Transcript Duyarlılık ve Özgüllük - Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile

Duyarlılık ve Özgüllük
Sensitivity and Specificity
Arş.Gör. Kamber KAŞALİ
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
TEMEL TIP BİLİMLERİ BİYOİSTATİSTİK
22.03.2011
Tıpta gözle ya da mikroskopla görme ile bile
%100 kesin tanı konulabilen hastalık sayısı pek fazla
değildir. O halde hekim tanıya nasıl gidecektir? işte
duyarlılık ve özgüllük derecesi yüksek testleri
kullanmak ilk akla gelen olasılıktır.
Burada iki tür test kullanılabilir. Ya olumsuz
çıkınca hastalığın bulunmadığını gösteren testler ya
da olumlu çıkınca hastalığın varlığını gösteren
testler.
DUYARLILIK
Duyarlılık veya sensitivite biyoistatistikte kullanılan
bir terim; bir testin, gerçek hastalar içinden
hastaları ayırma yeteneğini gösterir. Bir testin
duyarlılığın %100 olması, o testin tüm hastaları
doğru olarak tanımlayabildiğini gösterir.
Bu nedenle eğer bir test tarama amacı ile
kullanılıyorsa duyarlılığı yüksek (yanlış negatiflik
oranı düşük) olmalıdır.
ÖZGÜLLÜK
Özgüllük veya spesifite biyoistatistikte kullanılan
bir terim; bir testin, gerçek sağlamlar içinden
sağlamları ayırma yeteneğini gösterir.
Bir hastalığın doğrulanması gereken durumlarda
özgüllüğü yüksek olan test (yanlış pozitiflik oranı
düşük) tercih edilir. Bir testin özgüllüğünün %100
olması, testin sağlıklı insanların hepsini doğru
tanımlayabildiğini gösterir.
HASTALIK HASTALIK
+
-
Total
Test
+
a
b
a+b
a/a+b
PPV
Test
-
c
d
c+d
d/c+d
NPV
Total
a+c
b+d
a+b+c+d
a/a+c
Duyarlılık
d/b+d
Özgüllük
DUYARLILIK: Hastalık varken testin pozitif çıkma olasılığı.
ÖZGÜLLÜK: Hastalık yokken testin negatif çıkma olasılığı.
POZİTİF TAHMİNİ DEĞER (PPV): Test pozitif iken hastalığın
bulunma olasılığı.
NEGATİF TAHMİNİ DEĞER (NPV): Test negatif iken hastalığın
bulunmama olasılığı.
ÖRNEK
HASTALIK HASTALIK
+
-
Total
Test
+
25
2
27
25/27
PPV
Test
-
5
68
73
68/73
NPV
Total
30
70
100
25/30
Duyarlılık
68/70
Özgüllük
KULLANILAN TESTLER
EIA: Enzimlerin katalitik özelliklerinden faydalanarak nicel madde
konsantrasyonu tespit şeklidir.
ELİSA: Klinik analizde yaygın olarak kullanılan heterojen bir
tekniktir. Reaksiyon bileşkelerinden biri katı faz yüzeyine bağlanır.
Bağlanma özgül olmayan adsorbsiyon, kimyasal veya
immünokimyasal bağlanma olabilir ve serbest işaretli reaktifi bağlı
olandan ayırma işlemini kolaylaştırır.
EMİT: Homojen bir EIA’dır. Ayırma işlemi gerektirmediğinden kolay
bir ölçümdür ve birçok ilaç, hormon ve metabolit ölçümlerinde
kullanılır.
CEDIA: Homojen tip EIA’dır. Genetik mühendisliği teknikleri
kullanılarak geliştirilen ilk EIA’dır.
Floroimmünölçüm (FIA): İşaretleyici olarak floresans molekül
kullanılır. Antikor bağlama polarizasyon derecesini düzenler.
Polarizasyondaki bu değişme ve buna bağlı olarak antijen
konsantrasyonu ölçülebilir.
Radyoimmünölçüm (RIA): işaretleyici olarak radyoaktif
maddeler kullanılır. Değişik vucut sıvılarında bir çok madde
bu yöntemle hesaplanabilmektedir.
RIA İLE TESPİT EDİLEBİLEN BAZI ANALİTLER
İnsülin
C-Peptit
Glukagon
Gastrin
Sekretin
Anjiotensin
Hormonlar ve İlişkili Faktörler
PTH
Kalsitonin
ACTH
Seratonin
TSH
Androjen
FSH
Östradiol
LH
Aldosteron
hCG
Endorfin
Somatostatin
Enkefalin
Kortikosteroit
Progesteron
Prolaktin
Tiroksin
İlaçlar, Vitaminler
Kardiak glikozidler
İlaç kötü kullanımı
Antibiyotikler
SSS depresanlar
Folik asit
Vitamin B-12
Vitamin A
Enzimler
C-1 Esteraz
Fruktoz 1,6 Difosfataz
Karbonik Anhidraz
Aldoz Reduktaz
Plazminojen, Plazmin
Karboksipeptidaz B
Tripsin, kimotripsin
Serum Proteinler
TBG
IgG,IgM
Fibrinojen
Miyoglobin
Properdin
Ferritin
Virüs ve Allerjenler
HBsAg
Mürin Lösemi Virüsü
Monkey Virüs
IgE
RAST
Tümör Belirteçleri
AFP
Tiroglogulin
Β-2 Mikroglobulin
CA-242
CA-50
NSE
Analitlerin Duyarlılık ve Özgüllükleri
ADI
TEST
DUYARLILIK
ÖZGÜLLÜK
ÖLÇME ARALIĞI
Gizli kan
Rapid test
%97.3
%98.4
10 ng/mL
α- Fetoprotein
Card test
%100
%98.3
20 ng/ml.
