Transcript inflation acc

‫دانشگاه آزاد اسالمی‬
‫واحدعلوم تحقیقات آذربایجانشرقی‬
‫حسابداری تورمی‬
‫ارائه دهنده‪ :‬فرشته نادری‬
‫زیر نظر استاد ارجمند ‪:‬‬
‫بهار ‪93‬‬
‫‪1‬‬
‫چکیده‬
‫یکی از اهداف اولیه یک سیستم حسابداری تهیه اطالعاتی مربوط‪ ،‬به‬
‫موقع و قابل اتکا برای استفاده کنندگان از آن اطالعات است‬
‫‪.‬مبنای سنتی حسابداری برای تهیه این اطالعات استفاده از ارزش‬
‫های تاریخی است ‪ .‬چرا که این ارزش ها هم قابل اتکا هستند و هم‬
‫قابلیت اثبات دارند ‪.‬وقتی در کشور های پیشرفته تورم باعث‬
‫ناموزونی در ساختار اقتصاد گردید ‪ ،‬متفکران حسابداری و علمای‬
‫اقتصادی را به فکر چاره ای انداخت ‪ .‬حسابداران با تهیه و ارائه‬
‫راه حل هایی در قالب استاندارد های حسابداری در رفع این‬
‫مشکالت کوشیدند ‪ .‬در این مقاله هدف تشریح بیشتر این استاندارد‬
‫ها و راه حل ها و نحوه برخورد با آن می باشد ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫مقدمه‬
‫• تورم یکی از واقعیت های زندگی امروز در اغلب کشورهای جهان‬
‫به شمار می آید‪ .‬اگرچه تغییر ارزش واحد اندازه گیری بر حسب‬
‫پول مورد تأیید تمامی حسابداران است اما در مورد روشهای نظری‬
‫و عملی تعدیل این تغییر ارزش‪ ،‬توافق کلی وجود ندارد‪ .‬حسابداران‬
‫برخی از کشورها‪ ،‬بیش از ‪ 80‬سال است که اثرات بالقوه تغییرات‬
‫قیمت ها بر اقالم حسابداری را تشخیص و به نتایج آن پی برده اند‪،‬‬
‫بطوریکه برخی از واحدهای تجاری اثرات تغییر قیمت ها را در‬
‫گزارشگری مالی در دهه ‪ 1920‬میالدی خود اعمال می کردند‪ .‬در‬
‫آثار و نوشته های انجمن حسابداران آمریکا ( )‪AAA‬آمده است‬
‫که‪«:‬حسابداری ‪ ....‬ضرورتا فرآیند ارزشیابی نیست‪ .‬بلکه‬
‫تخصیص بهای تمام شده تاریخی و در آمد به دوره های جاری و‬
‫آتی است‪».‬‬
‫‪3‬‬
‫تعریف حسابداری تورمی‬
‫•‬
‫•‬
‫تورم ‪:‬افزایش در میانگین سطح عمومي بهاي كاال و‬
‫خدمات تورم خوانده ميشود كه كاهش ارزش پول نیز‬
‫تعبیر دیگر آن است‪.‬‬
‫حسابداري تورمي‪ :‬حسابداري تورمي واژهاي است كه‬
‫مجموعهاي از سیستمهاي حسابداري طراحي شده به‬
‫منظور اصالح مشكالت ناشي از بهكارگیري حسابداري‬
‫بهاي تمام شده تاریخي به لحاظ وجود تورم را تشریح‬
‫ميكند‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫حسابداری تورمی‬
‫•‬
‫در شرایط تورمی به لحاظ کاهش قدرت خرید و افزایش‬
‫حجم نقدینگی قیمت ها نوسان دارند و همین عامل باعث‬
‫می گردد ارزش جاری کاالها و خدمات مداما در حال‬
‫تغییر (عموما در حال افزایش ) می باشند ‪ .‬این نوسانات‬
‫دائمی قدرت خرید پول و آنچه که اصطالحا تغییر سطح‬
‫قیمت ها خوانده می شود موضوع اصلی مباحث مربوط‬
‫به حسابداری تورمی می باشد‬
‫‪5‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی ( )‪FASB‬بیانیه شماره ‪ 33‬تحت‬
‫عنوان «گزارشهای مالی و تغییر قیمت ها» را منتشر کرد‪.‬‬
