Transcript بررسی تغییرات میزان نیتریک اکساید

‫موضوع‬
‫بررسی تغییرات میزان نیتریک اکساید ( به ص ورت‬
‫نیترات و نیتریت ) بزاق قبل و بعد از درمان‬
‫غیرجراحی پریودنتال‬
‫بیان مساله‬
‫‪ ‬بیماری پریودنتیت واکنش التهابی نسوج در پاسخ به عفونت ناشی از گر وه خاصی‬
‫از باکتری ها است ‪ .‬تشخیص و طبقه بندی بیماری های پریودنمتال عمدتا ً م بتنی‬
‫بر پارامترهای بالینی است ‪.‬‬
‫‪ ‬پیشرفت هایی که د ربیولوژی مولکولی و ژنتیک صورت گرفته منجر به د انش‬
‫بیشتر مسیرها و مکانیسم هایی است که به واسطه آن ها باکتری ها پاسخ ای منی‬
‫التهابی میزبان را برانگیخته می کنند ‪.‬‬
‫‪ ‬ابزار تشخیصی جانبی مبتنی بر آنالیز مایعات بدن مثل بزاق و ‪ GCF‬و همچنین‬
‫مطالعه میکروفلور زیر لثه ای و استعداد ژنتیکی در این راستا بسیار مف ید می‬
‫باشند ‪ .‬بزاق به طور وسیعی در رابطه با بیماری پریودنتال مورد مطالعه قرا ر‬
‫گرفته است ‪ .‬چراکه به راحتی جمع آوری و اجازه آنالیز چندین مارکر بیولوژ یک‬
‫موضعی و سیستمیک از جمله پروتیین ها‪ ،‬آنزیم ها‪ ،‬سلول های میزبان‪ ،‬هورمو ن‬
‫هاف محصوالت باکتریایی‪ ،‬ترکیبات فرار و یون ها را فراهم می کند‬
‫اهداف و فرضیات‬
‫اهداف ‪:‬‬
‫‪ ‬هدف اصلی ‪:‬‬
‫‪ ‬تعیین میزان نیتریت و نیترات بزاق در قبل و بعد از درمان غیر جراحی بیماری پر یودنتیت‬
‫مزمن‬
‫‪ ‬اهداف فرعی ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ . 1‬تعیین میزان نیتریت ونیترات بزاق در حالت بیماری پریودنتیت مزمن متوسط‬
‫‪ . 2‬تعیین میزان نیتریت ونیترات بزاق در حالت پس از درمان ‪Scaling & Root‬‬
‫‪Planning‬‬
‫‪ 3.‬تعیین شاخص های پریودنتال ( ‪Plaque Index, Gingival Index, Bleeding‬‬
‫)‪ Index, Periodontal Pocket Depth, Clinical Attachment Loss‬قبل از درمان‬
‫‪SRP‬‬
‫‪ 4.‬تعیین شاخص های پریودنتال ( ‪Plaque Index, Gingival Index, Bleeding‬‬
‫)‪ Index, Periodontal Pocket Depth, Clinical Attachment Loss‬پس از‬
‫درمان ‪SRP‬‬
‫‪ 5.‬مقایسه روند تغییرات میزان نیترات و نیتریت بزاق با روند تغییرات شاخص ه ای‬
‫پریودنتال قبل و بعد از درمان ‪SRP‬‬
‫فرضیه‬
‫‪ ‬میزان نیتریت و نیترات بزاق در بیماری پریودنتال پس از درم ان‬
‫نسبت به قبل از آن تغییر می یابد ‪.‬‬
‫تعریف واژگان‬
‫‪ ‬پریودنتیت مزمن ‪ :‬یک بیماری عفونی که منجر به آماس در بافت های‬
‫حمایت کننده دندان‪ ،‬از دست رفتن اتصاالت ( )‪Attachment loss‬‬
‫به صورت پیشرونده و تحلیل استخوان می گردد‬
‫مقدمه‬
‫پریودنتیت‬
‫‪ ‬بیماری التهابی بافت های حمایت کننده دندان می باشد ‪ .‬که توسط میکروارگانی سم های‬
‫خاص ایجاد می گردد و با تخریب وسیع لیگامان پریودنتال و استخوان آلوئوالر به‬
‫همراه تشکیل پاکت‪ ،‬تحلیل لثه و یا هر دو مشخص می شود ‪ .‬از نظر بالینی حضو ر‬
‫‪ attachment loss‬قابل تشخیص باعث افتراق ژنژیویت از پریودنتیت می گر دد ‪.‬‬
