Transcript Meslek Hastalığı Kavramı ve Hekim Sorumlulukları Alp Ergör
Meslek Hastalığı Kavramı ve Hekim Sorumlulukları
Alp Ergör Halk Sağlığı AD 24001 – Ekim 2010 [email protected]
Hastanıza şu soruyu sorunuz: “Ne iş yapıyorsun?” B.Ramazzini
BİLDİRİLEN
Meslek Hastalığı
BİLDİRİLMEYEN Levy-Wegman 1995
Anımsayalım: Toplum sağlığı açısından önemli sağlık sorunları nelerdir?
Sık Ölümcül Morbid
Meslek hastalığı bir toplum sağlığı sorunu mudur?
YAŞLI SAĞLIK Engelli Çocuk İŞ YAŞAMI
Çalışma ilişkileri Çalışma ortamı Çalışma koşulları
SAĞLIK
Yaşanan çevre Toplumsal özellikler Bireysel özellikler
Küresel çalışan nüfus (KÇN): 2.7 milyar
%80 KÇN gelişmekte olan ülkelerde
KÇN için İŞ SAĞLIĞI HİZMETİNE ERİŞİM yalnızca %5-15 düzeyinde
Veri
↓
Ø
Denetim
↓
-
İzlem
↓
-
TANI Ø Ø Ø
*J.Rantannen - J.Takkala, ILO 2002-2007
Meslek hastalıklarının yalnızca %1-4 tanınabiliyor!
KÇN ~ %80’i tehlikeli işlerde
Sıradan bir çalışan ve iş yaşamı:
1/3 günlük yaşam
~
%40 tüm yaşam
*J.Rantannen - J.Takkala, ILO 2002-2007
İşten kaynaklanan sağlık sorunları Mortalite:
1.2 milyon ölüm/yıl
Morbidite:
2 milyon kaza/yıl 160 mil yon yeni tanı/yıl
Ekonomopolitik:
Küresel GSH %4
Meslek hastalıkları ve iş arasında güçlü bir nedensel ilişki vardır!
ETMEN Meslek hastalığı
İşe bağlı hastalıklar:
İşe bağlı etmenler kimi hastalıkların gelişimini – sürecini hızlandırabilirler
Bütün meslek hastalıkları ÖNLENEBİLİR
Sık Ölümcül Morbid
Bu nedenle: Meslek hastalığı önemli bir toplum sağlığı sorunudur!
Hipokrat, ( Kos, MÖ 450) Hekimlik sanatının kurucusu Meslek hastalıkları ile ilgili bilinen ilk kayıt: “Kurşun madeni işçilerinde kolik biçiminde karın ağrıları…”
Bergamalı Galen (MS 129-201) Farmakolojinin ve spor hekimliğinin kurucusu Gladyatörlerin cerrahı
Muhammad ibn Zakariya al-Razi – 860-932, İran Yoksulların doktoru, etik kavramının savunucusu Çalışanların hastalıkları
Agricola (1494-1555) , Almanya
De re metallica
Doğa bilimci Mineralojinin babası
– – – –
De Morbis Artificum Diatriba B.Ramazzini
İşçilerin Hastalıkları – 1700 İş sağlığının kurucusu
Franco G. THE LANCET • Vol 354(4); 1999
Prof.Dr.İsmail TOPUZOĞLU
Ülkemizde İş Sağlığının Kurucusu
Dr.Engin TONGUÇ (1928)
İlk Meslek Hastalıkları Uzmanımız Meslek Hastalıkları Hastanelerinin kurucusu (1972-1977)
Gösterge Seçilmiş 3 AB ülkesi, Türkiye ve Dünya Seçilmiş İş Sağlığı Göstergeleri Finlandiya İspanya Bulgaristan Türkiye İş kazalarının sıklığı
( yüzbinde)
Bildirilen meslek hastalıkları
(onbinde)
İş Sağlığı Hizmetlerinin Kapsayıcılığı
(%)
2.2
2.2
87
•
Sağlıktaki dönüşümden sonra 9.2
15.2
40 3.4
1.2 * 15.5
0.9
12 Dünya 20.0
666.6
5-55 *
Rantanen et all. FIOH, 2002 SGK verisi 2005 & 2009 – A&İst MHH 2008
Türkiye’de durum Ankara Meslek Hst Hst verileri 2008 Bildirilen 614 olgu 2005 yılı AMHH verileri Kesinleşen Dosyalar (n: 325) KOAH, Astma ve diğer AKC hst (%12.0) Pnömokonyoz (%29) %81 meslekle ilişkili
Küresel hız üzerinden yansıtma: Beklenen meslek hastalığı sayıları: Yalnızca İzmir’de 27 000 / yıl
