گواهی قرض الحسنه پس انداز SQC
Download
Report
Transcript گواهی قرض الحسنه پس انداز SQC
Saving Qarzul-Hassaneh Certificate
(SQC)
نظری
مباحث
بخش اول
•
•
•
•
تحليل فقهي ربا
قرض الحسنه
اوراق قرضه غيرربوی
مباحث حقوقي اوراق قرضه غيرربوی
تمييز ربا
• اول :وامدهنده در سود و زيان فعاليت اقتصادی وامگيرنده
سهيم باشد.
• دوم :نرخ دريافت مازاد (بهره) نبايد از پيش مشخص و شرط
شود.
• سوم :گرفتن بهره در قرضهای مصرفي ربا است.
• چهارم :خريد و فروش ارز به معني تبديل پول داخلي به اسعار
خارجي ربا نيست.
قرض الحسنه
آييننامه عمليات بانكداری بدون ربا:
«قرضالحسنه عقدی است كه به موجب آن قرضدهنده
مقدار معيني از مال خود را به قرضگيرنده تمليك ميكند
كه قرضگيرنده مثل و يا در صورت امكان قيمت آن را به
قرضدهنده رد نمايد»
N
kN+N
N
A
A×N
k×N
A/k
(A/k)×(k×N)
اوراق قرضه بدون ربا
با خريد اين اوراق فرد ذيحق ميگردد تا نسبت به
ميزان خريد اوراق پس از سررسيد اول به همان
ميزان و برای همان مدت از وام بدون بهره استفاده
نمايند و در پايان ،وجه قرض گرفته شده را به صادر
كننده پرداخت نمايند.
اين اوراق به قيمت اسمي معين در سامانه سيستم
تسويه اوراق بهادار غير ربوی(( )NSSSSبازار اوليه)
به منظور فروش به روش مزايدهای كه فاقد قيمت
پايه باشد انتشار مييابد
)Non-Usury Scripless Security Settlement System (NSSSS
اشاره معنوی آيه« :
» صحت عملياتي اوراق قرضه بدون ربا را
تأييد ميكند.
» رأس مال در سررسيد اول
طبق «
برگردانده ميشود و برای اينكه «
» نيز واقع شود به همان ميزان و مدتي كه
مقرض قرض داده ،قرض ميگيرد كه كامالً منطبق با
مفهوم اين آيه ميباشد.
•
•
•
•
•
•
عقد قرض
عقد بيع
عقود اذنيه (وكالت ،عاريه و وديعه)
عقد هبه
عقد معاوضه
قرارداد
• «عقد قرض زماني» بموجب آن احد طرفين مقدار معيني از مال
خود را بطرف ديگر تمليك ميكند كه طرف مزبور مثل آن را از
حيث مقدار و جنس و وصف در زمان مؤجل رد نمايد و در صورت
تعذر رد ،مثل قيمت يوم الرد را بدهد.
• «عقد معاوضة زماني»« :به موجب آن ،يكي از طرفين مالي ميدهد
به عوض مال مؤجل ديگر كه از طرف ديگر اخذ ميكند بدون
مالحظة اينكه يكي از عوضين مبيع و ديگری ثمن باشد»
بخش اول
مباحث اجرائي
گواهي قرض الحسنه پس انداز
تعريف گواهي قرض الحسنه پسانداز
اوراق ديجيتال بهاداری است كه براساس قرارداد قرض
بدون بهره به درخواست سپردهگذار توسط بانك منتشر
ميشود و بموجب آن ،ناشر اوراق بميزان ارزش اسمي
آن به دارنده گواهي بدهكار است و بايد در سررسيد به
دارندة گواهي بپردازد .از طرف ديگر ناشر متعهد
ميشود تا به همان ميزان و برای همان مدت كه از
خريدار گواهي ،قرض گرفته است (يا تركيبي از زمان و
مبلغ را اختيار كند كه حاصل ضرب زمان در مبلغ
مساوی همين حاصلضرب برای ميزان و مبلغ قرض در
خريد گواهي باشد) به دارنده گواهي قرض بدهد.
خروج از مسئلة «سپرده وامخواه»
در گواهي قرض الحسنه پسانداز هيچگونه منفعت
مازادی از قرض گيرنده اخذ نخواهد شد.
گواهي قرض الحسنه پسانداز به يك تعبير نوعي
بيع شرط است و به تعبيری ديگر نوعي معاوضة
زماني است و به تعبيری ديگر نوعي قرض مؤجل
است كه عوضي برای آن در نظر گرفته نميشود.
قالب سپرده پس انداز ويژه
سپرده گذار براساس قرار داد و در
قالب سپرده پس انداز ويژه ،منابع
مالي خود را نزد بانك قرار داده و
گواهي قرض الحسنه پسانداز
دريافت مي نمايد.
