Transcript تجزیه و تحلیل بهای تمام شده

‫تجزیه و تحلیل بهای تمام شده ‪،‬‬
‫حجم فعالیت و سود‬
‫‪Cost-Volume-Profit Analysis‬‬
‫تهیه کننده ‪ :‬محسن پورعلی – مسلم قرائیان‬
‫زیر نظر استاد ‪ :‬دکتر محمدحسین ودیعی‬
)Fixed cost(‫اقالم ثابت‬
) Variable cost(‫متغیر‬
‫اقالم‬
)Semi – fixed cost
(‫اقالم نیمه ثابت‬
)Mixed cost(
)Semi- variable cost ( ‫متغیر‬
‫اقالم مختلط‬
‫اقالم نیمه‬
‫اقالمی که بر اثر تغییر سطح فعالیت (تولید)تغییر نمیکنند و در تمام سطوح فعالیت ثابت میمانند‪.‬‬
‫حسابداری بهای تمام‬
‫شده(برای محاسبه بهای تمام شده‬
‫اقالم ثابت تنها اقالمی که مربوط به امر تولید هستند (سربار ساخت) را شامل میشود واق االمی مانند‬
‫هزینه های اداری و فروش که در کوتاه مدت ثابت هستند را در بر نمیگیرند و انها را بعنوان هزینه‬
‫دوره محسوب و مستقیما در سود وزیان منعکس میشوند‪.‬‬
‫حسابداری مدیریت ‪:‬‬
‫شامل کلیه مخارجی میشود که در یک دوره مالی ویا کوتاه مدت ثابت هستند‬
‫محصوالت) ‪:‬‬
‫اقالم ثابت تعهد شده ‪:‬اقالمی که قابل حذف نیستند و به کل تسهیالت تولیدی مربوط می شوند‬
‫مانند استهالک ساختمان وکارخانه – عوارض ومالیات و‪...‬‬
‫طبقه بندی اقالم ثابت بهای‬
‫تمام شده در مدلهای حسابداریا‬
‫اقالم ثابت اختیاری‪ :‬بنا به نظر مدیریت وبر حسب اقتضا قابل تغییر و حذف میباشد مانند ‪ :‬مخارج‬
‫برنامه های بازاریابی – حقوق مدیران – مخارج تحقیق و‪...‬‬
‫انواع اقالم‬
‫ثابت بهای‬
‫تمام شده‬
‫سربار ساخت ‪:‬استهالک ساختمان وماشین االت وتجهیزات – قسمتی از بهای آب و برق وسوخت‬
‫وتلفن – مالیات و عوارض بر دارایی – بیمه ساختمان وکارخانه – حقوق سرپرستان تولید و‪...‬‬
‫هزینه های اداری و تشکیالتی‪ :‬استهالک تاسیسات اداری –اجاره تجهیزات اداریا مانند‬
‫کامپیوتروغیره – حقوق سرپرستان اداری ‪ -‬بیمه ساختمانهای اداری و ‪...‬‬
‫هزینه های توزیع‬
‫وفروش‪:‬هزینه های بازاریابی – حقوق کارکنان فروش و‪...‬‬
‫‪Y‬‬
‫اقالم ثابت به واحد های یک محصول تخصیص پیدا میکند وبین‬
‫تعداد یا میزان تولیدسرشکن میشوند یعنی مبلغ تخصییص یافته به‬
‫هر واحدبا توجه به تغییر در سطوح تولیدتغییر میکند‪.‬‬
‫مثال‪ :‬اگر‬
‫اجاره ساالنه کارخانه ‪100000000 :‬‬
‫تولید ساالنه ‪20000 :‬واحد‬
‫‪20000‬‬
‫تعداد واحد تولیدی‬
‫ریال‪500‬‬
‫نمودار اقالم ثابت بهای تمام شده‬
‫سهم اقالم ثابتی که‬
‫به هر محصول‬
‫تخصیص داده‬
‫میشود‬
‫‪a‬‬
‫‪X‬‬
‫سطح فعالیت (میزان تولید)‬
‫‪O‬‬
‫اقالم ثابت بهای تمام شده بر حسب لایر‬
‫‪10000000‬‬
‫هزینه های اقالم ثابت‬
‫‪y=a‬‬
