مشخصات بیماران مبتلا به بتاتالاسمی وابسته به تزریق خون
Download
Report
Transcript مشخصات بیماران مبتلا به بتاتالاسمی وابسته به تزریق خون
تعيين شيوع و نوع آلوآنتی باديهای گلبول قرمز در بيماران
مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون شهر يزد
Prevalence & specificities of red cell alloantibodies in
transfusion-dependent beta thalassemia patients in Yazd
مجريان :
دکتر اعظم السادات هاشمي
دکترمهتاب وزيری
اهداف ا صلي طرح :
.1تعيين شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون
يزد
.2تعيين نوع آلوآنتی باديها در بيماران دارای آنتی بادی مبتال به بتاتاالسمی وابسته
به تزريق خون يزد
اهداف ويژه :
.1مقايسه شيوع آلوآنتي باديها در بيماران اسپلنكتومي شده و نشده
.2مقايسه دقت دو روش لوله ای و ژل در شناسايی آلوآنتی باديها
هدف كاربردي :
با توجه به مشخص شدن شايعترين آلوآنتی بادی در بيماران مبتال به بتا تاالسمی
وابسته به تزريق خون در يزد ،تحويل خون فاقد آنتی ژنهای مذکور به بيماران
سواالت پژوهشی :
.1شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون يزد
برحسب جنس چقدر است ؟
.2شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون يزد
برحسب سن چقدر است ؟
.3شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون يزد
برحسب بومی بودن چقدر است ؟
.4شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون يزد
برحسب سن شروع تزريق خون چقدر است ؟
.5شيوع آلوآنتی باديها در بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون يزد
برحسب سابقه اسپلنکتومی چقدر است ؟
.6دقت کدام روش آزمايش در شناسايی آلوآنتی باديها بيشتر است ؟
• جامعه مورد بررسي و خصوصيات افراد مورد مطالعه
• جامعه مورد بررسي شامل کليه ( 100نفر ) بيماران مبتال به بتاتاالسمی
وابستتته بتته تزريتتق ختتون مراجعتته کننتتده بتته درمانختتاه بيماريهتتای ختتاص
بيمارستان شهيد صدوقی يزد بود .
• نوع و روش تحقيق
• مطالعه توصيفی از نوع مقطعی می باشد .
• روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه
• کليتته ( 100نفتتر ) بيمتتاران مبتتتال بتته بتاتاالستتمی وابستتته بتته تزريتق ختتون
مراجعه کننده به درمانخاه بيماريهای خاص بيمارستان شهيد صدوقی يزد
• برای کلیه بیماران پرسشنامه ای شامل نام و نام خانوادگی ،سن ،جنس ،وضعیت بومی بودن ،نوع
گروه خون و ،Rhسن شروع تزریق خون ،فواصل تزریق خون ،سابقه اسپلنکتومی ،سن انجام
اسپلنکتومی و بیماری زمینه ای تکمیل گردید و از آنها دو نمونه خون ،نمونه اول با حجم 3س ی س ی در
لوله حاوی ( EDTAنگهداری در یخچال ) جهت انجام غربالگری آنتی بادی به روش لوله ای و نمونه
دوم با حجم 5س ی س ی در لوله حاوی EDTA
( نگهداری در یخچال ) برای انجام تست غربالگری آنتی
بادی به روش ژل گرفته شد .نمونه های اخذ شده در هر روز در نهایت تا ظهر همان روز با حفظ زنجیره
سرد به آزمایشگاه انتقال خون یزد منتقل می شدند.
• ابتدا در آزمایشگاه سرولوژی اختصاص ی پایگاه انتقال خون یزد با استفاده از سرم جدا شده و O-
cellاستاندارد ،آزمایش غربالگری آنتی بادی به روش لوله ای در سه فاز درجه حرارت اتاق LISS ،و
آنتی هیومن گلوبولین
( مطابق دستورالعمل استاندارد انتقال خون ) انجام شد .نمونه دوم خون
جهت انجام آزمایش غربالگری آنتی بادی به روش ژل به آزمایشگاه سرولوژی اختصاص ی ستاد مرکزی
سازمان انتقال خون ایران ( تهران ) ارسال گردید .
