Slide 1 - معاونت غذا و دارو
Download
Report
Transcript Slide 1 - معاونت غذا و دارو
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
زیادی فشار خون ،پرفشاری خون یا فشار خون باال ،عارضهای است که در آن فشار خون
به طور مزمن باالتر از حد طبیعی است .در گذشته به آن پرفشاری شریانی ( arterial
)hypertensionگفته میشد.
طبق تعریف فشار خون باال به افزایش فشار خون سیستولی(قلب در حال انقباض) به باالتر
یا مساوی ۱۴۰میلیمتر جیوه ،فشار خون دیاستولی(هنگام استراحت قلب) به باالتر یا
مساوی ۹۰میلیمتر جیوه و یا یکی از هر دو اطالق میشود
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
شيوع
در آمریکا در حدود ۶۵میلیون نفر به فشار خون مبتال هستند.
تنها حدود ۷۰درصد از این افراد از بیماری خود آگاه هستند،
فقط ۵۹٪آنها درمان میشوند
تنها ۳۴٪به نحو مطلوب فشار خونشان کنترل میشود
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
عوامل خطر ایجاد فشار خون
نژاد :فشار خون در سیاهپوستان ( )۳۲٪شایعتر از سفیدپوستان ()٪ ۲۳است و میزان عوارض
و مرگ و میر هم در سیاه پوستان بیشتر است
جنس مذکر
مصرف سیگار
افزایش سن
زمینه ارثی
چربی خون باال
چاقی
بیماریهای مزمن کلیوی
دیابت
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
طبقهبندی پرفشاری خون در بالغین
پرفشاری خون در بالغین باالتراز ۱۸سال اینگونه تقسیم بندی شد
.۱طبیعی:
فشار خون سیستولی کمتراز ۱۲۰میلیمتر جیوه و دیاستولی کمتر از ۸۰میلیمتر جیوه
.۲مرحله قبل از پرفشاری خون
فشار خون سیستولی بین ۱۲۰تا ۱۳۹میلیمتر جیوه و دیاستولی بین ۸۰تا ۸۹میلیمتر جیوه
.۳زیادی فشار خون مرحله اول
فشار خون سیستولی بین ۱۴۰تا ۱۵۹میلیمتر جیوه و دیاستولی بین ۹۰تا ۹۹میلیمتر جیوه
.۴مرحله دوم
فشار خون سیستولی بیشتر یا مساوی ۱۶۰میلیمتر جیوه و دیاستولی بیشتر یا مساوی ۱۰۰میلیمتر
جیوه
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
نشانههای احتمال افزایش فشار خون ثانویه
√ شروع فشار خون باال قبل از ۲۰سالگی یا بعد از سن ۵۰سالگی
√ حمالت گرگرفتگی
√ نبض تند
√ عدم تحمل به گرما
√ صدمه به چشمها ،کلیه ها؛ یا قلب
√ سطح پایین پتاسیم در خون
√ سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
درمان
اصول کلی
کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید
عدم مصرف الكل
ورزشهای هوازی ( ۳۰تا ۴۵دقیقه در اکثر روزهای هفته)
کاهش مصرف سديم روزانه به کمتر از ۱۰۰میلی مول در روز ( ۴ ،۲گرم سدیم یا ۶
گرم کلرید سدیم)
مصرف کافی پتاسيم (حدود ۹۰میلی مول در روز)
قطع مصرف سيگار
کاهش میزان مصرف چربیهای اشباع شده و كلسترول
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
درمان دارویی
داروهای مقابله با افزایش فشار خون به چهار دسته کلی تقسیم میشوند:
.۱داروهاي ادرار آور مانند تيازيد ها ،تريامترن اچ و فورزمايد
.۲فلجکنندههای سمپاتیک مانند بتا بالكرها (آتنولول) یا آلفابالکرها (پرازوسین)
.۳شلکنندههای رگها مانند بلوك كننده هاي كانال كلسيمي(نيفديپین)
.4مهارکنندههای آنزيم مبدل آنژيوتانسین( )ACEیا بلوککنندههای آنژیوتانسین
مانند اناالپريل ،كاپتوپريل و لوزارتان
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
