Transcript Chap 1,2,3

‫مدیریت پروژه های فناوری اطالعات‬
‫‪IT Project Management‬‬
‫مديريت پروژه با رويكرد پروژه هاي فناوري اطالعات‬
‫مؤلف‪ :‬كتي شوالپ‬
‫مترجم‪ :‬دكتر محمود گالبچي‬
‫مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران‬
‫مدیریت و کنترل پروژه‬
‫مولف‪ :‬دکتر علی حاج شیرمحمدی‬
‫انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان‬
‫فصل اول‬
‫مقدمه ای بر مدیریت پروژه‬
‫مديريت پروژه ‪:‬‬
‫‪PROJECT MANAGEMENT‬‬
‫فعاليتهاي عمده و اصلي سازمان‬
‫ عمليات دورهاي و مداوم‬‫‪ -‬پروژه‬
‫عملیات به کارهایی گفته می شود که در یک سازمان برای بقای کسب و کار انجام می شوند‪.‬‬
‫همانند‪:‬‬
‫تعاریفی از پروژه ‪:‬‬
‫‪Definitions of PROJECT‬‬
‫ّ‬
‫موقتي براي تحقق يك ّ‬
‫تعهد و ايجاد يك محصول يا ارائه خدمات مشخص‬
‫‪ -1‬مجموعه تالشهاي‬
‫و منحصر به فرد است‪.‬‬
‫ّ‬
‫• موقتي‪ :‬پروژه در زمانهاي معين شروع و خاتمه مييابد‪.‬‬
‫ا‬
‫ّ‬
‫• مشخص‪ :‬خدمت يا محصول مورد نظر كامال تعريف شده و روشن بوده و از ساير موارد مشابه‬
‫متمايز است‪.‬‬
‫‪ -2‬مجموعه ای از فعاليت ها که برای دستيابی به منظور يا هدف خاص ی انجام می گيرد‪.‬‬
‫مثالهایی برای پروژه های فناوری اطالعات‬
‫(‪)IT PROJECT‬‬
‫‪.1‬‬
‫طراحی وب سايت برای صنعت‬
‫‪.2‬‬
‫تهيه يک نرم افزار حسابداری برای شرکت‬
‫‪.3‬‬
‫تهيه يک سامانه برای دريافت اطالعات اقتصادی خانوار در هدفمند سازی يارانه ها‬
‫‪.4‬‬
‫تهيه يک سامانه برای ثبت نام دانشجويان (آموزش ی‪ ،‬رفاهی و اداری)‬
‫‪.5‬‬
‫راه اندازی سيستم اتوماسيون اداری در شهرداری‬
‫‪.6‬‬
‫طراحی و راه اندازی يک شبکه داخلی (اينترانت) برای شرکت‬
‫‪.7‬‬
‫تهيه و تدوين استانداردهای امنيت اطالعات برای شبکه‬
‫‪.8‬‬
‫انتخاب و خريداری يک نرم افزار برای شرکت و چگونگی استفاده از آن‬
‫‪.9‬‬
‫پياده سازی يکی از ماژول های ‪( ERP‬برنامه ريزی منابع شرکت)‬
‫مشخصات یک پروژه‬
‫• پروژه داراي خصوصيات زير است‪:‬‬
‫ داراي هدف معین است كه در چارچوب مشخص بايد به آن رسيد‪.‬‬‫‪ -‬فعاليتي موقتي است كه زمان شروع و پايان مشخص دارد‪.‬‬
‫ نياز به منابع مختلف دارد و منابع در دست را مصرف ميكند‪.‬‬‫ بايد يك مشتري يا سرمايه گذار اوليه داشته باشد و بودجه آن محدود است‪.‬‬‫‪ -‬داراي عدم قطعيت‪ ،‬در زمان و هزينه هاست‪.‬‬
‫شركتهاي آمريكايي در اوايل دهه ‪ 1990‬بيش از ‪ 250‬ميليارد دالر بر روي ‪175000‬‬
‫پروژه تهيه نرم افزارهاي كاربردي فناوري اطالعات هزينه كرده بودند‪.‬‬
‫متوسط هزينه يك پروژه تهيه نرم افزار فناوري اطالعات‬
‫مطالعه موردي‬
‫مطالعه‬
‫موردی‬
‫شركتهاي بزرگ‬
‫بيش از ‪ 2.3‬ميليون دالر‬
‫شركتهاي متوسط بيش از ‪ 1.3‬ميليون دالر‬
‫شركتهاي كوچك‬
‫بيش از ‪ 434000‬دالر‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫نرخ كلي موفقيت پروژه هاي فناوري اطالعات فقط ‪ 16.2‬درصد بوده است‪.‬‬
‫بيش از ‪ %31‬پروژه هاي فناوري اطالعات قبل از اتمام‪ ،‬لغو شده اند‪.‬‬
‫وظایف مدیریت‬
‫برنامه ريزي‪ :‬تعيين اهداف‪ ،‬استراتژيها‪ ،‬سياستها و برنامه رسيدن به آنها‬
‫سازماندهي‪ :‬تقسيم وظايف براي واحدهاي تحت سرپرستي و تفويض اختيار و تنظيم و هماهنگي كار واحدهاي تحت‬
‫سرپرستي‬
‫تخصيص منابع‪ :‬تامين و تخصيص منابع الزم جهت انجام كار واحدهاي تحت پوشش‬
‫هدايت‪ :‬ايجاد محيط مناسب در جهت بكارگيري مطلوب منابع تخصيص داده شده‬
‫كنترل و نظارت‪ :‬كنترل كيفي و كمي كارها در حين انجام‪ ،‬و تجزيه و تحليل و تصحيح انحرافات‬
