Transcript مقاله_صادرات_خاویار

‫عنوان ‪ :‬صادرات خاويار‬
‫زير نظر استاد ارجمند ‪ :‬اقاي جاويدي‬
‫تهيه كنندگان ‪ :‬محسن فنودي و محمدرضا جاوداني‬
‫‪ ‬مقدمه ‪:‬‬
‫‪ ‬براساس بررسيهاي ديرين شناسي‪،‬اجداد ماهيان خاوياري‬
‫بيش از يكصد ميليون سال پيش درروي زمين ظاهر گشتند‬
‫وبه علت سازش با محيط توانسته اند از دوره مزوزوئيك تا‬
‫امروز به زندگي خود ادامه دهند ماهيان خاوياري در حوزه‬
‫هاي درياي خزر ‪ ،‬درياي ازوف ‪ ،‬درياي سياه ‪ ،‬درياچه‬
‫ارال ‪ ،‬درياي بالتيك ودرابهاي شوروشيرين بخشهايي از‬
‫شمال وخاوردورمانند سرزمين پهناورروسيه ‪ ،‬سيبري وچين‬
‫وهمچنين درقاره امريكاي شمالي نيززندگي ميكنند‬
‫‪ ‬هرچند که بسياري از مردم کشورمان با طعم و مزه خاويار که يکي‬
‫از توليدات بي نظير کشورمان است بيگانه هستند‪ ،‬ولي در بسياري از‬
‫نقاط دنيا و از جمله کشورهاي اروپايي‪ ،‬ايران را با خاويارش مي‬
‫شناسند‪ .‬اين ماده غذايي پرارزش يکي از گرانقيمت ترين غذاهاي‬
‫جهان است‬
‫‪ ‬به دليل شرايط ويژه سواحل درياي خزر و برخي موارد ديگر خاويار‬
‫توليد کشورمان مرغوبترين نوع خاويار جهان به شمار مي رود و در‬
‫بين کشورهاي واردکننده جايگاه ويژه اي دارد‪ .‬اين ماده غذايي به دليل‬
‫دارابودن خواص ويژه براي درمان بسياري از بيماريها ازجمله‬
‫بيماري افسردگي‪ ،‬برخي از انواع سرطان‪ ،‬بيماريهاي قلبي عروقي‪،‬‬
‫کم خوني و همچنين براي جلوگيري از افزايش کلسترول خون بسيار‬
‫نافع است‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ماهيان خاوياري موجود دردرياي خزر‪:‬‬
‫تاس ماهي شيپ‬
‫تاس ماهي روسي‬
‫تاس ماهي ايراني‬
‫اوزون برون‬
‫فيل ماهي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مشخصات خاویار تاس ماهیان دریای خزر‬
‫خاويار بر اساس گونه ماهی‪ ،‬کيفيت و طرز ساخت‪ ،‬دانه‬
‫دانه بودن و رنگ آن درجه بندی می شود‪ ،‬و به دو صورت‬
‫"دان" و "فشرده" وجود دارد‪ .‬تقسيم بندی خاويار به صورت‬
‫زير است‬
‫‪ .1‬خاویار ممتاز‬
‫‪.2‬خاویار دان درجه یک‬
‫‪ .3‬خاویار دان درجه دو‬
‫‪ .4‬خاویار فشرده‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مشخصات خاویار تاس ماهیان دریای خزر‬
‫خاويار بر اساس گونه ماهی‪ ،‬کيفيت و طرز ساخت‪ ،‬دانه دانه بودن و رنگ آن درجه بندی می شود‪ ،‬و به‬
‫دو صورت "دان" و "فشرده" وجود دارد‪ .‬تقسيم بندی خاويار به صورت زير است‪:‬‬
‫‪ .1‬خاویار ممتاز‬
‫اين نوع خاويار چندان جنبه عمومی نداشته و از بين خاويارهای درجه يک‪ ،‬آنهايی که از يک نوع‬
‫ماهی تهيه شده واجد دانه های درشت‪ ،‬مقاوم و جدا از هم بوده و همچنين با رنگ مناسب‬
‫طاليی‪ ،‬خاکستری روشن و قهوه ايی روشن همراه باشند‪ ،‬انتخاب می گردند‪ .‬نوعی خاويار نيز‬
‫که واجد رنگ کامالً سفيد است‪ ،‬بندرت در بين تاسماهيان ديده شده و در صورت مناسب بودن‬