‫اقالم متغیر بهای تمام شده (‪)Varible cist‬‬
‫اقالمی که بطور مستقیم و به تناسب تغییر سطوح فعالیت افزایش یا کاهش پیدا میکنند ونسبت تقریبا‬
‫ثابتی بین این اقالم و مقدار تولید وجود دارد‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫لایر ‪ : 500‬بهای مواد مستقیم ‪ 1‬واحد‬
‫‪ :500 ×2 =1000‬بهای مواد مستقیم‪2‬واحد‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫مقدار تولید × ‪ :500‬بهای کل مواد مستقیم‬
‫در مثال فوق مشاهده میشود حجم اقالم متغیر بهای تمام شده به تناسب افزایش تولید اضافه میشود در حالی که اقالم متغیر بهای‬
‫تمام شده برای یک واحد همواره ثابت میباشد‪.‬‬
‫‪‬به اقالم متغیر بهای تمام شده اقالم متغیر مستفیم نیز اطالق میشود‬
‫مواد مستقیم – دستمزد مستقیم – سربار ساخت (ملزومات ‪-‬‬
‫مواد غیر مستقیم)‬
‫انواع اقالم متغیر بهای تمام شده ‪:‬‬
‫هزینه های توزیع و فروش ‪( :‬کمسیون فروش و‪)...‬‬
‫هزینه های اداری و تشکیالتی ‪ :‬ملزومات اداری –‬
‫بخشهایی از بهای آب ‪ ،‬برق ‪ ،‬سوخت و‪....‬‬
‫دربرخی از موارد به اقالم متغیربهای تمام شده اقالم قابل برنامه ریزی نیز اطالق میگردد چرا که‬
‫مدیران قادر خواهند بود در بعضی از موقعیتها در خصوص برخی از اقالم تصمیم گیری یا آنها را‬
‫کنترل کنند ‪.‬‬
‫‪:y‬جمع اقالم متغیر بهای تمام شده‬
‫‪Y‬‬
‫‪:b‬اقالم متغیر بهای تمام شده برای یک واحد‬
‫محصول (شیب نمودار یا ضریب زاویه )‬
‫جمع اقالم متغیر بر حسب لایر‬
‫نمودار جمع اقالم متغیر‬
‫‪b‬‬
‫‪:x‬سطح فعالیت یا میزان تولید‬
‫‪y= bx‬‬
‫نکته ‪ :‬هر اندازه اقالم متغیر بهای تمام شده افزایش یابد‬
‫شیب خط تند تر خواهد شد‪.‬‬
‫‪X‬‬
‫سطوح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫‪o‬‬
‫اقالم مختلط بهای تمام شده (‪)Mixed cist‬‬
‫اقالمی که گرایش خاص ویا الگوی یگانه ای برای تشریح ندارند و جهت تجزیه وتحلیل تصمیمات‬
‫مدیران اقالم مختلط را به اجزای ثابت ومتغیر تقسیم میکنند‪.‬‬
‫بسیاری از اقالم بهای تمام شده دارای ویژگی اقالم مختلط هستند یعنی بخشی ثابت وبخش دیگری متغیر میباشند‬
‫مانند‪:‬مخارج برق ‪ ،‬آب‪،‬سوخت‪ ،‬نگهداری ‪ ،‬دستمزد غیر مستقیم و‪...‬‬
‫نمودار اقالم مختلط بهای تمام شده‬
‫‪b‬‬
‫اقالم ثابت بهای تمام شده‬
‫اقالم متغیر بهای تمام شده‬
‫‪a‬‬
‫اقالم مختلط بهای تمام شده‬
‫‪X‬‬
‫سطح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫‪O‬‬
‫جمع اقالم بهای تمام شده بر حسب لایر‬
‫اقالم ثابت بهای تمام شده‬
‫‪Y‬‬
‫اقالم نیمه متغیر بهای تمام شده (‪)Semi – variable cost‬‬
