ساماندهي فعاليت مشاغل خانگي در قالب (تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل) دغدغه اشتغال وبيكاري از جمله مسائل مهم و اساس ي جهان.
Download
Report
Transcript ساماندهي فعاليت مشاغل خانگي در قالب (تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل) دغدغه اشتغال وبيكاري از جمله مسائل مهم و اساس ي جهان.
ساماندهي فعاليت مشاغل خانگي در قالب
(تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل)
دغدغه اشتغال وبيكاري از جمله مسائل مهم و اساس ي جهان است اين
مشكل در كشورهاي درحال توسعه بعلت عدم توازن ساختارهاي
اقتصادي ،اجتماعي ،فرهنگي و سياس ي از موضوعيت بيشتري
برخوردار است.
برنامهاي موجب اشتغال پايدار ميگردد كه اشتغال و رشد اقتصادي
به همراه عدالت اجتماعي با هم در آن پيش بيني و تنظيم شده
باشد.
اشتغال از ويژگي دو وجهي برخوردار است .وجه اول آن به ويژگي اقتصادي آن
برميگردد (به دليل اينكه باعث توليد خدمات وكاال و در نتيجه درآمد ميشود) و وجه
ديگر ,ويژگي اجتماعي آن است (ازبروز بيكاري وساير معضالت اجتماعي ناش ي از آن
جلوگيري مينمايد ).اين دو وجهي بودن ويژگي باعث گرديده متولي خاص ي نداشته باشد
براي ايجاد اشتغال بايد محيط كسب و كار فراهم گردد.كسب و كار در هر شكلي
تابعي از سرمايه ,نيروي انساني و بازار كاال و خدمات وقوانين حاكم برآنها ميباشد.
كسب و كار خانگي به عنوان راهكاري مهم براي ايجاد اشتغال و درآمد در همه
كشورها وجود دارد
طبق ماده 2قانون ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي:
مشاغل خانگي آن دسته از فعاليتهايي است كه با عضويت اعضاي
خانواده در فضاي مسكوني و در قالب يك طرح كسب و كار مجاز بدون
مزاحمت و ايجاد اخالل در آرامش واحدهاي مسكوني همجوار شكل مي
گيرد و به توليد خدمت و يا كاالي قابل عرضه به بازار خارج از محيط
مسكوني منجر ميگردد.
زمينههاي كسب و كار در مشاغل خانگي:
زمينههاي كسب و كار خانگي را به طور كلي در سه گروه كلي تقسيم بندي
ميكنند:
الف) كسب وكار با نيازهاي ابزاري
ب) كسب و كار با گرايش انساني ( آموزش ي و مشاوره)
ج) كسب و كار با گرايش فنآوري واطالعات
• بيشترين زمينههاي كسب و كار در مشاغل خانگي از نوع الف بوده كه خود به
دو بخش صنايع دستي و توليدي تقسيم مي شوند.
• در بخش صنايع دستي مشاغل خانگي به انواع نخي و ابريشمي ,فلزي ,چوبي و
حصيري ,چرمي ,سازهاي سنتي ,دريايي ,سفال و سراميك ,سنگي و ساير دسته
بندي شدهاند و در زمينه توليدي نيز در بخشهاي كشاورزي ,صنعتي و خدمات
فعاليت دارند.
رديف
نمونهاي از كسب و كارهاي با گرايش فنآوري اطالعات
1
برنامه نويس
2
خدمات ترجمه وتايپ
3
طراح شبكه هاي ارتباطي
4
تجارت الكترونيك
5
طراح مولتي مديا (توليدكننده چند رسانه اي)
6
ساخت و نقاشيهاي متحرك (انيميشن)
7
طراح صفحات وب
8
طراح لباس و كفش
9
طراح داخلي ساختمان و دكوراسيون
10
خدمات حسابداري
11
گرافيست ( طراح بنر)
12
آموزش و تدريس از طريق اينترنت (آموزش از راه دور)
13
14
طراح سازههاي ساختماني
نقاش ي ومصور سازي كتاب كودك
15
مشاوره اينترنتي ،تلفني M M S ،S M S ،با موضوعات (تغذيه ،روانشناس ي ،پرستاري ،پزشكي،
بهداشت ،ترك اعتياد ،تداخل دارويي ،مراقبتهاي بيماري )...