‫کيفيت‪ ،‬از آن خاويار ممتاز ساخته می شود که به "خاويار درباری" يا "خاويار طاليی سفيد"‬
‫موسوم است‪.‬‬
‫‪.2‬خاویار دان درجه یک‬
‫اين نوع خاويار دارای کيفيتی مشابه خاويار ممتاز بوده و به بهترين نوع خاويار اطالق می شود‪،‬‬
‫منتهی فقط اندکی سست تر از خاويار مـمـتاز می باشد‪ .‬بيشتر خاويار تاس ماهی و فيل‬
‫ماهی که در فصل بهار ويا در شرايط مساعد آب و هوا تهيه می گردند‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .3‬خاویار دان درجه دو‬
‫اين نوع خاويار ممکن است دارای دانه های درشت و رنگی مناسب هم باشند ولی تاخير در‬
‫صيد و عمل آوری و کيفيت خود تخم از جمله نارس بودن و يا رسيده بودن زياد تخمها‪ ،‬به ويژه‬
‫در‬
‫شرايط نزديک به مرحله تخم ريزی موجب می شود که رقم خاويار نزول نموده و تعدادی‬
‫تخمهای‬
‫شکسته در آن مشاهده شود‪ ،‬بعالو دانه های اين نوع خاويار چندان مقاوم نبوده و اندکی شل و‬
‫به هم چسبيده اند‪ ،‬همچنين ممکن است همه خاويار از يک ماهی بدست نيامده باشد و از‬
‫مخلوط کردن خاويار چند ماهی بدست آمده باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬خاویار فشرده‬
‫خاويار فشرده از لحاظ نوع خاويار‪ ،‬طرز تهيه و قيمت از مرغوبيت کمتری برخورداراست‪.‬‬
‫اين نوع خاويار معموالً از تخم تاسماهيانی ساخته می شود که به داليل مختلف از جمله صيد‬
‫مولدين در حال تخم ريزی يا صيد مولدين نارس ‪ ،‬تاخير در ساخت و رساندن ماهيان صيد شده‬
‫به ساحل‪ ،‬استحکام دانه های خاويار کم شده و قادر به عبور از غربال خاويارسازی نمی باشند‬
‫‪ ‬بحران خاويار‪:‬‬
‫‪ 90 ‬درصد كل خاويار جهان از درياي خزر استحصال‬
‫ميشود و اين در حالي است كه با ادامه صيد بيرويه و‬
‫آلودگيهاي زيست محيطي درياي خزر‪ ،‬چنانچه مديريتي‬
‫كارآمد از سوي تمام كشورهاي حاشيه خزر براي حفاظت از‬
‫نسل ماهيان خاوياري صورت نگيرد‪ ،‬در كمتر از يك دهه‬
‫نسل آنها در خزر منقرض خواهد شد‪.‬‬
‫‪ ‬كاهش ذخاير ماهيان خاويار در سه دهه اخير‪:‬‬
‫‪ ‬ذخاير ماهيان خاويارى در سالهاى اخير به دليل صيد بى‬
‫رويه و غيرقانونى بشدت كاهش يافته و همين امر موجب‬
‫افزايش قيمت آن شده است‪.‬ذخاير ماهيان خاويارى در درياى‬
‫خزر از سال ‪ 1980‬به بعد با كاهش شديد مواجه شده است‪.‬‬
‫به طورى كه ميزان صيد اين ماهيان از حدود ‪ 30‬هزار تن‬
‫در سالهاى دهه ‪ 80‬ميالدى به حدود ‪ 1500‬تن در حال‬
‫حاضر كاهش يافته است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عوامل مؤثر در كاهش ذخاير خاويار‪:‬‬
‫صيادان مافيايي‬
‫افزايش آلودگي محيط زيست در درياي خزر‬
‫فقدان تأمين پايگاههاي پرورش ماهي خاوياري‬
‫‪ ‬نحوه برخورد با قاچاقكنندگان خاويار به چه صورت است؟‬
‫‪ ‬فرد متخلف در دادگاه جريمه نقدي ميشود‪ ،‬خاويارش مصادره ميشود و بعد هم آزاد‬
‫ميشود‪ .‬متاسفانه نام خاويار را از ليست كاالهاي قاچاق خارج كردند و بزرگترين‬