‫‪ ‬پریودنتیت مزمن ‪:‬‬
‫‪ ‬پریودنتیت مزمن که قبال به آن پریودنتیت بالغین نیز گفته می شد‪ ،‬شایعترین فر م پریودنتیت می‬
‫باشد ‪ .‬این بیماری در بالغین شایع است اما ممکن است در پاسخ به تجمع مزمن پالک و جرم در‬
‫کودکان و نوجوانان نیز دیده شود ‪ .‬بر همین اساس نام این بیماری از پریودنتیت بالغین ب ه‬
‫پریودنتیت مزمن که ممکن است درهر سنی اتفاق افتد‪ ،‬تغییر نام پیدا کرد‬
‫‪ ‬روند این بیماری آهسته است ولی در حضور عوامل سیستمیک یا محیطی ( دیابت و یا سیگ ار‬
‫کشیدن و استرس ) که پاسخ میزبان را نسبت به تجمع پالک تغییر می دهند‪ ،‬پیشرفت ب یماری‬
‫ممکن است شدید تر شود ‪ .‬شیوع و شدت این بیماری با باال رفتن سن افزایش پیدا می کن د و‬
‫عموما ً هر دو جنس را درگیر می کند ‪ .‬پریودنتیت یک بیماری مرتبط با سن ( ‪age-‬‬
‫)‪ associated‬است اما وابسته به سن ( )‪ age- related‬نمی باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬این بیماری به صورت زیر تعریف می شود ‪ :‬یک بیماری عفونی که منجر به آماس در باف ت‬
‫های حمایت کننده دندان‪،‬از دست رفتن اتصاالت ( )‪ Attachment loss‬به صورت پیشرونده و‬
‫تحلیل استخوان می گردد ‪.‬‬
‫ویژگی های بالینی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫یافته بالینی در افرادی که پریودنتیت مزمن درمان نشده دارند عبارتند از ‪ :‬تش کیل‬
‫پالک باالی لثه و زیر لثه ای که غالبا ً با تشکیل جرم همراه است‪ ،‬آماس لثه‪ ،‬ت شکیل‬
‫پاکت‪ ،‬از بین رفتن اتصاالت و تحلیل استخوان آلوئول‬
‫در صورتی که ‪ Attachment Loss‬اتفاق افتد می تواند با تحلیل لثه همراه باشد ‪.‬‬
‫لثه ها تغییر رنگ داده و به رنگ قرمز تا ارغوانی در می آیند ‪ .‬حالت ‪Stippling‬‬
‫از بین رفته و مارژین لثه گرد می گردد و پاپیال ها به صورت مسطح یا ‪Crater‬‬
‫‪ Like‬دیده می شود ‪ .‬همچنین خونریزی از لثه حین پروب کردن یا به صورت خود ب ه‬
‫خودی یک یافته شایع است ‪ .‬ترشح اگزودای آماسی مایع شیار لثه و ترشح چرک از‬
‫پاکت هم ممکن است وجود داشته باشد ‪.‬‬
‫‪ : Slight‬در صورتی که بیشتر از ‪ 1‬تا ‪ 2‬میلی متر ‪clinical attachment‬‬
‫‪ loss‬اتفاق افتاده باشد‪ ،‬تخریب از نوع خفیف می باشد ‪.‬‬
‫‪ : Moderate‬اگر ‪ 3‬تا ‪ 4‬میلی متر ‪ attachment loss‬روی دهد‪ ،‬تخریب‬
‫پریودنتال متوسط در نظر گرفته می شود ‪.‬‬
‫‪ : Severe‬در صورت وجود ‪ attachment loss‬به میزان ‪ 5‬میلی متر یا بیشتر‪،‬‬
‫تخریب پریودنتال شدید به حساب می آید ‪.‬‬
‫بزاق‬
‫‪ ‬عملكرد هاي بزاق ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫لغزنده کردن و مرطوب کردن سطوح بافتهای دهان بوسیله ترشحات موکوئید و محافظت کر دن‬
‫از این سطوح‬
‫حفاظت بافت های دهان و دندان در مقابل تغییرات شیمیایی ‪ .‬بزاق اینکار را از طریق غلظت‬
‫باالی یونهای کلسیم‪ ،‬فسفات و بیکربنات انجام میدهد‬