‫در این بیانیه که عنوان نوعی تجربه به آن اطالق شد شرکتهای بزرگ‬
‫ملزم گردیدند که اطالعات زیر را ارائه دهند‪:‬‬
‫‪ .1‬ارائه مجدد سود حاصل از عملیات مستمر با توجه به اثر کلی تورم‬
‫‪ .2‬سود یا زیان قدرت خرید مربوط به خالص اقالم پولی‬
‫‪ .3‬سود حاصل از عملیات مستمر بر مبنای ارزشهای جاری‬
‫‪ .4‬ارزش جاری موجودیها و اموال‪ ،‬ماشین آالت و تجهیزات در پایان‬
‫دوره مالی‬
‫‪ .5‬افزایش یا کاهش ارزش جاری موجودیها و امول ماشین آالت و‬
‫تجهیزات پس از کسر آثار تورم (تورم خالص) اما در استاندارد حسابداری‬
‫مورد نظر‪ ،‬ارتباط موارد افشای باال با صورتهای مالی اساسی روشن‬
‫نشده است‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫تاریخچه بررسی حسابداری تورمی‬
‫• از اوایل سالهاي ‪ 1900‬حسابداران در ایاالت متحده آمریكا و‬
‫انگلستان تاثیر تورم بر پایه تئوري اعداد شاخص و قدرت‬
‫خرید بر صورتهاي مالي را مورد توجه و بحث قرار دادهاند‪.‬‬
‫• كتاب سال ‪ 1911‬ایروینگ فیشر ‪ Irving Fisher‬به نام‬
‫قدرت خرید پول ‪ The Purchasing Power of Money‬به‬
‫عنوان مرجع و كتاب سال ‪ 1936‬هنري سویني ‪.Henry W‬‬
‫‪ Sweeney‬به نام حسابداري پایدار ‪Stabilized‬‬
‫‪ Accounting‬در مورد حسابداري قدرت خرید ثابت مورد‬
‫استفاده قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫تاریخچه بررسی حسابداری تورمی‬
‫مدل سویني توسط انجمن حسابداران رسمي آمریكا در مطالعه‬
‫تحقیقي آن در سال ‪ )ARS 6(1963‬بنام گزارشگري‬
‫تاثیرات مالي تغییرات سطح قیمتها مورد استفاده قرار‬
‫گرفت‪.‬برخي از نظریهپردازان بزرگ شدن دولتها و‬
‫دستگاه بوروكراسي حكومتي و همچنین بزرگ شدن‬
‫سازمانهاي نظامي كشورها را از دالیل اصلي تورم‬
‫ميدانند‪ .‬این گروه از نظریهپردازان به افزایش تولید ناشي‬
‫از ارتقاي اتوماسیون و بهبود روشهاي تولید و مدیریت‬
‫كه منجر به بازدهي باالي بخشهاي مختلف اقتصاد یك‬
‫كشور ميشود توجه كمي دارند‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫تاریخچه بررسی حسابداری تورمی‬
‫هرچند بیشتر كشورهاي جهان با تورم دست به گریبانند اما‬
‫میزان تورم و شرایط اقتصادي آن را به عنوان بیماري‬
‫می شناسند‪.‬به عبارت دیگر در این شرایط سود تجاري و‬
‫سود ناشي از تورم با هم تركیب ميشوند‪ .‬عالقهمندي‬
‫اجتماع به دانستن آثار تورم موجب شده است كه‬
‫حسابداري تورمي به عنوان تكلیفي جدید براي حسابداران‬
‫در اقتصادهاي مبتال به تورم شدید «‪» Hyperinflation‬‬
‫تعریف شود‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫تاریخچه بررسی حسابداری تورمی‬
‫هیات استانداردهاي حسابداري بینالمللي‪ ،FASB‬استاندارد شماره‬
‫‪ 29‬را تحت عنوان گزارشگري مالي در اقتصادهاي‬
‫گریبانگیر تورم شدید صادر و اجراي آن را از اول ژانویه‬
‫‪ 1990‬الزامي كرده است‪.‬‬