‫ارزيابي‪ :‬سنجش كارهاي انجام شده واحدهاي تحت پوشش با شاخص ها و معيارهاي استاندارد‬
‫تعاريفي از مديريت پروژه‬
‫‪PROJECT MANAGEMENT‬‬
‫• برنامهريزي و هدايت تالش ي (كاري‪ /‬فعاليتي) در چهارچوب مشخص زمان‪ ،‬هزينه‬
‫و كيفيت به سوي هدف‪.‬‬
‫• مديريت پروژه شامل برنامهريزي‪ ،‬نظارت بر پيشرفت و هدايت پروژه است‪.‬‬
‫• كاربرد دانش‪ ،‬مهارت ها‪ ،‬ابزارها و روش ها‪ ،‬در انجام فعاليتهاي پروژه به صورتي‬
‫كه بتوان به نيازمنديهاي پروژه دست يافت‪.‬‬
‫• ایجاد هماهنگی با لحاظ کردن محدودیتهای زمانی‪ ،‬بودجه‪ ،‬نيروی انسانی‪ ،‬سایر‬
‫منابع و امکانات و همچنين محدودیت مربوط به کیفیت کارها‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫مزاياي مديريت پروژه از ديد سازمان ها‬
‫سازمان هاي زيادي ادعا مي كنند كه استفاده از مديريت پروژه اين مزايا را براي‬
‫آنان به همراه داشته است‪:‬‬
‫كنترل بهتر منابع مالي‪ ،‬فيزيكي و انساني‬
‫روابط بهتر با مشتريان‬
‫زمان هاي تكميل كوتاه تر‬
‫هزينه هاي پايين تر‬
‫كيفيت باالتر و اطمينان پذيري بيشتر‬
‫حاشيه سود باالتر‬
‫بهره وري بيشتر‬
‫هماهنگي داخلي بهتر‬
‫ارتقاي روحيه كاري‬
‫عوامل موفقیت پروژه های فناوری اطالعات‬
‫‪ -1‬حمایت اجرایی مدیریت ارشد‬
‫‪ -2‬مشارکت کاربران‬
‫‪ -3‬مدیر پروژه مجرب‬
‫‪ -4‬اهداف تجاری مشخص‬
‫‪ -5‬کمینه کردن محدوده‬
‫‪ -6‬زیرساخت نرم افزاری استاندارد‬
‫‪ -7‬متدولوژی ساخت یافته‬
‫‪ -8‬برنامه ریزی صحیح‬
‫عوامل موفقیت پروژه‬
‫در چين و امریکا‪ ،‬پشتیبانی مدیریت ارشد‪ ،‬مشارکت کاربران و مدیر پروژه‬
‫شایسته‪ ،‬برای موفقیت پروژه حیاتی شناخته شده اند‪.‬‬
‫در چين مدیریت ارتباطات به عنوان مهم ترین عامل موفقیت سیستمهای‬
‫اطالعاتی شناخته می شود‪.‬‬
‫محدودیت های سه گانه هر پروژه‬
‫‪ -1‬محدوده‪ :‬انتظارات مشتری يا سرمايه گذار‬
‫چيست؟‬
‫هزينه‬
‫‪ -2‬زمان‪ :‬زمانبندی پروژه‬
‫‪ -3‬هزينه‪ :‬بودجه پروژه‬
‫زمان‬
‫محدوده‬
‫برخی اعتقاد دارند که عالوه بر محدودیتهای ‪ 3‬گانه فوق‪ ،‬کیفیت پروژه نيز از عوامل کلیدی موفقیت پروژه است‪.‬‬
‫حداقل مشخصات و ارتباطات در پروژه‬
‫كارفرما‬
‫مشاور‬
‫(ناظر)‬
‫مجري‬
‫تعريف اجزاي مديريت پروژه‬
‫• برنامهريزي (‪ :)PLANNING‬نصب آرمان‪ ،‬تعريف پروژه و سازماندهي تيم‪( .‬تصميمگيري در‬
‫مورد آنچه كه بايد انجام شود)‬
‫• زمانبندي (‪ :)SCHEDULING‬نيروي انساني‪ ،‬پول و منابع را به فعاليتهاي مشخص‬
‫تخصيص داده و فعاليتها را به هم ربط ميدهد‪( .‬تخصيص منابع جهت انجام فعاليتها در‬
‫يك مقياس زماني)‬
‫ا‬
‫• نظارت (‪ :)MONITORING‬جمعآوري دادهها و ارائه گزارشات درباره وضع موجود (و گاها‬
‫حضور)‪.‬‬
‫• كنترل (‪ :)CONTROLLING‬منابع‪ ،‬هزينهها‪ ،‬كيفيت و بودجه را منعكس ميكند‪ .‬همچنين‪،‬‬
‫اصالحات و تغييرات در برنامهها ايجاد كرده و منابع را با توجه به زمان و هزينه مورد نياز‪،‬‬
‫شيفت ميدهد‪( .‬تجزيه و تحليل وضع موجود‪ ،‬مقايسه با برنامه و تصميمگيري در مورد كارهاي‬
‫بعدي)‬
‫تعريف سيستم (‪)SYSTEM‬‬
‫مجموعهاي از اجزاي مرتبط به هم پيوسته مي باشد كه براي رسيدن‬
‫به يك هدف مشترك با يكديگر و با محيط در تعامل هستند‪.‬‬
‫تعريف سيستم مديريت پروژه (‪)PROJECT MANAGEMENT SYSTEM‬‬
‫مجموعهاي از اجزاست كه در راستاي مديريت پروژه با هم مرتبطند‪.‬‬
‫ساختار دانش مديريت پروژه (‪)PMBOK‬‬
‫)‪(PROJECT MANAGEMENT BODY of KNOWLEDGE‬‬
‫برخي اظهار نظرهاي فني در مورد مديريت پروژه است كه توسط انستيتوي‬
‫مديريت پروژه (‪ )PMI‬توسعه يافته است‪.‬‬