معامله گواهي قرض الحسنه پس انداز
اشخاص حقيقي يا حقوقي ميتوانند
گواهي قرض الحسنه پس انداز را در
بازار ثانويه خريداری و يا بفروشند.
سررسيد اول
دارنده گواهي در سررسيد اول از حق دريافت وام
برخوردار مي شود.
• گواهي توسط مشتری به بانك برگردانده مي شود و
وجه سپرده خود و همزمان وام مربوط را دريافت
ميكند .در اين زمان وثايق و تضمينات الزم جهت
اعطای وام اخذ ميشود.
• در صورت عدم اخذ وام گواهي در سررسيد اول باطل
مي شود و ضمن محفوظ بودن حق وام گواهي جديدی
به نام دارنده صادر ميگردد.
دوران فترت
دوران فترت از ابتدای سررسيد اول شروع
ميگردد و به مدت 5سال همچنان حق دارنده
گواهي محفوظ مانده و مي تواند ظرف اين مدت
به شعب بانك مراجعه و وام خود را دريافت
نمايد.
دوره فترت در صورت درخواست مشتری و تائيد
بانك ،در سال پنجم قابل تمديد خواهد بود.
سررسيد دوم
وام گيرنده با پرداخت قرض خود به بانك و تسويه حساب
نهايي ،عمليات گواهي قرض الحسنه پس انداز را خاتمه
ميدهد و وثايق و تضمينات خود را آزاد مينمايد.
كاربردهای گواهي قرض الحسنه پسانداز
ابزار مالي جديد در سطوح بانكداری مركزی ،بانكداری تجاری و
خرده بانكداری و جايگزين ابزار ربوی اوراق قرضه
-1تامين مالي بخش های مختلف دولتي و خصوصي
-2تامين سرمايه خرد افراد كم درآمد
-3فعاليت های افراد و موسسات خيريه
-4ابزار سياست مالي
-5ابزار سياست پولي
-6جايگزين ابزار ربوی در بازار سرمايه
-7بعنوان ضمانت بانكي و وثيقه
-8درجه باالی نقدينگي
فرآيند گواهي قرض الحسنه پسانداز
• سپرده گذار به يكي از شعب بانك يا پورتال اينترنتي مراجعه مينمايد.
• كليه مدارک الزم مشابه مدارک وام در قرض الحسنه پس انداز ويژه مي باشد
• نوع تسهيالت ،قرض الحسنه ضروری است.
• ميزان كارمزد هنگام اعطای تسهيالت برابر %4تسهيالت قرض الحسنه است.
• رقم اسمي گواهي 10ميليون ريال با دو نوع سررسيد 6ماهه و يكساله است.
• دارنده گواهي ميتواند آن را به فرد ديگر واگذار يا در بازار ثانويه بفروشد.
• خريد و فروش گواهي در بازار ثانويه در شبكه اينترنتي بانك صورت ميگيرد.
• بانك از بابت خريد و فروش گواهي به ميزان % 0/ 25كارمزد دريافت مي نمايد.
گزينههای بازپرداخت وام
X
X
T
T
2X
T/2
X/2
2T
2X
T
X
2T
4X
T/2
سازمان پيشنهادی بانك
15
15
سازمان اداره اعتبارات و حقوقي
پرسنل پيشنهادی اداره اعتبارات و حقوقي
رئيس رئيس دايره كارشناس متصدی امور پيشخدمت جمع پرسنل
حوزه رياست
1
1
1
3
دايره اعتبارات
1
3
4
دايره حقوقي و وصول مطالبات
1
1
2
دايره ارزی
1
جمع
1
3
1
4
1
1
10
•
•
•
•
•
•
•
•
•
فروض
نرخ بهره وام در شبكه بانكي%18 :
نرخ بهره سپرده يكساله%14 :
نرخ بهره سپرده كوتاهمدت (كمتر از يكسال)%8 :
گواهي قرض الحسنه پسانداز 10 :ميليون ريالي
گواهي قرض الحسنه پسانداز :يكساله
نرخ كارمزد تسهيالت قرض الحسنه%4 :
زمان
قرض الحسنه پسانداز
نرخ بازدهي قيمت گواهي
قرض الحسنه پسانداز
سپردهگذاری در بانكهای تجاری
نرخ بازدهي ناشي از سپردهگذاری تفاوت نرخهای بازدهي در
دو نوع سرمايهگذاری D
يكساله يا كوتاه مدت
ماه 1
0.0%
14.0%
-14.0%
ماه 2
1.2%
7.3%
-6.2%
ماه 3
2.3%
6.7%
-4.3%
ماه 4
3.5%
6.0%
-2.5%
ماه 5
4.7%
5.3%
-0.7%
ماه 6
5.8%
4.7%
1.2%
ماه 7
7.0%