‫• این استاندارد بیان ميكند كه در شرایط تورمي حاد گزارشگري‬
‫نتیجه عملیات و وضعیت مالي بر حسب واحد پول محلي و‬
‫بدون تجدید ارائه صورتهاي مالي به دلیل كاهش قدرت خرید‬
‫آن‪ ،‬سود بخش نیست‪ .‬استاندارد مزبور نرخ ثابتي را به عنوان‬
‫شاخص شرایط تورمي تعیین نكرده و اضافه ميكند كه‬
‫ضرورت تجدید ارائه صورتهاي مالي امري قضاوتي است ‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫حسابداری و آثار تورم‬
‫• پدیدهء تورم فزاینده آثار خود را بر همهء جنبههای زندگی انسانی به‬
‫صورتهای بارزی برجای گذاشته است‪.‬پژوهشگران علوم انسانی بویژه‬
‫علمای علم اقتصاد‪،‬در شعبهها و رشتههای تخصصی آن‪،‬بیش از پیش و‬
‫همچنان سرگرم مطالعهء جدی بر جوانب و آثار عمومی و اجتماعی پدیدهء‬
‫تورم هستند‪.‬به تبع آن علوم یا رشتههایی که به نحوی با اقتصاد ارتباط دارند‬
‫و یا آثار مالی ناشی از تصمیمگیریهای اقتصادی را منعکس میکنند‪،‬تحت‬
‫تأثیر آثار تورم قرار میگیرند‪.‬حسابداری نیز رشتهای از علوم است که آثار‬
‫مالی ناشی از تصمیمگیریهای اقتصادی را منعکس میکند و آنها را در‬
‫قالب ارقام و اعداد ارائه میدهد‪،‬به اطالعرسانی میپردازد‪،‬به ارزشیابی‬
‫فعالیتها کمک میکند و تصمیمهای تازه را بر دادههای قابل اتکا مستقر‬
‫میسازد‪.‬‬
‫• یعنی در واقع و براساس آنچه از تعریف یا تعاریف رایج حسابداری در‬
‫ذهن داریم‪ ،‬حسابداری گزارش«درست»از اتفاقات مالی به مدیریت یا‬
‫مالکیت شرکتها و بنگاههای اقتصادی‪،‬ارائه میکند‪.‬هنگامی که بر‬
‫واژهء«درست»تأکید میکنیم باید بدانیم که منظور چه نوع گزارشی است‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫• گزارش درست‪،‬گزارشی است که اطالعات مفید‪،‬یعنی اطالعات‬
‫مربوط و قابل اعتماد‪ ،‬بموقع‪،‬کامل‪،‬و قابل فهم راجع به اتفاقات مالی‬
‫شرکت را با حد اقل هزینه در اختیار تصمیمگیرندگان بگذارد‪.‬‬
‫• مسئله بنیادی حرفهء حسابداری ارائهء اطالعات مفید است که باید‬
‫در ارتباط با استفادهکنندگان از نظام حسابداری توصیف شود‪.‬این‬
‫نقشی است که حسابداری با مفاهیم و حوزههای جدیدش سعی در‬
‫ایفای آن دارد‪.‬اگر منظور ما از «درست بودن»گزارش انتقال‬
‫بیطرفانه‪ ،‬منصفانه و بیکموکاست اطالعات و رویدادها‬
‫باشد‪،‬دراینصورت حسابداری به رسانهای ارتباطی تبدیل میشود‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫حسابداری تورمی در ایران‪:‬‬
‫• در ایران‪،‬موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار است‪.‬با وجود عمر طوالنی‬
‫حسابداری تغییرات قیمتها در عرصهء جهانی‪،‬این مفهوم در ایران از نظر‬
‫اجرایی و از دید مسائل نظری‪،‬کمتر مورد توجه قرار گرفته است‪.‬با وجود نرخ‬
‫تورم باال در ایران و اعتقادی که اکثریت استفادهکنندگان صورتهای مالی‪،‬‬
‫تصمیمگیران اقتصادی‪،‬و بویژه مدیران به بیفایدگی نسبی اقالم حسابداری در‬