‫عناصر كليدي چارچوب مديريت پروژه‬
‫• ذينفعان پروژه‬
‫• حوزه هاي دانش مديريت پروژه‬
‫• ابزارها و تكنيك هاي مديريت پروژه‬
‫• سهم پروژه هاي موفق در موفقيت كل سازمان‬
‫سبد سرمايه گذاري پروژه‬
‫‪ 9‬حوزه دانش‬
‫موفقيت‬
‫سازمان‬
‫ابزارها و‬
‫روشها‬
‫مديريت محدوده‬
‫پروژه‬
‫موفقيت‬
‫پروژه‬
‫مديريت زمان‬
‫پروژه‬
‫مديريت هزينه‬
‫پروژه‬
‫مديريت كيفيت‬
‫پروژه‬
‫نيازها و‬
‫انتظارات‬
‫ذينفعان‬
‫مديريت يكپارچگي پروژه‬
‫مديريت منابع‬
‫انساني پروژه‬
‫مديريت ارتباطات‬
‫پروژه‬
‫مديريت ريسك‬
‫پروژه‬
‫مديريت كاال و‬
‫مواد پروژه‬
‫ذينفعان پروژه‬
‫• ذينفعان پروژه اشخاص درگير در پروژه يا متاثر از فعاليتهاي آن هستند كه شامل‬
‫‪ ‬سرمايه گذار پروژه‬
‫‪ ‬تيم پروژه‬
‫‪ ‬كاركنان پشتيباني‬
‫‪ ‬مشتريان‬
‫‪ ‬كاربران‬
‫‪ ‬تامين كنندگان‬
‫‪ ‬مخالفين‬
‫نيازها و انتظارات ذينفعان‪ ،‬هم در ابتداي پروژه و هم در طول‬
‫عمر پروژه از اهميت بااليي برخوردار است‬
‫ذینفعان پروژه طراحی و راه اندازی شبکه داخلی شرکت اینترانت‬
‫شرکت‬
‫سرمايه گذار پروژه‪ :‬شرکت‬
‫تيم پروژه‪ :‬گروه ‪ IT‬شرکت یا یک شرکت مجری‬
‫كاركنان پشتيباني‪ :‬نماینده مجری‪ ،‬کارفرما‪ ،‬تامين کنندگان‬
‫مشتريان‪ :‬کاربران شرکت‬
‫تامين كنندگان‪ :‬تامين کنندگان تجهيزات شبکه‬
‫مخالفين‪ :‬عده ای از کارکنان شرکت‬
‫ساختار دانش مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫مديريت يكپارچگي‬
‫پروژه‬
‫مديريت محدوده پروژه‬
‫مديريت زمان پروژه‬
‫مديريت هزينه پروژه‬
‫مديريت كيفيت‬
‫پروژه‬
‫مديريت منابع‬
‫انساني پروژه‬
‫مديريت ارتباطات‬
‫پروژه‬
‫مديريت ريسك پروژه‬
‫مديريت كاال و‬
‫مواد پروژه‬
‫ساختار دانش مديريت پروژه‬
‫وظايف اصلي‬
‫مديريت پروژه‬
‫مديريت محدوده پروژه‬
‫مديريت زمان پروژه‬
‫• تهيه مباني آغاز كار‬
‫• تعريف فعاليتها‬
‫• برنامهريزي محدوده‬
‫• توالي فعاليتها‬
‫• تعريف محدوده‬
‫• برآورد مدت زمان فعاليتها‬
‫• ممیزي دورهاي محدوده‬
‫• كنترل تغيیرات محدوده‬
‫• تهيه زمانبندي پروژه‬
‫• كنترل زمانبندي‬
‫مديريت هزينه پروژه‬
‫• برنامهريزي منابع كاري‬
‫• برآورد هزينه‬
‫• برنامهريزي بودجه‬
‫• كنترل هزينه‬
‫مديريت كيفيت پروژه‬
‫• برنامهريزي كيفيت‬
‫• تعيین مباني تضمین كيفيت‬
‫• كنترل كيفيت‬
‫ساختار دانش مديريت پروژه‬
‫وظايف كمكي پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫مديريت منابع انساني پروژه‬
‫مديريت ارتباطات پروژه‬
‫مديريت ريسك پروژه‬
‫• برنامهريزي سازماني‬
‫• برنامهريزي ارتباطات‬
‫• تعيین مشخصات ريسك‬
‫• جذب نیرو‬
‫• توزيع اطالعات‬
‫• تجزيه و تحليل ريسك‬
‫• تكميل و بهبود سازمان‬
‫• تهيه گزارشات عملكرد‬
‫• واكنش به ريسك‬
‫• خاتمه اجرا‬
‫• كنترل واكنشها به ريسك‬
‫مديريت كاال و مواد پروژه‬
‫• برنامهريزي تداركات‬
‫• برنامهريزي درخواستها‬
‫• درخواستها‬
‫• انتخاب منابع تأمین كاال و مواد‬
‫• خاتمه پيمان‪ ،‬قرارداد‬
‫ساختار دانش مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫مديريت يكپارچگي پروژه‬
‫• تهيه برنامه پروژه‬
‫• اجراي برنامه پروژه‬
‫• كنترل كلي و جامع تغيیرات‬
‫مدیریت سبد سرمایه گذاری پروژه‬
‫پروژه ها در سازمان به شکل یک سبد سرمایه گذاری از پروژه های مختلف‬
‫گروه بندی و مدیریت می شوند‪.‬‬
‫تمرين ‪1‬‬
‫‪ -1‬چند پروژه فناوری اطالعات نام ببرید‪ .‬یکی از این‬
‫پروژه ها را به عنوان پروژه نهایی خود انتخاب‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪ -2‬در کشور ما در چه زمینه هایی می توان پروژه‬