‫مقاومت در مقابل باکتریهایی که از طریق دهان وارد بدن میشوند توسط مواد ضد باکتلایر بزاق‬
‫مقابله با کاندیدا آلبیکانس توسط پروتئین های شناخته شده بزاقی با فعالیت ضد ق ارچی همانند‬
‫هیستاتین‬
‫بزاق ما را قادر به تجربه مزه های متفاوت میکند ‪ .‬ذرات غذایی برای تحریک سلولهای گی رنده‬
‫چشایی در جوانه های چشایی موجود در پاپیالهای زبانی باید به حالت محلول در آیند بزاق‬
‫مولکول های چشایی را به گیرنده های چشایی انتقال می دهد و سلولهای گیرنده چشایی را ا ز‬
‫تحریکات مکانیکال‪ ،‬حرارتی‪ ،‬باکتلایر و ویروسی حفظ می کند ‪.‬‬
‫هضم نشاسته و چربی توسط آمیالز و لیپاز بزاقی آغاز می شود‬
‫بزاق با اضافه کردن آب و موسین به مواد غذایی زمینه تشکیل بولوس و آسان شدن جوید ن و‬
‫بلع را فراهم می آورد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بزاق بطور غالب از سه جفت غده بزاقی ماژور ترشح می شود که عبارتند از ‪:‬‬
‫غده بناگوشی ) )‪) Parotid‬‬
‫غده تحت فکی ( )‪) Sub mandibular‬‬
‫غده زیر زبانی )‪) Sub lingual‬‬
‫تغییرات طبیعی ترکیب بزاق ‪:‬‬
‫مقادیر ترشح بزاق و میزان ترکیبات موجود در بزاق بسیار متغیر و متنوع می باشد ‪.‬‬
‫آب دهان یا بزاق در واقع مخلوطی از ترشحات غدد بزاقی مختلف بوده و بنابراین‬
‫میزان ترشح آن نیز به ترکیبات مترشحه از این غدد در یک زمان بستگی خواهد‬
‫داشت ‪ .‬با اندازه گیری میزان جریان بزاق حاصل از هر یک از غدد بزاقی اصلی و‬
‫مقایسه آن با میزان کلی آب دهان مترشحه‪ ،‬می توان میزان ترشح غدد بزاقی کوچک‬
‫را تخمین زد ‪ .‬اندازه گیری میزان بزاق غیر تحریکی بوسیله وسایل جمع کننده بزاق‬
‫از مخرج مجاری غدد بزاقی دشوار است ‪ .‬چرا که خود ابزار مورد استفاده نیز به‬
‫نوعی تحریک کننده خواهد بود‬
‫میزان ترشح بزاق مثل سایر متغیرهای فیزیولوژیکی در ساعات مختلف روز مت فاوت‬
‫می باشد ‪ .‬بطور معمول کمترین میزان بزاق تحریکی و غیر تحریکی در ساعات‬
‫آغازین صبح ( ساعات ‪ 4‬تا ‪ ) 6‬بوده و بیشترین مقدار آن در بعد از ظهر ( ساعات ‪16‬‬
‫تا ‪ ) 20‬می باشد‬
‫نیتریک اکساید‬
‫‪ ‬نیتریک اکساید ( ‪ ) NO‬به عنوان یک پیامبر داخل سلولی است که د رهمه جا حضور دارد ‪.‬‬
‫در تنظیم جریان خون‪ ،‬انعقاد خون‪ ،‬فعالیت های عصبی‪ ،‬همچنین در دفاع غیر اختصاصی‬
‫میزبان مهم است ‪ .‬اما این ماده خودش نمی تواند به تنهایی علیه پاتوژن ها و تومورها عمل‬
‫کند ‪ .‬اگرچه گاهی این ماده را به عنوان ماده سمی و خطرناک برای سلول ها می دانند‪ ،‬اما‬
‫این چنین نیست ‪ .‬امروزه اثبات شده است که تجویز ‪ NO‬با غلظت کم و به صورت استنشاقی‬
‫برای درمان بیماری ‪ persistent pulmonar yhyper tension‬نوزادان تازه متولد شده‬
‫مفید است‬
‫‪ ‬ثابت شده است که مغز منبع غنی ‪ NO‬سنتتاز می باشدو اولین ‪ NO‬سنتتاز شناخته شده در مغز‬