‫مقایسه با قیمتهای روز دارند‪،‬و نیز با وجود تشکیالت حرفهای حسابداری بیش‬
‫از سیساله و منزلت یافتن به عنوان رشتهای دانشگاهی به موضوع آثار تورم‬
‫در حسابداری‪،‬توجه کافی برای اجرا و بررسی محققانه نشان داده نشده است‪.‬از‬
‫سوی دیگر دستگاهها و ارگانهای ذیربط دولتی و سازمان بورس اوراق بهادار‬
‫تا سال ‪ 1371‬لزوم وارد شدن در این حیطه از حسابداری را احساس نکرده و‬
‫نتایج حاصل از آن را در سطح کالن بررسی نکردهاند‪.‬ترازنامههایی که در‬
‫حال حاضر از جانب شرکتهای صنعتی ارائه میشود فاقد رابطهء منطقی بین‬
‫ارقام متفاوتی است که در صورتهای مالی ارائه میشود و اندازهگیریهای‬
‫مربوط اتکاپذیر نیستند‪.‬‬
‫• بحث حسابداري تورمي مبحثي است كه در ایران در عمل جایگاهي ندارد الیته‬
‫این نكته را باید متذكر شویم كه در خیلي از كشورها در حال حاضر اجراء‬
‫نمي شود‬
‫‪13‬‬
‫اهمیت موضوع حسابداری تورمی در ایران‪:‬‬
‫• با آنکه بیش از هفتاد سال از طرح مسئلهء آثار تورم بر حسابداری بهطور کلی‬
‫وبرصورتهای مالی بهطور اخص در جهان میگذرد‪،‬همانگونه که در ابتدای‬
‫مقاله اشاره شد‪،‬این مفهوم در ایران از نظر اجرایی و از دید مسائل‬
‫نظری‪،‬همچنان تقریبا ناشناخته و دورمانده است‪.‬با وجود نرخ تورم باال در ایران‬
‫و اعتقادی که اکثریت استفادهکنندگان صورتهای مالی‪ ،‬تصمیم گیران اقتصادی‪،‬و‬
‫بویژه مدیران به بیفایدگی نسبی اقالم حسابداری در مقایسه با قیمتهای روز‬
‫دارند‪،‬و نیز با وجود تشکیالت حرفهای بیش از سی ساله حسابداری و منزلت‬
‫یافتن آن به عنوان یک رشتهء دانشگاهی موضوع آثار تورم در حسابداری در‬
‫مرکز توجه کافی برای اجرا و بررسی محققانه نبوده است‪.‬از سوی دیگر‬
‫دستگاهها و ارگانهای ذیربط دولتی و سازمان بورس اوراق بهادار تا سال‬
‫‪ 1371‬لزوم وارد شدن در این حیطه از حسابداری را احسساس نکرده و نتایج‬
‫حاصل از آن را در سطح کالن به بررسی نگذاشتهاند‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫• ترازنامههایی که درحالحاضر از جانب شرکتهای صنعتی ارائه‬
‫میشود فاقد یک رابطهء منطقی بین ارقام مختلف آن و در عین حال‬
‫حاکی از اندازهگیری اتکاپذیر است‪.‬داراییهایی که به قیمتهای سالیان‬
‫پیش گزارش میشود در مقابل ارقام بدهیهایی که مربوط به‬
‫دورههای جاری است پیوند ساختاری و معنیدار صورتهای مالی را‬
‫مخدوش کرده‪،‬امکان تجزیه و تحلیل منطقی و قابل استنتاج را از‬
‫آنها سلب کرده است‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫ویژگی های شرایط تورمی یک اقتصاد از دیدگاه ‪FASB‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫رجحان و تمایل مردم به نگهداری دارائی های خود به اشکال‬
‫غیر پولی (مانند تبدیل پول به طال یا ارزهاي خارجي پایدار)‬
‫استفاده عموم مردم از نرخ ارز های خارجی نسبتا پایدار‬
‫بجای واحد پول محلی در معامالت‬
‫انجام خرید و فروش ها ی اعتباری با قیمت های باال جهت‬