‫های فناوری اطالعات تعریف و اجرایی کرد؟‬
‫تحليل استراتژيكي سيستم‬
‫تحليل استراتژيكي سيستم‬
‫• شناخت مأموريت‪ ،‬اهداف كيفي و كمي‪ ،‬استراتژي ها و سياست ها‬
‫• تحليل مسائل و مشكالت‬
‫• تعيین عوامل حساس موفقيت و شاخص هاي موفقيت‬
‫• تحليل تحوالت تكنولوژي اطالعات (سخت افزار‪ -‬نرم افزار‪ -‬ارتباطات)‬
‫ماموريت)‪(Mission‬‬
‫كلي ترين و فراگیرترين هدفي كه بنگاه بخاطر آن تاسيس شده است‪.‬‬
‫ماموريت يك بنگاه حدود فعاليتهاي بنگاه را مشخص نموده و عامل وحدت بخش‬
‫بین فعاليتهاي بنگاه مي باشد‪.‬‬
‫چشم انداز)‪(Vision‬‬
‫• ایجاد یک تصویر مطلوب از سازمان‬
‫• تصور فضای آرمانی برای سازمان‬
‫• ایجاد مدینه فاضله برای سازمان‬
‫ا‬
‫از بیانیه چشم انداز اهداف بلندمدت استخراج می گردد‪ .‬این اهداف معموال کیفی هستند‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫اهداف كمي‬
‫• اهدافي هستند كه نيل به آنها در يك دوره كوتاه مدت (ساليانه) مورد نظر است و‬
‫براي نيل به اهداف بلندمدت تدوين مي شوند‪.‬‬
‫• از مشخصه هاي اين اهداف‪ ،‬روشن بودن و قابليت سنجش مي باشد‪.‬‬
‫•افزایش سرعت خدمت رسانی‬
‫• راه اندازی نظام پیشنهادات تا سال آینده‬
‫• کسب رتبه زیر ‪ 10‬در صنعت‬
‫تمرين ‪2‬‬
‫يك سيستم را در نظر بگیريد و‬
‫ماموريت‪ ،‬اهداف كيفي و كمي آن در‬
‫زمینه فن آوری اطالعات را بنويسيد‪.‬‬
‫فصل دوم‬
‫مفاهیمی از مدیریت پروژه‬
‫درک محیط پروژه‬
‫هر پروژه و محیط آن منحصر به فرد می باشد‪ .‬درک مولفه های مربوط به محیط‬
‫پروژه برای موفقیت پروژه الزامی است‪.‬‬
‫مولفه های مربوط به درک محیط پروژه‬
‫‪ -1‬دیدگاه سیستمی به مدیریت پروژه‬
‫‪ -2‬درک سازمانها‬
‫‪ -3‬مدیریت ذی نفعان‬
‫‪ -4‬تطبیق چرخه حیات محصول با محیط پروژه‬
‫دیدگاه سیستمی به مدیریت پروژه‬
‫سیستم‪ :‬مجموعه ای از عناصر که برای دستیابی به هدف یا اهداف خاص ی در یک‬
‫محیط با هم کار می کنند و دارای اثرات متقابل بر روی یکدیگر می باشند‪.‬‬
‫فلسفه سیستمی‪ :‬یک مدل کلی برای تفکر در مورد همه چيز به شکل یک سیستم‬
‫تحلیل سیستمی‪ :‬یک روش حل مساله است که نیازمند تعریف محدوده سیستم مورد‬
‫مطالعه و سپس تقسیم آن به اجزای تشکیل دهنده آن به منظور تشخیص و ارزیابی‬
‫مشکالت‪ ،‬فرصتها‪ ،‬محدودیتها‪ ،‬نیازهای آن است‪.‬‬
‫مدیران پروژه با استفاده از‪:‬‬
‫فلسفه سیستمی‪ ،‬نحوه ارتباط پروژه با کل سازمان را درک می کند‪.‬‬
‫تحلیل سیستمی‪ ،‬نیازها را شناسایی می کنند‪.‬‬
‫مدیریت سیستمی‪ ،‬افراد ذی نفع مهم را شناسایی کرده و آنچه برای کل‬
‫سازمان بهتر است را انجام می دهند‪.‬‬
‫درک سازمانها‬
‫سازمانها می توانند دارای چارچوب ساختاری‪ ،‬منابع انسانی‪ ،‬سیاس ی و نمادین‬
‫باشند‪.‬‬
‫چارچوب ساختاری‪ :‬چارت سازمانی (وظیفه ای‪ ،‬پروژه ای‪ ،‬ماتریس ی)‬
‫چارچوب منابع انسانی‪ :‬تمرکز بر ایجاد هماهنگی بين نیازهای سازمان و نیازهای افراد‬
‫چارچوب سیاس ی‪ :‬سیاستهای فردی و سازمانی را نشان می دهد‪.‬‬
‫چارچوب نمادین‪ :‬بر نمادها و معانی آنها تمرکز دارد‪.‬‬
Functional organization
‘Pure’ project structure
Matrix structure
Generic project organization
‫فرهنگ سازمانی‬
‫مجموعه ای از فرضیات و ارزشها و رفتارهای مشترک است که کارکرد یک سازمان‬
‫را مشخص می کند‪.‬‬
‫مشخصه های فرهنگ سازمان‬
‫‪ -1‬احساس یگانگی اعضا با سازمان‬
‫‪ -2‬تاکید بر گروه‬
‫‪ -3‬تمرکز بر افراد‬
‫‪ -4‬یکپارچگی واحدها‬
‫‪ -5‬کنترل‬
‫‪ -6‬حد تحمل ریسک‬
‫‪ -7‬معیار پاداش دهی‬
‫‪ -8‬حد تحمل تعارض‬
‫‪ -9‬وسیله گرایی‪ -‬هدف گرایی‬