‫حضور دارد ‪ .‬برای همین به آن )‪ nNOS (Neural NOS‬یا ‪ NOS1‬می گویند ‪ .‬سرانجام‬
‫دریافتند که با رنگ ) دومین ‪ NOS‬در ماکروفاژ ها شناسایی گردید ‪ .‬این ‪ NOS‬که به آن‬
‫)‪ NOS2iNOS (Inducible NOS‬می گویند‪ ،‬بر خالف ‪ nNOS‬یا ‪ eNOS‬از طریق‬
‫تغییرات داخل سلولی کلسیم تنظیم نمی گردد ‪ .‬مطالعات مختلف نشان می دهدند که ‪iNOS‬‬
‫اتصال محکمی را با ‪ Calmodulin‬برقرار می کند ‪ .‬بنابراین این آنزیم توجهی به غلظت‬
‫داخل سلولی کلسیم ندارد ‪ .‬چراکه این آنزیم به وسیله تحریکات پیش التهابی القا می‬
‫گردداولین منبع ‪ NO‬که شناسایی شده بود‪ ،‬آخرین ‪ NO‬سنتتاز بود که با خالص سازی جدا‬
‫گردید و به نام )‪ eNOS (Endothelial NOS‬یا ‪ NOS3‬شناخته می گردد ‪ NOS3 .‬به غشای‬
‫پالسمایی باند می گردد و به طور معمول با ‪ Caveolin‬ارتباط دارد ‪ .‬این آنزیمم عالوه بر‬
‫اندوتلیوم در بافت های عصبی و دیگر بافت ها یافت می شود ‪ .‬تنظیم این آنزیم از طر یق‬
‫تغییرات کلسیم داخل سلولی و فسفریالسیون صورت می گیرد‬
‫بررسی متون‬
‫• ‪Ozmeric‬و همکارانش در سال ‪2000‬‬
‫• ‪Batista‬و همکارانش در سال ‪2002‬‬
‫• ‪Berman‬و همکارانش در سال ‪2003‬‬
‫• ‪Gullu‬وهمکارانش در سال ‪2005‬‬
‫• ‪Reher‬و همکارانش در سال ‪2007‬‬
‫• ‪Tolga‬و همکارانش در سال ‪2007‬‬
‫• ‪Guncu‬و همکارانش در سال ‪2009‬‬
‫• ‪Menaka‬و همکارانش در سال ‪2009‬‬
‫مواد و روشها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نوع مطالعه ‪ :‬تحلیلی ‪ -‬مقطعی ( )‪Cross Sectional‬‬
‫جامعه مورد مطالعه ‪ :‬افراد مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی مورد معاینه‬
‫پریودنتال قرار می گیرند ‪.‬‬
‫حجم نمونه ‪ :‬با توجه به مقاالت و در نظر گرفتن تفاوت قبل و بعد از جرم گ یری‬
‫‪ d= 0/15‬و ‪ δ = 0/2‬و خطای ‪ α= 0/05‬و ‪ 14 ، β = 0/2‬نمونه محاسبه شد ‪ .‬با‬
‫در نظر گرفتن ریزش ‪ % 20‬حجم نمونه نهایی ‪ 17‬تعیین گردید ‪ .‬ضمنا ً حدود دو‬
‫برابر‪ 28 ،‬نفر به عنوان گروه سالم در نظر گرفته شدند ‪.‬‬
‫= ‪N= (Z1-α/2+Z1-β) δ2/d2= (1/96 +0/84)2(0/2)2/ (0/15)2‬‬
‫‪14‬‬
‫نحوه ی نمونه گیری ‪ :‬غیر تصادفی و ساده ‪Non- randomized‬‬
‫‪&Convenient‬‬
‫مواد و وسایل مورد نیاز ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پروب پریودنتال ویلیامز‪ ،‬ساخت کارخانه ‪Hu-friedy‬‬
‫سوند معاینه با مارک تجاری ‪Aesculap‬‬
‫آیینه دندانپزشکی‬
‫لوله آزمایش‬
‫معرف گریس‬
‫پیپت ‪ ،‬سمپلر‪ ،‬ارلن‬
‫روش کار‬
‫‪ ‬پس از ورود بیماران به مطالعه‪ ،‬سن و جنس به عنوان شاخص دموگرافیک در‬
‫پرونده مخصوص ثبت گردید و شاخص های پالک ( )‪ ، PI‬خونریزی ( )‪ CAL ، BI‬و‬
‫عمق پروب پاکت ( )‪ PPD‬در گروه ‪ SRP‬قبل از جرم گیری و ‪ 2‬هفته پس از جرم‬
‫گیری و در گروه شاهد در جلسه اول ویزیت تعیین و ثبت گردید ‪ .‬همچنین مق دار‬
‫نیتریک اکساید غیر تحریکی که حداقل ‪ 2‬ساعت پس از عدم خوردن و نوشیدن به‬