• آزمايش Antibody Screeningبه روش اتوماسيون با استفاده از دستگاه BioRad Hemos
Sp IIانجام شد در اين روش از ژل كارت توليد شركت BioRad
، )cardساخت سوئیس ،
( LISS/coombs ID
Lot No 505317105استفاده شد كه داراي محلول LISSو
AHGپلي اسپسيفيك )(IgG, C3dبود 15 .دقيقه انكوباسيون در 37°Cانجام شد و جواب نهايي
فقط مربوط به مرحله AHGاست .همچنین از كيت گلبول قرمز خون Antibody Screen Test
توليد سازمان انتقال خون استفاده گردید كه شامل آنتيژنهاي C, c ,E, e,Cw, K, k, Kpa, Kpb,
Fya, Fyb, Jka, Jkb, Lea, Leb, S,s M,N,P1,Lua, Lub,Xgaميباشد .اين روش قادر است
آنتي بادي بر عليه هر كدام از آنتيژنهاي فوق را شناسايي كند .برای بیمارانی که در غربالگری اولیه
نتایج مثبت نشان داده اند آزمایش تعیین هویت آنتی بادی انجام شد و در مرحله نهايي ،فنوتیپ بيمار
جهت تعيین آنتيژني كه آنتيبادي عليه آن ساخته شده مشخص و عدم وجود آنتيژن مربوطه تأييد
گردید .
نتایج :
• از 100بیمار مبتل به تاالسمی وابسته به تزریق خون مورد مطالعه 54 ،بیمار ( ) 54 %مونث و 46
بیمار ( ) 46 %مذکر و در محدوده سنی 2تا 33سال با میانگین سنی 97/14 ± 91/7سال بودند .
(جدول) 2
• %52از بیماران بومی یزد و %48غیربومی بودند که نیمی از آنها اهل افغانستان بودند .شیوع گروه
خونی در بیماران به ترتیب Oمثبت ( B ، ) %34مثبت ( A ، ) %29مثبت ( AB ، ) %20مثبت (
O ، ) %9منفی ( B ، ) %5منفی ( ) %2و Aمنفی ( ) %1بود و هیچ یک از بیماران داری گروه خونی
ABمنفی نبودند ( .جدول ) 1
• %9از بیماران اسپلنکتومی شده بودند %4 .از بیماران دارای بیماریهای زمینه ای نظیر دیابت ( ) %2یا
بیماری قلبی ( ) %2بودند 10 .نفر ( ) %10از بیماران دارای سابقه هپاتیت Cبوده ،یک بیمار ( ) %1
سابقه ابتل به هپاتیت Bرا داشت .
• در آزمایش غربالگری آنتی بادی به روش لوله ای 2نفر ( ) %2و در روش ژل 4نفر ( ) %4دارای آلوآنتی
بادی بودند که سه نفر دارای آنتی بادی Kو یک نفر دارای آنتی بادی Cو Dبود ( .جدول ) 3
• یک دختر 13ساله مبتل به تاالسمی ماژور نیز در مراجعات قبلی دارای آلوآنتی بادی
( ) Anti K
جدول -1شیوع گروههای خونی و Rhدر بیماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزریق خون
ABO
جمع کل
AB
B
A
O
92%
9%
29%
20%
34%
مثبت
8%
0%
1%
2%
5%
منفی
100%
9%
30%
22%
39%
Rh
جمع کل
جدول -2مشخصات بيماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزريق خون
P-value
870/0
781/0
923/0
688/0
294/0
568/0
684/0
521/0
جمع کل
بیماران دارای آلوآنتی
بادی
بیماران فاقد آلوآنتی
بادی
-
-
-
جنس
54
46
13
17
27
18
14
11
77
23
34
5
20
2
29
1
9
0
2
2
0
0
1
1
1
1
3
1
0
1
1
0
1
0
1
0
52
44
13
17
26
17
13
10
74
22
34
4
19
2
28
1
8
0
زن
-
-
-
سن شروع تزریق خون
(سال)
75
18
7
15
10
1
2
2
2
9
3
0
1
1
1
0
0
0
1
0
72
18
6
14
9
1
2
2
