Transcript کارگاه اپیدمیولوژی بالینی مالاریا

‫‪MAL AREA‬‬
‫(آب و هواي بد باتالقي)‬
‫دكتر سيد منصور رضوي‬
‫ماالريا‬
‫مهمترين بيماری انگلی در دنياست که به علت ‪:‬‬
‫انواع پالسموديوم‬
‫‪M O‬‬
‫‪V‬‬
‫‪F‬‬
‫ايجاد می شود‪.‬‬
‫اين بيماری بوسيله ي ‪:‬‬
‫آنوفل ماده (خونخوار)‬
‫منتقل مي گردد‪.‬‬
‫در اين بيماری گلبول های سرخ‬
‫تحت هجوم قرار می گيرند‪.‬‬
‫گلبول انگل زده‬
‫بيماري به صورت حمالت پريوديك ايجاد‬
‫مي شود و چهار مرحله دارد‪.‬‬
‫‪Hot Stage‬‬
‫‪Cold Stage‬‬
‫‪Chronic Stage‬‬
‫‪Sweating Stage‬‬
‫‪O‬‬
‫‪M‬‬
‫مورفولوژيک انواع‪V‬‬
‫ويژگی های ‪F‬‬
‫پالسموديوم‬
Plasmodium
Knowlesi
‫چرا ماالريا مهم است؟‬
‫گستردگي و شيوع باالی بيماری‬
‫شيوع مقاومت عليه داروها و حشره کش ها‬
‫موربيديتی ومورتاليتي باال‬
‫تحميل هزينه های گزاف به جامعه‬
‫شيوع در جهان‪...‬‬
‫‪ 400‬ميليون نفر در‬
‫سال (‪ %90‬در آفريقا)‬
‫بيش از ‪ 90‬كشور دنيا ماالريا خيزند‪.‬‬
‫‪ 2.4‬ميليارد نفر در دنيا در معرض خطر ابتال به ماالريا هستند‪.‬‬
Plasmodium Vivax
‫شيوع ماالريا در ايران قديم‪...‬‬
‫دکتر ژيلمور در سال ‪ 1303‬در باره ی وضعيت‬
‫ماالريا در ايران می نويسد ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ماالريا شايعترين بيماری در ايران است‪.‬‬
‫هر سال حدود ‪ 5‬ميليون نفر از جمعيت ‪ 13‬ميليون نفری ايران به‬
‫ماالريا مبتال می شوند‪.‬‬
‫حداقل ‪ %75‬از جمعيت کشور در مناطق به شدت ماالرياخيز زندگی‬
‫می کنند‪.‬‬
‫حدود ‪ %41‬از کل مرگ ها ی ساالنه به علت ماالريا است‪.‬‬
‫مناطق شمال و جنوب ايران هيپرآندميک هستند‪.‬‬
‫بروزماالريا در ايران در سال‬
‫‪1386‬‬
‫بروز شديد‪ :‬سيستان – بلوچستان ‪ -‬هرمزگان‬
‫بروز متوسط‪ :‬کرمان – فارس – شيراز‬
‫سمنان – يزد – تهران – قـــم – قزوين‬
‫اصفهان – کاشان – بوشهر ‪ -‬مازندران‬
‫بروز پايين‪ :‬آذرشرقی و غــــــربی – گلستان‬
‫گيالن – زنجان – کردستان – کرمانشاه ايالم‬
‫خوزستان – چهارمحال – مرکــــــزی اردبيل‬
‫استان هايی که بيشترين آلودگی را دارند‬
‫تا سال ‪ %93 ،1386‬مـوارد مــاالريا در‬
‫کشور از ‪ 3‬استـان کـــــرمان ‪ ،‬سيستان و‬
‫بلوچستان و هرمزگان گزارش شـده است‬
