Transcript Юклаб олиш
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI PEDAGOGIKA FAKULTETI “CIZMA GEOMETRIYA VA CHIZMACHILIK” KAFEDRASI Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi ta’lim yo’nalishi 4-kurs talabasi Zikirov Shoxruxning. “Oliy ta`lim tizimida talabalarning mustaqil ta`limi mazmuni, metodi va vositalari” MAVZUSIDA YOZGAN BITIRUV MALAKAVIY ISHI Ilmiy rahbar: katta o’qituvchi D.MAMATOV Tadqiqot maqsadi: Chizmachilik ta`lim jarayonida mustaqil ta`lim mazmuni va uni tashkil qilish texnologiyasini ishlab chiqish. Ilmiymetodik tavsiyalar tayyorlashdan iborat. Oliy ta’lim tizimida bo’lajak mutaxassislarning professional tayyorgarligini takomillashtirish masalalari S.I.Arxangelskiy, V.P.Bespalko, V.A.Slatsening, U.N.Nishonaliyev, A.A.Abduqodirov, A.R.Xodjaboyev, N.Saidaxmedov, O’.Q.Tolipov, N.A.Muslimov kabi olimlarning ilmiy tadqiqotlari asosini tashkil etadi. Grafikaviy tayyorgarlik oliy texnik ta’lim tizimida professional tayyorgarlik asosi sifatida R.Xorunov, Yu.Qirg’izboev, K.Qobuljonov, Sh.Muradov, J.Yodgorov, A.Akbarov, I.Raxmonov, P.Odilov, R.Ismatillayev, D.F.Qo’chqarova, T.J.Azimov, E.Sobitov kabi olimlar o’z darslik va o’quv qo’llanmalari bilan grafika fanlari (xususan, chizma geometriya) mazmunini rivojlantirdilar. Oxirgi tadqiqotlardan biri M.X.Pirimjanovga tegishli bo’lib, uning ishi “Oliy ta’lim tizimida bo’lajak memorlarning grafikaviy tayyorgarligini takommillashtirish” deb nomlangan bo’lib, unda talabalarning mustaqil ishini muammosi tekshirilgan va unda mustaqil ishlar mazmuni bo’yicha masalalar va tavsiyalar berilgan. Oliy o’quv yurtlarida talabalarning mustaqil ta`lim tizimini tashkil etishni, mustaqil ishni mazmunini va takomillashtirishning ilmiymetodik asoslarini ishlab chiqish hamda tajribaviy asoslash. - Mutaxassislar tayyorlashda zamonaviy talablarga binoan ta`lim jarayonini tashkil etish; - Oliy ta`lim tizimida talabalar mustaqil ta`lim olishlarining psixologik jixatlarini shakllantirish; - talabalarning kasbiy tayyorgarlik jarayoni mazmunini hozirgi zamon pedagogik va axborot texnologiyalari asosida qayta ko’rib chiqish va takomillashtirish. - talabalarning mustaqil ishni o’zlashtirib olish jarayonidagi mavjud adabiyotlar mazmunini tahlil qilish va ularni hozirgi zamon talablariga moslashtirish prinstiplarini ishlab chiqish ; - talabalarning kasbiy tayyorgarlik tizimida mustaqil ishni mazmuni hamda uni tashkil qilish va boshqarish yo’llarini ishlab chiqish; - mustaqil ishlash ko’nikma va malakasini shakllantirish; - mustaqil ishlash metodikasini ishlab chiqish Oliy ta’lim tasviriy san’at va muhandislik grafikasi bakalavriat ta’lim yo’nalishi talabalariga mustaqil ta`lim mazmunini shakllantirish. Bo’lajak muhandislik grafika tayyorlash bo’yicha taxsil talabalarning muhandislik misolida mustaqil ishni texnologiyasi vositalari. o’qituvchilarini olayotgan – grafikasi fani mazmuni va Ishimizda kuzatish, taqqoslash, analiz va umumlashtirish kabi nazariy metodlar, o`qituvchilar tajribasini o`rganish o`quv jarayonini maqsadli kuzatish kabi amaliy metodlardan foydalandik. - bilimni mustaqil egallashda adabiyotlar bilan ishlash texnologiyasi; - mustaqil ishlash jarayonida axborot texnologiyasidan samarali foydalanish texnologsi; - talabalarining mustaqil ishlash davrida bajaradigan ilmiy metodik ishlarining hajmining minimumi; talabalarning mustaqil ishlash texnologiyasi; auditoriyada ma’ruza, amaliy mashg’ulot va mustaqil ishlab, egallashi zarur bo’lgan bilimlar mazmuni va hajmi; talabalarning mustaqil ishlash jarayonida egallashi kerak bo’lgan bilim hajmiga qo’yiladigan talablar; talabalarning mustaqil ishlashda foydalaniladigan adabiyotlarga qo’yiladigan talablar; talabalarning mustaqil o’quv-grafikaviy faoliyati modeli; Bitiruv malakaviy ishi kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro`yxatidan iborat. Mustaqil ta`lim tizimi Mustaqil ta`lim mazmuni Ta`lim beruvchi (o’qituvchi) faoliyati Mustaqil ta`lim materiallari (topshiriqlari)ni ishlab chiqish Mustaqil ta`lim olishga yo’naltirish Mustaqil ta`lim materiallari turi: darsliklar, o’quvuslubiy qo’llanmalar, ma`ruza matnlari, audio, video, kompyuter, va internet materiallari O’qituvchi va talaba muloqoti NATIJA: mustaqil ta`lim olish ko’nikmasi shakllangan talaba Ta`lim oluvchi (talaba) faoliyati O’quv axboroti sig`i-mini musta-qil o’qish asosida kengaytirish Mustaqil ishlar bajarish Mustaqil ta`lim olishning asosiy vositasi - bu mustaqil ta`lim materiallaridir. MUSTAQIL TA`LIM MATERIALLARI TURLI DIDAKTIK IMKONIYATLARGA EGA, YA`NI: •TA`LIM OLUVCHINING BILIM, O’QUV VA MALAKALARI DARAJASINI OSHIRADI (MUSTAHKAMLAYDI); •O’RGANILAYOTGAN JARAYONLAR BILAN BOG`LIQ ASOSIY G`OYALAR, TUSHUNCHALAR, JARAYONLARNI FAOLLASHTIRADI ; •O’RGANILAYOTGAN MATERIALLARNI UZATADI; •TA`LIM OLUVCHINING BILIMLAR SIG`IMINI KENGAYTIRADI; •TA`LIM OLUVCHINING AMALIY KO’NIKMA VA MALAKALARINI SHAKLLANTIRADI; •O’QITUVCHINING TA`LIM BERISHDAGI FAOLIYATINI VA TA`LIM OLUVCHINING BILISH FAOLIYATINI BOSHQARADI; •YANGI MUSTAQIL TA`LIM MATERIALLARINI YARATISHGA IJODIY YONDOSHISHNI RAG`BATLANTIRADI. O’quv materiali tavsifiga ko’ra: bular darslik, o’quv va metodik qo’llanmalardan olinadigan bilim va ma`lumotlar; qo’shimcha materiallar; namunaviy ma`ruza matni va boshq. Mustaqil ta`lim materiallari quyidagi belgilar bo’yicha tasniflanadi: O’quv axboroti hajmiga ko’ra: O’rganilayotgan masalalar, o’quv fani mavzui bo’yicha axborotning to’la hajmi. Axborot texnologiyalari bilan bog`liq materiallar. Foydalanish muddatiga ko’ra: Ta`lim oluvchilarga bir marta foydalanish uchun tarqatiladigan materiallar; Mashg`ulotlarda bir necha marta foydalaniladigan materiallar. Ta`lim oluvchi ta`limiy va o’quv materiallaridan mustaqil foydalana bilsa, ya`ni ularni ajratib, tahlil eta olsagina faoliyati samarali bo’ladi. Bunda ta`lim oluvchining quyidagi ko’nikmalari muhimdir: -ilmiy hujjatlar bilan ishlash, uning mazmunidagi o’ziga xoslikni ajrata bilishi, o’rganilayotgan hodisa va omillarni tasniflay bilishi; -o’quv materialini tahlil etish, etakchi g`oyalarni ajratib olish va ularni asoslab berish; -o’quv materialini tizimlarga solish, etakchi komponentlarni ajratib olish, ular o’rtasidagi tasviriy bog`lanishlarni va ularning didaktik imkoniyatini aniqlash; - mustaqil ta`lim materiallaridan foydalanish jarayonini, ularning to’ldirilishi va yaxshilanishini tartibga solish. MUSTAQIL TA`LIM OLDIGA QO’YILGAN VAZIFALARNI HISOBGA OLGAN HOLDA MAVZULARNI QUYIDAGICHA TANLASH LOZIM: 1.AMALIY MASHG`ULOTLARDA ISBOTLANGAN HOLATLARGA O’XSHASH MUAMMO YOKI ECHIB KO’RSATILGAN USUL BO’YICHA SHUNGA O’XSHASH MASALALAR; 2.BA`ZI NAZARIY BILIMLARNI AMALIYOTGA TADBIQ QILISH; 3.MAVZU BO’YICHA ASOSIY MA`LUMOTLARNI E`LON QILIB, ULARNI UMUMLASHTIRISH VA XULOSA CHIQARISH; 4. O’TILGAN MAVZUNING DAVOMI BO’LGAN, AMMO TUSHUNISH UNCHA QIYIN BO’LMAGAN QO’SHIMCHA MAVZULAR; 5 O’TILGAN MAVZUNI KENGAYTIRISHGA MO’LJALLANGAN MAVZULAR; 6. IJODIY YONDOSHISHNI TALAB QILADIGAN MASALALAR. fazoviy tasavvurni shakllantirishning umumiy sxemasi Retseptorlar (sezgi organlari) orqali keluvchi ma`lumotlar Diqqat va fazoviy tasavvur bilish jarayonlarini jalb etib ob`ektning alohida xususiyatlarini aniqlash Hissiylik – olingan ma`lumotlarnin g ongimizda aks etishi Ob`ektning ongimizda to’laligicha idrok etilgan mavhum obrazi Borliqdagi mavjud ob`ektlar yoki modellar Fazoviy tafakkurmantiqiy fikrlash va tasavvurni ishga solib ongda idrok etilgan ob`ektni fazoda tiklangan-tasavvur qilingan mavhum obrazi O’quvchilarning bilish faoliyatini rivojlantirishning bosh omili, obrazli va mantiqiy tafakkurni rivojlantirish bo’lib, bu o’z navbatida o’quvchi shaxsining quyidagi sifatlari bilan uyg`unlashishi kerak: ziyraklik; tashabbuskorlik; mustaqillik; ishga ijodiy yondashish; faollik; mustaqil bilim egallash qiziquvchanlik; E`tiboringiz uchun raxmat !