1
9
>1
مرد
سن
≥5
6-10
11-15
16-20
21-25
≤25
ملیت
ایرانی
افغانی
گروه خون
مثبت
O
منفی
مثبت
A
منفی
مثبت
B
منفی
مثبت
AB
منفی
1-2
<2
بیماری همراه
هپاتیت C
هپاتیت B
بیماری قلبی
دیابت
اتوآنتی بادی
اسپلنکتومی شده
جدول -3مشخصات بیماران مبتال به بتاتاالسمی وابسته به تزریق خون دارای آلوآنتی بادی
غربالگری آنتی
بادی
سن شروع
تزریق
خون)ماه(
اتوآنتی
بادی
بیماری
همراه
گروه
خون
Rhو
سن
)سال(
نژاد
جنس
آلوآنتی بادی
هپاتیت C
O
منفی
11
20
ایرانی
زن
Anti C , Anti D
1
B
مثبت
6
25
ایرانی
زن
Anti Kell
2
6
15
افغان
ی
مرد
Anti Kell
3
60
27
ایرانی
مرد
Anti Kell
4
روش
ژل
روش
لوله ای
+
+
-
+
-
-
-
+
+
+
-
AB
مثبت
+
-
-
-
A
مثبت
بحث
آلوايمونيزاسيون به معنای توليد آنتی بادی عليه آنتی ژنهای بيخانه ايست که شخص فاقد آنها
می باشد .اين آنتی باديها بيشتر در ارتباط با آنتی ژنهای گلبول قرمز می باشند .در مطالعه
حاضر ،ما پنج آلوآنتی بادی عليه گلبولهای قرمز را در چهار بيمار مبتال به بتا تاالسمی
مولتی ترنسفيوز ( )%4شناسايی نموديم .سه بيمار ( )%3دارای anti-Kو يک بيمار
( )%1همزمان دارای Anti-Cو Anti-Dبود .وقوع آلوآنتی بادی در بيماران مبتال به
تاالسمی وابسته به تزريق خون از %13/1تا %4/40گزارش شده است
10-22 .
در مطالعه
ای روی 313بيمار تاالسمی در شمالشرقی ايران ،شيوع 87/2درصدی آلوآنتی باديها
بدست آمد که همه آنها عليه آنتی ژنهای گروه خونی Rhبودند ( D،Cو.E
10
شيوع
آلوايمونيزاسيون در 385بيمار مبتال به تاالسمی ماژور در جنوبشرقی ايران %9/17بود که
%42آنها عليه آنتی ژنهای Rhو %6/11عليه آنتی ژنهای Kellبودند
16.
در مطالعه ای
روی 218بيمار تاالسمی ماژور در ساری ،شيوع %4/40آلوايمونيزاسيون بدست آمد که
آلوآنتی بادی عليه Cw ، Cو Leaشايعترين آنها بودند
17.
شيوع آلوايمونيزاسيون در 133بيمار بتا تاالسمی وابسته به تزريق خون اهوازی
%57/31بود
15.
الخوی غالب با آلوآنتی باديهای عليه زيرگروههای Rhدر %55و عليه
سيستم Kellدر %33موارد بود آلوايمونيزاسيون گلبول قرمز در 711بيمار بتا تاالسمی
وابسته به تزريق خون در جنوب ايران ( شيراز ) %3/5بود که به ترتيب %50و
%3/26آنها عليه آنتی ژنهای Kellو Rhبودند
12.
عبيدی و همکارانش گزارش نمودند که
شيوع آلوآنتی باديها در 90بيمار مبتال به بتا تاالسمی بوشهر %9بوده است که آنتی بادی
عليه Kشايعترين آنها بود
11.
• مطالعه ی آذرکيوان و همکاران روی 441بيمار تاالسمی نشان دهنده شيوع 3/11
درصدی آلوآنتی باديها به روش ژل بود که Anti-Kو Anti-Dبه ترتيب %28و %16
موارد را شامل می شدند 14.نتايج سه مطالعه اخير در مورد غالب بودن آلوآنتی بادی عليه
آنتی ژن Kellبا مطالعات انجام شده در همين زمينه در ايتاليا ،يونان ،تونس ،پاکستان و
تايلند متفاوت بود 24-27 .و 9چنان که در اين مطالعات آنتی بادی عليه آنتی ژنهای Rh
پترن غالب را نشان می دادند .