‫‪ -10‬تمرکز بر سیستمهای باز‬
‫مدیریت ذی نفعان‬
‫ذی نفعان پروژه‪ :‬افراد درگير یا متاثر از فعالیتهای پروژه‬
‫• داخلی‬
‫•خارجی‬
‫مدیران پروژه باید زمان کافی برای شناسایی‪ ،‬درک و مدیریت روابطشان با تمام ذی‬
‫نفعان پروژه صرف کنند‪.‬‬
‫مراحل سنتی چرخه حیات پروژه‬
‫امکان سنجی پروژه‬
‫اکتساب پروژه‬
‫اختتام‬
‫پیاده سازی‬
‫ایجاد و توسعه‬
‫مفهومی‬
‫کار تمام شده‬
‫تعریف بسته های کاری‬
‫برنامه پروژه‬
‫برنامه مدیریت‬
‫آموخته ها و سوابق‬
‫برآورد هزینه قطعی‬
‫بودجه بندی‬
‫برآورد هزینه اولیه‬
‫پذیرش مشتری‬
‫گزارش های عملکردی‬
‫تفضیل بخش ی به ساختار‬
‫شکست کارها‬
‫ساختار شکست کارها‬
‫فازهای اول و دوم بر برنامه ریزی متمرکزند و فازهای سوم و چهارم بر تحویل کار واقعی‬
‫مشخصات یک پروژه توسعه نرم افزار‬
‫از نظر فردریک بروکز‬
‫الف) قابل مشاهده بودن‬
‫محصول یا خروجی آن قابل مشاهده نیست‪ .‬همچنين پیشرفت تا وقتی به مرحله‬
‫آخر نرسد قابل مشاهده نیست‪.‬‬
‫ب) پیچیدگی‬
‫ا‬
‫ميزان کارکرد افراد دقیقا در آن مشخص نیست‪.‬‬
‫ج) قابلیت انعطاف‬
‫تغیيرات زیادی میتوان در آن ایجاد کرد‪.‬‬
‫)‪(Fredrick Brooks‬‬
‫تمرين ‪3‬‬
‫‪ -1‬چارت سازمانی ‪ 3‬سازمان یا شرکت در ایران را‬
‫بررس ی کنید و تحلیل نمایید این چارت دارای چه‬
‫ویژگی هایی است؟‬
‫فصل سوم‬
‫ساختار سیستم مدیریت‬
‫پروژه‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫بررس ي مقدماتي‬
‫پروژه‬
‫اخذ تصميمات‬
‫استراتژيك پروژه‬
‫• قبل از انعقاد‬
‫قرارداد‬
‫• طراحي پايه‬
‫• انتخاب استراتژي‬
‫مديريت پروژه‬
‫• مديريت ريسك‬
‫(آناليز)‬
‫• انتخاب مدير پروژه‬
‫• برآورد قيمت‬
‫• انتخاب استراتژي اجراي‬
‫پروژه‬
‫سازماني‬
‫• برنامهريزي منابع‬
‫• جايگاه مدير‬
‫پروژه‬
‫• نوع سازمان‬
‫• انتخاب قائم‬
‫مقام پروژه‬
‫• بعد از انعقاد‬
‫قرارداد‬
‫• بررس ي (مطالعه ّ‬
‫مجدد) مفاد قرارداد‬
‫• بررس‬
‫تهيه ‪ CPM‬يا‪PERT‬‬
‫• انتخاب استراتژيهاي‬
‫• تعيين منابع مالي‬
‫پروژه‬
‫ي (تهيه) ‪CWBS‬‬
‫•‬
‫تهيه‪WBS‬‬
‫‪(PCWBS–FWBS–RWBS).‬‬
‫•‬
‫•بررس ي مفاد قرارداد • تعيين رويه ارتباط با‬
‫كارفرما‬
‫• تهيه رويهها‬
‫برنامهريزي پروژه‬
‫• برآورد منابع‬
‫• تسطيح منابع‬
‫تهيه ساختار سازماني‬
‫پروژه‬
‫تهيه رويههاي‬
‫هماهنگي پروژه‬
‫• تعيين چارت سازماني‬
‫• تهيه ماتريس‬
‫• تعيين استانداردهاي سازماني مسئوليت‪ /‬سازمان‬
‫• تدوين رويههاي‬
‫هماهنگي براي هر‬
‫بسته كاري‬
‫• تدوين رويه براي هر‬
‫واحد سازماني‬
‫اجراي عمليات‬
‫مقدماتي پروژه‬
‫• عمليات تجهيز‬
‫پروژه‬
‫• استخدام نيرو‬
‫• استقرار نيرو‬
‫• عمليات تهيه‬
‫سايت‬
‫• تجهيز دفتر پروژه‬
‫• برآورد بودجه پروژه‬
‫• تهيه برنامه پايه پروژه‬
‫• انتخاب پيمانكاران‬
‫(مجريان)‬
‫• انعقاد قراردادهاي‬
‫اجراي پروژه‬
‫نظارت بر پروژه‬
‫• اجرا و كنترل‬
‫پروژه‬
‫• دريافت‬
‫اطالعات‬
‫هدايت و هماهنگي‬
‫پروژه‬
‫• تشكيل تيم در‬
‫پروژه‬
‫• تعيين وضعيت‬
‫نهايي مواد باقيمانده‬
‫• تشكيل جلسات‬
‫مرتب‬
‫• برچيدن كارگاه‬
‫• تحليل پيشرفت • بازرس ي از‬
‫با برنامه‬
‫وضعيت پروژه‬
‫• تجديد نظر در • امور اداري اجراي‬
‫برنامه‬
‫پروژه‬
‫• انجام تستها‬
‫• پيگيري امور‬
‫قراردادها‬
‫• بررس ي تقاضاي‬
‫تغيير‬
‫• جبران عقب‬
‫ماندگيهاي پروژه‬
‫• تغيير ساختار‬
‫سازماني‬
‫• اعالم تغييرات‬
‫• شيوههاي‬
‫انگيزش ي‬
‫• نظارت‬
‫برفعاليتهاي‬
‫پيمانكاران‬
‫• افزايش منابع‬
‫پروژه‬
‫• تشكيل جلسات‬
‫مرتب با پيمانكاران‬
‫اختتام پروژه‬
‫• جريمههاي‬
‫قراردادي‬
‫• جمعآوري مدارك‬