فوائد و مزاياي مشاغل خانگي:
•
•
•
•
•
•
ايجاد توازن بين مسئوليت خانوادگي زنان و اشتغال آنان
حذف هزينههاي مربوط به خريد ،رهن و اجاره كارگاه ،اياب و
ذهاب
بكارگيري و استفاده از نيروي كار ساير اعضاي خانواده و ايجاد
زمينههاي كار خانوادگي
امكان انتقال تجارب از طريق آموزش غير رسمي به شيوه استاد
شاگردي بين اعضاي خانواده
كاهش هزينههاي سربار
تغيير ،تنوع ،سرعت و انعطاف پذيري در فعاليت
محدوديتها و اشكاالت موجود در مشاغل خانگي:
•
عدم دسترس ي مطلوب به بازار عرضه كاال و خدمات ( براي دريافت و ثبت
سفارشات و عرضه محصوالت).
•
عدم توانايي تأمين مواد اوليه مطلوب و ارزان به دليل كوچك بودن
مقياس.
•
ضعف بنيه مالي و محدوديت در تأمين منابع مالي و تهيه و ارائه وثايق مورد
نياز.
•
محدوديتهاي مربوط به تأمين آب ،برق و دفع پسآب و . . .
•
عدم امكان تدارك حقوقي فعاليت.
•
نداشتن واحدهاي R&d
ضرورت ساماندهي و تشكل دارندگان مشاغل خانگي در قالب
شركتهاي تعاوني
• با توجه به محوريتهاي برشمرده شده و جهت رفع مشكالت عنوان
شده ,دارندگان مشاغل خانگي نه تنها نياز به تشكل و ساماندهي
دارند بلكه بدون ساماندهي و تشكل ,در غالب موارد فعاليت آنها
غير ممكن است.
چگونه تعاونيها ميتوانند در فعاليت مشاغل خانگي
كارساز باشند
.1
تأمين نهادههاي مورد نياز و توزيع و فروش محصوالت آنها با تأمين حداكثر منافع اعضاء
(توزيع كنندگان غير تعاوني با اهداف سوداگرانه ميتوانند قيمت كاالهاي ناش ي از
مشاغل خانگي را به دلخواه ثابت نگهدارند و نيز در روزهاي تنگدستي دارندگان مشاغل و
يا هنگام خريد نهادههاي مورد نياز با دادن وامهاي با نرخ باال از آنها بهرهكش ي نموده و
سبب استيصال آنها گردند).
.2
ايجاد شخصيت حقوقي براي دارندگان مشاغل خانگي
.3
امكان بهرهمندي از امكانات و تعامل با ساير تشكلها
.4
تأمين منابع مالي مورد نياز با نرخ مناسب.
.5
اطالع رساني بازار ,دريافت سفارشات و انتقال آنها به اعضاء.
امكان ايجاد فروشگاههاي دائمي ,نمايشگاههاي مجازي و نمايشگاههاي موسمي داخلي و
بيناملللي با مشاركت و مطابق با منافع اعضاء
.7
امكان توانمند سازي اعضاء در زمينه فني و حرفهاي و مديريتي متناسب با نياز مشتريان.
.6
.8كمك به افزايش كيفيت محصوالت و رفتار حرفهاي اعضاء.
.9امكان ايجاد ِب َرند و مارك معين و انجام تبليغات مناسب و استفاده از ارزش افزوده
ناش ي از ِب َرند.
.10ايجاد زمينه حضور مؤثر نمايندگان شاغلين در برنامه ريزيها و سياست گذاريهاي ملي و
منطقهاي
.11امكان اعطاي هدفمند و نظامند تسهيالت و كمكهاي مالي به شاغلين خانگي
.12كمك به اعضاء در زمينههاي اداري ،مالي و حقوقي.
.13اجراي طرحهاي تحقيقات بازار و استقرار واحد R&dمشترك براي اعضاء.
.14بهره مندي از تخفيفات مالياتي و تسهيالت وزارت تعاون .
.15حفظ بازار دارندگان مشاغل خانگي با افزايش قدرت رقابت پذيري آنان.
.16امكان انجام بيمههاي اجتماعي و تكميلي و ساير فعاليتهاي پشتيباني و رفاهي براي
اعضاء.
.17امكان ايجاد فضاي مناسب براي ارائه خدمات جانبي مورد نياز مشاغل خانگي نظير
سالن مشترك.
.18ايجاد روحيه همكاري و تقويت حس وفاداري و صداقت در دارندگان مشاغل خانگي.
