Transcript دارودرمانی بیماریهای گوارشی

‫دارودرمانی بیماریهای گوارش ی‬
‫ملین ها‬
‫داروهای ضد‬
‫نفخ‬
‫ضد تهوع و‬
‫استفراغ‬
‫داروهای‬
‫گوارش ی‬
‫ضداسپاسم‬
‫های گوارش ی‬
‫کاهش دهنده‬
‫ترشح اسید‬
‫معده‬
‫ضد اسهال‬
‫آنتی اسیدها‬
‫داروهای کاهش دهنده ترشح اسید معده‪:‬‬
‫‪ H2‬بالکرها‬
‫مهارکننده های پمپ پروتون‬
‫‪ H2‬بالکرها‪:‬‬
‫کاربرد‪:‬‬
‫‪ ‬درمان حاد و نگهدارنده زخم معده‬
‫‪ ‬رفالکس معده به مری‬
‫‪ ‬بیش ترشحی اسید معده‬
‫‪ ‬زخم های گوارش ی‬
‫‪ ‬زخم ناش ی از مصرف ‪NSAID‬‬
‫‪Cimetidine: tab 200 mg, amp 200 mg/2ml‬‬
‫‪Ranitidine: tab 150,300 mg, amp 50 mg/2ml‬‬
‫‪Famotidine: tab 20,40 mg‬‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫‪:Ranitidine‬‬
‫‪150 mg‬دوبار در روز یا ‪ 300 mg‬شبها قبل از خواب همراه غذا‬
‫‪:Famotidine‬‬
‫‪ 20-40 mg‬دو بار در روز همراه غذا‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬مصرف طوالنی مدت دوزهای باالی رانیتیدین می تواند باعث افزایش سطح آنزیم های کبدی گردد‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف طوالنی مدت داروهایی مانند رانیتیدین ممکن است منجر به کمبود ویتامین ‪ B12‬شود‪.‬‬
‫مهار کننده های پمپ پروتون‪:‬‬
‫‪Omeprazole: cap 20 mg‬‬
‫‪Esomeprazole: cap 40 mg‬‬
‫کاربرد‪:‬‬
‫‪ ‬موثرترین داروها در کاهش ترشح اسید معده‬
‫‪ ‬پروتکل های ترکیبی هلیکو باکتر پیلوری‬
‫‪ ‬زخم معده و دوازدهه‬
‫‪ ‬رفالکس معده به مری‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫معموال این داروها نیم ساعت قبل از صبحانه و ناهار تجویز می شوند‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬در بین داروهای مهارکننده پمپ پروتئین امپرازول بایستی با معده خالی مصرف شود چرا که جذبش با غذا کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪ ‬امپرازول در بارداری در رده ‪ C‬قرار دارد‪.‬‬
‫آنتی اسید ها‪:‬‬
‫‪Aluminium MgS: susp 225+200+25 mg/5ml, tab 200+200+25 mg‬‬
‫)‪Magnesium Hydroxide: susp 8%(400mg/5ml‬‬
‫کاربرد‪:‬‬
‫آنتی اسید و ضد نفخ‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫‪ 5‬تا ‪10‬س ی س ی از شربت یا ‪ 1‬تا ‪ 2‬قرص بین ‪ 30‬دقیقه تا ‪ 2‬ساعت بعد از غذا و هنگام خواب‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬محتوای منیزیم آنتی اسید ها می تواند باعث اسهال و محتوای آلومینیوم آن می تواند باعث یبوست گردد‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف ترکیبات حاوی منیزیم در بیماران با نارسایی کلیوی بایستی با احتیاط و کنترل شده صورت بپذیرد‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف طوالنی مدت آنتی اسید های حاوی آلومینیوم می توانند باعث هایپو فسفاتمی شود‪.‬‬
‫‪ ‬فرآورده های حاوی آلومینیوم در بارداری در رده ‪ C‬هستند‪.‬‬
‫داروها ضد نفخ‪:‬‬
‫‪Dimethicone: chewable tab 40 mg, oral drop 40 mg/ml‬‬
‫کاربرد‪:‬‬
‫برطرف کردن نفخ معده و کولیک نوزاد‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫در بزرگساالن بین دز ‪ 40 mg‬تا ‪ 3 ،250 mg‬الی ‪ 4‬بار در روز بعد از غذا تجویز می شود‪.‬‬
‫جهت برطرف کردن کولیک نوزادان دوز توصیه شده ‪ 20‬تا ‪ 40 mg‬با هر وعده غذایی نوزاد است‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬این دارو جذب بسیار ناچیزی دارد و مکانیسم آن کاهش کشش سطحی حباب های گاز پوشیده با موکوس است‪.‬‬