‫وسیله ی لوله آزمایش جمع اوری گردید ‪ .‬در گروه ‪ SRP‬در روز های صفر و ‪14‬‬
‫و در گروه شاهدد فقط در روز صفر اندازه گیری و ثبت گردید ‪.‬‬
‫ایندکس پالک )‪) PLAQUE INDEX‬‬
‫‪ ‬بر اساس روش ‪ Sileness& LOE‬می باشد و برای بررسی میزان پالک روی سطح دندان‬
‫بکار می رود ‪ .‬از مجموع امتیازات چهار سطح تقسیم بر عدد چهار‪ ،‬ایندکس پالک هر دندان‬
‫بدست می آید و از مجموع ایندکس پالک تمام دندان ها‪ ،‬تقسیم بر تعداد دندان ها ایندکس‬
‫پالک هر فرد بدست می آید ‪.‬‬
‫‪ ‬نمره دهی ایندکس پالک به شرح زیر می باشد ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بدون پالک در سطح‬
‫نمره صفر‬
‫پوسته نازکی از پالک چسبنده در حاشیه آزاد لثه و ناحیه مجاور دندان‬
‫نمره ‪1‬‬
‫نمره ‪ 2‬تجمع متوسطی از پالک روی حاشیه لترالی مجاور دندان ( فضای بین دندانی‬
‫فاقد پالک است ‪ ) .‬که پالک توسط چشم غیر مسلح قابل رؤیت است ‪.‬‬
‫تجمع فراوانی از پالک روی حاشیه لترامی و مجاور سطح دندان‪ ،‬فضای بی دندانی نیز دارا ی‬
‫نمره ‪3‬‬
‫پالک است ‪.‬‬
‫ایندکس خونریزی لثه ( )‪Barnet Bleeding Index‬‬
‫در این ایندکس‪ ،‬دو سطح باکال و لینگوال مورد ارزیابی قرار گرفته که بدین صورت امتیاز داده می شود ‪.‬‬
‫هیچ گونه خونریزی در هنگام پروپ کردن وجود ندارد ‪.‬‬
‫نمره صفر‬
‫خونریزی در پروپ کردن حدود ‪ 30‬ثانیه بعد اتفاق می افتد ‪.‬‬
‫نمره ‪1‬‬
‫بالفاصله بعد از پروپ خونریزی اتفاق می افتد ‪.‬‬
‫نمره ‪2‬‬
‫خونریزی خودبخودی وجود دارد ‪.‬‬
‫نمره ‪3‬‬
‫یافته ها‬
‫‪ ‬این مطالعه مقطعی تحلیلی در فاصله زمانی زمستان ‪ 88‬تا پاییز ‪ 89‬در بخش‬
‫پریودنتولوژی دانشکده دندانپزشکی بابل صورت پذیرفت ‪ .‬پس از بررسی‬
‫مراجعین و احراز شرایط ورود مطالعه و عدم داشتن معیار های خروج نهایتا ً ‪17‬‬
‫نفر به عنوان گروه بیمار پریودنتیت ( )‪ PG‬و ‪ 27‬بیمار به عنوان گروه کنترل‬
‫( )‪ CG‬وارد مطالعه شدند ‪ .‬میانگین سنی در ‪ PG=(12/9±) 47/37‬و در =‪CG‬‬
‫‪ (61/4±)92/26‬بود ‪ .‬که به طور معنی داری در ‪ PG‬باالتر بود ‪(P=0/03).‬‬
‫تفاوت معناداری بین افراد زن و مرد در دو گروه وجود نداشت ‪(P=0/58).‬‬
‫ طي مطالعه‬PG ‫تغییرات شاخص هاي التهابي در‬
Index
Before SRP
After SRP
Effect Size
(SD)
(SD)
(CI-%95)
PPD
2.84(0.41)
2(0.27)
0.84(0.59-1.08)
t(15)=7.33, P<0.001
PI
1.69(0.28)
0.57(0.33)
1.12(0.92-1.32)
t(15)=12.17,
GI
BI
CAL
NO
1.79(0.24)
1.69(0.33)
2.91(0.37)
169(86)
0.86(0.1)
0.9(0.13)
2.33( 0.35)
79(71)
0.93( 0.82-1.04)
0.72(0.57-0.82)
0.57(0.47- 0.68)
90(58-122)
t(15)=18.36, P<0.001
t(15)=10.09, P<0.001
t(15)=11.65, P<0.001
t(16)= 6.08, P<0.001
Significance
, P<0.001
CG ‫ و‬PG ‫مقایسه شاخص هاي التهابي در‬
Index
CG
PG(after SRP)
(SD)
(SD)
NO
63.47(7.84)