‫پوشش شرایط و مدت نسیه‬
‫نرخهاي بهره‪ ،‬دستمزدها و قیمتها به شاخص قیمت مرتبط‬
‫ميشوند‬
‫نرخ تورم انباشته در طي سه سال به ‪ 100‬درصد رسیده یا‬
‫از آن بیشتر ميشود‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫مدلهاي حسابداري تورمي‬
‫• مدل صورت سود و زيان تعديل شده بر اساس سطح قيمت‌ها‪:‬‬
‫به عنوان مثال در صورت سود و زیان هزینه استهالك نسبت به تغییرات‬
‫سطح قیمتها‪ ،‬بر اساس شاخص عمومي قیمتها تعدیل ميشود‪.‬‬
‫• مدل حسابداري ارزش پولي ثابت ‪:‬‬
‫حسابداري ارزش پولي ثابت مدل حسابداري است كه در آن دارایيهاي‬
‫غیرپولي و حقوق صاحبان سهام با استفاده از شاخص عمومي‬
‫قیمتها از ارزش واحد پولي تاریخي به ارزش واحد پولي جاري‬
‫تبدیل ميشوند این نیز مشابه تسعیر یا تبدیل ارز از ارزش واحد‬
‫پولي قدیم به ارزش واحد پولي جدید است‪ .‬در این روش‬
‫دارایيهاي پولي تعدیل نميشوند؛ زیرا آنها قدرت خرید تحصیل‬
‫كرده یا از دست ميدهند در تبدیل ارزشها سود یا زیان نگه داشت‬
‫شناسایي نميشود‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫استاندارد‌حسابداري‌تورمي‌در‌اياالت‌متحده‌آمريكا‪:‬‬
‫•‬
‫اولین بیـانیه در زمیـنه به كـارگیـري تـغییرات قیـمت در‬
‫حسـابـداري به سال ‪ 1969‬برميگردد كه در آن سال‬
‫هیات اصول حسابداري ( ‪Accounting Principles‬‬
‫‪)APB ,Board‬در بیـانیه شماره ‪ 3‬خود شـركتها را‬
‫ملـزم نكرده بلكه مجـاز كرده بود كه صورتهاي مالي‬
‫خود را بر اساس تغییرات سطح عمومي قیـمتها تجـدید‬
‫ارائـه كرده و در آن صورت آنـها را به عنـوان سود‬
‫(‪)Pro Forma Earnings‬‬
‫ظـاهري‬
‫مـورد ارجـاع قـرار دهند‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫استاندارد حسابداري تورمي در ایاالت متحده آمریكا‪:‬‬
‫هیات استانداردهاي حسـابداري مـالي ( ‪Financial‬‬
‫‪ )Accounting Standards Board, FASB‬از تاریخ‬
‫تـشكیل در سال ‪ 1973‬تا سال ‪1979‬عینا ‪ APB‬شماره ‪3‬‬
‫را در زمینه حسابداري تورمي دنبال ميكرد‪ .‬سپـتامبر سـال‬
‫‪ 1979‬تاریخ صـدور استانـدارد ‪ )SFAS 33( 33‬تـحت‬
‫عنوان گزارشگري مالي و تـغییر قیـمتها ( ‪Financial‬‬
‫‪ )Reporting and Changing Prices‬است‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫استاندارد حسابداري تورمي در ایاالت متحده آمریكا‪:‬‬
‫• این استاندارد در گزارشگري آثار تغییر قیمتها استفاده از دو‬
‫روش «حسابداري بر اساس دالر ثابت» و «حسابداري‬
‫براساس ارزشهاي جاري» را تجویز كرده و ارائه اطالعات‬
‫مربوط به آثار تغییر قیمتها و تغییر در قدرت خرید عمومي‬
‫را از طریق ارائه صورتهاي مالي تكمیلي همراه با‬
‫صورتهاي مالي الزامي ميسازد‪.‬‬
‫• پس از پایین آمدن نرخ تورم در سالهاي بعد از انتشار‬
‫استاندارد فوق زمینه و بستر افشاي آثار تورم كاهش پیدا كرد و‬