‫‪ ‬برای رفع مشکل نفخ از فراورده های دیگری همچون قطره عصاره نعناع و زیره نیز استفاده می شود‪.‬‬
‫دارو های ضد اسهال‪:‬‬
‫‪Diphenoxylate: tab 2.5 mg+ Atropine‬‬
‫‪Loperamide: tab 2 mg‬‬
‫‪ORS‬‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫لوپرامید‪ :‬در شروع ‪ 2‬قرص با هم سپس به ازای هر بار دفع یک قرص تا حداکثر ‪ 8‬قرص در ‪ 24‬ساعت‬
‫دیفنوکسیالت‪ :‬در شروع ‪ 1‬قرص چهار بار در روزتا حداکثر ‪ 8‬قرص در ‪ 24‬ساعت‬
‫‪ :ORS‬توصیه می شود محتویات هر بسته از ‪ ORS‬در یک لیتر آب حل شده و در یخچال نگهداری شود و بعد از هر بار دفع اسهال به میزان حجم مایع دفع‬
‫شده از این محلول به بیمار تجویز گردد‪ .‬همچنین محلول تهیه شده تا ‪ 24‬ساعت در یخچال قابل نگهداری می باشد‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬لوپرامید و دیفنوکسیالت هر دو مشتق اپیوئیدی هستند‪.‬‬
‫‪ ‬لوپرامید اثر اختصاص ی تر‪ ،‬شروع اثر سریعتر‪ ،‬طول اثر طوالنی تر و قدرت اثر ‪ 3‬برابر بیشتر از دیفنوکسیالت دارد‪ .‬همچنین عوارض جانبی آن کمتر است‪.‬‬
‫مصرف طوالنی مدت دیفنوکسیالت با خطر ایجاد وابستگی همراه است‪.‬‬
‫‪ ‬لوپرامید و دیفنوکسیالت در کودکان زیر ‪ 2‬سال منع مصرف مطلق دارند‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف داروهای ضد اسهال در اسهال های عفونی بایستی با احتیاط صورت پذیرد‪.‬‬
‫‪ ‬دیفنوکسیالت در بارداری در رده ‪ C‬و لوپرامید در رده ‪ B‬است‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم وجود محلول ‪ ORS‬می توان محلول مشابهی را با افزودن نصف قاشق چایخوری نمک‪ ،‬نصف قاشق چایخوری بکینگ پودر و ‪ 4‬قاشق‬
‫غذاخوری شکر به یک لیتر آب تهیه کرد‪.‬‬
‫ضد اسپاسم های گوارش ی‪:‬‬
‫‪Clidinium-c: tab clidinium bromide 2.5 mg+ chlorodiazepoxide 5 mg‬‬
‫‪Dicyclomine: tab 10 mg, syr 10 mg/5ml‬‬
‫‪Hyoscine n-buthyl bromide: tab 10 mg, amp 20 mg/ml‬‬
‫کاربرد‪:‬‬
‫‪ ‬سندرم روده تحریک پذیر‬
‫‪ ‬درمان کمکی زخم معده‬
‫‪ ‬اسپاسم شکمی‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫کلیدینیوم س ی‪ 1 :‬تا ‪ 2‬قرص ‪ 3‬الی ‪ 4‬بار در روز قبل غذا و هنگام خواب‬
‫دی سیکلومین‪ 1 :‬قرص ‪ 3‬بار در روز و در کودکان بزرگتر از ‪ 6‬ماه ‪ 5‬تا ‪10‬میلی گرم ‪ 3‬بار در روز‬
‫هیوسین‪ 1 :‬تا ‪ 2‬قرص ‪ 3‬الی ‪ 4‬بار در روز تا حداکثر ‪ 6‬قرص یک ساعت قبل یا حداقل ‪ 2‬ساعت بعد از غذا‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬کلیدینیوم س ی به علت وجود کلردیازپوکساید در ساختار آن در رده ‪ D‬حاملگی بوده و توصیه نمی شود‪.‬‬
‫‪ ‬تنها آنتی کولینرژیک قابل استفاده به عنوان ضد دلپیچه در دوران بارداری دی سیکلومین است چرا که این دارو در رده ‪ B‬بارداری است‪.‬‬
‫‪ ‬شربت دی سیکلومین در نوزادان زیر ‪ 6‬ماه به علت ریسک ایست تنفس ی و تشنج منع مصرف مطلق دارد‪.‬‬
‫‪ ‬متخصص زنان گاهی جهت رفع عالیم دیسمنوره بر اساس شواهد تجربی داروی هیوسین را تجویز می کنند‪.‬‬
‫داروهای ضد تهوع و استفراغ‪:‬‬
‫آنتی هیستامین های ضد تهوع‪:‬‬
‫برخی از آنتی هیستامین هایی که از سد خونی‪ -‬مغزی عبور می کنند می توانند به عنوان ضد تهوع (و نه ضد استفراغ) اثر بخش ی خوبی داشته باشد‪.‬‬
