Transcript ******** ****** ******* **** * IHR

‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫مركز مديريت بيماريهای واگیر‬
‫وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي‬
‫‪2‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫چه كساني مديريت بخش سالمت را بعهده گیرند اصلح است؟‬
‫•‬
‫در حوادث و بالیا چه نوع تأملاتي را پرسنل بهداشتي و درماني تحمل مي نمايند؟‬
‫•‬
‫چگونگي آمادگي پرسنل بهداشتي درماني در زمان وقوع حادثه‬
‫•‬
‫آيا پرسنل بهداشتي درماني در زمان وقوع حادثه قادر به ارائه خدمت مي باشند؟‬
‫•‬
‫مديريت سطح مياني آيا قادر است پوشش كالن در شرایط بحران را عملياتي‬
‫سازد؟‬
‫•‬
‫آيا ضرورت دارد مديريت سطح ملي وارد عمل شود؟‬
‫‪3‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫‪4‬‬
‫آموخته ها ي قبل از بحران‬
‫•‬
‫توجه به اخطارهاي سازمان هواشناس ي و‬
‫•‬
‫پيش بيني چگونگي وقوع بحران و نحوه طراحي‬
‫•‬
‫يك مديريت جامع در بحث كنترل بيماري‬
‫•‬
‫آماده باش به كليه عناصر مؤثر در برنامه‬
‫•‬
‫مبارزه با بحران‬
‫•‬
‫استفاده از بسته خدمتي‬
‫•‬
‫طراحي سيستم فراخوان و اعزام بهنگام‬
‫•‬
‫نیروها به منطقه عملياتي‬
‫‪5‬‬
‫آموخته ها ي قبل از بحران (ادامه)‬
‫ارزيابي دپوي امكانات مورد نياز‬
‫آماده سازي امكانات آموزش ي و‬
‫اطالع رساني در سطح وسيع و استفاده از‬
‫كليه پتانسيل هاي موظف‬
‫ارزيابي ريسك در حوزه هاي بهداشت با‬
‫توجه به شرائط منطقه و پاتولوژي جغرافيائي‬
‫پيش بيني خطرات تخريبي تأثیرگذار‬
‫منجمله نابودي منابع و امكانات (بعنوان‬
‫مثال قطع برق و فاسد شدن مواد‬
‫بيولژيك منجمله واكسن)‬
‫هدف كلي مدیریت بیماریهای واگیر در بحران ‪:‬‬
‫تامين سالمت و پيشگيري از بروز و گسترش بيماريها‬
‫و كاهش عوارض و مرگ و مير ناشي از آنها در‬
‫جمعيت آسيب ديده‬
‫‪7‬‬
‫فعاليتهاي اصلي ‪:‬‬
‫‪-1‬ارزيابي وضعيت و نظام ثبت مشخصات‬
‫‪-2‬واكسيناسيون‬
‫‪-3‬بيماريابي‬
‫‪ -4‬برقراري نظام مراقبت برای ثبت و گزارشدهي بيماریها‬
‫)‪(surveillance‬و موارد مرگ و درمان بيماریها‬
‫و درنهایت ‪:‬‬
‫‪ -5‬اجراي مداخالت بهداشتي بر مبناي اطالعات حاصل از مراقبت‬
‫بيماریها‬
‫‪8‬‬
‫‪ -1‬ارزيابي اوليه وبرقراري نظام ثبت مشخصات‬
‫تعيین جمعيت ساكن در منطقه (سرشماري)‬
‫• شناسايي گروه هاي جمعيتي آسيب پذير(كودكان زيـر يكسال ‪ ،‬زنان‬
‫باردار‪ ،‬ساملندان و…)‬
‫• تعيین وضعيت سالمت و الگوي بيماریها در جمعيت ساكن در منطقه‬
‫• تعيین محدوده تحت پوشش تيم هاي بهداشتي‬
‫• ايجاد ارتباط و هماهنگي بین واحدهاي مختلف ارائه خدمات بهداشتي‬
‫درماني‬
‫• برآورد سريع نیروي انساني مورد نياز براي ارائه خدمات بهداشتي درماني‬
