مستراح بهداشتي
Download
Report
Transcript مستراح بهداشتي
اثرات دفع نا صحيح مدفوع
در هر جامعه اي دفع نا صحيح مدفوع از مهمترين علل شيوع
بيماريها محسوب مي شود .شيوع بيماريهاي روده اي مثل
انواع اسهال ها ،حصبه ،وبا و آلودگي هايي مانند انگلهاي
روده اي ناش ي از دفع نا صحيح مدفوع و آلوده شدن آبهاي
آشاميدني است .انتقال اين آلودگي ها نيز مي تواند توسط
حشراتي مانند مگس و سوسك انجام مي گيرد
مخاطرات بهداشتي ناش ي از دفع ناصحيح مدفوع
شيوع بيماريهاي عفوني و انگلي در جامعه
مرگ و مير ناش ي از بيماريهاي عفوني و انگلي در جامعه
كاهش نيروي كار و ميزان توليد
زشت و نازيبا شدن محيط زندگي
مستراح بهداشتي
يكي از راههاي مبارزه با بيماريهاي انگلي و روده اي ،دفع صحيح مدفوع از
طريق ساختن و استفاده از مستراحهاي بهداشتي است
مستراحهايي كه در مناطق روستايي مورد استفاده قرار مي گيرد عبارتند از :
مستراح معمولي
مستراح گوده اي و كانالي
مستراح آبگير
مستراح آبي
مستراح كودي
مستراح معمولي اصالح شده ي تهويه اي
مستراح معمولي بهداشتي
نوعي از مستراح است كه ضمن دارا بودن شرايط نسبتا“
بهداشتي ،قابل احداث در روستا هها بوده و ساخت آن نياز به
هزينه ي زيادي ندارد كه داراي شرايط زير مي باشد.
عمق چاه
عمق چاه براي يك خانوار متوسطط ( 5نفطره ) بايطد بطين 2تطا 5
باشط ططد در زميخهط ططاي ب ط ط ت و ليط ططر قابط ططل نفط ططو بط ططه علط ططت ج ط ط ب
نشططدن آب عمططق چططاه را مططي تططوان بططه 8تططا 10متططر افطزااش داد
در زميخهط ططايي كط ططه سط ططالح آب زيط ططر زمي ط ططي بط ططا سط ططت مط ططي تط ططوان از
توالتهايي با مخزن آبي استفاده نمود .
محل چاه
چاه مستراح و يا محل دفع مدفوع بايد عميق تر از چاه آب آشاميدني حفر شود
با توجه به جنس شيب زمين و نيز سالح آب زير زمي ي مستراح و چاه آب آشاميدني
بايد 7تا 15متر و گاهي اوقات تا 30متر از يكديگر فاصله داشته باشد.
هر چه جنس زمين سست تر و قابل نفو ترباشد اين فاصله بايد زيادتر انتخاب
شود و بر عكس
كف چاه
كف چاه مستراح لير آهكي بااستي حدود 5/1تا 3متر
با تر از سالح آب زير زمي ي قرار گرفته باشد در
قسمت با يي چاه بايد طوقه چي ي شده و قالر آن
كمتر از قسمتهاي ديگرباشد و با مصالح با دوام پوشش
داده شود
نقل و انتقال
نقل و انتقال روي مدفوع تازه هرگز نبااستي انجام
گيرد بنابراين حفر دو حلقه چاه براي استفاده ي
متناوب از آنها ضروري است تا در صورت پر شدن يك
حلقه چاه درب آن به مدت يك سال مسدود شده و از
چاه دوم استفاده شود محتويات چاه اول پس از يك
سال تخليه گردد و يا براي اين منظور مستراح با محل
دفع دو انبار كه به مستراح كودي معروف است
احداث نمايد
-2نشيمنگاه مستراح
سالح نشيمن يا سنگ مستراح و اطراف آن بايد از
مصالح با دوام و لير قابل نفو و قابل شستشو مانند
بتون ،كاش ي و ...ساخته شود .سنگ نشيمن بايد
بدون ترك و شكستگي و بايد به رنگ روشن باشد
اتاقك مستراح
كف اتاقك مستراح و ديوارهاي داخلي آن بايد حداقل تا يك متر قبل شستشو
باشد در مستراحهايي كه داراي دستشويي هستند قابل شستشو بودن ديوار تا
ارتفاع 5/1متر ضرورت دارد
پنجره اي به ابعاد حدود 40*50سانتيمتر ( 20درصد سالح كف اتاقك ) به
منظور تهويه و تامين نور نصب شود اين پنجره بايد در محل مناسبي به ارتفاع
حداقل 60سانتيمتر از ديوار قرار گرفته و مجهز به توري باشد
درب مستراح از هر نوعي كه باشد (پارچه ض يم ،حصيري با پوشش پارچه
اي جاجيم ،گليم ،چوب و ) ...براي جلوگيري از ورود مگس و حشرات ،بايد
بدون درز و شكاف بوده و با نصب فنر خود بخود قابل بسته شدن باشد .