79(71)
0.4
PPD
1.16(0.13)
2(0.27)
<0.001
BI
0.16(0.06)
0.9(0.13)
<0.001
GI
0.2
0.86(0.1)
<0.001
PI
0.33(0.02)
0.57(0.33
<0.001
P value
‫منحني ‪ ROC‬جهت افتراق پریودنتیت از پریودنشیوم سا لم‬
‫مقادیر وی ژ گي‪ ،‬حساسیت بر اساس نقاط آستانه مقدار ‪NO‬‬
‫بزاقي جهت افتراق افراد مبتال به پریودنتیت از سالم‬
‫‪Specificity‬‬
‫‪Sensitivity‬‬
‫‪Cut points‬‬
‫‪0.60‬‬
‫‪0.82‬‬
‫‪82‬‬
‫‪0.73‬‬
‫‪0.82‬‬
‫‪85‬‬
‫‪0.91‬‬
‫‪0.76‬‬
‫‪92‬‬
‫‪0.96‬‬
‫‪0.7‬‬
‫‪101‬‬
‫ارتباط مقدار ‪ NO‬بزاق و تعداد دندان هاي با عمق‬
‫پروب پاكت بیش از ‪ 3‬میلیمتر‬
‫‪ ‬بحث ‪:‬‬
‫‪ ‬مارکرهای ایمونولوژیکی و شیمیایی که در بزاق یا مایع شیار لثه ای حضور دار ند‬
‫می توانند در تشخیص بیماری های پریودنتال و یا حتی ممکن است در تعیین م یزان‬
‫پیشرفت این بیماری کمک کننده باشند ‪ .‬جمع آوری نمونه بزاق کار آسانی است و‬
‫حتی توسط افرادی که غیر حرفه ای نیز امکان پذیر است و به راحتی میتوان آن را‬
‫فریز کرد و جهت آزمایش به آزمایشگاه فرستاد ‪ .‬واکنش گریس ( ‪Griess‬‬
‫)‪ Reaction‬ابزار تشخیصی بسیار مناسب و با ویژگی ( )‪ Specific‬باال و محدوده‬
‫حساسیت وسیعی است که از آن می توان در اندازه گیری غلظت های میکروموالر‬
‫نیتریت استفاده کرد‬
‫‪ NO ‬نیمه عمر کوتاهی دارد و بر اساس نظریه ‪ Moncada‬و ‪ ، Higgs‬در محیط های‬
‫آبی به صورت برابر به نیتریت و نیترات تبدیل می شود ‪ .‬از این شاخص جهت اندازه‬
‫گیری ‪ NO‬سنتتاز در محیط آزمایشگاه استفاده می کنند ‪ .‬از منابع تولید ‪ NO‬در حفره‬
‫دهان مي توان به ‪ - 1‬پایانه هاي عصبي ‪ - 2 ،‬سلول هاي اندوتلیوم غدد بزاقي‪- 3 ،‬‬
‫سلول هاي ترشحي غدد بزاقي ‪ - 4‬باكتري هاي موجود در دهان اشاره كرد ‪ .‬در‬
‫مطالعه حاضر تولید ‪ NO‬به طور غیرمستقیم با اندازه گیری سطح نیتریت بزاق‪،‬‬
‫ارزیابی شد ‪ .‬نتایج این مطالعه شبیه به سایر مطالعاتی بود که نشان دادند آمی نواسید‬
‫هایی که مرتبط با ساخت ‪ NO‬هستند‪ ،‬در بیماری پریودنتیت افزایش می یابند‬
‫منابع تولید ‪ NO‬در حفره دهان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ iNOS‬در بیوپسی افراد پریودنتیتی و در مطالعات کشت‬
‫این نتیجه در مطالعاتی که بر روی بیان‬
‫سلولی اثبات شده است‬
‫تا کنون یک گزارش بوده است که بر اساس آن میزان ‪ NO‬بزاقی در افراد مبتال به پریودنتیت و‬
‫پریودنتیت مهاجم کاهش پیدا می کند‬
‫نتایج مطالعه ذکر شده بر خالف سایر مطالعاتی است که در این زمینه وجود دارند ‪ .‬بر اساس‬
‫مطالعه های انجام شده استفاده از ممانعت کننده هایی که از تولید ‪ NO‬سنتتاز جلوگیری می کنند‪،‬‬
‫در درمان بیماری پریودنتیت مفید است ‪ .‬این موضوع بر اساس گزارشی است که در آن تحلی ل‬
‫استخوان ناشی از بیماری پریودنتیت در موش ها با استفاده از ‪Isosorbid‬‬
‫و ‪ Inhibitor siNOS‬جلوگیری شده است ‪ .‬همچنین سایر ممانعت کننده هایی که با ‪L- Arginine‬‬