‫‪9‬‬
‫‪ -2‬واكسيناسيون‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫برقراري زنجیره سرما براي نگهداري و جابجايي واكسنها‬
‫پيش بيني و تامین واكسن مورد نياز‬
‫در موارد خاص (آوارگان خارجي) واكسيناسيون كليه كودكان زير پنجسال‬
‫عليه پوليو و كليه كودكان ‪ 9‬ماه تا ‪ 12‬ساله عليه سرخك در جمعيت‬
‫آسيب ديده‪.‬‬
‫ارائه خدمات درمان پيشگیري هاري در موارد حيوان گزيدگي‬
‫واكسيناسيون روتین كودكان زير پنج سال‬
‫توأم زنان باردار‬
‫واكسيناسيون مننژيت افراد در تماس با بيمار مننژيتي‬
‫‪10‬‬
‫‪ -3‬بيماريابي‬
‫• بيماريابي فعال در خصوص بيماريهاي سل ‪ ،‬ماالريا ‪ ،‬التور ‪ ،‬اسهال خوني ‪،‬‬
‫سرخك ‪ ،‬فلج اطفال ‪ ،‬سياه زخم‬
‫• بيماريابي فعال در اطرافيان افراد مبتال‬
‫•‬
‫برقراري هر چه سريعتر آزمايشگاه‬
‫• آزمايشهاي تشخيص ي الزم در افراد مشكوك در صورت لزوم با صالحديد پزشك‬
‫‪11‬‬
‫‪-4‬برقرارينظام مراقبت وثبت مواردمرگ ومیر‬
‫• تهيه ليست بيماريهاي قابل گزارش (برحسب بيماريهاي بومي منطقه)‬
‫در نظام مراقبت‬
‫• آموزش تعاريف بيماريهاي مورد نظر براي گزارشدهي و چگونگي‬
‫تكميل فرم گزارشدهي‬
‫• برقراري جريان منظم داده ها از تيم عملياتي تا ستاد مركزي در‬
‫وزارت متبوع‬
‫‪12‬‬
‫‪ -4‬مراقبت و درمان بيماريها‬
‫• فراهم نمودن امكان مراقبت و درمان سرپايي بيماريهاي واگیر و غیر واگیر متناسب‬
‫با تشخيص پزشك‬
‫• پيگیري و مراقبت بيماران جهت تعيین سیر بيماري و نتايج درمان‬
‫• ارجاع بيماران به سطوح تخصص ي در صورت لزوم(درمان بستري و‪)..‬‬
‫‪13‬‬
‫اجراي مداخالت بهداشتي بر مبناي اطالعات حاصل‬
‫از مراقبت بيماریها‬
‫• تجزيه و تحليل داده ها و انتشار منظم نتايج آنها‬
‫• ثبت وگزارش كليه بيماريهاي مشمول گزارشدهي بصورت روزانه به‬
‫ستاد‬
‫مبارزه با بيماريهاي شهرستان مربوطه‬
‫• گزارش روزانه بيماريهاي مشمول گزارش فوري و يا ساير بيماريها‬
‫كه دچارافزايش بروز شده اند از ستاد شهرستان به ستاد استان‬
‫و گزارش هفتگي بيماريهاي مشمول گزارش كتبي از ستاد شهرستان‬
‫به ستاد استان‬
‫‪14‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫اجرائي نمودن آمارگيري نفوس در سطح شهرستانهاي آسيب ديده و نحوه اسكان آسيب ديدگان‬
‫•‬
‫هدف بند يك‪ :‬ارائه خدمات بيماريابي صحيح و سريع وپيشگيري از گسترش بيماري هاي مشمول‬
‫مراقبت‬
‫‪15‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫• ايجاد تعامل سازنده ميان تيمهاي مبارزه با بيماريها و‬
‫بهداشت محيط‬
‫• بمنظور جلوگيري از شيوع بيماريهاي منتقله از آب و مواد‬
‫غذائي در ابعاد كنترل آب‪ -‬مواد غذائي – زباله ‪ -‬بهداشت‬