سقف اتاقك بايد شيب دار و آبريز پشت بام در جهت مخالف درب ورودي مستراح قرار
داده شود
كف اتاقك مستراح ضمن قابل شستشو بودن بااستي به طرف نشيمن شيب كافي داشته
باشد و از سالح اطراف مستراح 15سانتيمتر ( به اندازه يك پله ) با تر قرار گيرد .
ابعاد اتاقك يك متر در يك متر و حداكثر 20/1*20/1كافي خواهد بود
حداقل ارتفاع داخلي مستراح 2متر و ارتفاع درب ورودي كمتر از 8/1متر نباشد.
فضاي خالي اطراف اتاقك نبايد به عنوان انباري ،مرلداري و ...مورد استفاده قرار گيرد .
نصب هواكش
-4آب سالم
حتي ا مكان داخل اتاقك مستراح داراي شير آب سالم متصل به
آب مصرفي منزل باشد .
-5شتر گلو (سيفون)
هنگام احداث مستراح بهداشتي زم است از يك قالعه شتر گلو به
صورت لوله اي uشكل كه از آب پر مي شود و در زير كاسه نشيمن
قرار مي گيرد ،استفاده شود .
حداقل شرايط قابل قبول يك مستراح معمولي در منازل روستايي :
-1مستراح بايد داراي ديوار سقف ودرب باشد
-2مستراح بايد داراي كف قابل شستشو (داراي شيب مناسب به طرف سره ) باشد
-3ديوارهاي داخلي مستراح از كف تا ارتفاع حداقل 15سانتيمتر قابل شستشو باشد
-4جريان طبيعي هوا در اتاقك مستراح برقرار باشد (پنجره يا منف خروجي هوا داشته
باشد )
-5مدفوع از طريق سره در چاه جا ب سپتيك تانك مخزن ابي ويا لوله جمع آوري فاضالب
روستا تخليه شود (باعث آلودگي محيط نشود و متعفن و بد نما نباشد
-6در داخل مستراح و يا مجاورت آن آب جهت شستشو و به مقدار زم در دسترس باشد
كنترل حشرات در مستراح
اللب حشرات بر روي مدفوع تخم گ اري مي كنند ل ا ساخت لير اصولي
مستراح باعث تكثير وازدياد حشرات ناقل عوامل بيماريزاي مدفوعي ميگردد
0ريختن حشره كشها به درون چاه مستراه به منظور كشتن حشرات
توصيه نمي شود زيرا حشره كشها در مدت كوتاهي انها را از بين مي برد زيرا
حشرات نسبت به حشره كشها مقاوم شده ونسلهاي مقاومي را به وجود
مياورند
راه حل جديد كنترل مگس در مستراح وچاهها استفاده از يك نوع مستراح
معمولي بهداشتي به نام ”مستراح زيمبابوه است
نگهداري و نظافت مستراح بهداشتي
نگهداري ونظافت مستراح بر عهده ي خانواده ها مي باشد
به طور خالصه شرايط بهداشتي يك مستراح عبارتند از :
-1چاه فاضالب بايد يا مخزن دفع داشته باشد ويا به شبكه ي جمع اوري عمومي فاضالب
متصل باشد
-2داراي ديوار سقف ،و در باشد0
-3اتاقك مستراح داراي نور و جريان هوا بوده ونبايد متعفن و بدنما باشد
-4سره سالم بدون شكستكي وقابل شستشو باشد
-5كف توالت به سمت سره داراي شيب وقابل شستشو باشد
-6براي شستشو به اب دسترس ي داشته باشند
دفع فاضالب حاصل از شستشو :
فاضالب ناشي از شستشو ،بخشي از فاضالب خانگي است كه مواد
مدفوعي و يا فاضالب مستراح در ان وجود ندارد 0فاضالب ناشي از
شستشو حاوي تعدادي عوامل بيماريزا است كه تماس مستقيم يا غير
مستقيم ان با انسان ممكن است ايجاد بيماري كند اين فاضالب را بايد