‫و ارسال به آرشيو‬
‫مديريت پروژه‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫‪ .1‬بررس ي مقدماتي پروژه‬
‫• قبل از انعقاد قرارداد‬
‫• طراحي پايه‬
‫• انتخاب استراتژي مديريت پروژه‬
‫• مديريت ريسك (آنالیز)‬
‫• انتخاب مدير پروژه‬
‫• برآورد قيمت‬
‫•بررس ي مفاد قرارداد‬
‫• بعد از انعقاد قرارداد‬
‫• بررس ي (مطالعه ّ‬
‫مجدد) مفاد قرارداد‬
‫• تهيه رويهها‬
‫• بررس ي (تهيه) ‪CWBS‬‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .2‬اخذ تصميمات استراتژيك پروژه‬
‫• انتخاب استراتژي اجراي پروژه‬
‫• انتخاب استراتژيهاي سازماني‬
‫•جايگاه مدير پروژه‬
‫• نوع سازمان‬
‫• تعيین رويه ارتباط با كارفرما‬
‫• تعيین منابع مالي پروژه‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .3‬برنامهريزي پروژه‬
‫• تهيه‪WBS‬‬
‫‪(PCWBS–FWBS–RWBS).‬‬
‫•تهيه ‪ CPM‬يا‪PERT‬‬
‫•برنامهريزي منابع‬
‫• برآورد منابع‬
‫• تسطيح منابع‬
‫• برآورد بودجه پروژه‬
‫• تهيه برنامه پايه پروژه‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .4‬تهيه ساختار سازماني پروژه‬
‫•تعيین چارت سازماني‬
‫•تعيین استانداردهاي سازماني‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .5‬تهيه رويههاي هماهنگي پروژه‬
‫•تهيه ماتريس مسئوليت‪ /‬سازمان‬
‫•تدوين رويههاي هماهنگي براي هر‬
‫بسته كاري‬
‫•تدوين رويه براي هر واحد سازماني‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .6‬اجراي عمليات مقدماتي پروژه‬
‫•عمليات تجهیز پروژه‬
‫•استخدام نیرو‬
‫• استقرار نیرو‬
‫• عمليات عمراني سايت‬
‫• تجهیز دفتر پروژه‬
‫•انتخاب پيمانكاران (مجريان)‬
‫• انعقاد قراردادهاي اجراي پروژه‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .8‬هدايت و هماهنگي پروژه‬
‫•تشكيل تيم در پروژه‬
‫•تشكيل جلسات مرتب‬
‫•بازرس ي از وضعيت پروژه‬
‫•امور اداري اجراي پروژه‬
‫•جبران عقب ماندگيهاي پروژه‬
‫• تغيیر ساختار سازماني‬
‫• شيوههاي انگیزش ي‬
‫• افزايش منابع پروژه‬
‫• جريمههاي قراردادي‬
‫ساختار سيستم مديريت پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫‪ .9‬اختتام پروژه‬
‫•تعيین وضعيت نهايي مواد باقيمانده‬
‫•برچيدن كارگاه‬
‫•جمعآوري مدارك و ارسال به آرشيو‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫منافع اجراي سيستم مديريت پروژه‬
‫• تعيين مسئوليتهاي اجرايي در قبال فعاليتهاي تعريف شده‬
‫• طبقهبندي گزارشات‬
‫• تعيين محدوديتهاي زماني براي تهيه برنامه‬
‫• پيدا كردن گلوگاهها و مشكالت‪ ،‬پيش از وقوع آنها‬
‫• بهبود تخمينها براي پروژههاي بعدي‬
‫• دانستن اينكه در چه زماني نميتوان به اهداف پروژه دست يافت‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫مشکالت در اجراي سيستم مديريت پروژه‬
‫• پيچيدگي پروژه‬
‫• مشخصات درخواستي مشتري‬
‫• تغييرات سازماني‬
‫• ريسك پروژه‬
‫• تغييرات تكنولوژي‬
‫• برنامهريزي و بودجهبندي پروژه‬
‫بررس ی های مقدماتی پروژه‬
‫هدف‪ :‬شناسايي محدوده پروژه‪ ،‬عوامل مهم ريسك پروژه و برآورد قيمت‬
‫نتايج مورد انتظار‪:‬‬
‫ معرفي مدير پروژه‬‫ نتايج تجزيه و تحليل قيمت پروژه‬‫طراحي پايه‬
‫قبل از انعقاد قرارداد انتخاب استراتژي مديريت پروژه‬
‫مديريت (آنالیز) ريسك‬
‫انتخاب مدير پروژه‬
‫بررس ي مفاد قرارداد‬
‫بررس ي مفاد قرا داد (بررس ي ّ‬
‫مجدد)‬
‫ر‬
‫بعد از انعقاد‬
‫تهيه رويهها‬
‫قرارداد‬
‫تهيه ‪CWBS‬‬
‫اجراي پروژه‬
‫مديريت پروژه‬
‫برآورد قيمت‬
‫نوع قرارداد‬