داروهاي ادرارآور تيازيدي
اين دسته از داروها که داروهاي ُمدر نیز ناميده مي شوند ،به کليه ها کمک مي کنند
ا
و
که سديم وآب را دفع کند تا حجم خون کاهش يابد .معموال اين دسته از دار ها
اولین انتخاب دارويي در درمان فشار خون باال هستند .چنان چه از ديورتيک ها
استفاده مي کنيد و فشار خون شما همچنان باال است با پزشک خود در رابطه با
اضافه کردن ديورتيک ها و يا جايگزين کردن آن ها با داروهاي قبلي مشورت کنيد.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
مهاركننده هاي گیرنده هاي بتا(بتا بالكرها)
اين دسته از داروها ،بار کاري قلب را کاهش مي دهند رگ هاي خوني شما را باز مي
کنند و باعث مي شوند قلب شما ضربان آهسته تري داشته باشد و فشار کمتري
برخون پمپاژ شده وارد کند .زماني که اين دسته از داروها در ترکيبي با داروهاي
ديورتيک تيازيدي تجويز مي شوند بيشترين تاثیر را دارند.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
مهارکننده هاي آنزيم تبديل کننده آنژيوتنسین )(ACE
اين دسته از داروها به بهبود وضعيت عروق خوني کمک مي کنند و اين کار را از
طريق مهار تشکيل ماده اي مي کنند که باعث تنگ شدن عروق خوني مي شود.
مهارکننده هاي ACEدر درمان فشار خون باال در افراد مبتال به بيماري قلب و
عروق ،نارسايي قلبي و يا نارسايي كليوي بسيار موثر هستند .همچون داروهاي
بتابلوکر ،اين دسته از داروها نیز در صورت تجويز همراه با داروهاي ديورتيک
تيازيدي موثرتر عمل مي کنند .
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
بلوک كننده هاي گیرنده آنژيوتنسین 2
اين دسته از داروها نیز به بهبود وضعيت عروق خوني کمک مي کنند ولي اين کار را از
طريق مهار عملکرد آن ماده شيميايي تنگ کننده عروق خوني مي کنند .اين گروه
دارويي نیز همچون مهارکننده هاي ACEدر افراد مبتال به بيماري عروق کرونر،
نارسايي قلبي و نارسايي کليوي موثر هستند
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
بلوک كننده هاي کانال کلسيم
اين داروها به بهبود وضعيت ماهيچه هاي عروق خوني شما کمک مي کنند .برخي از
آن ها سرعت ضربان قلب را کاهش مي دهند
دوستداران گريپ فروت بايد در زمان مصرف اين داروها احتياط کنند .چرا که آب
گريپ فروت با بلوکرهاي کانال كلسيم تداخل دارد و سطوح خوني دارو را افزايش
مي دهد و فرد را در معرض عوارض جانبي قرار مي دهد.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
مهارکننده هاي رنین
رنین آنزيمي است که توسط كليه ها توليد مي شود و منجر به افزايش فشار خون
مي شود .اين دارو از طريق کاهش توانايي عملکرد رنین در فرآيند افزايش فشار خون
عمل مي کند .
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
زماني که فشار خون شما تحت کنترل قرار مي گیرد پزشک روزانه يک آسپرين تجويز
مي کند تا ريسک نارسايي هاي قلب و عروق را کاهش دهد .
ا
ز
ز
و
و
معموال پزشکان جهت کاهش دو ر زانه دار ي دريافتي ،به جاي تجويز دو باالي يک
دارو به تنهايي ،ترکيبي از داروها با دوز پايین را تجويز مي کنند .در حقيقت دو و يا
تعداد بيش تري از داروهاي کاهنده ي فشار خون بهتر از يک دارو به تنهايي عمل مي
کنند .گاهي اوقات از طريق آزمون و خطا مي توان موثرترين دارو و يا موثرترين ترکيب
دارويي را پيدا کرد .