بوسيله ي چاهكهاي جذبي و يا اين كه توسط شبكه ي جمع اوري
فاضالب دفع نمود 0در روستاها يا مناطقي كه اب زير زميني باال
است ويا منطقه ي سنگالخي وصخره اي است ،توسط كانالهايي با شيب
مناسب،فاضالب منازل را جمع اوري و به داخل سپتيك تانك هدايت مي
كنند براي انجام اين كار جلب مشاركت وهمكاري مردم ضرورت دارد
،
دفع فاضالب حاصل از شستشو
:
فاضالب ناش ي ازشستشوبخش ي ازفاضالب خانگي است كه كه موادمدفوعي ويا فاضالب
مستراح درآن وجود نداردفضالب ناش ي ازشستشو حاوي تعداداعوامل بيماريزااست كه
تماس مستقيم يا لير مستقيم آن با انسان ممكن است ايجاد بيماري نمايد اين فاضالب را
بايدبه وسيله ي چاهكهاي ج بي ويااينكه توسط شبكه ي جمع آوري فاضالب دفع
نمود.درروستاها يامناطقي كه آب زير زمي ي با است ويا منالقه ي سنگالخي وص رهاي
است توسط كانالهاي باشيب مناسب فاضالب منازل راجمع آوري وبه داخل سپتيك تانك
هدايت مي كنند.براي انجام اين كار جلب مشاركت وهمكاري مردم ضرورت دارد.
وضعيت نگداري دام وطيور:
در مورد نگه داري دام وصيور بايد به مردم آموزش دادبهتر است محل زندگي حيوانات
خارج از روستا قرار گيرد.:اما چنانچه وضعيت اقتصادي مردم اجازه ندهئدوتعداد
حيوانات نيز كم باشدبهتراست در طويله اي درب آن جدا از رفت وآمد خانوار باشدنگه
داري شوند.
طويله بايدداراي مش صات زير باشد:
روش استفاده بهداشتي از فضو ت حيواني وانساني
فضو ت حيواني وانساني را داخل گودالي (به عمق يك متر و عرض مناسب )دفن نموده و حدود نيم متر خاك روي
آن مي ريزند وپس از شش ماه از ان به عنوان كود استفاده مي كنند 0در اين روش فضو ت مورد تجزيه
باكتريها قرار مي گيرند ودر اين مدت بالور كامل تجزيه وتصفيه شده شده وتمام انگلها بخصوص اسكاريس
كه بسيار قوي است وهمچنين ميكروبهاي ديگر در اثرحرارت ناش ي از فعل انفعا ت باكتريها از بين مي روند
0كود حاصله به صورت پودر در امده و براي رشد گيا هان بسيار مناسب و قوي است
براي جمع اوري ودفع فضو ت حيواني و انساني بايد در ن ظر داشت كه :
باعث الودگي سالح خاك نشود باعث آلودگي ابهاي سالحي نشود مگس وساير حشرات به ان دسترس ي نداشته باشند فضو ت حيواني وانساني اگر تحت عمل تجزيه كامل قرار گيرند عاري از ميكروب وتخم انگل شده ومي توانددر كشاورزي مورد استفاده قرار گيرد
-ا
جلب مشاركت مردمي در برنامه دفع صحيح مدفوع وفاضالب :
معتعقد نباشند وعلت انجام آن را ندانند ،در نگهداري واستفاده
از وسايل فراهم شده تالش نخواهند كرد
جلب همكاري مردم را مي توان از اموزش خانواده ها شروع كرد ،از
طرف ديگر جلب موافقت افراد مورد اعتماد روستاييان (اعضاي
شورا ،روحانيون ،وريش سفيدان و)000عامل مؤثري در قبول
همكاري وجلب مشاركت ساير مردم است
دفع بهداشتي زباله
يكي از موارد مهم در زمينه حفط و ارتقاء سالمت افراد و جامعه
دفع زباله و مواد زائد از راتههاي صحيح است .