‫با افزایش سطح فعالیت (تولید) اضافه شده اما ازدیاد آن با یک نسبت ثابت نیست ‪ .‬این گونه اقالم به دو دسته زیر تقسیم میشوند‪.‬‬
‫اقالمی که بر اثر افزایش سطح فعالیت با نسبت صعودی اضافه‬
‫میگردند ‪ .‬یعنی میزان افزایش بهای تمام شده برای یک واحد اضافی‬
‫بیشتر از افزایشی است که برای یک واحد تولیدی ما قبل ایجاد‬
‫گردید‪.‬‬
‫‪X‬‬
‫‪B‬‬
‫سطح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫‪A‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪O‬‬
‫اقالم نیمه متغیر بهای تمام شده بر حسب لایر‬
‫‪X‬‬
‫‪B‬‬
‫سطح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫‪A‬‬
‫نمودار اقالم نیمه متغیر بهای تمام شده‬
‫اقالم نیمه متغیر بهای تمام شده بر حسب لایر‬
‫نمودار اقالم نیمه متغیر بهای تمام شده‬
‫‪Y‬‬
‫اقالمی که بر اثر افزایش سطح فعالیت با نسبت نزولی در هزینه های‬
‫یک واحد اضافه میشوند ‪ .‬یعنی میزان افزایش بهای تمام شده برای هر‬
‫واحد اضافی کمتر از افزایشی است که برای یک واحد تولیدی قبلی ایجاد‬
‫گردید‪(.‬منحنی یاد گیری)‪.‬‬
‫اقالم نیمه ثابت بهای تمام شده ( ‪)Semi – fixed cost‬‬
‫اقالمی که با افزایش سطح فعالیت (نه بطور متناسب بلکه با حجم تولید مشخصی) بصورت پله کانی ومتناوب اضافه میشوند‪.‬‬
‫همانند افزایش تعداد دانشجویان در یک دانشگاه که مستلزم ایجاد ساختمانها وکالسها جدید ونیز افزایش هزینه های استهالک‬
‫وسایر هزینه های ثابت برای دانشگاه خواهد بود‪.‬‬
‫نمودار اقالم نیمه ثابت بهای تمام شده‬
‫‪Y‬‬
‫نکته ‪ :‬در نمودار اقالم ثابت‬
‫طول خطوط افقی و عمودی‬
‫در سطوح مختلف فعالیت‬
‫مساوی نیست وبه ماهیت‬
‫فعالیت بستگی دارد‪.‬‬
‫‪c‬‬
‫‪b‬‬
‫‪a‬‬
‫‪X‬‬
‫سطح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫اقالم نیمه ثابت بهای تمام شده بر حسب لایر‬
‫نمودار اقالم نیمه ثابت‬
‫مفروضات مربوط به گرایشهای اقالم بهای تمام شده‬
‫‪ -1‬فرض دامنه مربوط (‪ : )Relevent range assumption‬بیان میکند که گرایشهای مشخص شده اقالم بهای تمام شده ‪ ،‬تنها در‬
‫دامنه معینی از سطح فعالیت قابل قبول هستند‪ .‬یعنی در سطوح پایین تر و باالتر از دامنه قابل قبول اقالم بهای تمام شده گرایشهای‬
‫دیگرری خواهند داشت ‪ .‬در این دامنه گرایش اقالم بهای تمام شده را نمیتوان با یک معادله یا فرمول خاصی بیان نمود ‪ .‬معموال تولید‬
‫در سطوح خیلی باال یا خیلی پاین صورت نمیگیرد و تا آنجایی که به تصمیم مدیریت ارتباط دارد ‪ ،‬در سطوح میانی یا دامنه مربوط واقع‬
‫می گردد ‪.‬‬