.19امكان استفاده از تسهيالت موضوع ماده 9قانون اجراي سياستهاي كلي اصل 44
بخصوص قسمت 2بند(ج ) تخفيف حق بيمه براي شاغلين عضو
• تعاوني وقتي موفق است كه به عنوان يك( بنگاه
اقتصادي) با رقباي خود مقابله كند منابع مورد نياز
خود را تدارك ببيند ،سرمايه گذاري كند ،نوآوري
داشته باشد و در نهايت از قدرت ريسك پذيري الزم
برخورداربوده و بعنوان يك (مؤسسه اجتماعي) تابع
اصول ،ارزشها و دغدغههاي اخالقي در رابطه با
مصالح و منافع اجتماعي باشد.
وضعيت تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل خانگي در حال حاضر:
تا تاريخ 31/3/1389در 19استان كشور تاكنون 919شركت تعاوني تأمين نياز
مشاغل خانگي با عضويت قريب به 25هزارنفر تشكيل شده است ,بيشترين
تعداد مربوط به استان گلستان با تعداد 310شركت تعاوني ميباشد.
از مجموع 919مورد تعاوني تشكيل شده تعداد 672مورد مربوط به استانهاي
گلستان ,سيستان و بلوچستان ,قزوين ,گيالن ,هرمزگان ,فارس ميباشد.
• از 919تعاوني مزبور 757تعاوني فعال (معادل ) %82و 162مورد غيرفعال
ميباشند.
• تعاونيهاي موصوف در زمينه خياطي ,بافندگي ,گلدوزي ,بسته بندي و
سورتينگ ,تهيه انواع عرقيات و ترشيجات ,سفال و سراميك ,معرقكاري,
منبتكاري ,ابريشم بافي ,نوغان داري و نيز فرش دستباف و جاجيم بافي فعاليت
دارند.
تحليل وضعيت تعاونيهاي غيرفعال
• %18از شركتهاي تعاوني تأمين نياز مشاغل خانگي غير فعال
ميباشند ،اين نسبت برابر با نسبت تعاونيهاي غيرفعال در كل
تعاونيها ميباشد .البته نسبت تعاونيهاي غيرفعال به فعال كل كشور
معادل %32بوده كه اين نسبت در تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل
خانگي %21است از نظر درصد تعاونيهاي غيرفعال به تعاونيهاي
فعال بعد از تعاونيهاي حمل ونقل (كه معادل %20است) وضعيتي
بهتر از ساير تعاونيها دارند.
وضعيت تعاونيهاي فعال و غيرفعال تأمين نياز مشاغل خانگي
تعدادكل
فعال
غيرفعال
درصدغيرفعال به فعال
درصد غيرفعال به كل
رشته
اعتبار
1830
1303
460
35
25
تامين نياز توليد كنندگان
3813
2316
909
39
24
تامين نياز صنوف خدماتي
822
431
241
56
29
تامين نياز مصرف کنندگان
9188
6718
2153
32
23
342
277
0
0
0
چند منظوره
3181
1809
507
28
16
حمل و نقل
3534
2191
433
20
12
خدمات
35862
19255
4925
26
14
صنعتي
24917
11312
5273
47
21
عمراني
3513
1144
1382
121
39
فرش دستباف
2557
1309
571
44
22
ي
كشاورز
30589
16992
5068
30
17
مسكن
23437
16467
3447
21
15
معدني
2061
1075
666
62
32
145646
82599
26035
32
18
919
757
162
21
18
تعاونيهاي نوع جديد
مجموع كل تعاونيها
تامين نياز مشاغل خانگي
دالئل ناموفق بودن برخي از تعاونيهاي تأمين نياز
مشاغل خانگي
.1تعداد اعضاء زياد (باالي 100نفر) (در مواردي كه سنخيت در نوع توليد داشته و بعد
مسافت نداشته باشند كثرت عضو مناسب است).
.2مواردي كه مربوط به گروههاي غيرشغلي بودهاند نظير رزمندگان يا دانشجويان.
ً
.3بعد مسافت بين اعضاء مثال تشكيل شده در سطح استان . . .
.4برخي از رشتههاي كشاورزي نظير دامداران ،كنف بافي و....
.5مواردي كه تنوع در توليدات و يا مواد اوليه مصرفي اعضاء داشته باشند.