‫نوع سازمان‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫طراحي پايه(‪)Basic Design‬‬
‫ّ‬
‫• اولین گام پس از شناخت‪ ،‬مشخصات و ويژگيهاي نهايي يك پروژه است‪.‬‬
‫• هدف‪ :‬شناخت اوليه محدوده عملكرد فیزيكي پروژه (‪)scope‬‬
‫• علل شناسايي اين محدوده‪:‬‬
‫– برآورد قيمت پروژه‬
‫– شروع عمليات تداركات و خريد اقالم مهم موردنياز پروژه‬
‫– شروع فعاليتهاي مهندس ي‬
‫هدف از انجام طراحي پايه‪:‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫طراحي پايه(‪)Basic Design‬‬
‫ايجاد امكان ارزيابي و شناسايي عوامل زير‪،‬‬
‫– ايجاد يك تصوير روشنتر از پروژه و تشريح حوزه عملكرد آن‬
‫– كل بودجه موردنياز جهت اجراي پروژه تا رسيدن به اهداف مورد نظر‬
‫– تخمین زمان الزم براي انجام پروژه‬
‫– پيشبيني هزينههاي احتمالي مربوط به نگهداري و يا عملياتي نمودن پروژه يا‬
‫محصول و همینطور هزينههاي احتمالي مربوط به امور سرمايهگذاري‪ ،‬وام‪،‬‬
‫تو ّرم‪ ،‬مالياتها و …‬
‫– ايجاد يك زمانبندي ّ‬
‫اوليه براي نقدينگي الزم جهت اجراي پروژه و همچنین‬
‫درآمدهاي ناش ي از اجراي پروژه و سود حاصل از اجراي پروژه (تفاوت دو مورد‬
‫قبل)‬
‫هدف‪ :‬تعيين روش انجام كار در زمينههاي مختلف پروژه‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژيهاي اجراي پروژه‬
‫‪ -1‬مهندس ي‬
‫• چند شركت عهدهدار ّ‬
‫فعاليتهاي مهندس ي خواهند شد؟‬
‫• چه نوع بستههاي كاري بايد توليد شوند؟‬
‫ّ‬
‫فعاليتهاي‬
‫• نتايج مهندس ي چگونه آماده شوند تا قابل استفاده براي‬
‫تولید و توسعه باشند؟‬
‫ّ‬
‫• كدگذاري و مشخصات اقالم مواد چگونه باشد؟‬
‫• نيازهاي تكنولوژيكي چه هستند؟‬
‫• رويه بررس ي و تأئيد مدارك مهندس ي چگونه است؟‬
‫‪ -2‬تداركات‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژيهاي اجراي پروژه‬
‫• چه چيزي‪ّ ،‬‬
‫توسط چه مرجعي خريداري ميگردد؟‬
‫• نحوه تعيين بستههاي خريد‪ ،‬شامل مواد اوليه و تجهيزات چگونه‬
‫ّ‬
‫مشخص ميشود؟‬
‫• شاخصهاي انتخاب منابع داخلي در مقابل خارجي كدامند؟‬
‫ّ‬
‫• كدگذاري و مشخصات اقالم مواد چگونه باشد؟‬
‫• برنامه تداركات چگونه توليد ميشود؟‬
‫• رويه انجام مناقصه براي تجهيزات بحراني و اقالمي كه زمان‬
‫سفارش طوالني دارند‪ ،‬چيست؟‬
‫‪ -3‬ساخت و نصب‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژيهاي اجراي پروژه‬
‫• آيا از پيمانكار دست دوم استفاده شود يا اقدام به استخدام نيروهاي‬
‫موردنياز گردد؟‬
‫ّ‬
‫• مشخصات بستههاي كاري چگونه باشد؟‬
‫مرغوبيت در رابطه با محيط زيست‪ّ ،‬‬
‫ّ‬
‫امنيت و ك ّ‬
‫يفيت‬
‫• برنامه تضمين‬
‫چگونه ّ‬
‫تهيه ميشود؟‬
‫• خدمات سايت‪ ،‬كمپ و دفاتر سايت به عهده چه مرجعي خواهد بود؟‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژيهاي اجراي پروژه‬
‫‪ -4‬راهاندازي‪/‬بهرهبرداري‬
‫• استراتژي راهاندازي چيست؟‬
‫• برنامهريزي ّ‬
‫اولويتهاي راهاندازي چيست؟‬
‫• مدارك مورد نياز كدامند؟‬
‫• روشهاي رفع عيوب چگونه خواهند بود؟‬
‫انواع پروژهها از ديدگاه برآورد قيمت‪:‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫برآورد قيمت‬
‫• نوع اول‪ :‬پروژه منحصربفرد است و تنها يك بار انجام ميشود و هدف‬
‫از گرفتن پروژه بيشينهكردن سود است‪.‬‬
‫ّ‬
‫موقعيتي براي ورود به بازار جديد محسوب ميشود و‬
‫• نوع دوم‪ :‬پروژه‬
‫ّ‬
‫وضعيتي بهتر جهت گرفتن كارهاي بعدي‬
‫هدف از گرفتن پروژه‪ ،‬ايجاد‬
‫است‪.‬‬
‫نوع اول‪:‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژی های برآورد قيمت‬
‫• تدوين مدلها و دستورالعملهاي قيمتگذاري‪ ،‬طراحي پيشنهاد اجراي پروژه بر‬
