2‬دقیقه‬
‫بسته نشود‪.‬‬
‫‪ -2‬نیروی جاذبه‪ :‬عضو چند دقیقه پایین تر از سطح قلب قرار دهید‬
‫‪ -3‬دوشیدن‪ :‬ماساژ از قسمت باالتر از (پروگزیمال) به طرف پایین (دیستال)‬
‫‪ -4‬ضربه آهسته‬
‫‪ -5‬گره کردن مشت‬
‫‪ -6‬کمپرس گرم‬
‫‪ -7‬تمدد اعصاب‪ :‬آرام کردن بیمار‪ -‬تمرکز فکری و تصورات‬
‫ذهنی و کاهش استرس‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫روش های ورود به رگ‬
‫‪ -A‬روش مستقیم‪ :‬با یک حرکت پوست وتمام الیه‬
‫های عروقی را سوراخ کنید از روی ورید یا کنار ورید‬
‫‪ -B‬روش غیر مستقیم‪ :‬ابتدا پوست اندکی پایین تر از نقطه‬
‫ورود به رگ سوراخ‪ ،‬سپس زاویه ورود وسیله تزریقی کاهش و‬
‫با حرکت دوم وسیله دیواره رگ را سوراخ می کند‪.‬‬
‫ن‪:‬‬
‫بازگشت خو ‌‬
‫مشاهده بازگشت خون‪ ،‬بررس ی وسیله تزریقی‪ ،‬تورنیکه باز‪،‬‬
‫اتصال به ست تزریقی و تزریق مقدار کم محلول‌‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫حفظ وتوقف درمان داخل وریدی‬
‫تعویض ست سرم هر ‪ 24‬ساعت‬
‫بر چسب زمان‬
‫تعویض کانول یا سوزن هر ‪ 48-72‬ساعت‬
‫هر ‪ 8‬ساعت بررس ی محل پانسمان‬
‫کنترل محل تزریق‪ :‬از نظر قرمزی ادم ترشح و نشت‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫محلول های مایع درمانی‬
‫‪ -1‬ایزوتونیک‪ :‬اسموالریته ( با تونیسیته) یکسان با سرم و سایر مایعات بدن ‪ ،‬یکی از موارد مصرف محلول های ایزوتونیک جبران کاهش فشار‬
‫خون در اثر کاهش حجم است رینگر‪ ،‬رینگر الکتات و نرمال سالین ( در داخل عروق باقی می ماند)‪.‬‬
‫‪ -2‬هیپرتونیک‪ :‬اسموالریته باالتر از اسموالریته سرم‪ ،‬باعث کشیده شدن مایع از اجزای بینابینی و داخل سلول به درون رگ های خونی می شود‪.‬‬
‫(مانیتول‌)‬
‫عدم مصرف‪ :‬اختالل عملکرد قلب یا کلیه‪.‬‬
‫‪ -3‬هیپو تونیک‪ :‬اسموالریته پایین تر از اسموالریته سرم‪ .‬مایع به خارج از رگ های خونی رانده می شود و وارد سلول ها و فضاهای بینابینی می‬
‫شود‪.‬‬
‫موارد مصرف‪ :‬کتواسیدوز دیابتی‪ -‬درمان دیورتیک‬
‫مثال‪ 0 /5 :‬نرمال سالین ‪ D/W5%‬در آب و دکستروز ‪%2/5‬‬
‫عدم مصرف‪ :‬ادم مغزی یا افزایش فشار داخل جمجمه(‪)ICP‬‬
‫‪ PH>7/5‬خون‌ ‪‬عدم مصرف رینگر الکتات‬
‫بیماری کبدی ‪‬عدم مصرف رینگر الکتات به دلیل عدم سوخت وساز الکتات‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫محاسبه سرعت جریان‬
‫میکرو دریپ‪( Micro drip‬ریز چکان) ‪ 15‬قطره=‪cc1‬‬
‫ماکرودریپ )‪ ( Macro drip‬درشت چکان) ‪"= " 60‬‬
‫تنظیم سرعت جریان‪:‬‬
‫قطره در دقیقه‪gtt/min‬‬
‫میلی لیتر درساعت‪ml/h‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫کنترل سرعت جریان‬