ً
.6مواردي كه صرفا با هدف گرفتن تسهيالت تشكيل شدهاند نظير خود اشتغالي
.7عملكرد ادارات در برخي از شهرستانها،
وظايف وزارت تعاون در رابطه با تعاونيهاي تأمين نياز
مشاغل خانگي
الف) سازماندهي و تشكل :
•
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
در اين بخش انجام امور زير ضروري است:
ايجاد سامانه و يا استفاده از سامانههاي موجود جهت ثبت نام دارندگان مشاغل
خانگي.
ارتباط مؤثر با ستاد ساماندهي مشاغل خانگي .
كمك به تشكيل تعاونيهاي جديد متناسب با نوع فعاليت دارندگان مشاغل خانگي.
معرفي فعاليتهاي مرتبط با مشاغل خانگي برحسب نوع و پراكندگي.
كمك به ايجاد اتحاديههاي تخصص ي استاني و سراسري بر حسب گرايشهاي مختلف.
انجام مطالعات در خصوص امكانات و ظرفيت هاي بالقوه تشكيل و توسعه تعاوني
هاي خانگي ويا فاميلي در راستاي مشاغل خانگي .
تشكيل شركتهاي هلدينگ و شهركهاي مشاغل خانگي در كشور با توجه به طرحهاي
آمايش صنعتي.
ب) توانمند سازي
-1توانمند سازي مديريتي – اجرايي تعاونيها از طريق:
.1برگزاري دورههاي آموزش ي مناسب براي اعضاء مديران وبازرسان
.2اجراي برنامه هاي استقراروارتقاء مديريت كيفيت
.3استاتدارد سازي مديريت وبازرس ي.اجراي برنامه توسعه بهره وري.
.4معرفي دارندگان مشاغل خانگي و كمك به ارائه محصوالت و خدمات آنها.
.5تقويت تعاونيهاي موجود و معرفي آنها به دستگاههاي ذيربط.
.6تهيه لوايح قانوني مناسب و ارائه به دولت و ستاد ساماندهي مشاغل خانگي جهت
بهبود و اصالح فضاي كسبوكار .
.7كمك به تعاونيها در برگزاري دورههاي آموزش ي و اجراي طرحهاي پژوهش ي مربوط به
اعضاء.
-2توانمند سازي فني و حرفهاي اعضاء
با توجه به تنوع فعاليتها وگرايشهاي شغلي مشاغل خانگي توانمندسازي آنها از طريق يك
سازمان( ،وزارت تعاون و يا هردستگاه ديگري) به تنهايي ميسر نميباشد .عليهذا اقداماتي
كه در اين زمينه ميبايد توسط وزارت تعاون صورت پذيرد عبارتند از:
.1دسته بندي و سطح بندي كارجويان بر اساس گرايشهاي مورد نظر.
.2شناسايي مؤسسات و مراكز آموزش ي دولتي وغير دولتي مربوطه .
.3پيش بيني بودجه موردنياز جهت كاروزي كارجويان.
.4تخصيص بودجه از محل كمكهاي فني و اعتباري وزارت متبوع و ساير دستگاهها.
.5شناسايي اعتبارات و تسهيالت ساير دستگاهها مرتبط با كارجويان.
.6تنظيم تفاهمنامه با دستگاههاي مربوطه جهت كمك به برگزاري دورههاي آموزش ي.
-3توانمند سازي مالي
•
دارندگان مشاغل خانگي به سه نوع كمك مالي نياز دارند.
.1كمك جهت توانمندي فني و حرفهاي :پيشنهاد ميشود اين كمك از طريق
طرح اجراي كارورزي انجام گيرد .با توجه به مسئوليت وزارت تعاون در
رابطه با ساماندهي اشتغال بهتر است وزارت متبوع مسئوليت اجراء طرح
كارورزي و آموزش كليه كارجويان را نيز از نظر بودجه و مديريت در اختيار
داشته باشد .بنظر ميرسد بودجه موردنظر از محل اعتبارات مربوط به
كارورزي قابل تأمين باشد
-2كمك به خريد ابزار كار وتجهيزات :دركسب وكارهاي با نياز ابزاري در قسمت
صنايع دستي و نيز كسب و كار با گرايش انساني از قبيل آموزش نياز به
سرمايهگذاري زيادي نميباشد و با رقمي معادل سرانه هر نفر دو ميليون
ريال قابل انجام است.
در كسب و كار ابزاري با گرايش توليدي و همچنين تا حدودي مشاورهاي بطور
متوسط براي هرنفر رقمي معادل 20ميليون ريال در قالب تسهيالت براي
سرمايهگذاري مورد نياز ميباشد.