‫محيط و بهداشت فردي‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫• ضرورت استقرار يك نظام گزارش گيري فعال و مدنظر‬
‫قرار دادن وضعيت سير بيماري (‪ (Trend‬بصورت‬
‫روزانه‪.‬‬
‫• ضرورت طراحي يك نظام‪PHC‬در شرائط بحران و اصالح‬
‫بخشهائي از سيستم تخريب شده يا غير قابل استفاده‬
‫شبكه‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫بهره مندي از فرمهاي جمع آوري اطالعات روزانه و‬
‫هفتگي و ماهيانه و انجام آزمايشات مورد نياز‬
‫بخصوص آزمايش مدفوع ‪ -‬الم خون محيطي ‪ -‬نمونه‬
‫خلط جهت كشف‬
‫‪ .a‬موارد جديد بيماري‬
‫‪ .b‬موارد تزايدي بيماري‬
‫‪18‬‬
‫نظام مراقبت سندرومیک‬
‫•‬
‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫این نظام مراقبت در‬
‫موارد زیر کاربرد دارد ‪:‬‬
‫حوادث و بالیا‬
‫حوادث بیوتروریستی‬
‫مراقبت مرزی‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫‪‬‬
‫در جمع آوري اطالعات بيماري هاي ذيل مشمول مراقبت تلقي مي‬
‫شوند‪:‬‬
‫‪ Watery diarrhea‬بجای وبا‬
‫‪‬اسهال آبكي‬
‫‪ Bloody diarrhea‬بجای شيگلوز‬
‫‪‬اسهال خوني‬
‫بجای بيماريهای ‪ CCHF‬و ‪....‬‬
‫‪‬تب و خونريزی‬
‫‪Thyphoid‬‬
‫‪‬تيفوئيد‬
‫‪Brucellosis‬‬
‫‪‬بروسلوز‬
‫‪‬عفونت حاد تنفسي ‪ Acute Respiratory Disease‬بجای آنفلوآنزا‬
‫بجای سرخك‬
‫‪Measles‬‬
‫‪‬تب و بثورات‬
‫‪Meningitis‬‬
‫‪‬مننژيت‬
‫‪Tubeculosis‬‬
‫‪‬سل‬
‫‪Malaria‬‬
‫‪‬ماالريا‬
‫بجای هپاتيت‬
‫‪Sudden jaundice‬‬
‫‪‬زردي ناگهاني‬
‫‪20‬‬
‫مشکالت رایج بهداشتی در بحران‬
‫مشکالت رایج بهداشتی که در بحران ها برای مردم ایجاد می شود عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫‪ – 1‬اسکان صدمه دیدگان‬
‫‪ – 2‬بهداشت محیط اردوگاهها‬
‫‪ – 3‬بهداشت مواد غذایی ( تهیه و توزیع و‪).....‬‬
‫‪ – 4‬بهداشت آب ( آب های بسته بندی ‪ ,‬یخ و‪).....‬‬
‫‪ - 5‬آموزش بهداشت‬
‫‪ – 6‬تجهیزات مورد نیاز برای تجهیزات خواب و پخت غذا‬
‫‪ – 7‬مدیریت پسماندها و مشکالت بهداشتی آن ( نخاله های ساختمانی )‬
‫‪ -8‬دفع غیر بهداشتی مدفوع‬
‫‪ – 9‬مشکالت بهداشتی الشه های حیوانات‬
‫‪ – 10‬مشکالت بهداشتی حیوانات ولگرد‬
‫مشکالت رایج بهداشتی در بحران‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫– مشکالت بهداشتی حشرات و جوندگان‬
‫‪ – 12‬بهداشت خانواده‬
‫‪ – 13‬کنترل عفونت های بیمارستانی‬
‫‪ – 14‬مشکالت بهداشتی جمع آوری فاضالب و دفع آن‬
‫‪ – 15‬ایمنی محل اسکان موقت و ‪.....‬‬
‫‪ – 16‬آسیب های روانی و مشکالت بهداشت روان آسیب دیدگان‬
‫‪ – 17‬بروز و انتشار انواع بیماری های واگیر ( درمان مبتالیان‬
‫بهداشت مصدومین ‪ ,‬واکسیناسیون افراد و ‪).....‬‬