‫فواصل کنترل سرعت جریان‪ IV‬بستگی به وضعیت‪ ،‬سن بیمار‪ ،‬محلول یا داروی ‪ IV‬تجویز شده دارد‪.‬‬
‫بیمار ان به شدت بد حال‬
‫بیمار انی که با شدت بیش از حد مایع وضعیت بدتری پیدا می کنند ( ‪)HTN‬‬
‫بیماران خردسال‬
‫" ساملند‬
‫" که در صورت ارتشاح می توانند باعث آسیب بافتی شوند‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫برچسب پانسمان‬
‫برچسب ‪IV‬‬
‫تاریخ وزمان‬
‫نام ونام خانوادگی‬
‫پانسمان شفاف‬
‫استفاده از آتل در کودکان‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫ورید های ممنوع‬
‫‪ -1‬وریدهای ساق (گردش خون آن ها به راحتی مختل می شود)‪.‬‬
‫‪ -2‬وریدهای سطح داخلی مچ دست و بازو (کوچک و برای بیمار راحت نیستند)‬
‫‪ -3‬وریدهای بازوی همان طرف در بیمار ماستکتومی( برداشتن پستان)‬
‫‪ -4‬وریدهای بازویی که دارای شانت یا فیستول شریانی وریدی بوده یا بازویی که تحت درمان‬
‫ترومبوز یا سلولیت است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫عوارض موضعی مایع درمانی‬
‫پارگی رگ ارتشاح‪ ،‬فلبیت‪ ،‬جابجایی کاتتر‪ ،‬تحریک یا درد ورید درمحل ‪ ،‬خم شدن یا شکستن‬
‫کاتتر‪ ،‬هماتوم‪ ،‬اسپاسم وریدی‪ ،‬واکنش وازو واگال‪ ،‬ترومبوز ‪ ،‬ترومبوفلبیت‪،‬آسیب عصب‪،‬‬
‫رباط یا زردپی‬
‫عوارض منتشر‪ :‬آمبولی هوا‪ -‬واکنش حساسیتی‪ -‬عفونت سپتی سمی‬
‫بیشترین خطر ارتشاح مایع‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزریقات ایمن‬
‫ساالنه ‪16000‬میلیون تزریق با اهداف درمانی یا بهداشتی تجویز میشودکه بسیاری از این‬
‫تزریقات غیرضروری می باشند‪.‬‬
‫مهمترین عامل شیوع هپاتیت ‪B‬و‪ C‬و ایدز از طریق استفاده مجدد یا استفاده مشترک سرسوزن‬
‫ها است‪.‬‬
‫میزان تزریقات غیرایمن از ‪ ٪15‬در منطقه اروپای شرقی تا ‪ ٪50‬در قاره اسیا متفاوت است‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫انتقال میتواند از راههای زیر صورت بگیرد‬
‫بطورکلی جراحات ناش ی از ‪ Needle stick‬در ‪ 3‬حالت زیر ر میدهد‪:‬‬
‫‪ -1‬ضمن گذاشتن درپوش نیدل‬
‫‪ -2‬انتقال مایعات بدن بیمار از سرنگ به لوله ازمایش‬
‫‪ -3‬دفع نا مناسب وسایل تیز و برنده مصرف شده‬
‫‪ -4‬تماس انگشتان با سرسوزن‪،‬‬
‫‪ -5‬فرورفتن سرسوزن به داخل بدن‬
‫‪ -6‬توسط مایعاتی که تزریق میشوند‬
‫‪ -7‬از طریق سوزن و سرنگی که قبال مصرف شده‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزریقات ایمن‬
‫تزریقات ایمن به چه معناست؟‬
‫به دریافت کننده خدمت(بیمار)اسیب نزند‬
‫به ارائه کننده خدمت صدمه نزند‬
‫پسماندهای آن باعث آسیب و زیان درجامعه نشود‬
‫بهترین روش توصیه شده برای انجام تزریقات جهت کنترل و پیشگیری از عفونت و صدمه به بیمار و کارکنان‪:‬‬