‫در نهایت استاندارد ‪ 89‬در دسامبر سال ‪ 1986‬صادر شد‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫استاندارد حسابداري تورمي در ایاالت متحده آمریكا‪:‬‬
‫• این استاندارد جایگزین استاندارد شماره ‪ 33‬و متممهاي بعدي‬
‫آن شده و افشاي تكمیلي اطالعات قیمتهاي جاري و قدرت‬
‫خرید ثابت را اختیاري ميكند‪ .‬این استاندارد تمام استانداردهاي‬
‫پیشین صادره در زمینه گزارشگري مالي و تغییر قیمتها براي‬
‫صنایع و بخشهاي مختلف اقتصادي شامل استاندارد ‪،39 ،33‬‬
‫‪ 70 ،69 ،54 ،46 ،41 ،40‬و ‪ 82‬را از دور خارج كرده و‬
‫بنگاههاي تجاري كه صورتهاي مالي خود را بر حسب دالر و‬
‫در انطباق با اصول پذیرفته شده حسابداري (‪ )GAAP‬تهیه‬
‫ميكنند را ملزم نكرده‪ ،‬بلكه ترغیب ميكند كه اطالعات تكمیلي‬
‫تاثیر تغییرات قیمت را براي پنج سال اخیر افشا كنند‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫مقایسه بین استاندارد هاس حسابداری تورمی در آمریکا و انگستان ‪:‬‬
‫مقایسه استاندارد ‪FASB-33،SSAP-16‬‬
‫‪ FASB-33 .1‬از شرکت ها می خواهد تا اطالعات‬
‫مربوط به درآمد عملیاتی را براساس واحد پول‬
‫ثابت به ارزش جاری تهیه کنند در صورتی که‬
‫‪SSAP-16‬تنها افشا اطالعات مبتنی بر ارزش‬
‫جاری را ضروری می داند ‪.‬‬
‫‪ .2‬تفاوت اساسی بین این دو استاندارد ناشی از روش‬
‫های متفاوت حفظ سرمایه است ‪SSAP-16.‬بر حفظ‬
‫ظرفیت فیزیکی در تعیین سود تکیه دارد‬
‫‪22‬‬
‫مقایسه بین استاندارد هاس حسابداری تورمی در آمریکا و انگستان ‪:‬‬
‫مقایسه استاندارد ‪FASB-33،SSAP-16‬‬
‫‪FASB-33‬بر روش حفظ سرمایه مالی تاکید دارد که درآن ارزش‬
‫پولی دارائیهای خالص ( که یا براساس دالر اسمی و یا‬
‫براساس دالر ثابت اندازه گیری شده است ) ثابت باقی می ماند‬
‫بنابراین سودیا زیان نگهداری دارائیها را به عنوان جزئی از‬
‫سود در نظر می گیرند‬
‫سود عملیاتی حسابداری ارزش جاری در ‪SSAP -16‬با سود‬
‫عملیاتی تعدیل شده برای تغییر در قیمت های خاص ( ارزش‬
‫های جاری ) در ‪FASB-33‬قابل مقایسه است ولی دو تفاوت مهم‬
‫وجود دارد‬
‫‪23‬‬
‫مقایسه بین استاندارد هاس حسابداری تورمی در آمریکا و انگستان ‪:‬‬
‫مقایسه استاندارد ‪SSAP-16،FASB-33‬‬
‫الف ) در محاسبه سود عملیاتی حسابداری ارزش جاری در‬
‫‪SSAP-16‬سه نوع تعدیل در ارزش های جاری عملیاتی وجود‬
‫دارد ‪ :‬تعدیل استهالک ‪ ،‬تعدیل مربوط به بهای تمام شده کاالی‬
‫فروش رفته ‪،‬و تعدیل مربوط به سرمایه در گردش پولی در‬
‫‪SSAP-16‬بین سرمایه در گردش اقالم پولی و اقالم پولی‬
‫بلندمدت تفاوت قائل می شود ‪FASB-33 .‬چنین تفکیکی بین‬
‫اقالم پولی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل نمی شود و سود‬
‫یا زیان قدرت خرید اقالم خالص پولی را که اقالم سرمایه در‬
‫گردش پولی را نیز شامل می شود محاسبه می کند ‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫مقایسه بین استاندارد هاس حسابداری تورمی در آمریکا و انگستان ‪:‬‬