متاسفانه در مناطق روستايي بدليل روشهاي ناماللوب جمع آوري
زباله محيط زندگي و سالملت افراد دائما در معرض آلودگي و خالر
قرار دارد .
تعريف زباله
كليه موارد زايد جامد و دور ريخت ي (فساد پ ير و فساد ناپ ير گفته ميشود
كه در منازل مراكز تهيه و توزيه و فروش مواد ل ايي و موسسات صنعتي
تجاري و كشاورزي ايجاد ميشود .
اجزاء تشكيل دهنده زباله:
پسماندهاي ل ايي
آشغال
خاكستر
خاك و خاشاك خياباني يا خاكروبه
جسد حيوانات
انواع روشهاي دفع زباله :
دفن بهداشتي زباله
سوزاندن
بازيافت يا تهيه كود گياهي يا كمپوست
جداسازي و دفن زباله جهت تغ يه دام و طيور
مراحل جمع آوري زباله در روستا:
نگهداري زباله
جمع اوري و حمل زباله
دفن نهايي زباله
الف) نگهداري زباله :
نگهداري در منازل و اماكن-
نگهداري در جايگاههاي موقت به منظور جمع آوري و
حمل به محل دفن نهايي زباله .
دفع بهداشتي زباله در مراكز بهداشتيو خانه هاي
بهداشت
سالل زباله قابل شستشو -درب دار و گنجااش مناسب داشته
باشد.
حاوي كيسه زباله مقوم با رنگهاي آبي و زرد باشد
زباله هاي عفوني در كيسه و سالل زرد رنگ و زباله هاي لير عفوني
در كيسه آبي و سالل ابي نگهداري شود .
اجسام تيز و برنده در سيفتي باكس خيره شود .
توصيه هاي بهداشتي دفع فضو ت و زباله در مسكن روستايي
-1روزانه و بالور منظم جمع آوري گردند
-2از سالل و كيسه هاي مقاوم استفاده گردد .
-3اشياء تيز و برنده را در قوطي هاي مقاوم دفع نمايند .
-4به خانوار ها توصيه ميشود تا ميتوانند از حجم زباله بكاهند .
-5از ريخت و پاش زباله در محيط مسكوني و خارج مسكن خودداري گردد .
-6مواد فساد پ ير و لير قابل فسلد را جداگانه نگهداري نمايند .
-7از مواد قابل سوختن جهت سوخت استفاده گردد .
-8مسير جمع آوري زباله از محل مسكوني جدا باشد .
-9فضو ت حيواني را به خارج روستا و زميخهاي كشاورزي حمل نمايند
-10وسايل حمل و جابجايي زباله را مرتب شستشو نمايند .
مشكالت دفع لير بهداشتي زباله و فضو ت حيواني:
تكثير حشرات و جوندگان -ج ب و ازديلد حيوانات و سگهاي
ولگرد – آلودگي هوا -خاك و آب
نظافت كلي محيط روستا و زيبا سازي
عوامليكه موجب عدم زيبا سازي روستا ميباشد :
جاده هاي خاكي و شن ريزي نشده
وجود زباله و خاكروبه در كوچه ها
تراكم گل و الي در داخل نهر ها
وجود مستراهاي غير بهداشتي
عدم جمع آوري فضوالت و زباله
جاري بودن فاضالب هاي سطحي
محل هاي مخروبه
شرايط مسكن بهداشتي
كيفيت وضعيت زندگي انسانها به ميزان قابل توجهي به
مسكن آنها وابسته است .سرپناه مناسب موجب ميشود كه
بيماري و صدمه ديدن به حداقل برسد و نقش مهمي در
وضعيت جسماني ،رواني بشر ايفا مي كند .