‫‪-2‬فرض زمان (‪ : )Time assumption‬بیان میکند گرایش مشخص شدهبرای اقالم بهای تمام شده ‪ ،‬فقط در یک دوره زمانی‬
‫معین صحیح است و ممکن است که بسیاری از این گرایشها با گذشت زمان عوض شوند‪ .‬مثال تعداد کمی از اقالم ثابت در بلند مدت هم‬
‫ثابت میمانند وتعدادی تغییر گرایش خواهند داد ‪.‬‬
‫دانش و تجربه حرفه ای (تجزیه و تحلیل حساب) ‪ :‬گاهی اوقات در روشهای سنتی دانش وتجربه‬
‫برخی از کارکنان حرفه ای در تشخیص و براورد گرایشهای اقالم بهای تمام شده به اندازه ای‬
‫ارزشمند است که هیچ جایگزینی را برای آنها نمیتوان یافت ‪.‬‬
‫روش حد باال و حد پایین ‪ :‬این روش نیز برای جدا سازی اجزای ثابت ومتغیر اقالم مختلط بهای‬
‫تمام شده بکار گرفته میشود که برای تفهیم آن بصورت یک مثال عددی در اسالید بعدی نمایش‬
‫داده خواهد شد ‪.‬‬
‫نمودار نقاط پراکندگی ‪ :‬گاهی اوقات انعکاس مبالغ مربوط به اقالم بهای تمام شده بصورت نمودار‬
‫‪ ،‬به تشخیص گرایش اقالم کمک میکند ‪.‬‬
‫تجزیه و تحلیل رگرسیون‪ :‬این روش یک تکنیک آماری است که از همه ی نقاط داده ای در‬
‫دسترس برای برآورد محل تقاطع و شیب یک معادله ی هزینه استفاده میکند‪.‬‬
‫روش حد باال و حد پایین‬
‫مثال عددی کتاب ‪ :‬میدانیم ‪:‬‬
‫‪ y=a+bx‬فرمول کلی بهای تمام شده اقالم مختلط‬
‫=‪b‬‬
‫لایر ‪200‬‬
‫(اقالم متغیر یک واحد از فعالیت)‬
‫=‪b‬‬
‫=‬
‫مثال در خرداد ماه سطح فعالیت ‪ 2400‬ساعت بوده و اقالم متغیر یک واحد ‪ 200‬ریال میباشد برای‬
‫محاسبه اقالم ثابت بهای تمام شده اعداد فوق را در معادله جایگزین میکنیم ‪.‬‬
‫بهای تمام‬
‫شده اقالم‬
‫ثابت‬
‫‪a= 140000‬‬
‫)‪620000 = a + 200(2400‬‬
‫‪y= a+bx‬‬
‫ماه‬
‫فروردین‬
‫ساعت‬
‫اقالم مختلط‬
‫بهای تمام شده کار(سطوح‬
‫فعالیت)‬
‫(لایر)‬
‫‪540000‬‬
‫‪2100‬‬
‫اردیبهشت ‪560000‬‬
‫‪2300‬‬
‫خرداد‬
‫‪620000‬‬
‫‪2400‬‬
‫تیر‬
‫‪580000‬‬
‫‪1900‬‬
‫مرداد‬
‫‪440000‬‬
‫‪1500‬‬
‫شهریور‬
‫‪500000‬‬
‫‪1700‬‬
‫حال اگراقالم ثابت برای مرداد ماه نیز محاسبه شود باز هم همان مبلغ بدست خواهد آمد‪:‬‬
‫بهای تمام شده اقالم ثابت‬
‫لایر‬
‫‪a‬‬
‫)‪440000= a + 200 (1500‬‬
‫‪y= a+bx‬‬
‫‪=140000‬‬
‫نمودار نقاط پراکنده‬
‫مثال عددی کتاب ‪:‬‬
‫اگر نمودار پراکندگی اقالم مختلط بهای تمام شده و سطوح فعالیت مثال ذکر شده ارا ترسیم‬
‫کنیم مشاهده میشود که نزدیکترن خطی که بین نقاط پراکنده میتوان ترسیم نمود خطی‬
‫است که محورا‪y‬ها را در عدد‪ 140000‬ریال قطع میکند که همان اقالم ثابت بهای تمام شده‬
‫میباشد ‪ .‬و نیز شیب خط که همان بهای تمام شده اقالم متغیر یک واحد است عدد‬