‫مقایسه استاندارد ‪FASB-33،SSAP-16‬‬
‫ب ) ‪FASB-33‬تعدیالت استهالک و بهای تمام شده کاالی‬
‫فروش رفته را جداگانه و در دو مرحله ‪ – 1‬تعدیل‬
‫ارزش های تاریخی تا تاثیرات تغییرات سطح‬
‫عمومی قیمت ها منعکس شود ‪ -2 .‬تعدیل به منظور‬
‫نشان دادن تفاوت های بین تغییرات سطح عمومی‬
‫قیمت ها و تغییرات قیمت های خاص (ارزش های‬
‫جاری) ‪SSAP-16‬چنین اقدامی را به منظور‬
‫جداکردن تاثیر عمومی تورم از تغییر قیمت خاص‬
‫در سود عملیاتی ارزش جاری در نظر نمی گیرد ‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫مقایسه بین استاندارد هاس حسابداری تورمی در آمریکا و انگستان ‪:‬‬
‫مقایسه استاندارد ‪FASB-33،SSAP-16‬‬
‫‪ .4‬در ترازنامه خواسته شده طبق استاندارد ‪SSAP-16‬اندوخته‬
‫ارزش جاری دارئیها به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام‬
‫می آید ‪ .‬در استاندارد ‪FASB-33‬اطالعات ترازنامه در‬
‫خصوص اقالم معینی مانند مبلغ ارزش جاری موجودی ‪،‬‬
‫اموال ‪ ،‬ماشین آالت و تجهیزات خواسته شده است ‪.‬‬
‫‪ .5‬در یادداشت های راهنمای پیوست ‪SSAP-16‬راحت ترین‬
‫شیوه برای محاسبه جایگیزینی جاری استفاده از شاخص های‬
‫مربوط شناخته شده است ‪.‬‬
‫براساس استاندارد ‪FASB-33‬استفاده از شاخص ها در تعیین‬
‫ارزش های جاری حداقل اهمیت را دارد ‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫موانع‌استفاده‌از‌حسابداري‌تورمي‌در‌ايران‬
‫‪ ‬پژوهشگران آشنا نبودن برخي مسئوالن حسابداري با پنج‬
‫فرضیه را به عنوان موانع اصلي بکارگیري حسابداري تورمي‬
‫در ایران طرح و با استفاده از روش آزمون آماري فرضیات‬
‫مزبور را مورد تایید قرار دادهاند‪ .‬این فرضیات عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬مفاهیم حسابداري تورمي‪ ،‬باعث عدم بهكارگیري حسابداري‬
‫تورمي در ایران است‪.‬‬
‫‪ ‬ناكافي و غیرقابل اعتماد بودن شاخصهاي تغییر سطح‬
‫قیمتها در ایران‪ ،‬باعث عدم به كارگیري حسابداري در ایران‬
‫است‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫موانع استفاده از حسابداري تورمي در ایران‬
‫‪ ‬افزایش بدهي مالیاتي ناشي از تجدید ارزیابي دارایيهاي‬
‫ثابت‪ ،‬یكي از دالیل عدم به كارگیري حسابداري تورمي‬
‫در ایران است‪.‬‬
‫‪ ‬بیشتر بودن مخارج به كارگیري حسابداري تورمي در‬
‫ایران از منافع حاصل از آن‪ ،‬یكي از دالیل عدم به‬
‫كارگیري حسابداري تورمي در ایران است‪.‬‬
‫‪ ‬عدم حمایت دولت از بخشهاي اقتصادي در خصوص‬
‫به كارگیري حسابداري تورمي باعث عدم به كارگیري‬
‫حسابداري در ایران است‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫موانع‌استفاده‌از‌حسابداري‌تورمي‌در‌ايران‬
‫جامعه حسابداري ما‪ ،‬با دو مشكل روبهرو است‪ :‬تورم و نادیده انگاشتن‬
‫تورم‪ .‬به نظر نگارنده مشكل اساسي در زمینه اجرا نشدن حسابداري‬
‫تورمي در ایران به نبودن استاندارد مناسبي در این زمینه مربوط‬
‫ميشود و مشكل استاندارد نویسي در زمینه حسابداري تورمي در ایران‬
‫نیز به نهاد قانوني استاندارد نویسي براي حسابداري و حسابرسي یعني‬
‫سازمان حسابرسي مربوط ميشود كه به موجب قانون متولي تدوین‬
‫استانداردهاي حسابداري و حسابرسي در ایران است‪.‬‬
‫بخشي از موانع موجود بر سر راه اجراي حسابداري تورمي ميتواند با‬
‫راه حلهاي قانوني و یا با هزینه كردن و آموزش برطرف شود‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫پیشنهادهایی برای توسعه و رشد کاربرد مبانی حسابداری تورمی‪:‬‬
‫کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی و سایر تشکیالت‬
‫حرفهای باید به اشاعه و ترویج این پدیدهء حسابداری بپردازند‪.‬درصورت‬
‫ایجاد استانداردهای الزم‪،‬دستگاههای ذیربط دولتی مثل وزارت امور‬
‫اقتصادی و دارایی به جوانب و ابعاد مسئله آشناتر شده و احتماال به تدوین‬
‫مقررات و قوانین الزم برای اجرای اینروش حسابداری خواهند‬
‫پرداخت‪.‬درصورتیکه چنین استقبالی از جانب وزارت امور اقتصادی و‬
‫داراریی به عمل آید‪،‬بحث دربارهء حسابداری تورم و جوانب آن آغاز‬
‫میشود و جریان از حالت انزوای کنونی بیرون خواهدآمد‪.‬‬
‫تشکلهای صنعتی کشور و مدیران صنایع با طرح مسئله و بررسی روی جوانب‬
‫اجرایی و قانونی آن و حتی انجام پژوهشهای موردی میتوانند به انتشار‬
‫این فکر و پذیرش آن از جانب دولت کمک کنند‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تصور جایگیر شدن نسبی اصول و استانداردهای حسابداری تورمی در‬
‫عرصه کاربرد‪،‬بویژه در زمینه صنعت‪ ،‬تصور خیلی دوری نخواهد بود‬
‫اگر بتوانیم پارهای از پیشزمینهها و تمهیدات ضروری برای این توسعه و‬
‫ترویج را مهیّا کنیم‪،‬آنچه در پی میآید صورتی موجز از این ضرورتها و‬
‫اقدامات است که هرکدام خود نیازمند بررسی و نقد و نظر عالمانه و‬
‫ارزیابی آزمون و خطا در نتیجهء عمل است‪:‬‬
‫‪-1‬ایجاد فضای تازه برای مباحثهها و مناظرههای حرفهای‬
‫‪-2‬قدم گذاشتن در حیطههای واقعگرایانه برای تصمیمگیری‬
‫‪-3‬بخشیدن چهرهای پویاتر به حسابداری و مبانی نظری آن‬
‫‪-4‬کوشش و تأکید هیئتهای استانداردگذاری و مراجع صاحب صالحیت‬
‫در این امر‬
‫‪31‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪-5‬تشویق و ترویج حسابداری تعدیالت از طریق نوشتن مقاالت و‬
‫پژوهشها‪.‬‬
‫‪-6‬حمایت تشکلهای صنعتی و بازرگانی مثل انجمن مدیران صنایع‬
‫از کاربرد اینروشها‬
‫‪-7‬پشتیبانی انجمن حسابداران خبرهء ایران بویژه در زمینه کاربردی‬
‫در این زمینه‬
‫‪-8‬درج بحثهای غیرفنی‪،‬از جهات عمومی در روزنامه و مجالت‬
‫‪-9‬حسابداری قیمتهای جاری بستر مناسب و ملموس برای‬
‫تجربههای تازه در این زمینه قرار گیرد‬
‫‪-10‬استفاده از عرصهء حسابداری‬
‫‪32‬‬
‫پايان‬
‫‪33‬‬