Transcript Slide 1
سالمت شغلی دکترافشین ملک اردیبهشت ماه 1391 مقدمه بر طبق آمار سازمان جهانی کار( سال 2007میالدی ): ساالنه حدود 160میلیون نفر به بیماریها و عوارض شغلی مبتال می گردند. ساالنه حدود 270میلیون حادثه شغلی در جهان رخ می دهد. ساالته حدود 2/2میلیون نفر در اثر بیماریها و عوارض ناشی از کار فوت می کنند ( هر دقیقه 4نفر ) ساالنه حدود 438هزار نفر در اثر مواجهه شغلی و محیطی با سموم و مواد شیمیایی جان خود را از دست می دهند ساالنه حدود 100هزار نفر در اثر ابتال به آزبستوزیس جان خود را از دست می دهند . ضررهای اقتصادی سالیانه ناشی از حوادث و بیماریهای مرتبط با کارمعادل 8/2تریلیون دالر ( %4تولید ناخالص داخلی دنیا ) می باشد . این در حالی است که آمار تکان دهنده فوق تنها مربوط به 60 کشور توسعه یافته دنیا بوده و آمار دقیقی از کشورهای در حال توسعه و جهان سوم در دست نمی باشد بر طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت تکنولوژیهای جدید صنعتی سبب پیامدهای ذیل گردیده است : مواجهه با حدود 200نوع عامل زیان آور بیولوژیک مواجهه با حدود 100هزار ماده شیمیایی که تنها تاثیر 1500تا 2000نوع آن بر سالمت انسان مشخص گردیده است. مواجهه 50تا %70نیروی کار با عوامل زیان آور ارگونومیکی مواجهه %50نیروی کار با عوامل زیان آور روانی مواجهه حدود %80نیروی کار با عوامل زیان آور فیزیکی از قبیل سرو صدا ،گرما ،سرما و .... بر طبق تحقیقات بعمل آمده %17بیماریها منشا شغلی دارد 2تا %8سرطانها شغلی هستند 3تا % 5موارد آسم منشا شغلی دارد کمیته مشترک کارشناسان سازمان جهانی بهداشت و سازمان بین المللی کار ،هدف سالمت شغلی را چنین تعریف نموده: حفظ وارتقاء باالترین درجه ممکن سالمت جسمی ،روانی و اجتماعی کارگران تمام مشاغل معاینات سالمت شغلی معاینات سالمت شغلی معاینات بدو استخدام معاینات دوره ای معاینات خاص عوامل زیان آور محیط کار الف -فیزیکی: سروصدا ،ارتعاش،اشعه ،گرما ،سرما ب -شیمیایی: گردوغبار ،دمه فلزی ،حالل ها ،اسیدها و بازها ج -باکتری ،ویروس ،انگل د -ارگونومیکی: ایستادن و نشستن طوالنی مدت ،وضعیت نامناسب بدن ،حمل و نقل بار سنگین و-روحی و روانی : نوبت کاری ،استرس شغلی سروصدا شایعترین عامل زیان آور فیزیکی در محیط کار می باشد. حدمجاز مواجه برای شیفت کاری 8ساعت روزانه و 40ساعت کارهفتگی = 85-90دسی بل به ازاء هر 5دسی بل افزایش شدت صوت ،میزان مواجهه روزانه بایستی نصف گردد. تاثیر سروصدا بر سیستم سالمتی: کاهش شنوایی ناشی از سرو صدا سیستم شنوایی فشار خون ( -افزایش چربی خون؟) قلب و عروق سیستم بینایی اختالل در قدرت تطابق و تعقیب اشیاء افزایش اضطراب و پرخاشگری ،کاهش سیستم عصبی تمرکز ،تاثیر منفی بر خواب و افزایش ریسک حوادث تاثیر منفی بر تطابق گرمائی گروههای آسیب پذیر : جوانان ،آقایان ،افراد دیابتی ،سیگاری ها ،افراد با چربی خون باال ،سابقه بیماری گوش در گذشته ،افراد با پوست روشن ،موهای بور و چشمان رنگی ارگان هدف مورد توجه در مواجهه با عوامل زیان آور ارتعاش ( الف .ارتعاش کل بدن :سیستم اسکلتی عضالنی ب .سگمنتال :سیستم عصبی-عروقی ) اشعه یونیزان و غیر یونیزان ( پوست ،چشم ،سیستم عصبی ،سیستم تنفسی ،سیستم گوارشی ،تولید مثل و)... استرس حرارتی ( سیستم قلبی-عروقی ،تیروئید) گردو غبار ( سیستم تنفسی ،سیستم قلبی-عروقی) ارگان هدف مورد توجه در مواجهه با عوامل زیان آور دمه فلزات ( سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی -سیستم کلیوی) حالل ها ( سیستم قلبی-عروقی ،سیستم کلیوی ،سیستم عصبی ،سیستم گوارشی) عوامل بیولوژیک ( بسته به نوع عامل ،تظاهرات بیماری متفاوت می باشد) عوامل ارگونومیکی( سیستم اسکلتی -عضالنی). اهميت آنتروپومتری در طراحی یک وسیله ای که برای %90مردان آمریکایي طراحی شده می تواند برای %90آلمانیها %80 ،فرانسویها ، %65ایتالیائیها %45 ،ژاپنیها %25 ،تایلندیها و %10 ویتنامیها قابل استفاده باشد. فوائد اصالح ارگونومیکی ایستگاه های کاری معموال" با گذشت یک سال از شروع فرایند مشخص می گردند خدیجه رحماني كارشناس ارشد ارگونومي نوبت کاری ساعات معمول کار روزانه بین ساعت 6صبح تا 6بعدازظهر است.