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
عوارض داروهای ضدفشار خون
داروهای ضدفشار خون طیف وسیعی از داروها را تشكیل می دهند ،به همین سبب
طبیعی است كه طیف وسیعی از عوارض جانبی را در مصر ف كنندگان این داروها
شاهد باشیم
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
عوارض داروهای ضدفشار خون
خواب آلودگی
به هم خوردن ساعت خواب شبانه
كابوس های شبانه
خواب آلودگي در روز
البته این حالت اگر وخیم و شدید نباشد چیز نگران كننده ای نیست و پس از چند
روز مصرف این داروها بدن بیمار با این عارضه خود را سازگار می كند و خواب بیمار
طبیعی می شود .اما اگر خواب آلودگی بسیار شدید بوده و بیمار را از انجام فعالیت
ا
و
های روزانه عاجز كند حتما باید به پزشك مراجعه شود تا دار ی بیمار یا مقدارش
ا
كم شود و یا كال تغییر كند .در صورت مشاهده این عارضه جانبی ،بیماران از انجام
فعالیت هایی كه نیاز به دقت فراوان دارند همچون رانندگی و یا سایر فعالیت ها
برحذر باشند تا فكری به حالشان كرد.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
عوارض داروهای ضدفشار خون
افسردگی
دسته ای از داروهای ضدفشار خون با اثراتی كه بر روی سیستم عصبی می گذارند سبب این
عارضه می شوند اما این عارضه جانبی هم به مرور زمان از شدت آن كاسته می شود و به محض
سازگار شدن بدن با دوز مناسب دارو ،دیگر شاهد این عارضه جانبی هم نخواهیم بود.
افت شدید فشار خون
تعیین مقدار دارو از جمله مهمترین كارها در درمان فشار خون است كه نیاز به یك پزشك مجرب
دارد.
در صورتی كه دوز دارو بیشتر از مقدار الزم باشد این عارضه بسیار خطرناك را در بیمار می توانیم
ببینیم.
ا
این حالت معموال به دنبال ورزش و فعالیت بدنی در فرد بیمار دیده می شود كند.
مهم توجه به این نكته است كه بیمارانی كه به دنبال شروع درمان های ضدفشار خون اگر حالتی
ا
همچون سرگیجه ،بی حالی و احساس غش كردن را داشتند حتما پزشك معالجشان را از این حاالت
با خبر كنند تا تصمیمات مقتض ی گرفته شود
بیماران دقت داشته باشند در شروع درمان های ضدفشار خون از انجام فعالیت های بدنی سنگین
و ورزش های طوالنی پرهیز كنند.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
عوارض داروهای ضدفشار خون
اندام های سرد
این حالت كه به دنبال شروع مصرف داروهای ضدفشار خون دیده می شود به صورت
سرد شدن دست ها و پاهای بیمار است كه سرد و كرخت می شوند .همچنین ظاهر رنگ
پریده دست ها و پاها هم از جمله حاالتی است كه همراه آن دیده می شود.
اما باید گفت كه باز هم جای نگرانی زیاد نیست چرا كه این عارضه هم بعد از مدتی
فروكش می كند.
عوارض گوارش ی
خشكی دهان ،تهوع و استفراغ هم از جمله عارضه های جانبی دیگری است كه در بعض ی از
بیماران دچار فشار خون باال مشاهده می شود.
مصرف مداوم و طبق تجویز پزشك معالج و تعدیل فشار خون باعث می شود كه این
دسته عوارض هم كم كم فروكش كند.
