Transcript Prof.Dr.Nazan Sarper`in sunumu için tıklayınız

Hematopoetik Kök Hücre Nakli
Prof.Dr. Nazan Sarper
Kemik iliği naklinin tarihi
• 1956:İkinci dünya savaşında Japonya’ya atılan
atom bombası sonrası radyasyonun yarattığı kemik
iliği hasarı ve lösemi gelişimi üzerine olan
çalışmalar sırasında Donall E Thomas, nakil
çalışmalarını farelere dalak hücrelerini naklederek
başlattı. Daha sonra yüksek doz radyasyon
kullanarak köpeklerde nakil yaptı.
• 1959 da akut lösemili hastada nakil gerçekleştirildi.
• 1965: Mathe, lösemili hastaya kardeşinden kemik
iliği nakli yaptı. Ancak hasta doku reddi ve
enfeksiyonla kaybedildi.
Avrupa Hematoloji okulu EBMT el kitabı. 6.baskı. 2012
Kemik iliği naklinin tarihi
• 1968 e kadar yapılan 203 transplanttan sadece 3 hasta
hayatta kaldı.
• 1968: J Dausset ve J.J Van Rood HLA sistemini keşfetti.
• 1989:R.Storb ve E.D Thomas doku reddini önleyen
ışınlama ve ilaçların kullanımını geliştirdi.
• 1969 da G.Santos cyclophosphamidin myeloablasyonda
kullanımını başlattı.
• 1974 te G. Santos TBI yerine busulfan kullanımını başlattı.
Avrupa Hematoloji okulu EBMT el kitabı. 6.baskı. 2012
Donnall E Thomas
(1990-2012)
Kemik iliği naklinin babası
1990 Nobel ödülünü Donall E Thomas, Joseph E Murray ile
birlikte lösemi ve kanserlerde kemik iliği nakli ile aldı.
1984 GATA-Ankara. Türkiye’de erişkin hastada ilk kemik
iliği nakli
1989 yılında Bizim Lösemili Çocuklar Vakfı-İstanbul Çapaçocuklarda ilk kemik iliği nakli
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Türkiye pediatrik hematopoetik kök
hücre nakil merkezleri
(Halen aktif 17 merkez)
BLÇV (1989)
Çukurova Ün.
Tepecik SSK
Hacettepe Ün.
Ankara Ün.
Akdeniz Ün.
Ege Ün.
GATA-Ankara
İstanbul Ü
* Gazi Ün.
* Dokuz Eylül Ün.
* Erciyes Ün.
* Ondokuz Mayıs Ün.
* Dışkapı AÇHOH
* Demetevler Onk
* MP Antalya
* MP Göztepe
* MP Bahçelievler
* MP Samsun
* Adana Acıbadem
* Medipol Ün-İstanbul
Merkezimiz Türkiye’deki 61. nakil merkezi; 18. pediatrik nakil merkezi
Türkiyede erişkin+çocuk toplam yıllık
nakil sayıları
• 2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
2592
2000------- 500 çocuk hasta
1467
1203
997
855
801
665
460
498
443
374
293
Çocuklarda allogeneik nakil
yapılan hastalıklar
•
•
•
•
•
Lösemiler
Lenfomalar
Akdeniz anemisi (Talasemi major)
Kemik iliği yetersizlikleri (aplastik anemi gibi)
Doğumsal metabolik hastalıklar
(Mukopolisakkaridozlar gibi)
• İmmün yetersizlikler
• Solid organ kanserleri
Çocukta Otolog Nakil
•
•
•
•
•
•
•
Akut myeloblastik lösemi
Lenfoma
Beyin tümörleri
Nöroblastom
Germ hücreli tümörler
Otoimmün hastalıklar (SLE, Chron hast. Gibi)
Böbrek tümörü (Wilms gibi)
Nakil Odası Özellikleri
• Tek kişilik, tuvalet banyolu, camı açılmayan
• Hastanenin kalabalık olmayan alanında
• HEPA filtreli odalar
Odadan koridora doğru hava akımı olan
Oda havasındaki 0,3 mikrogramdan büyük
parçacıkların %99.9 unu temizleyebilen, oda
havasını saatte 10-12 kez temizleyebilen
Hematopoetik kök hücre kaynakları
1. Kemik iliği
2. Çevre kanı kök hücreleri
3. Kordon kanı kök hücreleri
Ameliyathanede kemik iliği toplanması
Kemik iliği aspirasyonu
Aferez işlemi ile çevre kanından hematopoetik kök hücre toplanması
Kordon kanı
Kordon kanı
• Avantaj: Kaynak sınırsızdır.
Verici için risk oluşturmaz
Alıcıya virus bulaşı olmaz
Kullanıma hazırdır, zaman kazandırır
4/6-6/6 uyum genellikle yeterlidir
• Dezavantaj: Bir ünitedeki hücre sayısı sınırlıdır.
Ancak 20 kg’a kadar hastalara yetebilir.
Son yıllarda bir erişkin hastaya iki ünite
kullanımı başlamıştır.
Kök hücre işleme, kademeli dondurucu
Kök hücre saklama, sıvı azot tankları (-180◦C)
Allojenik Nakil işlemi
• Konseyde nakil endikasyonunun tartışılması
• Hastanın HLA grubunun belirlenmesi ve verici
aranması
• Alıcı ve vericinin nakil öncesi tetkikleri, organ
fonksiyonlarının kontrolü
• Aile ve hastadan bilgilendirilmiş onam alınması
• Hastaya CVC (Hickmann tipi) takılması
Nakil işlemi
• Hastaya nakil öncesi kemoterapi±tüm vücut
ışınlaması uygulanması (myeloablasyon)
• Kök hücre toplama
• Hastaya CVC yoluyla kök hücre infüzyonu
• Koruyucu antifungal, antiviral, antibakteryel
uygulanması
• GVHH profilaksisi
• Enfeksiyonlarla ve diğer komplikasyonlarla savaş
• Engraftman (nötrofil ve trombosit engraftmanı)
(2-4 hafta)
Nakil sonrası takip
•
•
•
•
•
İmmunsupresiflerin kullanımı
IVIG replasmanı
İmmün sistemin yeniden yapılanması (1-2 yıl)
Aşılama
GVHD gelişirse tedavisi (steroid, Mezenkimal
kök hücreler, fotoferez)
Kr.GVHH da fotoferez
Nakil sonrası takip polikliniği
Nakil Ünitesinin kurulmasında emeği
geçen herkese teşekkürler.
Hastalarımıza şifa getirmesi dileklerimle.