‫‪ b= 200‬بدست خواهدآمد ‪.‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪480‬‬
‫‪360‬‬
‫‪240‬‬
‫‪a‬‬
‫‪120‬‬
‫‪X‬‬
‫‪1500 1700 1900 2100 2300 2400‬‬
‫سطح فعالیت (ساعات کار)‬
‫‪o‬‬
‫اقالم مختلط بهای تمام شده (هزار لایر)‬
‫‪600‬‬
‫اقالم مختلط‬
‫بهای تمام شده‬
‫(لایر)‬
‫ساعت‬
‫کار(سطوح‬
‫فعالیت)‬
‫‪540000‬‬
‫‪2100‬‬
‫اردیبهشت ‪560000‬‬
‫‪2300‬‬
‫خرداد‬
‫‪620000‬‬
‫‪2400‬‬
‫تیر‬
‫‪580000‬‬
‫‪1900‬‬
‫مرداد‬
‫‪440000‬‬
‫‪1500‬‬
‫شهریور‬
‫‪500000‬‬
‫‪1700‬‬
‫ماه‬
‫فروردین‬
‫تجزیه و تحلیل نقطه سربسر‬
‫تعریف ‪ :‬نقطه سربسر معرف سطحی از فعالیت (مقداری از تولید) است که در آن نقطه بهای تمام شده کل (کل هزینه های‬
‫مصرف شده)مساوی درآمد کل باشد ‪.‬‬
‫فرمولهای مورد نیاز جهت محاسبات نقطه سربسر و تجزیه و تحلیل آن‬
‫‪TVC = AVC . Q‬‬
‫‪TC = TVC + TFC‬‬
‫‪P . Q - AVC . Q = TFC‬‬
‫‪P . Q - TVC = TFC‬‬
‫)‪Q = TFC / (P - AVC‬‬
‫‪TR = P . Q‬‬
‫‪TR = TC‬‬
‫‪P . Q = TFC + TVC‬‬
‫)‪ =TR (Total Revenue‬كل فروش‬
‫)‪ =TC (Total Cost‬كل هزينه ها‬
‫)‪ =P (price‬قيمت محصول‬
‫)‪ =Q (Quantity‬تعداد محصول‬
‫)‪ =TFC (Total Fixed Cost‬كل هزينه ثابت‬
‫)‪ =TVC (Total Variable Cost‬كل هزينه متغير‬
‫)‪ =AVC (Average Variable Cost‬هزينه متغير به ازاء واحد محصول‬
‫مثال عددی کتاب ‪:‬‬
‫‪(=500× Q‬مقدارتولید) ‪( P × Q‬قیمت فروش ) = درآمد کل)‪(TR‬‬
‫‪(TFC = 1000000‬هزینه ثابت کل)‬
‫‪TVC = Q × VC = Q × 300‬‬
‫‪500 × Q = TFC + TVC = 1000000 + 300 × Q‬‬
‫‪200 Q = 1000000‬‬
‫واحد ‪Q= 5000‬‬
‫‪TR = TC‬‬
‫اطالعات مورد نیاز‬
‫قیمت فروش‬
‫هر واحد‬
‫اقالم متغیر هر‬
‫واحد‬
‫اقالم ثابت کل‬
‫‪P‬‬
‫‪ 500‬لایر‬
‫‪AVC‬‬
‫‪ 300‬لایر‬
‫‪TFC‬‬
‫‪1000000‬لایر‬
‫طبق محاسبات فوق میتوان بیان نمود که نقطه سر بسر در سطح تولید ‪50000‬واحد قرار دارد‪.‬‬
‫لایر‬
‫‪TC = 500 × 5000 = 2500000‬‬
‫‪ TR = P× Q‬درآمد کل نیز بشکل مقابل محاسبه میگردد‪.‬‬
‫روش حاشیه فروش در نقطه سربسر (‪)CM‬‬
‫حاشیه فروش (‪ : )CM‬مبلغ حاشیه فروش برابر است با تفاوت قیمت فروش و هزینه های متغیر یک واحد محصول‪ .‬سطحی از فعالیت‬
‫که درآن اقالم ثابت کال بوسیله حاشیه فروش تامین گردد نقطه سربسر است و تولید و فروش بعد از این نقطه سود خواهد بود ‪.‬‬
‫لایر‬
‫واحد‬
‫‪B.E.P = 1000000 ÷ 200= 5000‬‬
‫‪CM = 500 – 300 = 200‬‬
‫‪B . E .P = TFC ÷ CM‬‬
‫‪CM = P – AVC‬‬
‫حاشیه فروش ÷ اقالم ثابت = نقطه سربسر‬
‫نمودار نقطه سربسر‬
‫‪TR‬‬
‫بهای تمام شده کل‬