‫‪ -1‬استفاده از وسایل استریل‬
‫‪-A‬برای هر بار تزریق از یک سرنگ استریل استفاده نمایید‬
‫‪-B‬قبل از استفاده از سرنگ به تاریخ انقضا توجه نموده و از سالمت بسته بندی مطمئن شوید‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تزریقات ایمن‬
‫‪ -2‬از آلودگی وسایل‪ ،‬داروها و مایعات وریدی پیشگیری نمایید‪.‬‬
‫‪ A‬وسایل تزریق را روی یک میز یا سینی تمیز که مخصوص تزریقات است آماده نمایید‪.‬‬
‫‪ B‬هیچ گاه درپوش سرسوزن را نگذارید (ریکاپ نکنید)‪.‬‬
‫‪ C‬حتی املقدور از ویال های تک دوزی استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ D‬هنگام شکستن آمپول بین دست خود و شیشه آمپول گاز یا دستمال تمیز قرار دهید‪.‬‬
‫‪ E‬قبل از تزریق کلیه داروها و سرم ها را از نظرکدورت و شکستگی جداره ها و تاریخ انقضا بررس ی نمایید‪.‬‬
‫‪ F‬درصورت تماس نیدل با سطوح غیراستریل آن را به نحو صحیح دفع نمایید‪.‬‬
‫‪ G‬قبل از آماده کردن دارو و تزریق آن حتما دست های خود را بشویید‪.‬‬
‫‪ H‬از تزریق به بیمار در نواحی ناسالم مثل عفونت موضعی‪ ،‬بریدگی یا درماتیت پوستی اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪ I‬از سو آپ آغشته به الکل (پنبه الکل اماده) استفاده نکنید‪.‬‬
‫‪ J‬موضع تزریقی که آلودگی شدید دارد الزم است با آب و صابون شستشو شود‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫ایمنی تزریقات با تکیه با محورهای زیر تامین میگردد‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫کاهش رفتار پرخطر کارکنان بهداشتی به منظور پیشگیری از جراحات ناش ی از وسایل تیز و‬
‫برنده‪.‬‬
‫افزایش سطح ایمنی کارکنان در حین کار با وسایل تیز و برنده‪.‬‬
‫جمع آوری‪ ،‬نگهداری‪ ،‬انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زباله های آلوده و پرخطر‪.‬‬
‫تغییر رفتار و نگرش افراد جامعه و پزشکان نسبت به مقوله تقاضا و تجویز دارو به روش‬
‫تزریقی‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫راهکارهای موثرجهت کاهش ریسک تزریقات غیرایمن‬
‫‪ -1‬کاهش رفتار پرخطر کارکنان بهداشتی به منظور پیشگیری از جراحات ناش ی از وسایل تیز و برنده‪.‬‬
‫ارتقاء سطح آگاهی و مهارت شاغلین حرفه های پزشکی به منظور‪:‬‬
‫پیشگیری از بروز جراحات ناش ی از سرسوزن و سایر وسایل تیز و برنده‬
‫اقدامات درمانی و پیشگیرانه اولیه‬
‫تشکیل پرونده بهداشتی و واکسیناسیون رایگان هپاتیت ‪B‬‬
‫‪ -2‬افزایش سطح ایمنی کارکنان در حین کار با وسایل تیز و برنده‪.‬‬
‫ابزارهایی که ایمنی وسایل تیز و برنده را تضمین میکند نظیر ‪Needle clipper ، Safety Box‬و فورسپس جهت‬
‫جدا نمودن تیغ جراحی از ‪ ، Scalples‬دردسترس کاربران باشد‪.‬‬