‫‪ – 18‬مشکالت واحدهای بهداشت مستقر در مناطق آسیب دیده و ‪........‬‬
‫‪ – 19‬بهداشت اماکن عمومی واستفاده از ضد عفونی کننده ها و پاک‬
‫کننده ها‬
‫فراوان ترين بيماريهايي كه بعد از بروز باليا رخ مي‬
‫دهند‬
‫• بيماريهاي گوارش ي‬
‫• بيمارهاي منتقله توسط حشرات‬
‫• بيماريهاي قابل پيشگیري با واكسن در كودكان‬
‫• بيماريهاي تنفس ي حاد‬
‫‪23‬‬
‫چه عواملي باعث بروز اين بيماريها در پي وقوع حوادث و بالیا‬
‫مي شوند؟‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫عدم دسترس ي به آب و مواد غذايي سالم‬
‫تراكم جمعيت‬
‫جابجايي ناگهاني جمعيت‬
‫انهدام سرويس هاي بهداشتي‬
‫فقدان برنامه هاي بهداشت عمومي‬
‫• نداشتن پوشاك و سرپناه مناسب‬
‫‪24‬‬
‫اصول پيشگیري و مبارزه با بيماريهاي واگیر در پي وقوع‬
‫حوادث و بالیا‬
‫• توجه به رعايت كليه معيارهاي اوليه بهداشت عمومي‬
‫• برقراري سيستم مراقبتي توام با گزارش دهي بموقع و‬
‫مناسب و اقدامات كنترلي صحيح‬
‫• بررس ي و تحقيق در مورد گزارش موارد مشكوك ‪ ,‬محتمل‬
‫و قطعي بيماريها‬
‫‪25‬‬
‫اصول پيشگیري و مبارزه با بيماريهاي واگیر در پي وقوع‬
‫حوادث و بالیا‬
‫مهمترين بخش تشكيل تيم مراقبت و وجود‬
‫برنامه استراتژيك واحد است‬
‫‪26‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫‪ .6‬اطالع رساني با برنامه هاي آموزشي در رسانه هاي محلي‬
‫‪ .7‬هماهنگي هاي سريع‬
‫درون بخشي و فرابخشي بمنظور‬
‫رفع مشكالت ذيل‪:‬‬
‫‪.a‬‬
‫‪.b‬‬
‫‪.c‬‬
‫‪.d‬‬
‫تخريب راههاي مواصالتي‬
‫محدوديت انرژي(قطع برق)‬
‫مشكل تأمين آب آشاميدني سالم و كافي‬
‫عدم دسترسي به توالتهاي كافي بهداشتي و پراكندگي فراوان هرزآبها‬
‫‪ ‬كليه موارد پتانسيل بروز بيماريهاي عفوني منتقله از آب و غذا و قابل انتقال توسط ناقلين را‬
‫افزايش ميدهند‬
‫‪27‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫‪ .6‬توجه ويژه به هرزآبها بدليل خطر شيوع ماالريا و ليشمانيوز در فيلد‬
‫بحران‬
‫‪ .7‬آماده سازي يك برنامه فعال مراقبت از بيماريها با ويژگيهاي زير‪:‬‬
‫‪ .a‬حداقل شش ماهه‬
‫‪ .b‬داراي ‪ Field Assesment‬متوالی توسط سطوح ملي و مياني‬
‫‪ .c‬تداوم برنامه مراقبت تا رسيدن به شرائط قابل قبول از نظر اپيدميولوژي‬
‫‪28‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫مراقبت دقيق جهت جلوگيري از همه گيري وبا در كشور و پاسخگوئي در مواقع بروز يك اورژانس‬
‫بهداشتي بين المللي طبق مقررات بهداشتي بين المللي ‪IHR‬‬
‫•‬
‫توجه به پرديس بزرگ حادثه و ظرفيت سازي مجدد جهت پوشش كامل مراقبت از بيماريها‬
‫•‬
‫پيش بيني احتمال تكرار حادثه و بستر سازي بمنظور كنترل بيماريها و هماهنگي هاي پيشاپيش و وسيع‬
‫فرابخشي و درون بخشي‬