‫درآمد کل‬
‫‪4‬‬
‫‪B.E.P‬‬
‫نقطه سربسر‬
‫‪3‬‬
‫‪2.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪a= 1‬‬
‫‪X‬‬
‫سطح فعالیت بر حسب مقدار‬
‫‪5000‬‬
‫‪2500‬‬
‫‪O‬‬
‫درآمد و بهای تمام شده بر حسب میلیون لایر‬
‫‪TC‬‬
‫‪Y‬‬
‫انواع تجزیه و تحلیل بهای تمام شده – حجم فعالیت – سود ( ‪ )C.V.P‬مورد نیاز مدیریت‬
‫اطالعات مربوط به اقالم بهای تمام شده که مدیران به کمک آنها تجزیه و تحلیلهای مفیدی را انجام میدهند ‪.‬‬
‫دستیابی به سود خالص معین‬
‫(سود صفر برای مدیران قابل قبول نمیباشد در ابتدای فعالیت سود مورد انتظار‬
‫براورد میشود‪).‬‬
‫بررسی آثار تغییر اقالم ثابت بهای تمام شده‬
‫(اگر در طول دوره اقالم ثابت افزایش پیدا کنند تولید در نقطه‬
‫سربسر افزایش پیدا میکند و به عکس )‬
‫بررسی آثار تغییر اقالم‬
‫متغیر بهای تمام شده (تغییر اقالم یا هزینه های متغیر یک واحد بر مقدار تولید در‬
‫نقطه سربسر تاثیر گذار است و رابطه مسقیم دارد ‪).‬‬
‫بررسی آثارتغییر قیمت فروش‬
‫بررسی آثار تغییر‬
‫(افزایش قیمت فروش یک محصول با مقدار تولید در نقطه سربسر رابطه‬
‫معکوس دارد ‪).‬‬
‫استراتژی مدیریت (مدیران بر اساس تغییرات اقالم ثابت یا متغیر ویا تغیر قیمت فروش‬
‫میتوانند استراتژیهای معینی را اتخاذ نمایند‪).‬‬
‫نسبت حاشیه ایمنی‬
‫نسبت حاشیه ایمنی معیاری از تفاوت بین فروش واقعی و فروش در نقطه سربسر را بصورت درصدی از فروش ارائه میکند‪.‬‬
‫فروش در نقطه سربسر ‪ -‬فروش واقعی‬
‫فروش واقعی‬
‫= ‪ = MS‬نسبت حاشیه ایمنی‬
‫این نسبت برای ارقام پیش بینی شده در دوره های مالی آتی نیز بکار میرود و بعنوان معیاری از سنجش احتمال خطر استفاده‬
‫میشود‪.‬‬
‫هر چه نسبت حاشیه ایمنی باالتر باشد احتمال خطر از نظر تحمل زیان کمتر است ‪ .‬بنابر این میتوان بیان کرد نسبت حاشیه ایمنی‬
‫یکی از مهمترین معیارها برای تصمیم گیری مدیران در انتخاب راه حلهای مناسب برای مقابله با جلوگیری از زیانهای احتمالی در‬
‫دوره های آتی محسوب میشود‪.‬‬
‫در اغلب واحدهای تولیدی ‪ ،‬بیش از یک محصول تولید میگردد‪ ،‬در چنین مواردی ‪ ،‬اگر بتوان اقالم ثابت بهای تمام شده مربوط به هر یک از‬
‫محصوالت را مشخص کرد‪ ،‬به آسانی میتوان نقطه سر به سر را برای هر یک از محصوالت بطور جداگانه محاسبه نمود‪ .‬اما در بسیاری از موا ارد‪،‬‬
‫تفکیک اقالم ثابت بهای تمام شده و تخصیص قسمتی از آن به هر بک از محصوالت متنوع ‪ ،‬میسر نیست و بنا براین ‪ ،‬روشهای ساده محاسبه نقطه‬