‫وسایل حفاظتی مناسب نظیر دستکش‪ ،‬گان‪ ،‬ماسک‪ ،‬عینک و ‪ ...‬متناسب با وضعیت بیمار و روش درمانی در دسترس باشد‪.‬‬
‫برای تزریق ‌از سرنگ ‪ AD‬استفاده شود‪.‬‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫راهکارهای موثرجهت کاهش ریسک تزریقات غیرایمن‬
‫‪ -3‬جمع آوری‪ ،‬نگهداری‪ ،‬انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زباله های آلوده و پرخطر‪.‬‬
‫توصیه میشود سرسوزن و سایر اشیاء تیز و برنده مصرفی (النست‪ ،‬بیستوری و ‪ )...‬بالفاصله پس از مصرف در ظروف جمع آوری‬
‫ایمن جمع آوری شده و به نحو مطلوب دفع گردند‪.‬‬
‫ظروف جمع آوری مستحکم‪ ،‬غیرقابل نفوذ‪ ،‬مقاوم به پارگی و دارای حجم و ابعاد مناسب باشد‪.‬‬
‫ظروف جمع آوری به تعداد کافی و ابعاد مناسب در دسترس قرار داشته باشد‬
‫‪ -4‬تغییر رفتار و نگرش افراد جامعه و پزشکان نسبت به مقوله تقاضا و تجویز دارو به روش تزریقی‪.‬‬
‫ظروف جمع آوری دارای برچسب هشدار دهنده باشد‪.‬‬
‫ظروف جمع آوری به اندازه ای پر شوند که بتوان به آسانی و بدون ایجاد خطر‪ ،‬درب این ظروف را بست‪.‬‬
‫وجود ‪ Safety Box‬در کلیه واحدهای بهداشتی درمانی اعم از بخش خصوص ی و دولتی الزامی است‪.‬‬
‫ارتقاء سطح اگاهی و کسب مهارت کارکنان‬
‫وجود استانداردهای اقدامات پرخطر نظیر استاندارد شستشوی دستها و اقدامات پس از مواجهه‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫کمکهای اولیه و فوری پس از تماس درکارکنان بهداشتی‬
‫شستشو با آب و صابون‬
‫خودداری از مالش موضعی چشم‬
‫شستشوی چشمها و غشاء مخاطی با مقادیر زیاد آب‬
‫گزارش فوری سانحه به سوپروایزر کنترل عفونت یا سوپروایزر بالینی‬
‫ثبت درفرم های مربوطه‬
‫بررس ی میزان خطر بیماریزایی ناش ی از تماس در کارکنان‪:‬‬
‫در صورتیکه آلودگی منبع تماس (بیمار‪ ،‬گیرنده خدمت) با عفونت ‪ HIV‬محرز باشد الزامی است فرد مزبور مورد تماس در حداقل زمان ممکن‬
‫ترجیحا در عرض ساعت اول تحت مراقبتهای درمانی با نظر پزشک متخصص عفونی قرار بگیرد‪.‬‬
‫و‪ :‬در صورتیکه منبع آلوده به عنوان مورد شناخته شده ‪ HIV/HBV‬باشد ‪ 5-10‬س ی س ی خون از فرد مورد تماس گرفته و به منظور پیگیری آتی‬
‫ذخیره شود‪.‬‬
‫ز‪ :‬در صورتیکه آلودگی منبع تماس با عفونت هپاتیت ‪ B/C‬و ‪ HIV‬نامشخص باشد ‪ 5-10‬س ی س ی خون از منبع تماس جهت بررس ی هپاتیت ‪ B/C‬و‬
‫‪ HIV‬اخذ و مورد آزمایش قرار گیرد‪.‬‬
‫ح‪ :‬سایر اقدامات طبق دستورالعمل‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬
‫تهیه و تنظیم‬
‫محمد شیبانی‬
‫کارشناس پرستاری و مربی کمک های اولیه‬
‫عضو تیم واکنش سریع جمعیت هالل احمر استان خراسان رضوی‬
‫‪www.eduirc.ir‬‬