• قابل توجه اين که قبال شيوع نسبتا بااليی از Anti-Kدر مناطق جنوبی ايران و در
نزديکی کويت گزارش گرديده است در حالی که بر عکس آن در شمالشرقی ايران آنتی
باديهای عليه آنتی ژنهای Rhدر بيماران مبتال به بتا تاالسمی وابسته به تزريق خون
بيشتر مشاهده می گردند .شيوع آنتی ژن Kدر مناطق شمالشرقی ايران شبيه چيزی
است که در جمعيتهای اروپايی ديده می شود ولی در جنوبغربی ايران به طور قابل
مالحظه ای شيوع آن بيشتر می باشد 13 .و 28شيوع باالی ژن Kدر جنوبغرب ايران
احتماال به خاطر حضور عربهای ايرانی در اين منطقه جغرافيايی است که گزارش شده
دارای باالترين شيوع ژن Kدر ميان تمامی جمعيتهای بومی ايران می باشند 29.در
حقيقت باالترين شيوع شناخته شده ژن گروه خونی )%18( Kدر يک جمعيت باديه
نشين عرب می باشد
30.
در مطالعه ای روی 10000اهداکننده انخليسی غالبا قفقازی
%02/9 ،از لحاظ آنتی ژن Kellمثبت بودند
31.
•
Fawwaz Al-joudiو همکارانش در مطالعه روی 5719بيمار پذيرش شده در بيمارستانی در
مالزی ،شيوع %13/1آلوايمونيزاسيون با ارجحيت آلوآنتی بادی عليه آنتی ژنهای Rhرا نشان
دادند
18.
شيوع آلوايمونيزاسيون در 64بيمار چينی مبتال به تاالسمی ماژور تايوان %4/9بود که
همه آنها عليه آنتی ژنهای Rhبود .در تايوان ظهور آنتی ژنهای Kellيکسان است بنابراين هيچيک
از بيماران دارای آنتی بادی عليه آنتی ژنهای Kellنبودند .
19
شيوع آلوآنتی باديها در مطالعه
Azza Mohamed Ahmedروی 501بيمار بتا تاالسمی مصری %3/11با شيوع بيشتر Anti-
Anti-E ، Kو Anti-Cبود .
21
• Alexis A Thompsonشيوع %5/16آلوآنتی بادی را در 697شرکت کننده دارای سابقه تزريق
خون در آمريکای شمالی و انخلستان نشان داد که قسمت عمده آنها عليه آنتی ژنهای Rhو در وهله
بعد Kellبودند
20.
در گزارش %5/19 ،El Danasouryاز 235بيمار تاالسمی تحت تزريق
خون دوره ای دارای آلوآنتی بادی بودند که عمده آنها عليه سيستم Kellو Rhبودند
22.
• در مطالعه ما يک بيمار دارای سابقه آلوآنتی بادی عليه سيستم Kellبود که در زمان بررسی ما فاقد
آنتی بادی شده بود که احتماال به دليل دريافت فرآورده های خونی سازگار طی اين مدت بوده است .
Henk Schonewilleو همکاران در يک مطالعه بيست ساله نشان دادند که %26از آلوآنتی
باديها به مرور زمان ( متوسط 7ماه ) غير قابل شناسايی می شوند
23.
• نتايج اين مطالعه مانند قريب به اتفاق ساير مطالعات در اين زمينه نشان داد که قسمت اعظم آلوآنتی
باديهای گلبول قرمز عليه آنتی ژنهای سيستم Kellو Rhمی باشند .
• با وجود اين که در مطالعه ما دو مورد ( ) %2از مواردی که با روش ژل مثبت شده بودند با روش
معمول لوله ای منفی بودند ولی اين اختالف از لحاظ آماری قابل مالحظه نبود .در مطالعه آذرکيوان
هم %52از موارد مثبت با روش ژل توسط روش لوله ای شناسايی نشدند
14.
همچنين در پژوهش ما
هيچ ارتباط معناداری بين سن بيماران ،جنسيت آنها ،سن شروع تزريق خون ،اسپلنکتومی ،بيماری
همراه ،گروه خونی و مليت بيماران با وجود آلوآنتی باديها وجود نداشت .سن شروع تزريق %75
از بيماران دارای آلوآنتی بادی بين 6تا 11ماه بود .انتقال خون در سنين پايين به علت تحمل ايمنی
در کودکان ممکن است عامل محافظی در برابر آلوايمونيزاسيون گلبول قرمز باشد 15با اينحال مطالعه
ما نظير ميرزائيان و همکارانش نشان داد که سن شروع تزريق خون ،فاکتور خطری برای
آلوايمونيزاسيون نبوده است
16 .
• در مطالعه آذرکيوان نيز هيچ ارتباطی بين سن بيماران و بروز آلوآنتی باديها وجود نداشت .همچنين
وجود يا فقدان طحال و سن طحال برداری رابطه معناداری با بروز آلوآنتی باديها نداشتند
14.