Hastanıza şu soruyu sorunuz: “Ne iş yapıyorsun?” B.Ramazzini
BİLDİRİLEN
Tanı konan Tıbbi bakım + , tanı yok
BİLDİRİLMEYEN
Bulgu + , Tıbbi bakım yok Etkilenim + , bulgu yok
Levy-Wegman 1995
İşe bağlı riskler Avrupa’da sağlığı tehdit eden 10 etmen arasında yer alıyor
Blood pressure Tobacco Alcohol Cholesterol Overweight Low fruit and vegetable intake Physical inactivity Environmental risks Occupational risks Illicit drugs 0 2 4 6 8 10
DALYs %
12 14 16 18 20
Source: World Health Report (2002) Slide from Dr.Rokho KIM, WHO Euro Regional Office
Nunes Bezerra
et al. Hard metal lung disease in an oil industry worker. J Bras Pneumol. 2009;35(12):1254-1258
Sikiru, Hanifa. Prevalence and risk factors of low back pain among nurses in a typical Nigerian hospital. African Health Sciences Vol 10 No 1 Mrach 2010
HEKİM MESLEK HASTALIĞI TANISI KOYMAKLA YÜKÜMLÜLÜDÜR Eldeki en etkin araç ÖYKÜDÜR!
• • • •
DEÜTF – EUAH Hekimlerin %43.9’u mesleği soruyor Bu grubun içinde 2. basamak soruları soranlar:
–
%26.0
3. basamak soruları soranlar:
–
%3 Çımrın AH, Sevinç C, Kundak I, Ellidokuz H.
Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan hekimlerin meslek hastalıkları alma alışkanlıkları. Toplum ve Hekim 13 (1); 15-19; 1998.
Weevers H-JA, Van der Beek AJ, Anema JR, Van der Wal G and Van Mechelen W. Work-related disease in general practice: a systematic review. Family Practice 2005; 22: 197 –204.
Weevers H-JA, Van der Beek AJ, Anema JR, Van der Wal G and Van Mechelen W. Work-related disease in general practice: a systematic review. Family Practice 2005; 22: 197 –204.
KOAH Kuşkulu Akciğer Hastalarında Kullanılan Standart Öykü Formunun Ana Başlıkları Meslek Öyküsü Hiç tozlu bir ortamda çalıştınız mı?
Hiç bir madende, taşocağında ya da dökümhanede çalıştınız mı?
Hiç gaz ya da dumanla karşılaştığınız bir işte çalıştınız mı?
Sigara Öyküsü Hiç sigara içtiniz mi? Tütün kullandınız mı?
Tütün kullanıyor musunuz?
Günde kaç paket içtiniz?
Kaç yıl kullandınız? Kaç yıldan bu yana kullanıyorsunuz?
Solunumla İlgili Bulgular Öksürüyor musunuz?
Nefes darlığı çekiyor musunuz?
İlaç Kullanımı İnhaler kullanıyor musunuz?
Türü…
Hekimin günlük uygulamalarında “meslek hastalığından kuşkulanmasını” sağlayacak 4 soru
Mesleksel Öykü Nedensel ilişki ölçütleri Hastaya yöneltilmesi gereken sorular Zaman ilişkisi Doz – yanıt ilişkisi İlişkinin gücü Karşılaşmanın başlaması ve ilk bulguların ortaya çıkışı arasında ne kadar zaman geçmiştir? Bulgular hasta işten uzak kaldığı zamanlarda geriliyor mu?
Bulgular hastanın yoğun mesleksel karşılaşması olduğu dönemlerde artıyor mu?
Benzer karşılaşmaları olan ve benzer bulgular gösteren meslektaşları var mı?
Cegolon, Lange, Mastrangelo. DTehbaete Primary Care Practitioner and the diagnosis of occupational diseases.
BMC Public Health
2010,
10
:405
• • •
Hastanıza mesleğini sorun ve sorgulayın!
Çalışma yaşamında sağlığın temel bileşenlerini unutmayın!
MH tanısı koyuyorsanız BİLDİRİN!
Teşekkürler