Transcript kо`rish

Nutq nuqsoniga ega
bо‘lgan bolalar
xotirasining xususiyatlari

bu individ orqali
tajribasining eslab
qolinishini saqlanishi va kelgusida qayta
tiklanishi. Xotiraga, shuningdek, unutish
ham
kiradi.
shakllanadi.
Bu
jarayonlar
faoliyatda
1. Yetakchi analizatorlar ishtirokiga kо‘ra:

- kо‘rish;

- eshitish;

- sezish;

- hid bilish;

- ta’m bilish.

- harakatlantiruvchi;

- hissiy;

- tasavvurli;

- og‘zaki.

- qisqa muddatli;

- uzoq muddatli;

- tezkor.

- ixtiyoriy;

- ixtiyorsiz;

- ixtiyoriydan sо‘nggi.
 kо‘rgazmali
– tasavvurli xotira,

sо‘zli – mavhum xotira

oraliq xotira

Nutq
nuqsoniga
tadqiqotlari
bilan
ega
bolalar
xotirasi
G.S.Gumennaya,
M.I.Belyajova, Y.F.Garkusha, O.N.Usanova va
boshqa
olimlar
shug‘ullanganlar.
Aniqlanishicha, bunday bolalar kо‘rish xotirasi
kо‘lami deyarli meyordagidan farqlanmaydi.
 Dizartriyali
bolalarda geometrik figuralarni
eslab qolish ehtimoli istisno qilinadi. Bu
bolalarda shu sohadagi past natijalar
ifodalangan idrokning buzilish shakllari,
fazoviy tasavvurning bо‘shligi bilan bog‘liq
(I.T.Vlasenko, 1990).

Nutq
rivojlanishi
tо‘xtab
qolgan
bolalarda
ifodalangan tafovutlar og‘zaki va kо‘rish xotirasining
hajmida kuzatilmaydi. A.R.Luriya va boshqalarning «10
ta sо‘z» metodikasi yordamida oldindan eslab qolishni
tadqiq qilishda, nutqida og‘ir buzilishlar bо‘lgan
bolalarda qator xususiyatlar uchraydi: ular vazifalar
sharoitida sekinroq mо‘ljal olishadi va ularning
natijalarini solishtirganda meyordan pastroq bо‘ladi.
Motor alaliyali bolalar birinchi aytilgandan keyin
(eshitib turib) faqatgina bir qancha sо‘zlarni qayta tiklaydi,
bunda ular bir sо‘zni bir necha marta qaytarishi mumkin
yoki yangi sо‘zlar aytadi (paramneziya). Og‘zaki
paramneziyalar bu turga kiruvchi bolalar uchun о‘ziga xos
nutq fikrlash tizimini ichki о‘zgaruvchanligini aks ettiradi.
Paramneziyaga beriluvchanlik dizartriyali bolalarga xos
emas. Nutqida patologiyasi bor bolalar qо‘yilgan xatolarini
e’tiborga olmaydilar va tuzatmaydilar. Ular 10 daqiqadan
sо‘ng 5 ta sо‘zni, keyingi kun – 1-3 ta sо‘zni tiklaydilar.
Motor alaliyali bolalar uchun о‘nta sо‘zning о‘rtadagi
qismlarini tiklash ayniqsa qiyin bо‘lar ekan.

Xotira buzilishining tuzilishi dominantlik
turiga bog‘liq. Xotira kо‘lami buzilishi bosh
miyaning chap yarim pallasi disfunksiyasi
bilan,
berilayotgan material tartibini qayta
tiklashdagi qiyinchiliklar esa о‘ng yarim palla
disfunksiyasi bilan bog‘liq.
 kо‘rish
xotirasi kо‘lami deyarli meyorga tо‘g‘ri
keladi, geometrik figuralarning esda qolishi
bundan mustasno;
 - eshitish xotirasi vazifaning umumiy pasayishi;
 - kechiktirilgan qayta tiklashning quyi darajasi;
 - mazmunli, mantiqiy eslab qolishning nisbatan
saqlanishi.

Tezkor xotirani о‘rganish uslubiyati;

Uzoq muddatli xotirani о‘rganish uslubiyati;

Juftlikni eslab qol; Operativ kо‘rish xotirasini baholash metodikasi.

«Nuqtalarni eslab qol va о‘z joyiga qо‘yib chiq»

metodikasi.

“10 ta predmetlar” metodikasi

“10 ta sо‘z” metodikasi

“Rasmlarni yodda tut” metodikasi

“Benton” metodikasi