‫‪29‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫• براساس بررسي ها خطر بروز‬
‫وبا – ماالريا – تتيفوثيد ‪-‬‬
‫اسهال خوني – ليشمانيوزيس‬
‫ هپاتيت ‪ A‬و ‪ E‬افزايش و‬‫تعميق برنامه مراقبت فوق‬
‫العاده كارساز خواهد بود‪.‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫• در كليه حوزه هاي منطقه بحران مديريت سيستم مراقبت از‬
‫بيماريها الزم است‪:‬‬
‫–‬
‫ترغيب عوامل بهداشت محيط براي توزيع كلر مادر و اموزش نحوه استفاده از آن در ميان روستائيان‬
‫–‬
‫گند زدائي محيط و نظارت بر دفع بهداشتي فضوالت انساني‬
‫–‬
‫اعزام تيمهاي بيماريابي فعال و درمان و استقرار آنها در مناطق حساس بهنگام بروز بيماري هاي دوره اي‬
‫(اسهال)‬
‫–‬
‫توزيع پشه بند آغشته به سم و آموزش نحوه استفاده از آن‬
‫–‬
‫تقويت بيماريابي ماالريا‬
‫‪31‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫تيمهاي عملياتي اعزامي از ساير استانها در مبارزه با بيماريها اثر گذار‬
‫هستند به شرط آنكه‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫•‬
‫با يك مديريت طراحي شده وارد فيلد گردند‬
‫آرمان مشترك و رهبري واحد را كامالا پذيرا باشند‬
‫بيماريهاي بومي و مبارزه با اينگونه بيماريها را بدانند‬
‫تيمهاي اعزامي از ديگر مناطق به هيچ عنوان نبايد جايگزين تيمهاي‬
‫بومي گرديده و بايستي بشكلي ادغام يافته عمل نمايد‬
‫‪32‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫• ‪.‬بمنظور اجراي يك برنامه بيماريابي فعال و كنترل‬
‫بيماري و ساير ابعاد فعاليت نظام ‪ PHC‬در منطقه‬
‫بحران تأمين امكانات زير فوريت دارد‪:‬‬
‫• ترابري‬
‫• سوخت كا في‬
‫• نيروي قوي پوشش دهنده عمليات صحرائي‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫•‬
‫آب آشاميدني سالم از چالش هاي عمده در روزهاي اول جهت كنترل بيماريهاي‬
‫منتقله از آب است كه بهترين گزينه بطري هاي يكبار مصرف آب است‬
‫عوامل بروز طغيان بيماريها و گسترش اپيدمي در صورت عدم جبران عبارتند از‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫وسعت تخريب و گستردگي عوارض‬
‫قطع راههاي ارتباطي‬
‫تأخير در امداد رساني‬
‫تخريب وسيع توالتهاي خانگي و پرآكنش هرزآبهاي فراوان در منطقه‬
‫ضعف آگاهي افراد‬
‫ضعف امكانات انتقال پيام هاي آموزشي‬
‫ناكافي بودن نيروي انساني ورزيده‬
‫عدم آگاهي به نحوه مديريت بحران‬
‫‪34‬‬
‫مدیریت بیماریهای واگیر در بحران‬
‫•‬
‫انجام پيشاپيش اقدامات ذيل نتايج‬
‫عالي ببار خواهد آورد‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫تعيين اهداف برنامه كنترل و مبارزه با‬
‫بيماريها براي بخش سالمت و فرا‬
‫بخشي‬
‫تقسيم كار و قبول مسئوليتها‬
‫•با تشکر‬