هر نوع فعالیت کاری برنامه ریزی شده خارج از این محدوده زمانی را نوبت کاری یا شیفت کاری می گویند. اثرات نوبت کاری بر سالمت : الف -تاثیر بر خواب :بر کیفیت و مدت خواب تاثیر منفی دارد. ب-پیامدهای روحی -روانی ( استرس ،تحریک پذیری ،اختالل در روابط اجتماعی ) ج -اختالت گوارشی ( سوء هاضمه ،زخم پپتیک ،التهاب روده و معده ،یبوست و)... د -پیامدهای قلبی و عروقی ( افزایش فشارخون – افزایش چربی خون و افزایش ریسک بیماری های ایسکمیک قلب) و -یافته های تولید مثلی( زایمان زودرس ؟ -افزایش احتمال سقط جنین؟ ) ن -عدم تحمل به نوبت کاری: در % 20کارگران اتفاق می افتد. خود را با مجموعه ای از اختالالت گوارشی ،تغیرات رفتاری ،خستگی مداوم و اختالل خواب نشان می دهد. با گذشت زمان بدتر می شود. و -وخیم شدن بیماری زمینه ای ( صرع ،دیابت ،آسم و افسردگی و)... ه -پیامدهای ایمنی( حوادث شغلی) سابقه شخصی ،خانوادگی و پزشکی بر مبنای پاسخ های فرد شاغل در مجموعه سواالت 16گانه تنظیم می شود. قد و وزن : -100قد ( به سانتی متر) وزن مطلوب برای آقایان : -105قد ( سانتی متر) وزن مطلوب برای خانم ها : تعریف چاقی براساس ( BMIایندکس توده بدنی) : فرمول محاسبه :وزن تقسیم بر قد به توان 2 وزن برحسب کیلوگرم و قد برحسب متر می باشد. به عنوان مثال BMIفردی با قد 174سانتی متر و وزن 72کیلوگرم ، 23/84می باشد. نمايه توده بدن ()BMI BMI = Weight (kg)/ (Height m)2 BMI ≤ 18.5 24.9-18.6 25-29.9 30-39.9 ≥40 گروه کم وزن نرمال اضافه وزن چاقي متوسط تا شديد چاقي خيلي شديد •چاقي حقایقی درباره چاقی افراد چاق بطور متوسط 9سال کمتر از افراد با وزن نرمال عمر می کنند. افراد چاق در معرض خطر بیشتری جهت ابتال به دیابت ،فشارخون ،اختالل چربی خون ،بیماری قلبی-عروقی ،وقفه های تنفسی حین خواب ،آرتروز زانو و ... هستند. اصول کلی درمان چاقی بر مبنای رژیم غذایی مناسب و فعالیت جسمانی ( ورزش) می باشد. برنامه کاهش وزن بایستی تحت نظارت پزشک یا کارشناس مجرب و دارای صالحیت انجام شود. کاهش وزن به میزان %10وزن پایه در یک دوره 6ماهه قابل قبول و استاندارد می باشد. محل اضافه وزن مهم است؟ چاقي سنترال (مرکزي) خيلي بد است. اندازه دور کمر )Male: < 94 cm (> 102 cm seriously at risk )Female:< 80 cm (> 88 cm seriously at risk يک مقدار خيلي کم افزايش دريافت انرژي منجر به افزايش خيلي زياد وزن در طي زمان مي گردد 100کيلو کالري اضافه دريافتي انرژي در روز = 36500کيلو کالري انرژي در سال. 5کيلو گرم اضافه وزن در سال. 26کيلو گرم در 5سال. براي يک شخص 70کيلو گرمي و BMI ، BMI =23به 31افزايش خواهد يافت. HTN فشارخون سیستول باالتر از 140میلی متر جیوه و یا دیاستول باالی 90میلی متر جیوه را هیپرتانسیون ( فشار خون باال) می گویند. اکثراً بدون عالمت است .عالیم احتمالی سردرد ،سرگیجه ،تپش قلب، درد روی قفسه سینه و ...می باشد. درمان داروئی بایستی تا پایان عمر ادامه یابد ( بجز هیپرتانسیون های ثانویه) در صورتی که در معاینات غربالگری فشار خون باال گزارش گردید بایستی در طی 2هفته آینده حداقل 3بار چک گردد و سپس در خصوص ابتال به فشار خون اظهار نظر قطعی گردد. ( White Coat HTNفشار خون ناشی از روپوش سفید) .