‫وبيشترين موارد نيز(‪ 53‬درصد) مــربوط‬
‫به استان سيستان و بلوچستان بوده‬
‫است‪.‬‬
‫ايران‪:‬‬
‫‪ 17060‬مورد‬
‫پاك ترين همسايه‪:‬‬
‫آلوده ترين همسايه‪:‬افغانستان (‪)591441‬‬
‫ازبكستان(‪)1‬‬
‫آلوده ترين در منطقه‪:‬‬
‫هندوستان(‪)1781336‬‬
‫كل دنيا‪ :‬مورد‪408388706‬‬
‫آلوده ترين در دنيا‪ :‬تانزانيا(‪)10712526‬‬
‫موربيديتی‬
‫آنمی ‪ ،‬خستگی ‪ ،‬از دست دادن آب و‬
‫الکتروليت های بدن و اتالف انرژی‬
‫کار – بروز عوارض حاد ‪ -‬بر وز‬
‫عوارض مزمن‬
‫ماالريا فالسي پاروم‬
‫ماالريا ماالريه‬
‫مورتاليتی‬
‫ساالنه ‪ 3‬ميليون نفر در دنيا‪.‬‬
‫در آفريقا سالي ‪ 800‬هزار كودك‬
‫زير ‪ 5‬سال‪.‬‬
‫بيشترين مرگ در كشور كنگو‪.‬‬
‫تحميل هـزينه؟‬
‫در ‪ 30‬سال گذشته ‪،‬بيش از ‪ 100‬بيليون دالر‬
‫به آفريقا ضرر وارد كرده‪.‬‬
‫سالي يك بيليون دالر براي كنترل بيماري نياز‪.‬‬
‫سالي حدود ‪ 84‬ميليون دالر خرج تحقيقات‪.‬‬
‫اتالف نيروی کار به علت کم خونی های مکرر‬
‫چرخه ي حياتي در‬
‫بدن پشه‬
‫گامتوسيت ماده‬
‫خونخواري آنوفل‬
‫اسپورزوئيت‬
‫زايگوت‬
‫گامتوسيت نر‬
‫ااسيست‬
‫ااكينت‬
‫چرخه ي حياتي انگل‬
‫ماالريا در بدن انسان‬
‫مرور نكات‬
‫اسپوروزوئيت ها چه مدت در خون مي مانند؟‬
‫آيا عليه آنها آنتي بادي تشكيل مي شود؟‬
‫عضو هدف آنها كجاست؟‬
‫از هيپنوزوئيت ها چه مي دانيد؟‬
‫چرا مروزوئيت ها گلبول قرمز را انتخاب مي كنند؟‬
‫شيزونت نسجي و گلبولي چيست؟‬
‫انگل ها کدام گلبول های سرخ را گرفتار می کنند؟‬
‫ويواکس و اواله ‪ :‬گلبول های جوان‬
‫ماالريه ‪ :‬گلبول های قرمز مسن تر‬
‫فالسی پاروم ‪ :‬تمام انواع گلبول های قرمز‬
‫انگل ها کدام گلبول های سرخ را گرفتار می کنند؟‬
‫ويواکس و اواله ‪ :‬گلبول های جوان‬
‫ماالريه ‪ :‬گلبول های قرمز مسن تر‬
‫فالسی پاروم ‪ :‬تمام انواع گلبول های قرمز‬
‫وقتي در هر سي سي خون سه‬
‫گامتوسيت وجود داشته باشد‪.‬‬
‫دوره ي كمون؟‬
‫‪12d‬‬
‫‪F‬‬
‫‪14d‬‬
‫‪V‬‬
‫‪17d‬‬
‫‪O‬‬
‫‪28d‬‬
‫‪M‬‬
‫لرز شديد‬
‫به علت آزاد شدن مروزوئيت ها و رنگدانه ها در خون‬
‫تب باال‬
‫به علت واکنش بدن در مقابل لرز‬
‫تعريق شديد‬
‫طول دوره بيماری‬
‫• فالسی پاروم ‪ 2 :‬تا ‪ 3‬سال‬
‫• ويواکس و اواله ‪ 3 :‬تا ‪ 4‬سال‬
‫• ماالريا ‪ :‬چند سال‬