‫ظلم را در حق اين محصول روا داشتند‪ .‬شش سال قبل قاچاق خاويار جريمههاي بسيار‬
‫سنگيني داشت كه با خارج شدن خاويار از ليست قاچاق ضربه بزرگي به آن وارد شد‬
‫‪ ‬مديرعامل شيالت ايران ميگويد‪« :‬در سال ‪ 84‬فقط ‪18‬تن خاويار از درياي خزر‬
‫برداشت كرديم‪ .‬اما تنها كشوري هستيم كه مجوز صادرات ‪44‬تن خاويار را داريم‪ ».‬و‬
‫در ادامه ميگويد‪ ...« :‬معادل همان صيد خاويار‪ ،‬قاچاق خاويار صورت ميگيرد‪.‬‬
‫يعني در حدود همان ‪18‬تن‪ ،‬قاچاق خاويار وجود داشته است‪ .‬بعضیها ميگويند سهم‬
‫قاچاقچيان حتی بيشتر از دولت است‪».‬‬
‫‪ ‬مافياي خاويار روسيه‪:‬‬
‫‪ ‬در حالي كه مافياي خاويار داراي دستگاههاي ويژه و قايقهاي ساخت‬
‫ژاپن است و در صورت نياز از سالح نيز استفاده ميكند‪ ،‬قايقهاي‬
‫پليس مرزي روسيه در درياي خزر‪ ،‬حتي از داشتن سوخت كافي‬
‫محروم هستند‪ .‬كارشناسان پيشبيني ميكنند كه مافياي خاويار كه‬
‫بازار سياه اين كاال را در اختيار دارد‪ ،‬ساالنه در سراسر جهان ‪900‬‬
‫ميليون دالر گردش مالي دارد‪ .‬اين در حالي است كه پليس مرزي‬
‫روسيه فاقد تجهيزات مناسب است و حقوق ماهانه مأموران آن حدود‬
‫‪ 70‬دالر است و در برابر رشوههاي مافياي خاويار‪ ،‬ضعف نشان‬
‫ميدهند‪.‬‬
‫‪ ‬چالش هاي بوجود امده براي خاويار‪:‬‬
‫‪ ‬كشورهاي توليدكننده خاويار شايع كردهاند كه درياي خزر‬
‫آلوده است تا از اين طريق بتوانند با خارج كردن خاويار‬
‫ايران از بازار‪ ،‬توليدات خود را به قيمت مناسب عرضه‬
‫كنند كه اين موضوع به ضرر خاويار است‪.‬‬
‫‪ ‬قاچاقچيان‪ ،‬خاويار را با كيفيت پايين و قيمت پايين‬
‫ميفروشند‪ .‬اين خاويار كه از نظر بهداشتي هم سالم نيست‪،‬‬
‫اگر در بازار اروپا مشكلي ايجاد كند روي خاويار ما هم‬
‫تاثير بدي ميگذارد‬
‫‪ ‬كنواسيون نظارت بر تجارت گونه هاي درحال‬
‫انقراض ‪cites‬‬
‫‪ ۱۶۷ ‬کشور عضو سايتس هستند ‪ ،‬ايران از سال ‪۱۹۷۳‬عضو‬
‫کنفدراسيون سايتس شده است ‪ ،‬اين کنفدراسيون تجارت ‪ ۵‬هزارگون ٔه‬
‫جانوری و ‪ ۲۵‬هزار گون ٔه گياهی درحال انقراض را در مرزهای‬
‫جهانی کنترل میکند که ‪ ۲۷‬گونه از ماهيان خاوياری از سال ‪۱۹۹۸‬‬
‫در ضمائم اين کنفدراسيون قرار گرفته است‪ .‬بر اساس مصوبات‬
‫کنوانسيون‪ ،‬ايران بهعنوان يکی از کشورهای توليدکنند ٔه خاويار‬
‫زمانی مجاز به اخذ سهمي ٔه خاويار است که ابتدا در کميسيون منابع‬
‫زنده اين سهميهها تصويب بشود‪.‬‬
‫‪ ‬نتايج يك كنوانسيون‬
‫كنوانسيون نظارت بر تجارت گونه هاى در حال انقراض (‪ )Cites‬طى نشست ‪3‬‬
‫روزه خود در خردادماه سال ‪ 83‬جمهورى هاى آذربايجان ‪ ،‬قزاقستان ‪ ،‬روسيه و‬
‫تركمنستان را به علت عدم پايبندى به رعايت و اجراى اقدامات عملى براى آسيب‬
‫زدايى از ذخاير گونه هاى استروژن مجبور به كاهش بيش از ‪ 80‬درصد خاويار‬
‫صادراتى آنان كرد‪.‬‬
‫اين كنوانسيون پيش از اين اعالم كرده بود صادرات خاويار از چهار كشور ساحلى‬