محدوده طبیعی ضربان قلب 60تا 100بار در دقیقه می باشد معاینات بالینی بر مبنای پرسش پزشک از بیمار و معاینه بیمار صورت می گیرد . (Symptomعالمت) :از بیمار پرسیده می شود. (Signنشانه) :در معاینه پزشک مشخص می گردد. آزمایشات محدوده طبیعی 4000تا 11000 = WBCتعداد گلبول سفید محدوده طبیعی 4.5تا 6.5میلیون = RBCتعداد گلبول قرمز ( Hbهموگلوبین) و ( HCTهماکوتریت) Hbکمتر از 12در خانم ها و کمتر از 13در آقایان آنمی ( کم خونی) اطالق می گردد. HCTبیشتر از %55را پلی سیستمی ( پر خونی) می گویند. محدوده طبیعی 150تا 450هزار = PLTتعداد پالکت در آزمایش ادرار دفع ( Prپروتئین) و ( Gluگلوکز) بایستی منفی باشد .میزان ( RBCگلبول قرمز ) و ( WBCگلبول سفید) نیز نبایستی از 2-3عدد در هر شان میکروسکوپی تجاوز نماید. ( Bactباکتری) هماچوری ( وجود RBCباالتر از محدوده مجاز در ادرار) و پیوری ( WBCباالتر از حد مجاز در ادرار) را حتما جدی بگیرید چرا که گاهی اوقات تنها نشانه یک بیماری خطرناک می باشد . 100تا ( FBSقند خون ناشتا) محدوده طبیعی زیر 100 =125قندخون ناشتای مختل قندخون ناشتای بیشتر و یا مساوی 126در صورتی که در آزمایش دوم تکرار شود به معنی ابتال به دیابت می باشد. 3نوع اصلی دیابت : وابسته به انسولین ( تیپ ) I غیر وابسته به انسولین ( تیپ ) II دیابت حاملگی 3عالمت اصلی ابتال به دیابت ( پرخوری ،پرنوشی ،پر ادراری) (chol Totalکلسترول توتال) سن = 220 -محدوده طبیعی کلسترول توتال (HDLکلسترول خوب) (LDLکلسترول بد) HDLباالی 60اثر محافظتی در برابر بیماری های قلبی- عروقی دارد محدوده طبیعی زیر 150 ( TGتری گلیسیرید) در مقادیر باالتر از 200نیازمند درمان می باشد. BUNو کراتی نین ( ) Crفاکتورهای نسبتا ً ضعیف برای بررسی اختالل عملکرد کلیه هستند. ALT)SGPT( و ( AST)SGOTو ( Alkphالکالن فسفاتاز) برای بررسی اختالل عملکرد کبد و سیستم صفراوی مورد استفاده قرار می گیرد. ( PSA آنتی ژن اختصاصی پروستات ) جهت غربالگری سرطان پروستات در سن باالی 50سال توصیه می شود. ( HBS Ag آنتی ژن سرمی هپاتیت : ) Bمثبت بودن این تست به معنای آلودگی با ویروس هپاتیت Bمی باشد. (S/E آزمایش مدفوع) جهت بررسی انگل و تک یاخته ها ( OB آزمایش خون مخفی در مدفوع) به منظور غربالگری سرطان روده بزرگ در افراد باالی 50سال (PPD تست توبرکولین ) جهت غربالگری بیماری سل ریوی به کار می رود. اپتومتری ( معاینات بینائی) حدت بینائی :با استفاده از چارت اسنلن صورت می گیرد. معاینه دید رنگی :به منظور تشخیص کوررنگی توسط تست ایشی هارا انجام می پذیرد. معاینه میدان بینائی :توسط مقایسه میدان بینائی پزشک با فرد معاینه شونده و یا دستگاه پریمتری معاینه دید عمق ( دید سه بعدی) Stereo Fly Test اودیومتری در غربالگری روتین از اودیومتری با صوت خالص بوسیله هدایت هوائی ( ) PTA-ACاستفاده می شود. اودیومتری تشخیصی با استفاده از هدایت هوایی ((AC و هدایت استخوانی ) (BCتوام انجام می شود. آسیب شنوائی ناشی از سروصدا ابتدا در فرکانس باال( 4000تا 8000هرتز) رخ می دهد و فرکانس های گفتاری ( )2000-1000-500گرفتار نمی شود. در پاره ای موارد و بدالیل علمی تکرار اودیومتری در فاصله زمانی مشخص توصیه می گردد. اسپیرومتری (بررسی عملکرد ریه) تست حساس و اختصاصی در ارزیابی عملکرد سیستم تنفسی و تشخیص بیماریهای ریوی در مراحل اولیه می باشد. گزارش تفسیر اسپیرومتری بصورت ذیل می باشد: الگوی تحدیدی() Restriction الگوی انسدادی ) ( obstraction الگوی مختلط ( ) Mixed نرمال() Normal (CXRعکس قفسه سینه) ( EKG ،نوار قلب)، سونوگرافی ،سی تی اسکن و دیگر تست های تکمیلی بر حسب ضرورت انجام می پذیرد و در پایان با توجه به مجموع معاینات صورت گرفته در خصوص وضعیت کار شاغل تصمیم گیری می گردد.