‫ماالرياي مغزي‬
‫عواملی که در وخامت ماالريای فالسی پاروم دخالت دارند ‪:‬‬
‫• سرکوب ايمنی‬
‫• اسپلنکتومی‬
‫• بارداری‬
‫• شدت پارازيتمی‬
‫عواملی که در پيش آگهی ماالريای مغزی دخالت دارند ‪:‬‬
‫هيپوگليسمی – نارســايی کليــه – همــوگلوبينــوری‬
‫اسيـــدوز متابوليک ‪ -‬ادم ريه – خونـريـزی شبکيـه‬
‫سه ماهه سوم بارداری شکم اول – لکوسيتوز بيش‬
‫از ‪ – 12000‬افزايش الکتات سی اس اف – کاهش‬
‫قند سی اس اف – افــزايش شــديد اوره و کراتينين‬
‫کاهش شديد هماتوکريت – افزايش ترانس آميناز ها‬
‫پارگي طحال‬
‫عود ‪:‬‬
‫ظهور مجدد ‪ :‬رشد انگل های‬
‫فعال شدن هيپنوزوئيت ها‬
‫داخل گلبولی که از تاثير دارو مخفی‬
‫مانده اند‪.‬‬
‫فيبروز طحال ‪ :‬ماالريا ماالريه‬
‫ميزبان اصلی‬
‫انگل آنوفل‬
‫ماده است و‬
‫دوره جنسی‬
‫در اين ميزبان‬
‫طی می شود‪.‬‬
‫آنوفل از الرو تا پشه ي بالغ (ماده‪-‬خونخوار)‬
‫تعداد گونه هاي آنوفل ناقل و غير ناقل در جهان و ايران؟‬
‫در جهان‪:‬‬
‫‪#450‬‬
‫درايران‪:‬‬
‫‪19‬‬
‫‪#65‬‬
‫‪7‬‬
‫درجه ي حرارت مناسب براي رشد پشه؟‬
‫بين ‪ 16‬و ‪ 30‬درجه ي سانتي گراد‬
‫رطوبت مناسب براي رشد پشه؟‬
‫رطوبت ‪%60‬‬
‫ارتفاع مناسب براي‬
‫رشد پشه؟‬
‫زير ‪ 2000‬متر‬
‫زمان مناسب براي گزش پشه؟‬
‫سپيده ي صبح‬
‫غروب آفتاب‬
‫آب هاي جاري‬
A.Fluviatilis
‫آب هاي شور‬
A.Sandaicus
‫چاه قنات چشمه‬
‫مخازن آب‬
‫‪A.Stephensi‬‬
‫بارندگي‬
‫يك فرصت مناسب براي‬
‫تشديد زاد و ولد پشه‪.‬‬
‫طول عمر آنوفل؟‬
‫پشه ای که به خواب زمستانی می رود ‪ 9 :‬ماه‬
‫گامبياسه ( ناقل مهم در آفريقا ) ‪ 3 :‬ماه‬
‫ماکولی پنيس ‪ 1 :‬ماه‬
‫آنوفل نر ‪ 2 :‬هفته‬
‫پشه پس از ‪ 10‬تا ‪12‬‬
‫روز پس از خون خواري‬
‫عفوني مي شود‪.‬‬
‫استراتژي مبارزه با ماالريا كم‬
‫كردن اين ‪ 10‬روز است‪.‬‬
‫خون خواري‬
‫اگزوفيل‬
‫آندوفيل‬
‫اگزوفاژ‬
‫آندوفاژ‬
‫آنتروپوفيل زئوفيل‬
‫ماده خون خوار‬
‫نر گياه خوار‬
‫ارتباط بروز بيماري با تراكم پشه؟‬
‫تعداد زياد نياز‬
‫تعداد كم نياز‬
‫‪Culicifacies:‬‬
‫‪Flaviatilis:‬‬
‫بيماران مبتالبه ويژه كودكان‪2‬تا‪ 9‬ساله‬
‫شمپانزه ي آفريقايي‬
‫فالكون ها نيز به يك نوع ماالريا مبتال مي شوند‪.‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫خون آلوده‬
‫رونالد راس كاشف راه اصلي انتقال ماالريا‬
‫نيش پشه ي آنوفل‬
‫ترانس فيوژن خون‬
‫انتقال از مادر به جنين‬
‫موارد‬
‫بيماری در‬
‫گروه خونی‬
‫ا ُ کمتر است‪.‬‬
‫نوزادان مبتاليان به‬
‫هموگلوبينوپاتي ها‬
‫دافي منفي ها‬
‫مقاومت به ماالريا‬
‫حمله ثانويه‬
‫ماالريا در حالت طبيعی و از راه‬
‫های متعارف ‪ ،‬از انسانی به‬
‫انسان ديگر منتقل نمی شود ‪ ،‬لذا‬
‫حمله ثانويه ندارد‪.‬‬
‫آندميسيتی‬
‫اگر در منطقه ای موارد ماالريا در‬
‫طی ‪ 3‬سال متوالی انتقال يابد و‬
‫قابل سنجش باشد آن منطقه را‬
‫آندميک می گويند‪.‬‬
‫درجات آندميسيتی‬
‫هيپوآندميک ‪ :‬بزرگی طحال در کودکان ‪ 2‬تا ‪ 9‬سال‬
‫صفر تا ‪ 5‬درصد‬
‫مزوآندميک ‪ :‬بزرگی طحال در کودکان ‪ 2‬تا ‪ 9‬سال‬
‫‪ 11‬تا ‪ 50‬درصد‬
‫هيپرآندميک ‪ :‬بزرگی طحال در کودکان ‪ 2‬تا ‪9‬‬
‫سال‬
‫‪ 50‬تا ‪ 75‬درصد‬
‫هولوآندميک ‪ :‬بزرگی طحال در کودکان ‪ 2‬تا ‪9‬سال‬
‫حذف ماالريا‬
‫مرحله قبل از حذف‬
‫موارد اسمير مثبت در کمتر از ‪ %5‬موارد مشکوک‬
‫مرحله حذف‬
‫يک مورد در هزار نفر از افراد در معرض خطر‬
‫بهسازي‬
‫اماكن مستعد براي زاد و ولد آنوفل‬
‫توسعه ي شبكه ي آبياري و زهكشي‬
‫استفاده از‬
‫الروكش ‪Temephos‬‬
‫استفاده از ماهي گامبوزيا براي مبارزه با‬
‫الرو هاي آنو فل‬
‫استفاده از‪:‬‬
‫پشه بند كه مي توان آنرا آغشته به پرمترين كرد‪.‬‬
‫اثر ابقايی ‪ 6 :‬تا ‪ 12‬ماه‬
‫خيساندن پشه بند در‪ 20‬ليتر‬
‫پرمترين‪1‬تا‪ 2‬درصد به مدت ‪ 1‬دقيقه‬
‫در يک مطالعه در چين ‪ ،‬دو ميليون پشه بند‬
‫آغشته به سم در چند استان توزيع شد و بروز‬
‫ماالريا در بين استفاده کنندگان پشه بند تا‬
‫‪ %87‬کاهش يافت‪.‬‬
‫همين برنامه در ويتنام برای ‪ 4‬هزار نفر اجرا‬
‫شد و بروز تا ‪ %80‬کاهش يافت‪.‬‬
‫استفاده از مواد دافع حشرات‬
‫)‪(Replants‬‬
‫پااليش خون‬
‫روش های ژنتيکی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫به کارگيری ژن های مخرب‬
‫بر هم زدن نسبت جمعيتی پشه ها‬
‫عقيم کردن پشه ها‬
‫و‪....‬‬
‫شيميوپروفيالكسي با‬
‫كلروكين‬
‫استفاده از مفلوكين در موارد مقاوم‬
Spf66 vaccine
Or:Pfs 25 Vaccine
‫واكسيناسيون ماالريا‬
‫شبکه بهداشت ودرمان شهرستان‬
‫خوروبيابانک‬