-3كمك به تأمين مواد اوليه و ساير هزينههاي جاري :اين موضوع
بستگي به نوع فعاليت و طول دوره آن از شروع توليد تا فروش و
دريافت مبلغ درآمد ناش ي از فروش دارد .اين مبلغ در قالب
تسهيالت قابل تأمين ميباشد.
پيشنهاد مينمايد براي هر يك از فعاليتها بسته مناسبي تهيه گردد .
در مورد تسهيالت بانك توسعه تعاون ميتوان با تنظيم و انعقاد تفاهم
نامه با تعاونيهاي ذيربط حسب فعاليت مرتبط جهت تجهيز منابع
و اعطاء تسهيالت اقدام نمود.
ج ) نظارت وپايش
از طريق تعاونيهاي تأمين نياز مشاغل خانگي:
•
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
تعاونيها ميتوانند در نظارت و پايش اعضاء در زمينههاي زير اقدام نمايند.
نظارت بر نحوه توزيع و مصرف تسهيالت و كمكهاي مالي
نظارت بر اجراي قراردادها و توافقنامهها
نظارت بر كيفيت محصوالت وخدمات
ارزيابي سطح مهارت و دانش مورد نياز
همكاري با دستگاههاي اجرايي در جهت اعمال نظارتهاي قانوني مربوطه
صدور گواهينامه فني و حرفهاي ( دانش ومهارت)
نظام مند كردن تسهيالت و كمكهاي مالي به اعضاء
قوانين ناظر و مرتبط با تعاونيهاي تأمين نياز
مشاغل خانگي
.1
.2
.3
.4
.5
قانون بخش تعاوني اقتصاد جمهوري اسالمي ايران
قانون نظام صنفي
قانون ساماندهي وحمايت از مشاغل خانگي
قانون اجراي اصل 44قانون اساس ي
قوانين ناظر بر فعاليت مشاغل خانگي حسب مورد
•
درحال حاضر موانع قانوني قابل مالحظهاي كه مانع از رشد و
توسعه فعاليت تعاونيهاي موجود و اعضاء آنها باشد وجود ندارد.
ماده -3موضوع فعاليت :
.1تأمين نهادههاي مورد نياز و توزيع و فروش محصوالت آنها با تأمين
حداكثر منافع اعضاء.
.2تأمين منابع مالي مورد نياز با نرخ مناسب.
.3اطالع رساني بازار ,دريافت سفارشات و انتقال آنها به اعضاء.
.4ايجاد فروشگاههاي دائمي ,نمايشگاههاي مجازي و نمايشگاههاي موسمي
داخلي و بيناملللي با مشاركت و مطابق با منافع اعضاء
.5توانمند سازي اعضاء در زمينه فني و حرفهاي و مديريتي متناسب با نياز
مشتريان.
.6كمك به افزايش كيفيت محصوالت و رفتار حرفهاي اعضاء.
.7ايجاد ِب َرند و مارك معين و انجام تبليغات مناسب و استفاده از ارزش
افزوده ناش ي از ِب َرند.
.8كمك به اعضاء در زمينههاي اداري ،مالي و حقوقي.
.9اجراي طرحهاي تحقيقات بازار و استقرار واحد R&dمشترك براي
اعضاء.
.10ارائه كمكهاي اداري وحقوقي به اعضاء.
.11انجام بيمه و ساير فعاليتهاي پشتيباني و رفاهي براي اعضاء.
.12ايجاد فضاي مناسب براي ارائه خدمات جانبي مورد نياز مشاغل خانگي
نظير سالن مشترك.
.13ايجاد روحيه همكاري و تقويت حس وفاداري و صداقت در
دارندگان مشاغل خانگي.
.14كمك به اجراي دورههاي آموزش ي عمومي و تخصص ي موردنياز
اعضاء
.15نظارتبر فعاليت و كيفيت محصوالت و مصرف تسهيالت اعطايي
به اعضاء
.16اخذ تسهيالت مناسب براي تعاوني و اعضاء از طريق عقد
تفاهمنامه با بانكها و ساير مؤسسات مالي و اعتباري
.17نظارت بر عمليات ايجاد و شكلگيري شغلي اعضاء
.18اعمال نظارتهاي قانوني واگذار شده از سوي دستگاههاي ذيربط
در چارچوب قراردادهاي منعقده
با تشكر از توجه
شما