بسیاری از عوارض جانبی دیگر هم هستند كه در برخی بیماران مشاهده شده اند اما آنچه
كه واقعیت دارد این است كه فشار خون باال آنچنان برای سالمتی انسان مضر است كه به
عوارض جانبی درمان های دارویی اش می ارزد كه آن را درمان كنیم .نباید از این عوارض
جانبی ترسید بلكه باید از فشار خون و عواقب ناش ی از آن ترسید.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
برخي نكات در مورد داروهاي ضد فشار خون
عوارض متابوليك هيدروكلروتيازيد :اين عوارض ،افت پتاسيم ،افت سديم ،افزايش
كلسيم ،افزايش قند و افزايش چربي در خون است كه برخي از آنها با تنظيم مقدار مصرف
داروها قابل كنترل بوده و برخي از آنها ممكن است نيازمند آن باشد كه خانواده دارويي
تعويض شود.
خانواده مهاركننده :ACEاز اين خانواده كاپتوپیريل ،اناالپريل و لیزينوپريل در بازار دارويي
ايران موجود است كه در ميان آنها ويژگي خاص كاپتوپیريل سرعت اثر باالي آن است ،يعني
در موارد اورژانس مي توانيم نصف قرص 25ميلي گرمي را در زير زبان بيمار بگذاريم
استفاده از نيفديپین را براي كاهش فشار خون در شرايط اورژانس بسيار خطرناك است :
نيفديپین با افت شديد فشار خون ممكن است منجر به حوادث مغزي بعد از آن شود ولي
كاپتوپريل اين خطرات را به دنبال ندارد.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
برخي نكات در مورد داروهاي ضد فشار خون
خانواده مهاركننده ACEداروهاي حفاظت كننده كليه هستند و سیر پيشرفت نارسايي
كليوي را كه ممكن است در زمينه پرفشاري خون باشد ،كند مي كنند و از اين لحاظ
جايگاه خاص ي دارند.
" خانواده مهاركننده ACEمانند هر داروي ديگري عوارض ي دارند" :اين داروها ممكن است
در ابتداي مصرف روي عملكرد كليه عوارض ي داشته باشند كه اين تاثیرات سوء بسيار
جزئي و گذرا است و تاثیرات مفيدشان بر اثرات مضر آنها غالب مي شود .بنابراين مصرف
اين دسته از داروها در بيماران دچار نارسايي كليوي تاكيد مي شود.
همچنین سرفه هاي خشك ايجاد مي كنند كه متاسفانه درمان خوبي براي آن وجود ندارد و
در صورتي كه براي بيمار آزاردهنده باشد ،مجبور به تعويض اين دارو هستيم.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
برخي نكات در مورد داروهاي ضد فشار خون
داروهاي بلوك كننده گیرنده آنژيوتانسین 2يا : ARBاز اين خانواده دارويي لوزارتان ،والزارتان
و تلمي زارتان در بازار دارويي ايران وجود داشته و كارآيي معادل همديگر دارند كه در آنها
لوزارتان و والزارتان دو مرتبه در روز و تلمي زارتان يك بار در روز استفاده مي شود.
تفاوت لوزارتان با ساير داروهاي هم خانواده خود توانايي آن در كاهش اسيد اوريك خون
است كه به همین دليل ممكن است در برخي افراد جايگاه خاص ي پيدا كند.
خانواده دارويي ARBرا از نظر عوارض و منع مصرف بسيار شبيه خانواده مهاركننده
ACEمي باشند
همچنین سرفه به دنبال مصرف خانواده دارويي ARBكمتر از خانواده مهاركننده ACE
است ،بنابراين بيماراني كه در استفاده از خانواده مهاركننده ACEدچار سرفه مي شوند از
اين دسته دارويي مي توانند استفاده كنند.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
برخي نكات در مورد داروهاي ضد فشار خون
برخي از خانواده هاي دارويي مانند مهار كننده هاي ACEو بلوك كننده گیرنده
آنژيوتانسین 2منع مطلق در بارداري دارند و خانواده هاي بلوك كننده كانال كلسيمي
و بتابالكرها در شرايط خاص در اين بيماران استفاده مي شوند.