‫سر به سر در این گونه موارد قابل محاسبه نخواهد بود‪ .‬در چنین مواردی ‪ ،‬باید از روش نقطه سر به سر برای چند محصول استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ )1‬روش حاشیه فروش ‪ :‬نداشتن یک رقم یکسان حاشیه فروش‪ ،‬مشکل عمده محاسبه نقطه سر به سراست ‪ .‬برای رفع این مشکل میتوان یک رقم‬
‫حاشیه فروش را با محاسبه میانگین موزون ارقام حاشیه فروش محصوالت مختلف (‪ ) WACM‬بدست آورد‪ .‬اوزان بکار برده شده در محاسبه‬
‫این میانگین درصد فروش هر یک از محصوالت به کل فروش است ‪ ،‬یعنی همان حاشیه فروش‪.‬‬
‫با استفاده از حاشیه فروش محاسبه شده باال ‪ ،‬میتوان نقطه سر به سر را برای همه محصوالت به شرح زیر محاسبه کرد‪:‬‬
‫‪TFC‬‬
‫‪WACM‬‬
‫= ‪B.E.P.‬‬
‫‪ ) 2‬روش نسبت حاشیه فروش ‪ :‬اگر محصوالتی که شرکت میفروشد اساسا متفاوت باشد تحلیل ‪ C-V-P‬باید با استفاده از نسبت حاشیه فروش‬
‫(‪ )CMR‬انجام شود‪ .‬نسبت حاشیه فروش با استفاده از تقسیم حاشیه فروش بر میزان فروش واقعی بدست میآید‪.‬‬
‫با استفاده از نسبت حاشیه فروش‪ ،‬میتوان نقطه سر به سر را برای همه محصوالت به شرح زیر محاسبه کرد‪:‬‬
‫‪TFC‬‬
‫‪CMR‬‬
‫= ‪B.E.P.‬‬
‫نسبت حاشیه فروش برای تجزیه و تحلیل تاثیر تغییر در فروش شرکت بر سود نیز میتواند استفاده شود‪ .‬برای محاسبه تغییرات آتی سود با تغییرات‬
‫مرود انتظار فروش میتوان به روش زیر عمل نمود ‪:‬‬
‫افزایش سود مورد انتظار = فروش واقعی جاری * درصد افزایش فروش مورد انتظار * نسبت حاشیه فروش‬
‫مفروضات تجزیه و تحلیل ‪C-V-P‬‬
‫برای انجام تحلیل ‪ C-V-p‬یک سری مفروضات پذیرفته میشود که بر اعتبار تحلیل موثرند‪.‬‬
‫‪ -1‬تفکیک صحیح هزینه ها به دو بخش ثابت و متغیر ‪ :‬در برخی شرکتها این کار ممکن است بدلیل پرهزینه بودن انجام‬
‫نشود و یا با دقت الزم انجام نگردد‪.‬‬
‫‪ -2‬ثابت ماندن هزینه های ثابت و متغیر در دامنه مربوطه ‪ :‬با تغییرات وسیع در سطح فعالیت ممکن است این مفروضات‬
‫معتبر نباشد‪.‬‬
‫‪ -3‬ثابت ماندن ترکیب فروش ‪ :‬در شرکتهایی که دارای تغییرات مداوم در ترکیب فروش هستند ممکن است این تحلیل‬
‫مناسبت نباشد‪.‬‬
‫اهرم عملیاتی‬
‫اهرم عملیاتی تاثیر تغییرات فروش را بر سود عملیاتی شرکت بیان میکند و برای سنجش میزان این تاثیر از درجه ی اهرم‬
‫عملیاتی (‪ ) DOL‬استفاده میشود که برابر است با درصد تغییرات در سود عملیاتی به ازای یک درصد در فروش شرکت‪.‬‬
‫درصد تغییرات در سود عملیاتی‬
‫درصد تغییرات در فروش‬
‫= ‪DOL‬‬
‫شرکتهایی که اهرم عملیاتی باالتری دارند عموما شرکتهایی با ریسک باال تلقی میشوند زیرا نوسان فروش منجر به نوسانات‬
‫بزرگتر در سود آنها میشود‪.‬‬
‫با تشکر از توجه شما‬