اصول بهداشت مسكن
-1انتخاب زمين محل ساختمان
الف :باالتر از سطح ابهاي زير زميني باشد .
ب) :در محل هاي پر سر و صدا احداث نشود .
ج) :جهت بادهاي موسمي مد نظر قرار گيرد .
-2هواي محل مسكوني
عاري از هرگونه دود و بوي نامطلوب باشد و مرتب تهويه گردد .
-3حرارت و رطوبت :
برا يحفظ سالمت در فصل سرما حرارت ساختمان حدود 18درجه
و در فضل گرما 21درجه باشد و رطوبت داخلي 40درصد
توصيه ميشود .
-4 نور و روشنايي
روشنايي طبيعي :در طراحي ساختمان بايد وسعت پنجره ها 15تا 20درصد سطح كف اتاق در نظر گرفته شود .
روشنايي مصنوعي:
بهرترين منبع روشنايي استفاده از المپهاي نور سفيد و زرد بطور همزمان ميباشد.
-5 زير بناي مسكن و ظرفيت اتاقها:
برابر استانداردهاي موجود براي 1نفر 15متر مربع و براي هر نفر اضافي 10-8متر مربع در نظر گرفته شود .
-6 صرو صدا:
درهنگام ساخت سازه ساختماني طوري انتخاب شودكه تاحدامكان ازنفوذسروصدامحفوظ باشد.سروصدااثرات نامطلوبي براعصاب
وبهداشت روان داردكه توصيه مي شودبراي كم كردن صدا ازپنجره هاي دوجداره ومصالح وديوارهاي مناسب درساخت مسكن استفاده
شودتاازورودبرخي صداهاي ناهنجاربه داخل منزل نظيربوق اتومبيل و...جلوگيري شود.
-7 آب شرب:
دسترسي به آب آشاميدني سالم ازنكات اساسي است كه ساكنين براي شرب ،استحمام،شستشوي ظروف والبسه نيازمند آن هستند.
-8 دفع فاضالب:
يكي ازشرايط الزم براي يك مسكن بهداشتي وجودسيستم صحيح دفع فاضالب مي باشد كه درطرح ساختمان بايستي درنظرگرفته شود.
-9 جلوگيري ازسوانح وحوادث:
برق گرفتگي:براي جلوگيري ازبرق گرفتگي بايدمرتب ازسيستم برق ساختمان بازديدودرصورت نيازنسبت به تعميرومرمت آن اقدام
كرد.
آتش سوزي:براي جلوگيري ازآتش سوزي موادسوختني درمحل مطمئن ودورازگرماوآتش نگهداري شوند.دستگاههاي سوخت ازقبيل
آبگرمكن وبخاري هرچندوقت يك بارازنظرسالم بودن وايمني كنترل شوند
مسموميت ناشي ازگازوسموم موادغذايي:براي جلوگيري ازمسموميت ناشي ازگازوسموم بايدوسايل توليدكننده حرارت،داراي دودكش
ومجهزبه كالهك باشندوحداقل سالي يك بارازنظرسالم بودن وايمني كنترل شوند.سموم حشره كشها وداروهاي شيميايي در قفسه ي
مخصوص ودور از دسترس اطفال نگهداري شوند
سقوط ازپشت بام وپله ها وبالكن ها وپنجره ها :براي جلوگيري از سقوط از پشت بام ،پله ها و بالكن ها بايد اطراف انهها نرده اهني يا ديواري
به ارتفاع 75سانتيمتر نصب شوند همچنين عرض پله ها بايد حداقل 30سانتيمتر وارتفاع ان 15سانتيمتر وپنجره ها نيز داراي حفاظ
نرده اي باشد