‫رقابت می کنند و تولید ‪ NO‬را کاهش می دهند‪ ،‬می توان استفاده کرد‬
‫در این مطالعه مشاهده شد که میزان ‪ NO‬بزاقی با عمق پاکت اندازه گیری شده ( )‪ PPD‬در ارتباط‬
‫است و با افزایش ‪ PPD‬میزان ‪ NO‬نیز افزایش پیدا می کند ‪ .‬این نتایج همچنین در‬
‫مطالعات ‪ Reher‬و همکارانش و ‪ Gullu‬و همکارانش به دست آمد‬
‫براساس یافته های مطالعه ما‪ ،‬می توان به نقش باکتری هایی که در بیماری پریودنت ال دخی ل‬
‫هستند و باعث شروع واکنش های سیستم ایمنی می شوند‪ ،‬پی برد ‪ .‬به گونه ای واکنش سیس تم‬
‫ایمنی علیه باکتری های پاتوژن باعث افزایش تولید مولکول های پیش التهابی و تولید ا لتهاب در‬
‫ناحیه می کنند که خود باعث فراخو انی سلول های التهابی در ناحیه می شود‪ ،‬این سلول ها در‬
‫واکنش و دفاع از خود موادی مانند رادیکال های آزاد و ‪ ...‬تولید می کنند‪ ،‬در نتیجه سطح ‪NO‬‬
‫در ناحیه مورد نظر افزایش می یابد که خود باعث افزایش شدت تخریب می شود و اثر هم افز ایی‬
‫با دیگر مارکرهای مخرب تولید شده دراثر واکنش بین سیستم دفاعی و باکتری ها را ایفا می کند ‪.‬‬
‫نتیجه گیری ‪:‬‬
‫‪ ‬با توجه به یافته های این مطالعه‪ ،‬میزان ‪ NO‬بزاقی شاخص مناسبی جهت‬
‫تشخیص شدت بیماری پریودنتیت است ‪ .‬همچنین در درمان بیماری پریودنت یت نقش‬
‫و اهمیت این مولکول زیستی بایستی مد نظر قرار داد ‪.‬‬
‫محدودیت ها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ح ج م ن م و ن ه پ ا ی ی ن د ر گ ر و ه ه ا ی م خ ت لف پ ر ی و د ن تی ت م ت وس ط ت ا خ ف یف ‪ .‬پ ژ و ه ش ه ا ی ب ا ح ج م ن م و ن ه ه ا ی ب ا ال ت ر‬
‫ق ط عا ً ت وز ی ع ی ک ن و ا خت ت ر ی ا ز د ا د ه ه ا ر ا د ر ب ر خ و ا ه د د ا ش ت و ق د ر ت ی ا ‪ Po w e r‬ب ا ال تر ی ب ه د س ت خ وا ه د د ا د ‪.‬‬
‫ه م ا ن ط و ر ک ه ا ش ا ر ه ش د ‪ i N O S ،‬ب ه ط و ر م ن اس ب ت ر ی ف ع ا ل ی ت و ا ل ت ه ا ب ت خ ر ی ب ی ر ا ت خ م ی ن م ی ز ن د و م ق د ا ر‬
‫‪ i N O S‬ب ه ط و ر م ن ا س ب ت ر ی ب ا م ق د ا ر ن ی ت ر ات م ر ت ب ط ا س ت ‪ ،‬ح ا ل آ ن ک ه ‪ e N O S‬ف ا ز غ ی ر ا ل ت ه ا ب ی و ش ر ا ی ط‬
‫ف ی ز ی ول و ژ یک ر ا ت ر س ی م م ی ک ن د و ب یش تر م ر ت ب ط ب ا ن ی ت ر ی ت ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ش د ه ا س ت ‪ .‬م ط ا ل ع ه ح ا ض ر م ق د ا ر ن ی ت ر ا ت‬
‫و ‪ i N O S‬و ن ی ز ‪ e N O S‬ر ا ب ه ط و ر ه م ز م ا ن ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ن ک ر د ‪ .‬ق ط عا ً ا ن د ا ز ه گ ی ر ی م ق ا د ی ر ن ی ت ر ا ت و ن ی ز‬
‫ب ر ر س ی ه یس تول و ژ یک ب ی ا ن ‪ i N O S‬ب ه ط و ر ح س ا س ت ر و د ق ی ق ت ر ی م ق د ا ر ت غ ی ی را ت ا ل ت ه ا ب ی ر ا د ر د و ر ه د ر م ا ن ی‬
‫ح ذ ف پ ال ک و ج ر م گ ی ر ی ن ش ا ن خ وا ه د د ا د ‪.‬‬