‫درياى خزر ممنوع شود و فقط جمهورى اسالمى ايران در صادرات خاويار خود‬
‫بر اساس سهميه تنظيمى مانعى نخواهد داشت‪.‬در گزارش دبيرخانه كنوانسيون‬
‫اعالم شده ميزان صيد غيرقانونى ماهيان خاويارى در جمهورى هاى روسيه ‪،‬‬
‫آذربايجان ‪ ،‬قزاقستان و تركمنستان ‪ 10‬تا ‪ 12‬برابر صيد قانونى اين كشور است‪.‬‬
‫اين كنوانسيون در گزارش خود ايران را به علت رعايت موازين و اعمال مديريت‬
‫مسووالنه در صيد ماهيان خاويارى از محدوديت هاى قانونى معاف كرده است‪.‬‬
‫اتخاذ تصميم در اعمال محدوديت ها به منظور جبران آسيب ها‪ ،‬صدمات و كاهش‬
‫ذخاير ماهيان خاويارى است كه تنها در مورد چهار كشور ساحلى اجرا خواهد شد‬
‫‪ ‬پايبندى يك طرفه تعهدات از سوى ايران‬
‫تشكيل دولتهاى جديد در حاشيه درياى خزر و عدم پايبندى آنها به قوانين و مقررات‬
‫و ناديده گرفتن رژيم حقوق درياى خزر و مبادرت به صيد بى رويه و قاچاق‬
‫خاويار و همچنين آلودگى آب درياى خزر‪ ،‬عواملى شدند تا على رغم تالشهاى‬
‫ايران براى حفظ و رهاسازى ماهيان خاويارى و رعايت اصول و استانداردهاى‬
‫بين المللى در صيد‪ ،‬نسل اين ماهيان در معرض خطر جدى و انقراض قرار گيرد‪.‬‬
‫ليكن اين اقدامات سبب شد تا ايران تنها كشورى شناخته شود كه رژيم حقوقى‬
‫درياى خزر را رعايت مى كند و طبق تصميم كنوانسيون ها در سال گذشته فقط‬
‫ايران حق بهره بردارى از منابع درياى خزر را داشت و در سال جديد نيز براى‬
‫ايران سهمى بيش از ساير كشورهاى حاشيه درياى خزر براى صيد اين ماهيان در‬
‫نظر گرفته شد‪.‬به طورى كه پيداست ‪ ،‬ايران توانسته با رعايت استانداردهاى‬
‫جهانى در توليد و صدور خاويار در بازارهاى جهانى و بين المللى سهم قابل‬
‫توجهى را كسب كند كه علت ان به دليل تالش ايران در جهت اقدامات حفاظتى‬
‫مناسب براى جلوگيرى از صيد غيرقانونى و غيرمجاز ماهى خاويار‪ ،‬بازسازى‬
‫ذخاير‪ ،‬رهاسازى بموقع بچه ماهى هاى خاويارى و مبارزه با قاچاق است‬
‫‪ ‬سهم باالى ايران در برداشت خاويار از درياى خزر نشانه تالش‬
‫ايران درخصوص بازسازى ذخاير‪ ،‬حفظ منابع موجود‪ ،‬جلوگيرى از‬
‫قاچاق و صيد غيرمجاز و همچنين حفظ گونه هاى با ارزش خاويارى‬
‫است‪.‬به دليل طوالنى بودن ساحل ‪ ،‬تنها كارى كه توسط دولت انجام‬
‫مى شود‪ ،‬ممانعت از صيد‪ ،‬خريد و فروش و حمل ونقل غيرمجاز‬
‫خاويار است كه تمام اين موارد در انحصار شيالت است ‪ ،‬ضمن آن‬
‫كه اگر خاويار در ‪ 160‬كشور عضو سايتس بخواهد به فروش برسد‬
‫بايد از كشور مبدا گواهى داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬پرورش ماهيان خاوياري‬
‫‪ ‬فعاليت ايران در زمينه پرورش بچهماهي خاوياري و رهاسازي آن در‬
‫درياي خزر به منظور حفظ نسل اين ماهي ارزشمند در سالهاي اخير‬
‫توسعه يافته است و همين امر موجبات عدم اعمال ممنوعيت صيد از‬
‫سوي كنوانسيون تجارت بينالمللي گونههاي در حال انقراض (سايتس)‬
‫براي ايران را فراهم ساخت‬