در
مطالعه دکتر کيخاهی ،شيوع آلوايمونيزاسيون با افزايش مدت زمان تزريق خون ،سابقه طحال
برداری و بتا تاالسمی اينترمديا ارتباط معناداری نشان داد
15.
• Singerو همکاران تاثير قابل توجه طحال برداری روی وقوع آلوايمونيزاسيون را گزارش نمودند
6.در پژوهش Alexis A Thompsonنيز شيوع آلوآنتی باديها در بيماران طحال برداری شده
بيشتر بود .در اين مطالعه تفاوت قابل مالحظه ای بين نژادهای مختلف مشاهده نشد .
20
در مطالعه
%8/28Azza Mohamed Ahmedبيماران دارای اتوآنتی بادی بودند و ارتباط قابل توجهی بين
طحال برداری و ايجاد آنتی باديها وجود داشت ولی بين تعداد واحدهای خون تزريق شده و ميزان
تشکيل آنتی باديها نبود
21 .
در مطالعه El Danasouryشيوع آلوآنتی باديها با سن باالتر ،تواتر
بيشتر تزريق خون و طحال برداری مرتبط بود
22.
• فاکتورهای متعددی در ايجاد آلوايمونيزاسيون موثرند :وضعيت ايمنی گيرنده ،اثرات شناخته شده
تعديل ايمنی مرتبط با تزريق خون و مسلما تفاوت در توزيع آنتی ژنهای گروه خونی بين اهداکننده و
گيرنده خون .
15
يکی از مهمترين نقشهای طحال فيلتراسيون می باشد که اين نقش در بيمارانی که
طحال برداری شده اند حذف می شود ; بنابراين ،اثر طحال برداری در افزايش ميزان
آلوايمونيزاسيون مشخص می گردد ولی در مطالعه ما نظير برخی مطالعات ديخر ،رابطه معناداری
بين ميزان آلوايمونيزاسيون و طحال برداری وجود نداشت
14 .
• ميزان پايين آلوايمونيزاسيون در مطالعه حاضر به داليل مختلفی می تواند باشد
:
.1استفاده مداوم از خون کم لکوسيت :کاهش لکوسيتها می تواند ميزان فعال شدن
سيستم ايمنی وابسته به انتقال خون آلوژن در گيرنده را کاهش دهد که احتماال از
طريق برداشت سلولهای نمايش دهنده آنتی ژن اهداکننده و در نتيجه فقدان فعال
شدن سلول Tگيرنده می باشد
6،19،33.
.2شيوع احتماال پايين آنتی ژن Kدر اهداکنندگان ما و در نتيجه انتقال خون
سازگار ممکن است منجر به عدم حضور يا از بين رفتن آلوآنتی باديها حتی در
بيماران Kمنفی شود .بر اساس مطالعه Henk Schonewilleو همکاران ،
%26آنتی باديها طی مدت زمانی با ميانه 7ماه غير قابل تشخيص می گردند
23.
شيوع آنتی ژن Kدر يک جمعيت قفقازی حدود %9و در سياهپوستان
حدود %6/3می باشد
32.
نتيجه گيری
• از آنجا که آلوايمونيزاسيون عليه آنتی ژنهای گروه خونی می تواند بر
کارآيی و تواتر انتقال خون تاثيرگذار باشد و در مطالعه ما آنتی بادی
عليه گروههای Rhو Kellشناخته شدند ،شناسايی فنوتيپ گروههای Rh
و Kellدر يک بيمار تاالسمی تازه شناسايی شده و انتخاب خون سازگار
از لحاظ اين گروههای خونی بسيار مهم می باشد که منجر به %90
کاهش در سنتز آلوآنتی بادی
می گردد
23.
همچنين در غربالخری
آنتی بادی ،دقت دو روش ژل و روش لوله ای اختالف قابل مالحظه ای
نداشت .
تشکر و قدردانی
در اينجا الزم است از سرکار خانم دکتر مهوش اخوان قاليباف پزشک
محترم درمانخاه بيماريهای خاص ،خانم دکتر هايده جوادزاده شهشهانی
ناظر محترم طرح و جناب آقای مصطفی مقدم رياست محترم آزمايشخاه
ايمونوهماتولوژی سازمان انتقال خون ايران که در اجرای اين طرح
همکاری صميمانه داشته اند تشکر فراوان ابراز گردد .