‫اساس حداقل قيمت و حداقل انتظارات مشتري‬
‫• تخمين واقعبينانه هزينهها بر اساس حداقل انتظارات مشتري‬
‫• بازنگري برآوردهاي پايه جهت حذف تمامي هزينههاي اضافي‪ ،‬بررس يهاي‬
‫زمان‪-‬هزينه‪ ،‬ساخت‪-‬خريد‬
‫• محاسبه كمترين هزينه قابل دسترس ي‪ ،‬اخذ ّ‬
‫تعهد از سازمانهايي كه در اجراي‬
‫پروژه همكاري خواهند داشت‬
‫• تعديل هزينهها در راستاي آناليز ريسك‬
‫• اضافهكردن حاشيههاي مورد ّ‬
‫توجه‪ -‬برآورد قيمت‬
‫• مقايسه قيمت با بودجه مشتري و قيمت رقبا‬
‫• شركت در مناقصه‪ ،‬تنها به شرطي كه قيمت قابل رقابت باشد‬
‫نوع دوم‪:‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫استراتژیهای برآورد قيمت‬
‫• مقايسه برآورد نهايي با بودجه مشتري و قيمتي كه به “احتمال زياد” برنده‬
‫ميشود‬
‫• تعيين حاشيه كلي سود كه براي بردن مناقصه مناسب است‪ .‬اين حاشيه‬
‫ميتواند منفي باشد‬
‫• تصميمگيري در مورد مقبول بودن حاشيه سود با ّ‬
‫توجه به انگيزه بردن‬
‫مناقصه‬
‫• بر اساس قدرت انگيزه براي بردن پروژه‪ ،‬قيمتي كه به احتمال قوي برنده‬
‫ميشود (يا پائينتر) ارائه ميشود‬
‫• چنانچه برآورد قيمت پائينتر از هزينهها باشد‪ ،‬تحليل دقيق براي مديريت‬
‫شركت تدوين شده تا مابهالتفاوت از بودجهها و رديفهاي ديگر تأمين شود‬
‫• برآورد كلي (‪)Order of Magnitude‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫انواع تخمین و برآورد‬
‫ّ‬
‫ا‬
‫بدون محاسبات دقيق مهندس ي انجام ميشود‪ .‬دقت اين برآورد معموال در حدود‬
‫‪ +%35‬قيمت واقعي است‪ .‬اين روش تخمين از تجارب گذشته و يا تخمينهاي‬
‫“كيلويي“ استفاده ميكند‪.‬‬
‫• برآورد تقريبي (‪)Approximate Estimate‬‬
‫ّ‬
‫اين روش نيز بدون استفاده از محاسبات دقيق مهندس ي انجام ميشود و دقتي در‬
‫حدود ‪ +%15‬دارد‪ .‬برآورد بر اساس پروژههاي گذشته كه در اندازه و ّ‬
‫ظرفيت مشابه‬
‫هستند‪ ،‬انجام ميشود‪.‬‬
‫• برآورد قطعي (‪)Definitive Estimate‬‬
‫ّ‬
‫ّ‬
‫اين روش بر اساس اطالعات مهندس ي انجام ميشود و دقت آن در حدود ‪ +%5‬است‪.‬‬
‫• دستورالعمل برآورد (‪)Estimating Manuals‬‬
‫ّ‬
‫روش استاندارد برآورد شركتها كه دقتي در حدود ‪ +%10‬دارد‪.‬‬
‫ّ‬
‫• قرارداد مشخص براي انجام قسمتهايي از پروژه با يك پيمانكار‪ :‬در‬
‫موقعيتي كه فعاليتهاي پروژه كامال جديد بوده و ماخذي براي تخمين هزينهها‬
‫نيست ‪ ،‬از اين استراتژي استفاده ميشود‪ .‬پيمانكار ‪ ،‬فعاليتهاي محوله را انجام‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫انواع قراردادها‬
‫داده و براي منابع مصرف شده صورت وضعيت ارائه ميكند‪.‬‬
‫ّ‬
‫• عقد قرارداد مشخص براي تمام پروژه‬
‫• قرارداد با كنسرسيوم‬
‫شركتهايي كه اجراي پروژهاي ‪ ،‬خارج از محدوده كاري خود را تقبل كردهاند از اين‬
‫شيوه استفاده ميكنند‪.‬‬
‫‪Taghi Rezvan‬‬
‫‪Isfahan university –Winter 2012‬‬
‫انواع قراردادها‬
‫كنسرسيوم مديريت پروژه‪ :‬كارفرما و پيمانكاران ‪ ،‬يك تيم را براي‬
‫اجراي پروژه تشكيل ميدهند‪ .‬هدف ‪ ،‬ارتقاء كيفيت پروژه و كاهش‬
‫هزينههاست‪ .‬سود و ضرر پيمانكاران ‪ ،‬متناظرا" در گرو سود و‬
‫ضرر پروژه خواهد بود‪ .‬اهداف شركت و پيمانكاران همگرا و‬
‫همجهت است‪ .‬عمليات اجرايي توسط پيمانكاران انجام ميپذيرد و‬
‫سود و ضرر بين تمامي اعضاي كنسرسيوم تقسيم ميشود‪.‬‬
‫• قرارداد خدمات پروژه‪ :‬مديريت پروژه به پيمان گذاشته‬
‫ميشود‪ .‬قسمتي از كارهاي اجرايي را کارفرما متقبل ميشود‪ ،‬ولي‬
‫هدايت پروژه به عهده پيمانكار خدمات پروژه است‪.‬‬