" بيماران مبتال به فشار خون بدانند كه فشار خون باال درمان كامل ندارد" بيماران
نبايد فكر كنند كه با يك دوره استفاده از دارو شفا پيدا مي كنند و به دنبال آن
مصرف دارو را قطع كنند ،چرا كه مصرف دارو مادام العمر است اگرچه ممكن
است در يك مقطع زماني مقادير مصرفي دارو تغيیر كند ولي اين كه دارو قطع شود،
غیرممكن است.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
رعايت نكات ضروري در اندازه گیری صحیح فشار خون
30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون ،سیگار ،چای و قهوه و یا سایر نوشیدنیهای انرژی زا استفاده
نكنيم.
30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون ،فعاليت بدني شديد نداشته باشيم
ناشتا نباشيم.
قبل از اندازه گیري فشارخون مثانه خالي باشد.
همیشه اندازه گیري فشارخون در وضعیت نشسته یا درازکشیده انجام شود.
در حالت آرام و پشت خود را تكيه دهيم.
دستي كه قرار است فشارخون از طريق آن اندازگیري شود را روي تكيه گاه قرار دهيم.
از خم كردن و مشت كردن دست خودداري كنيم.
بهتر است فشار خون از دست راست اندازه گیري شود.
در حین اندازه گیري بايد ساكت و بيحركت باشيم.
آستین لباس بايد نازك و به اندازه كافي گشاد باشد تا بر روي بازو فشار نياورد.
اگر داروي فشارخون مصرف ميكنيم ،بهتر است فشارخون در حالت ايستاده و يا دراز كشيده نیز اندازه
گیري شود.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
رعايت نكات ضروري در اندازه گیری صحیح فشار خون
•
•
•
•
•
•
•
•
•
زانوها را در حالت آویزان قرار ندهيم و زیر پا تکیه گاه داشته باشد.
كيسه فشارخون حدود دو انگشت ( 2تا 3سانتيمتر) باالي چین آرنج بسته شود.
از باد كردن مكرر بازوبند بدليل تاثیر بر مقدار فشارخون خودداري كنيم
در صورتيكه نياز است بهطور منظم فشارخون خود را اندازه گیري كنيم ،بهتر است هر روز در يك زمان
مشخص ،اينكار را انجام دهيم.
اگر فشارخون خود را چند بار اندازه گیري ميكنيم بین هر بار اندازه گیري ،يك دقيقه صبر كنيم.
لوله الستيكي دستگاه فشارسنج نبايد گره يا پيچ بخورد.
در افراد مسن فشارخون بايد از هر دو دست گرفته شود و اگر فشارخون متفاوت بود مقدار فشاري كه باالتر
است را در نظر بگیريم
براي اطمينان از عملكرد درست دستگاه فشارسنج ،هر 6ماه يك بار با يك دستگاه دقيق و سالم آن را تنظيم
كنيم.
برخي افراد در زمان مالقات با پزشک فشارخون باال دارند اما در منزل فشارخون طبیعی دارند ،بنابراين اندازه
گیري فشارخون در منزل مفيد است.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
اندازهگیری فشارخون در منزل و منافع آن:
اندازهگیری فشارخون در منزل ،توسط خود بیمار یا اعضای خانواده ،خیلی
اهمیت دارد .از آنجایی که این کار در فضای آرام و آشنای منزل انجام
میشود ،اندازهگیریهای انجامشده به واقعیت خیلی نزدیک است .اندازهگیری
مرتب و پیوسته فشار خون در منزل و حتی محل کار ،به پزشکتان کمک
میکند که در رابطه با نحوه تاثیر دارو ذهنیت صحیحتری داشته باشد.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان
و اما:
بيماران در درجه نخست بدانند به هيچ عنوان نمي توانند دارو را قطع كنند و هر گونه
تغيیر دوز دارو بايد زير نظر پزشك معالج صورت گیرد و دوم اين كه درمان دارويي به
تنهايي كفايت نمي كند و در كنار آن رعايت رژيم غذايي و فعاليت بدني در اثربخش ي
درمان دارويي تاثیرگذار است.
معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان