سيستم مدارس آموزش و پرورش آلمان
Download
Report
Transcript سيستم مدارس آموزش و پرورش آلمان
آلمان
کودکان از 3سالگی وارد مهد کودک می شوند که آموزش قبل از
دبستان است.
دوازده سال تحصيل در مدرسه كه از سن شش سالگی شروع و تا پايان هجده
سالگی ميباشد به صورت اجباري ميباشد.كليه مدارس عمومي رايگان
ميباشد.كليه لوازم آموزش ي و كتابهاي درس ي يا براي مدتي قرض داده ميشود
يا رايگان تحويل دانش آموز داده ميشود و هيچ هزينه اي بابت كتابهاي درس ي
دريافت نميشود
پسرها و دخترها در يك كالس درس ميخوانند كودكان در سن شش سال تمام
وارد مدرسه پايه ميشوند.يك چهارم دانش آموزان بعد از دوره
پايهGrundschuleوارد دوره متوسط hauptschuleميشوند
كه اين دروه پنج سال به طول مي انجامد كه بعد از پايان دوره در مدارس
Berufschuleتا سن هجده سالگي براي كسب مهارتي آموزش ميابند و
سپس جذب بازار كار ميگردند.
تمامي دانش آموزاني كه به دوره haupschuleوارد ميشوند بايد
سرانجام امتحانات آملاني و رياض ي و علوم انساني و علوم اجتماعي و يك زبان
بيگانه مانند انگليس ي و فرانسه و دروس مهارتي خود قبول شوند.بعد از اتمام
داده
این دوره مدرک دیپلمHauptschulabschluss
میشود.
Realschuleدوره اي تقریبا مانند hauptschuleاست که در
این مدت به مهارت های فنی پرداخته میشود.این دوره 10سال بطول می
انجامد که بعد از آن مدرک Realschulabschlussداده میشود.
سپس در دو گروه وارد مرحله پايانی دوره دبيرستان می شوند .يک گروه برای
گذراندن دوره های کارآموزی وارد مدارس فنی می شوند و با گذراندن
Fachoberschuleو Berufsfachschuleديپلم فنی
Fachhochschulreifeمی گيرند سپس وارد بازار کار يا مدارس عالی
فنی می شوند.گروه دوم در دبيرستان های Gymnasiale
Oberstufeبا گرايش های گوناگون ادامه تحصيل می دهند و مدرک
Abiturمی گيرند که می توانند وارد دانشگاه ها شوند
بطور كلي دوره هاي Haupschuleبراي وارد شدن به مدارس مهارتي,
realschuleبراي وارد شدن به مدارس فني و
gymnasiumبراي وارد شدن به دانشگاه و ادامه تحصيل انتخاب
ميشود .دوره Berufschuleسه سال ميباشد كه به صورت دو روز در
هفته مباشد اين دوره براي تمامي كساني كه زير هجده سال هستند و در
دوره هاي haupschule , realschuleمشغول به تحصيل
هستند اجباري مباشد.
تحصيالت دانشگاهی در آملان در دانشگاه ها ،مجتمع های آموزش عالي ،دانشگاه
های عالی آموزش هنر ،مدارس عالی فني ،و غيره امکان پذير است .شرط ورود به
دانشگاه ها و مدارس عالی هنر داشتن ديپلم دبيرستانی سيزده ساله است .انتخاب
رشته دانشگاهی نيز بر اساس نوع تحصيل در اين کالج ها و نمرات اخذ شده صورت
می گيرد.البته در دانشگاه امکان تغيير رشته ميسر است .شرط ورود به مدارس عالی
فنی برای دانش آموزانی که در نظام آموزش ی آملان تحصيل کرده اند داشتن
گواهينامه پايان تحصيالت 12ساله ديپلم است .تحصيالت دانشگاهی شامل دو
دوره پايه و اصلی است .دوره پايه حداقل 4نيم سال طول می کشد و دوره اصلی
حداقل 4نيم سال برای مدارس عالی فنی و در دانشگاه ها حداقل 8نيم سال
است .دانشگاه ها در آملان مستقل هستند و بودجه کليه مراکز آموزش عالی که
دولتی هستند از طرف مسووالن ايالتی و وزارت فرهنگ آملان تامين می شود.
دانشگاههای علوم کاربردی (دیپلم عالی /لیسانس) :برگزار کننده دوره های دیپلم عالی در
رشته های مهندس ی ،اقتصاد ،مددکاری ،مدیریت عمومی و حقوقی و بهداشت و درمان.
مدرک رسمی دانشگاههای علوم کاربردی دارای پسوند ِافِ .اچ (مخفف نام مرکز به
آملانی) است .براساس ضوابط مربوط به زمان دوره ها ،هر دوره رسمی در دانشگاههای
علمی و کاربردی باید ظرف 8نیمسال ( 2نیمسال = 1سال تحصیلی) تکمیل شود
(شامل 1یا 2نیمسال آموزش عملی) .موفقیت در آزمون نهایی جواز ورود به جامعه
حرفه ای مورد نظر است.
دانشگاههای علوم کاربردی در مقطع کارشناس ی (منتهی به لیسانس ) و کارشناس ی ارشد
(منهی به فوق لیسانس) نیز دانشجو میپذیرند.
دانشگاهها :برگزار کننده دوره های کارشناس ی (عموما 2سال) و کارشناس ی ارشد .در
پایان مقطع کارشناس ی ،فارغ التحصیالن به دریافت دیپلم کارشناس ی -که جواز عبور
به مقطع کارشناس ی ارشد خواهد بود – نائل میگردند (مدرک رسمی صادر نمیشود) .در
سال .)1377( 1998دوره ها حداقل 3سال (حداکثر 4سال) بطول میانجامد و اکثر
فارغ التحصیالن جذب بازار اشتغال میشوند.
در مقطع کارشناس ی ،آموزشها وارد مرحله تخصص ی تر میشود و تمامی
دوره ها به آزمون نهایی ختم میگردد .دروه کارشناس ی ارشد حداقل 5
نیمسال بطول میانجامد و فارغ التحصیالن به دریافت دیپلم کارشناس ی
ارشد نائل میایند .مدرک لیسانس فقط توسط دانشگاه صادر میشود
(عموما در رشته های هنر و انسانی) و منوط به قبولی در آزمون تخصص ی
است .برنامه آموزش یا حول 2گرایش اصلی و یا ترکیبی از 1گرایش اصلی
با 2گرایش فرعی دور میزند .فوق لیسانس نخستین مدرک رسمی دانشگاهی
بشمار میرود و فقط تحت 1عنوان (مشترکا برای تمامی رشته ها) صادر
میشود .در دوره های جدید پیوسته ،مقطع کارشناس ی (منتهی به لیسانس)
4-3سال و مقطع کارشناس ی ارشد (منتهی به فوق لیسانس) 1-2سال
بطول میانجامد.
دوره دکترا فقط در دانشگاهها برگزار میشود .پذیرش فارغ التحصیالن دوره های
رسمی دانشگاههای علوم کاربردی محدود به ضوابط خاص است .مقطع دکترا –
برای فارغ التحصیالن مقطع کارشناس ی (دارندگان دیپلم کارشناس ی ارشد /فوق
لیسانس) 2تا 4سال است و حول محور تحقیقات انفرادی ،جمعبندی نتایج
بدست آمده و تنظیم آن در قالب رساله میچرخد .اخذ مدرک دکترا منوط به دفاع
موفقیت آمیز از رساله و یا کسب قبولی در آزمون شفاهی است .دوره فوق دکترا به
هدف ارزیابی مهارتهای آموزش ی و پژوهش ی داوطلبین در رشته تحصیلی آنان برگزار
میشود .مدرک فوق دکترا توسط دانشگاهها و مراکز هم رتبه صادر میگردد و مبتنی
بر ارزیابی بعمل آمده از رساله تنظیمی و سخنرانی ایراد شده (سمینار) است .بر
اساس اصالحات سال ،)1381( 2002از تاریخ مزبور ،شرط احراز مدرک فوق
لیسانس برای تدریس در دانشگاهها منتفی میباشد
آموزش پايه
سياستهاي آموزش ي
كودكان آملاني در سن شش سالگي براي گذراندن مدت زمان 4سال آموزش ابتدايي
نخستين وارد مدرسه ميشوند .در اين مدارس محيطي تربيتي آموزش ي و اجتماعي
براي كودكان آملاني فراهم گرديده است .كودكان تحت كنترل شديد قرار نگرفته
و بخاطر استعدادشان دسته بندي نميشوند .هدف مدارس ابتدايي پرورش كامل
استعدادهاي نهفته هر كودك است.
معلمان زماني را براي كمك به دانشآموزان ضعيفتر چه در كالس و چه
بعد از كالس اختصاص ميدهند .آموزگاران به منظور باالبردن راندمان
كالس و برقراري ارتباط ميان دانشآموزان و معلمان ،اغلب همان گروه از
دانشآموزان را به مدت يك سال درس ميدهند ،و بسياري از معلمان و
مديران متذكر شدند كه مدارس سعي ميكنند يك معلم با همان كالس از
پايه اول تا پايه چهارم باقي بماند بنا به اعتقاد معلمان اين عمل توانايي آنان
در جهت دنبال كردن پيشرفت تحصيلي هر دانشآموز را افزايش داده و
شرايط را براي حمايت شخص ي از آنان فراهم ميسازد .اگر معلم ضعف
درس ي كودك را تشخيص دهد ،كودك ممكن است يكسال از درس عقب
بيفتد چون ممكن است ضعف درس ي با ورود به كالس باالتر بيشتر شود.
در اين راستا ،معلمان متذكر شدند كه بازيهاي كالس ي مشتمل بر تمرينات درس ي به
منظور جلب نظر و عالقه دانشآموزان صورت ميگيرد .شايان ذكر است كه اين
سياست طي دو سال اول آموزش كودك معمول است .آنها عقيده دارند كه آموزش
رفتارهاي اجتماعي جزء مهمياز برنامه آموزش ي كودكان در مدارس پايه ميباشد .بنا به
اعتقاد بسياري از كارگروهي موثر بوده و تدريس خصوص ي بهعنوان مكمل آموزش
كالس ي در جهت باال بردن سطح روابط اجتماعي و به منظور آسان كردن فرآيند
يادگيري ميباشند مورد تاكيد مي باشد .آموزش مسئوليت پذيري بهعنوان يك هدف
مهم مطرح شده و معلمان وظايف كالس ي مانند آب دادن به گياهان يا خارج كردن
شيشههاي شير در ساعات تغذيه براي باال بردن مسئوليت پذيري دانشآموزان را به
آنها تكليف ميكنند .مفهوم نمره به عنوان معياري نمايانگر عملكرد كالس ي به
دانشآموزان پايه دوم و سوم آموخته ميشود ،بنابراين وقتي آنها وارد پايه چهارم
ميشوند كامال از سيستم نمره دهي آگاهي دارند.
معلمان سبك آموزش كالس ي را نيز در پايه چهارم تغيير ميدهند ،آنها شروع به
آموزش دروس ي ميكنند كه جنبه نظري بيشتري داشته باشد .در اين زمان
همچنين از تعدادي برنامههاي آموزش ي كاسته ميشود تا دانشآموزان پايه
چهارم جهت ورود مقطع آموزش مقدماتي متوسطه آماده شوند .در واقع معلمين
بر جدا سازي كودكان از محيط آرام ولي پر دغدغه مدارس ابتدايي مبادرت
مينمايند.
پذيرش تحصيلي
نخستين عامل ،كه فرآيند ورودي دانشآموزان حركت به آموزش مقدماتي
متوسطه را تحت الشعاع قرار ميدهد ،آموزشهاي كودكان در مقطع چهارم
ميباشد .مقياس رتبه بندي آملان از (A) 1تا (F) 6ميباشد .در برخي ايالتها
معدل ويژهاي جهت راهيابي به مدارس باالتر نياز ميباشد اين در حالي است كه
ساير اياالت شرط معدل قرار نميدهند.
سيستم به گونهاي طراحي شده است كه در ابتدا دانشآموزان را براساس سطح
آموزشهاي پيشين آنان دسته بندي ميگردند .
سيستم نمره دهي
دانشآموزان ايالت هاي مركزي و جنوبي دوبار در سال كارنامه دريافت ميكنند
که کارنامه ها به همراه آزمون اصلی به خانه دانش آموزان ارسال می گردد و
باید به وسیله والدین مورد مالحظه قرار گيرد.نمره دانش آموز برای هر درس
شامل نمره آزمون،فعالیت کالس ی،تکالیف و آزمون ها میباشد .گزارشات شامل
نمرههاي انظباط شخص ي و نظريه عموميدرباره همكاري ،رفتار و توانايي
دانشآموزان ميباشد .قاعده نمره دادن در ايالت مركزي 50درصد براي
آزمونهاي شفاهي و 50درصد براي آزمونهاي اصلي و آزمونهاي كالس ي
ميباشد.
دو منشا اوليه توانايي ،دركليه مدارس مقدماتي متوسطه هوش ذاتي و حمايت
خانوادگي ذكر شده است .
در مدارس مقدماتي متوسطه ،معلمان بيشتر راجع به هوش ذاتي ،عالقه
دانشآموزان به مطالب و انگيزه يادگيري به عنوان عواملي كه نقش بزرگي در
سطح توانايي و تحصيلي آنها بازي مي كنند ،صحبت می کنند و متذكر می
شوند كه دانشآموزاني كه هوششان كم مي باشد ولي مشتاقند سخت كار كنند
خواهند توانست در مدرسه موفق شوند و در دیپلم عمومی دبيرستان قبول
شوند .دانشآموزاني كه عالقه ويژهاي به آموختن مطالب دارند در انجام تكاليف
موفق ترند .
معلمان براين عقيده مي باشند كه آموزش بايد سه وظيفه اصلي را
به انجام برسانند و پيشرفتهاي دانش آموزان در مسائل اجتماعي،
شخص ي ،فكري ،را ترقي دهد .همچنين برسر اين نكته كه آموزش
تنها در مدرسه اتفاق نميافتد نيز توافق دارند .به نظر آنها آموزش در
خانواده ،دوستان و جامعه نيز اتفاق ميافتد اما معلمان در 1
موضوع توافق ندارند و آن مزيتها و برتريهاي انواع مختلف مدارس
مي باشد :معلمان برخی از مدارس بيشتر خواستار اظهار كردن هدف
علمي و فرهنگي آموزش بودهاند،در حالي كه معلمان برخی دیگر از
مدارس بيشتر خواستار تأكيد بر نقش مهم آموزش به عنوان عامل
اجتماعي كننده در نوجوانان ميباشد.
تعريف كلي هدف آموزش توسط بزرگترين اتحاديه معلمان در آملان منتشر
گرديده است كه هر سه ديدگاه را درباره آموزش خالصه و تلفيق كرده
است:آموزش توانايي قدرت بخشيدن به افراد سوق دادن مسير زندگي افراد به
سمت استقالل ،تصميم گيري درباره نقش آنها در اجتماع ،و استفاده از نقش
فعالشان در شكل دادن جامعه و روابط اجتماعي را دارا مي باشد .آموزش پيش
نيازي براي شناخت راه زندگي افراد ميباشد آموزش براي اين است كه افراد
اليق تر و مسئول تر شوند .بنابر اين مفهوم آموزش هر دوي پيشرفتهاي شخصيت
فردي و اجتماعي را در بر ميگيرد .آموزش با اتمام مدرسه به پايان نميرسد و در
دوران كار و شغل افراد ادامه مييابد
چندين بحث با زير سئوال قرار دادن سيستم مدارس آملان،توجه
معلمان ،و والدين و دانش آموزان را به خود معطوف كرد .يكي از
اصلي ترين اين بحثها در سيستم آموزش آملان،سني است كه درآن
دانش آموزان براي ورود به مدارس متوسطه انتخاب مي شوند.
دانشآموزان بعد از كالس چهارم وارد این مدارس ميشوند .به طور
كلي معلمين و والدین گفته اند كه كالس چهارم “ زمان خيلي زودي
براي تصميم گيري و تقسيم بندي ميباشد”.
ً
معموال مدارس تعداد كمي پرسنل اداري دارند .كليه مديران معلمان
قبلي هستند كه هنوز تا جايي كه برنامه آموزش ي اجازه دهد تدريس
مينمايند .عالوه بر يك يا دو منش ي و يك سرايدار (كه نظافت
نميكند اما از ساختمان مدرسه مراقبت ميكند) ،در اغلب مدارس
چند تن از معلمان مسؤليتهاي اضافي مانند سرپرستي آزمايشگاه
علوم يا كتابخانه را بر عهده دارند .در ميزان تدريس اين معلمان
كاهش ي صورت مي گيرد .عموما" مدارس پرستار ندارند
ودانشآموزاني كه بيمار مي باشند به خانه فرستاده ميشوند يا در
ً
موارد اورژانس فورا به نزد ،يك پزشك يا بيمارستان فرستاده
ميشوند.
در مدارس معلمان باور دارند كه دانشآموزان بايد طي دو سال اول تحصيلشان
تاحد امكان در يك كالس كنار هم بمانند تا يك محيط آموزش ي پشتيبان و غير
رقابتي ايجاد گردد و برقراري يك رابطه دوستانه آسان تر شود .دفتر كالس ي :
معلم كالس همچنين مسؤل دفتر كالس ي ميباشد كه معلمان اهداف درس ي
روزانه ،سرفصلهايي كه بايد تدريس شود و تعيين تكاليف را در آن يادداشت مي
نمايند .دفتر كالس ي هميشه در كالس وجود دارد مگر اينكه كالسها عوض
شوند .در ابتداي نيمسال تحصيلي يك دانشآموز از كالس انتخاب ميشود تا
دفتر كالس ي را نگه دارد و مسؤل ميباشد كه دفتر را بين كالسها حمل نمايد.
وقتي يك معلم غايب است ،ناظم يا مدير يك جايگزين انتخاب ميكنند .از ساير
معلمان خواسته ميشود در غياب همكارشان در آن كالس درس دهند .هيچ
معلم“جايگزين” اضافي وجود ندارد .معلمان غايب نياز نيست اهداف درس ي آماده
شده را براي معلماني كه قرار است در كالس آنها درس دهند باقي
ً
بگذارند .معلميكه قرار است براي معلم ديگر جايگزين شود معموال دفتر كالس ي
را بررس ي مينمايد تا از برنامه كالس آگاه شود .اگر زمانيكه احتياج به جايگزين
باشد معلميدر دسترس نباشد ،بويژه زمانيكه اولين يا آخرين ساعت روز مدرسه
باشد كالس تعطيل ميشود .از دانشآموزان خواسته ميشود ديرتر به مدرسه
بيايند يا زودتر مدرسه را ترك كنند .اگر يك معلم براي مدت بسيار طوالني غيبت
داشته باشد ممكن است مدير با اداره آموزش و پرورش محلي تماس گرفته و از
آنها تقاضاي يك معلم اضافي نمايد.
فرصت معلمان براي پيشرفت بسيار محدود ميباشد .در نهايت معلمان ميتوانند
بهعنوان دستيار مدير مدرسه و يا ميتوانند در جايي از دفتر آموزش و يا بهعنوان
دبير سمينارها بهعنوان معلم معلمان دانشآموزان انتخاب شوند .در كليه حالتها
معلمان به همان جايگاه خدمتگزاري دولتي باز ميگردند .معلماني هم كه
ً
پيشرفت و ارتقائي ندارند معموال ً در همان جايگاهشان از حقوق و مزاياي
بيشتري برخوردار ميشوند .معلمان در تمام مدارس نيز ميتوانند پيشرفت كنند و
دستمزد بيشتري دريافت كنند .اين پيشرفتها حداكثر ميتواند به مديريت مدرسه
ختم شود .مديران مدارس براي اين امر تربيت نشدهاند بلكه آنها همان
معلماني هستندكه بعد از چندين سال ارتقاء به اينجا رسيدهاند .معلمان
ميتوانند معاون مدير و گاهي نيز مدير همان مدسه يا مدرسهاي مشابه شوند.
تمام معلمان در اياالت قديميبصورت دورهاي استخدام ميشوند .بهعنوان
مثال در یکی از ايالت های آملان 92درصد معلمان بصورت دورهاي استخدام
هستند ،و ما بقي بصورت قرار دادي ميباشند .تنها ساكنين و شهروندان آملاني
ميتوانند استخدام شوند .آملان به ساکنين سایر کشور هانيز اجازه تدریس به
صورت قراردادی می دهد .اين در حالي است كه معلمان قرار دادي نيز ميتوانند
از بسياري مزاياي استخدامي ها برخوردار شوند .تمام معلمان قراردادي بايد
ضوابط اخالقي و حرفهاي را كه معلمان استخداميميپذيرند قبول داشته
باشند.