P. falciparum
rapid test
%95
%95
Anti-CCP
IgG-yakalama test
%92.8
%98.2
8 U/mL
Anti-HBc
Yarışma prensibi
%100
%99.7
0,8 PEI U/mL
Anti-HBs
Sandviç prensibi
%97.5
%100
2.0 IU/L
Anti-HCV
Sandviç prensibi
%100
%99.1
free βhCG
Sandviç prensibi
%87.5
%100
0.1 IU/L
HIV Ag
Elisa
%99.3
%99.8
4,0 pg/mL
HIV combi
Sandviç prensibi
%96.9
%99.7
6 U/mL
Troponin-T
Troponin-T test
%64.7
%74.1
PAPP-A
Sandviç prensibi
%87.5
%100
Rubella IgM
µ-Yakalama test
%79.8
%98.3
P. falciparum malaria
rapid test
%92.3
%97.2
4 mIU/L
ADI
TEST
DUYARLILI
K
ÖZGÜLLÜK ÖLÇME ARALIĞI
LSA
Rezorsinol yöntem
%75
%89
19 mg/dl
MCA
EIA (Sandiviç tekniği)
%43
%90
17 U/ml
CA 125
EIA (Sandiviç tekniği)
%53
%33
43 U/ml
CA 15-3
EIA (Sandiviç tekniği)
%90
%70.8
1,00 U/mL
CA 19-9
EIA (Sandiviç tekniği)
%42
%70
54 U/ml
Ferritinin
EIA
%48
%62
261 ng/ml
CEA
EIA (Sandiviç tekniği)
%16
%100
8 ng/ml
AFP
Rapid test
%3
%96
24 IU/ml
NSE
EIA (Sandiviç tekniği)
%34
%77
18 NG/ML
TSA
Modifiye erlich
%88
%55
89 MG/DL
KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
KOÇAR İ.H. “Tıbbi Karar Verme”
http://tr.wikipedia.org/wiki/Duyarlılık
http://tr.wikipedia.org/wiki/Özgüllük
Andy (Ai) Ni. “Categorical Data Analysis (CHL5210) Tutorial Presentation” Ekim 9, 2007
TOSUN M. “Randomize Seçilen Kişilerde Serbest Androjen İndeksi İle Serum Serbest Testesteron Değerlerinin
Karşılaştırılması” İstanbul, 2005
Rajesh Baheti, Purnima Laddha, RS Gehlot,. “Value of Troponin-T Test in the Diagnosis of Acute Myocardial Infarction”
JIACM 2002; 3(1): 55-8
Celal Karlıkaya, Sarper Erdoğan, Atila Akkoçlu, Gülgün Oktay, Gül Güner, Eyüp Sabri Uçan, Arif Hikmet Çımrın,.
“Akci¤er Kanserinde Çoklu Tümör Belirleyicisi Analizi” Toraks Dergisi, 2003; 4(3):248-259
Dima “Human Fecal Occult Blood FOB Rapid Test Device”
Cobas “Antibody to cyclic citrullinated peptide (anti-CCP)”
Cobas “Antibodies to hepatitis B core antigen (anti-HBc)”
Cobas “Antibody to hepatitis B surface antigen (anti-HBs)”
Cobas “Antibody to hepatitis C virus (anti-HCV)“
Cobas “CA 15-3 II Cancer Antigen 15-3”
CLIAwaived,INC “(α- Fetoprotein) One-Step AFP Card Test”
Cobas “free βhCG free β-subunit of human chorionic gonadotropin”
Cobas “HIV Ag - human immunodeficiency virus type 1 (groups M and O) p24 antigen”
Cobas “HIV combi HIV-1 antigen and total antibodies to HIV-1 and HIV-2”
Cobas “PAPP-A Pregnancy-associated plasma protein A”
Cobas “Rubella IgMIgM antibodies to Rubella virus “
Stephane Proux, Lily Hkirijareon, Chatee Ngamngonkiri, Stephen McConnell and Francois Nosten., “Paracheck-Pf®: a
new, inexpensive and reliable rapid test for P. falciparum malaria“ volume 6 no 2 pp 99-101 Şubat 2001 .
Teşekkürler