‫ا ح ت م اال ً م ق ا د ی ر ن ی تر یک ا ک س ا ی د ب ه د ن ب ا ل ج ر م گ ی ر ی و د ر چ ن د ر و ز ا و ل د ر م ا ن ا ف ز ا ی ش ق ا ب ل م ال ح ظ ه ا ی د ا ر د ک ه‬
‫ب ا گ ذ ش ت ز م ا ن ف ر و ک ش م ی ک ن د ‪ .‬ن ی تر یک ا ک س ا ی د ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ش د ه د ر ب ا ز ه ی ز م ا ن ی ‪ 1 4‬ر و ز ه ف ق ط د ر ر و ز‬
‫ص ف ر و ‪ 1 4‬ا ن د ا ز ه گ ر ی ش د ن د ‪ .‬ب ه ن ظ ر م ی ر س د ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ه ا ی م ک ر ر د ر ف و ا ص ل ک و ت ا ه تر ب ه خ ص وص د ر‬
‫چند روز اول پس از جرم گیری و نیز ‪ 4 ،3‬هفته پس از آن تغییرات این شاخص التهابی را به طور مناسب‬
‫تری نمایش دهد‪.‬‬
‫س ا ی ر ش ا خ ص ه ا ی ب ی ول وژ یک ن ظ ی ر ا ی ن ت رل و ک ی ن ه ا ی ا ل ت ه ا ب ی ( ) ‪ I L - 1 , 6‬د ر ا ی ن م ط ا ل ع ه ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ن ش د ن د ‪.‬‬
‫ا ن د ا ز ه گ ی ر ی ه م ز م ا ن ا ی ن ش ا خ ص ه ا و ن ی ت ر یک ا ک س ا ی د ‪ ،‬ح س اس ی ت و و ی ژ گ ی م ن ا س ب ت ر ی ا ز ن ی ت ر یک ا ک س ا ی د ب ه‬
‫ع ن وا ن ش ا خ ص ا ل ت ه ا ب ی و ض ع ی ت س ال م ت پ ر ی ود نش یو م م ی ت وا ن د ن ش ا ن د ه د ‪.‬‬
‫د ر پ ژ و ه ش ا خ ی ر ف ق ط ا ف ر ا د م ب ت ال ب ه پ ر ی ود ن ت یت خ ف ی ف ت ا م ت وس ط و ا ر د م ط ا ل ع ه ش د ن د ‪ .‬ع د م و ر و د ا ف ر ا د م ب ت ال ب ه‬
‫پ ر ی ود ن تی ت ش د ی د د ر ا ی ن م ط ا ل ع ه ق ط عا ً ت ف س ی ر و ت ب سی ط ن ت ا ی ج ر ا م خ د و ش ک ر د ه ‪ ،‬چ ر ا ک ه ح د آ س ت ا ن ه ا ر ا ئ ه ش د ه د ر‬
‫ا ی ن م ط ا ل ع ه م م ک ن ا س ت د س ت خ و ش ت غ ی یر ا ت ف ر ا وا ن د ر م ق ا د ی ر ‪ ،‬ح س اس ی ت و و ی ژ گ ی آ ن ش و د ‪.‬‬
‫پیشنهادات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بنابر فرضیات مطرح شده در زمینه اختالل و عدم تعادل سیستم های اکسیدا ن ‪-‬‬
‫آنتی اکسیدان در تمامی بیماری های التهابی از جمله پریودنتیت‪ ،‬پیشنهاد م ی شود‬
‫وضعیت تقویت سیستم آنتی اکسیدانی همزمان با مالحظات جراحی و غیر جر احی‬
‫درمان پریودنتیت بررسی شود ‪.‬‬
‫نقش تقویت کننده و ارائه دهنده ‪ NO‬نظیر نیتروگلیسیرین موضعی یا مواد‬
‫سوبسترا برای حظ سیستم ‪ NOS‬به صورت (‪ Coxpled‬با تجویز تتراهیدرو‬
‫بیوپترین ‪ ، BH4‬آرژنین ) در بهبودفاز التهابی و درمان پریودنتیت بررسی شو د ‪.‬‬
‫پیشنهاد می شود نقش میزان نیتریک اکساید بازدمی در تشخیص و پیگیر ی پاسخ‬
‫به درمان بیماران مبتال به پریودنتیت در مطالعات آتی بررسی شود ‪.‬‬
‫از آن جا که نیتریک اکساید بزاقی تحت تاثیر بسیاری از شرایط و بیمار ی های‬
‫داخل دهانی بجز پریودنتیت است‪ ،‬پیشنهاد می شود جهت افزایش دقت مطاله ا ی‬
‫جهت بررسی ارتباط نیتریک اکساید مایع شیار لثه ای و وضعیت پریودنش یوم‬
‫طراحی و اجرا شود ‪.‬‬