‫‪ ‬ايران ساالنه دهها ميليون قطعه بچه ماهي خاوياري را پرورش ميدهد‬
‫و در درياي خزر رها ميسازد‪ .‬اقدامات ايران در خصوص حفاظت‬
‫از نسل اين ماهيها‪ ،‬مورد تأييد سايتس نيز ميباشد‬
‫‪ ‬توليد ماهيهاي خاوياري در ايران به دليل آفتاب طوالني‪ ،‬مكان‬
‫مناسب و حراست از آنها‪ ،‬مناسب است‪ .‬اما پرورش آن در ديگر‬
‫مناطق جهان به دليل نداشتن شرايط مساعد‪ ،‬گرانتر و غيراقتصادي‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬در كشور آلمان در يك سالن يازده تن خاويار توليد و صادر شده بود ‪،‬‬
‫اما ما در يك هزار كيلومتر خط ساحلي ‪18‬تن توليد كرديم ‪ ،‬آلمانيها‬
‫براي توسعه در حال ساخت يك سالن ديگر بودند تا ظرفيت توليد را‬
‫به ‪ 36‬تن افزايش دهند‪ .‬تمايل آلمانیها برای سرمايهگذاري در‬
‫خاويار ايران «آلمانيها متقاضي هستند تا در ايران دست به پرورش‬
‫ماهي خاوياري بزنند زيرا ميدانند كه خاويار توليد شده در ايران را‬
‫ميتوانند با چند برابر قيمت خاويار توليدي در آلمان به فروش‬
‫برساند‪».‬‬
‫‪ ‬اهميت اقتصادي خاويار‬
‫‪ ‬بچه ماهيهاي خاوياري به صورت ميليوني از دريا قاچاق ميشوند‪.‬‬
‫اين بچهماهيها ميتوانند رشد كنند و بعد از چند سال هر كدام حداقل‬
‫پنجكيلو خاويار با قيمت هركيلو بيش از سه ميليون تومان توليد كنند‪.‬‬
‫يك ماهي قرهبرون بيش از ده ميليون تومان خاويار توليد ميكند‪.‬‬
‫قيمت يككيلو خاويار حداقل دو ميليون تومان است و قيمت هركيلو‬
‫گوشت قرمز چهار هزار تومان است‪ .‬ببينيد با صادر كردن پنجكيلو‬
‫خاويار يك ماهي‪ ،‬چقدر گوشت ميتوانيد وارد كنيد‬
‫‪ ‬با توجه به كمبود علوفه و مواد غذايي دامي ظرفيت توليد گوشت الزم‬
‫براي مردم در داخل كشور را نداريم‪ .‬اما براي توليد خاويار تمامي‬
‫امكانات الزم را دارا هستيم‪.‬‬
‫‪ ‬اگرميتوانستيم به سيصد تن خاوياري كه در قبل توليد داشتيم برسيم‪،‬‬
‫نزديك به يك ميليارد دالر درآمدزايي خواهيم داشت‪ .‬تاكيد من بر روي‬
‫توليد و تكثير ماهي به اين خاطر است كه اگر دولت ما را ياري كند‬
‫ميتوانيم ‪15‬هزار ميليارد تومان درآمدزايي داشته باشيم‪ .‬اين حرف‬
‫بزرگي است‪15 .‬هزار ميليارد تومان سيدرصد درآمد نفتي است‪.‬‬
‫‪ ‬چند سال طول ميكشد تا به اين مقدار درآمد برسيد؟‬
‫‪ ‬اگر دولت به ما امكانات و بودجه بدهد و اختيار عمل داشته باشيم‪ ،‬در‬
‫سال ‪ 1400‬يعني تا ‪ 13‬سال آينده به اين ميزان خواهيم رسيد‪.‬‬
‫صادرات جهاني خاويار در سال ‪2005‬‬
‫‪15.5‬‬
‫كره جنوبي‬
‫چين‬
‫المان‬
‫بالروس‬
‫سوئد‬
‫ساير كشورها‬
‫‪37.6‬‬
‫‪27.4‬‬
‫‪7.5‬‬
‫‪6.8‬‬
‫‪5‬‬
‫اين در حالی است که با وجود تجارت جهانی بالغ بر ‪ 366‬ميليون‬
‫دالری خاويار کشورمان در سال ‪ 2005‬از رديف کشورهای برتر‬
‫صادرکننده خاويار حذف شده است‪ .‬البته عمده صادرات کشورمان‬
‫مربوط به خاويار است و بدل خاويار (تخم استحصال شده از ساير‬
‫ماهیها بجز ماهی استرژن يا خاوياری است مثل ماهی های تن‪،‬‬
‫آزاد‪ ،‬اردک ماهی و ‪ )...‬سهم ناچيزی در صادرات ايران دارد اين در‬
‫حالی است که کشورهايی نظير چين و کره درصد بزرگی از‬
‫صادراتشان تحت عنوان بدل خاويار انجام میشود‬
‫‪ ‬باال بودن قيمت خاويار ايراني‪ ،‬بهرهبرداري زياد و عرضه كم خاويار‬
‫اصيل آبهاي آزاد دست به دست هم دادهاند تا خاويار مقرون به صرفه‬
‫ساير كشورها روز به روز رونق بهتري پيدا كند‬
‫‪ ‬مشتريهاي عمده و اصلي خريدار خاويار درياي خزر ايران‬
‫به ترتيب عبارتند از ‪ :‬فرانسه‪ ،‬آلمان‪ ،‬سوئيس‪ ،‬ژاپن‪،‬‬
‫آمريکا‪ ،‬اسپانيا‪ ،‬لوکزامبورگ‪ ،‬انگلستان‪ ،‬ايتاليا و بلژيک‪.‬‬
‫بطور کلي هشتاد در صد خاويار ايران در اروپا و بقيه در‬
‫ساير نقاط جهان عرضه ميشود‪.‬‬
‫كشورهاي عمده واردكننده خاويار ايران درسال‪83‬‬
‫‪7.4‬‬
‫المان‬
‫فرانسه‬
‫اسپانيا‬
‫ژاپن‬
‫امارات‬
‫ساير كشورها‬
‫‪9.8‬‬
‫‪43‬‬
‫‪10‬‬
‫‪12.8‬‬
‫‪17‬‬
‫‪ ‬از سوی ديگر نگاهی به آمار واردات جهانی خاويار در سال ‪2006‬‬
‫نيز بيان میکند که کره جنوبی با حدود ‪ 57‬ميليون دالر واردات و با‬
‫اختصاص ‪ 4/18‬درصد سهم ارزشی از کل واردات جهانی در سال‬
‫‪ 2005‬به عنوان مهمترين کشور وارد کننده خاويار و بدل خاويار به‬
‫شمار میرود‪.‬‬
‫‪ ‬پس از کره جنوبی‪ ،‬کشورهای ژاپن ‪ 52‬ميليون دالر‪ ،‬آلمان ‪47‬‬
‫ميليون دالر‪ ،‬فرانسه ‪ 36‬ميليون دالر‪ ،‬آمريکا ‪ 18‬ميليون دالر به‬
‫ترتيب رتبههای بعدی را به خود اختصاص داده و از عمده ترين‬
‫متقاضيان خريد اين محصول در جهان محسوب میشوند‪.‬‬
‫‪ ‬نتيجه گيري‬
‫‪ ‬به دليل صورت نگرفتن بازاريابي مناسب‪ ،‬در حال از دست دادن‬
‫اعتبار و برندي هستيم که سا ليان سال در جهان جاافتاده است و در‬
‫بحث توليد توجه به حفظ ذخاير ماهيان خاوياري در درياي خزر و در‬
‫بحث صادرات توجه ويژه براي بازاريابي مناسب خاويار از‬
‫اقداماتيست که در جهت حفظ جايگاه برتري ايران در توليد خاويار‬
‫ضروريست‪.‬‬
‫‪ ‬هماهنگ بودن و همکاري بخش خصوصي و دولتي بدور از هرگونه‬
‫موضع گيريها مي تواند نتايج درخشاني را حداقل درحفظ موقعيت‬
‫فعلي کشورمان داشته باشد; چرا که در غير اين صورت اين نگراني‬
‫وجود دارد‪ ،‬در چند سال آينده کشورهاي همسايه درياي خزر با تکثير‬
‫و پرورش ماهيان خاوياري جايگاه ايران را کسب کنند‬
: ‫منابع‬
http://www.foodna.ir/6702.html
http://www.aftab.ir/articles/economy_marketing_busi
ness/agriculture_fishery/c2c1144942130p1.php
http://www.abrarnews.com/economic/1386/860724/h
tml/agricul.htm
http://www.donya-eeqtesad.com/Default_view.asp?@=14016
http://www.iranfoodnews.com/news/details.php?ETyp
e=news&id=2201
http://agahgar.irtp.com/news/mahname_barresihaye_
bazargani/172/a07.asp
http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NI
D=14834