‫‪Dimenhyydrinate: tab 50 mg‬‬
‫‪Diphenhydramine: syr 12.5 mg/5ml‬‬
‫‪Hydroxyzine: tab 10, 25, syr 10 mg/5ml‬‬
‫‪Promethazine: syr 5mg/5ml, amp 25 mg/ml‬‬
‫آنتی دوپامینرژیک های ضد استفراغ‪:‬‬
‫‪Metoclopramide: tab 10 mg, oral drop 60 mg/15ml, amp 10 mg/2ml‬‬
‫نحوه مصرف‪:‬‬
‫یک قرص نیم ساعت قبل از غذا و هنگام خواب مصرف شود‪.‬‬
‫مقدار مصرف متوکلوپرامید برای استفراغ کودکان ‪ 0.1 mg/kg‬هر ‪ 8‬ساعت است‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬
‫‪ ‬پرومتازین در کودکان زیر ‪ 2‬سال منع مصرف مطلق دارد‪.‬‬
‫‪ ‬برای حالت تهوع دوران بارداری می توان در ابتدا از ویتامین ‪ ،B6‬زنجبیل استفاده کرد‪ .‬در صورت عدم اثر بخش ی از دیفین هیدرامین و دیمین هیدرینات‬
‫استفاده می شود و باز هم در صورت عدم اثر بخش ی به ترتیب پرومتازین‪ ،‬متوکلوپرامید و اندانسترون تجویز شود‪( .‬همگی به غیر از پرومتازین در بارداری‬
‫رده ‪ B‬هستند)‪.‬‬
‫ملین ها‪:‬‬
‫ملین های بالک‪Psylium :‬‬
‫پسیلیوم یا اسفرزه یک داروی ملین گیاهی است که از طریق جذب آب باعث حجیم شدن محتویات روده شده و با افزایش‬
‫حرکات دودی شکل باعث تخلیه مدفوع می گردد‪ .‬شروع اثر آن بین ‪ 12‬تا ‪ 72‬ساعت است‪ .‬بایستی به بیمار حتما یادآوری‬
‫کرد که به اندازه کافی آب بنوشد چرا که عدم مصرف آب به میزان کافی منجر به انسداد مجرای گوارش ی می شود‪ .‬عوارض‬
‫شایع آن نفخ و دردهای شکمی است و در درمان یبوست های مزمن استفاده می شود‪.‬‬
‫ملین های اسموتیک‪Sorbitol :‬‬
‫برای درمان یبوست روزانه ‪ 2‬تا ‪ 3‬قاشق غذاخوری از آن به همراه یک لیوان آب پر مصرف می کنند‪ .‬شروع اثر آن ‪ 24‬تا ‪48‬‬
‫ساعت است‪ .‬اثر بخش ی آن در درمان یبوست با الکتولوز برابر است‪.‬‬
‫ملین های سالین‪Magnesium hydroxide susp 8% :‬‬
‫برای درمان سریع یبوست حاد استفاده میگردد‪ .‬حداقل مقدار توصیه شده ‪ 30‬س ی س ی (حدود ‪ 2‬قاشق غذاخوری) است که‬
‫همراه با ‪ 2‬لیوان آب و شب قبل از خواب مصرف می شود‪ .‬در بارداری رده ‪ C‬بوده و با توجه به شیوع باالی یبوست در خانم های‬
‫باردار در ‪ 3‬ماهه سوم توسط متخصص زنان تجویز می گردد‪.‬‬
‫ملین های محرک‪:‬‬
‫س ی الکس‪:‬‬
‫داروی گیاهی بر گرفته از گیاه سنا و دانه گشنیز می باشد‪.‬‬
‫در درمان کوتاه مدت یبوست ‪ 1‬تا ‪ 2‬قرص در روز‬
‫‪Bisacodyl: sup 5, 10 mg, tab 5 mg‬‬
‫مصرف شیاف آن طی ‪ 15‬تا ‪ 60‬دقیقه به اجابت مزاج می انجامد‪ .‬اثر مصرف قرص های آن نیز طی ‪ 6‬تا ‪ 12‬ساعت ظاهر می‬
‫گردد‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬
‫مصرف طوالنی مدت همه ی ملین های محرک می تواند باعث وابستگی‪ ،‬اختالالت الکترولیتی و استفراغ‪ ،‬از دست دادن آب‪ ،‬درد‬
‫استخوانی به علت از دست دادن کلسیم و کاهش آلبومین خون شود و مصرف بیشتر از ‪ 7‬روز توصیه نمی گردد‪.‬‬
)1
Koda-Kimble, Mary Anne; Applied Therapeutics: The Clinical Use Of Drugs, 9th
Edition, Chapter 26- Upper Gastrointestinal Disorders, 2009
)2
،‫ چاپ دوم‬،‫ انتشارات کتاب ارجمند‬،‫ دارودرمانی بیماری های گوارش ی‬،‫ دکتر آزیتا حاج حسین طالساز‬،‫دکتر حسین خلیلی‬
1391
‫زندگی کلبه دنجی است‬
‫که در نقشه خود‬
‫دو سه تا پنجره رو به‬
‫خیابان دارد‬
‫گاه با خنده عجین است‬
‫و گهی با گریه‬
‫گاه خشک است و گهی‬
‫شرشر باران دارد‬
‫زندگی مرد بزرگی‬
‫است که در بستر‬