بدليل آنكه معلمان استخدامي مي باشند .حقوق آنها بر اساس ميزان حقوق
ملي پرداخت ميشود .اين حقوق هاي ساليانه با توجه به تعداد افراد خانواده
آنها و ازدواج زيادتر ميشود .معلمان استخداميتمام وقت همچنين از مزايايي از
.قبيل بيمه سالمتي ،زمان تفريح ،عيدي كريسمس و حقوق بازنشستگي ميباشد
اين مسأله جذابيت هاي زيادي را براي افرادي كه عالقه به آموزش بچهها و
وارد شدن به دنياي معلمي را دارند به همراه دارد .معلمان استخداميهر دو سال
يك بار اضافه حقوق ميگيرند تا به سن 50برسند و در آن زمان حقوق آنها
ثابت ميشود.
ً
معموال معلمان به طور طبيعي درسن 65سالگي باز نشسته
ميشوند اما گاهي قبل از رسيدن به اين سن خود را پيشاپيش باز
نشسته ميكنند بنابراين از حقوق بازنشستگي كمتري برخوردار
ً
ميشوند .ميزان حقوق باز نشستگي معموال به ميزان سال هاي
تدريس ارتباط دارد .بهعنوان مثال معلميكه 35سال سابقه خدمت
دارد حقوقي معادل 75درصد ميزان دريافتي در آخرين سال
تدريسش را دريافت ميكند .سال هاي گذراندن دوره آموزش ي در
دانشگاه و دوره آموزش ي شغل معلمي نيز بهعنوان سابقه كار
حساب ميشود.
در طول روز چندين زنگ تفريح 15الي 20دقيقهاي وجود دارد .معلمان از اين زنگهاي
تفريح بهعنوان فرصتي جهت صحبت با همكارانشان استفاده ميكنند .يك يا تعداد
بيشتري از معلمان براي نظارت بر دانشآموزان در حياط مدرسه طي زنگ تفريح تعيين
شدهاند كه بر طبق يك برنامه گردش ي ميباشد .در طول ساعات آزاد احتياجي نيست
معلمان در مدرسه بمانند .آنها ميتوانند اين زمان را براي انجام مأموريتهاي خارج از
مدرسه آماده شدن براي كالس يا صحبت با همكاران صرف كنند .به طور كلي،
معلمان گفتند كه بيشتر از 2ساعت از روز را صرف آماده شدن براي كالس
ميكنند،كه معلمان با تجربه زمان كمتري را صرف ميكنند .عالوه بر تدريس معلمان
بايد چندين بار در ماه در جلساتي شركت كنند .كه به طور معمول شامل جلسه
معلمان درباره يك موضوع ويژه و يك جلسه عمومي براي تمام معلمان ،مدير و ناظم
ميباشد .معلمان بويژه در كالسهاي سطح باالتر ،با توجه به تفاوت برنامههايشان
مقدار زمان بيشتري را براي آماده سازي آزمونها و تصحيح تكاليف دانشآموزان صرف
مينمايند .
وقتي از معلمان درباره انگیزه آنها براي انتخاب شغل سئوال مي شود
اكثرا در پاسخگويي با ترديد مواجه مي شوند اما بيشترين اين داليل را
به عنوان دليل اصلي براي انتخاب شغل مهمي بيان ميكنند :آرزوي
كار كردن با بچهها و نوجوان ،كار ساعتي پاره وقت و كار فني دراز مدت
و جذابيت شغلي و امنيت بعض ي معلمان بدليل جذابيت تدريس وارد
مدارس ابتدايي شده اند تا بتوانند فضاي گرميدر كالس ايجاد كنند و
فضاي خشك درسها را بهبود بخشند
زهرا ذبیحی
زینب رنجبر زاده
استاد مربوطه:
سرکار خانم نور افشان
رشته علوم تربیتی گروه 4
Worldedu.blogfa.com
Fa.wikipedia.org
Soheil ghaffari.de/iri-brd alef.ir
با تشکر از بذل توجه
شما