4.0%
3.0%
ماه 8
8.2%
3.3%
4.8%
ماه 9
9.3%
2.7%
6.7%
ماه 10
10.5%
2.0%
8.5%
ماه 11
11.7%
1.3%
10.3%
ماه 12
12.8%
0.7%
12.2%
ماه 13
14%
0%
14.0%
14.0%
12.0%
10.0%
8.0%
6.0%
4.0%
2.0%
0.0%
ماه 1
ماه 2
ماه 3
ماه 4
ماه 5
ماه 6
ماه 7
ماه 8
ماه 9
ماه 10
ماه 11
ماه 12
نرخ بهره ناشي از سپردهگذاری بلند مدت يا كوتاه مدت
ماه 13
نرخ بازدهي قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز
زمان
نرخ بازدهي قيمت گواهي
قرض الحسنه پسانداز
تفاوت قيمت گواهي قرض
قيمت گواهي قرض الحسنه
الحسنه پسانداز در بازار
پسانداز در بازار ثانويه (ريال)
ثانويه با قيمت اسمي (ريال)
ماه 1
0.0%
10,000,000
0
ماه 2
1.2%
10,116,667
116,667
ماه 3
2.3%
10,233,333
233,333
ماه 4
3.5%
10,350,000
350,000
ماه 5
4.7%
10,466,667
466,667
ماه 6
5.8%
10,583,333
583,333
ماه 7
7.0%
10,700,000
700,000
ماه 8
8.2%
10,816,667
816,667
ماه 9
9.3%
10,933,333
933,333
ماه 10
10.5%
11,050,000
1,050,000
ماه 11
11.7%
11,166,667
1,166,667
ماه 12
12.8%
11,283,333
1,283,333
ماه 13
14%
11,400,000
1,400,000
Millions
12
10
8
6
4
2
0
ماه 1
ماه 2
ماه 3
ماه 4
ماه 5
ماه 6
ماه 7
ماه 8
ماه 9
ماه 10
ماه 11
ماه 12
ماه 13
تفاوت قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز در بازار ثانويه با قيمت اسمي (ريال)
قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز در بازار ثانويه
500
400
300
200
100
0
34
31
28
25
22
19
16
13
10
7
4
1
-100
-200
-300
مصارف خروجي
منابع ورودی
خالص
250%
200%
150%
100%
50%
0%
1
5
9
13
17
21
25
29
33
•
•
•
•
پورتال اطالع رساني
ثبت نام و عضويت
پيشنهاد خريد /فروش گواهي
ثبت و استعالم
پورتال گواهي قرض الحسنه پس انداز
• اطالع رساني درخصوص گواهي ها
– قيمت اسمي گواهي
– قيمت پيشنهادی فروش
– مدت زمان سررسيد گواهي
– مالك گواهي
• اطالع رساني در مورد طرح و نحوه كار كردن با پورتال
مراحل ورود به پورتال بازار اوليه
گواهي قرض الحسنه پس انداز
.1
.2
.3
.4
.5
مراجعه به شعب و يا پورتال
تكميل فرم درخواست عضويت پورتال
معرفي يك حساب در سامانه شتاب
تكميل وتاييد فرمهای مربوطه
مراجعه مشتری به بخش ثبت نام وعضويت در پورتال
مراحل پيشنهاد خريد گواهي قرض الحسنه
پس اندازدر بازار اوليه
.1ورود به بخش خريدگواهي
.2ورود به پورتال
.3تكميل وتاييد فرم پذيرش شرايط ومقررات خريد گواهي
.4انتخاب گواهي ها بر اساس مبلغ پيشنهادی ،نوع گواهي(سررسيد شش ماهه و يك ساله)
.5تاييد
.6نمايش كليه انتخابهای مشتری و جمع مبلغ خريدها و تائيديه نهايي
.7نمايش صفحه خريد اينترنتي و راهنمايي مشتری جهت واريز وجه به شماره حساب مورد
نظر
.8كنترل وجه واريزی با مجموع قيمتهای ارائه شده و نمايش پيغامهای مربوطه
.9برداشت كل مبلغ گواهي از خريدار و ثبت مالكيت گواهي به خريدار
.10ذخيره اطالعات خريد جديد در ليست خريدهای مشتری
.11اطالع رساني(ارسال SMSو يا )Emailجهت مطلع نمودن مشتری از نتيجه خريد
مراحل ورود به پورتال بازارثانويه
گواهي قرض الحسنه پس انداز
.1
.2
.3
.4
.5
.6
مراجعه به شعب و يا پورتال
تكميل فرم درخواست عضويت پورتال
تعيين نوع عمليات پورتال (خريد/فروش/هردو)
معرفي يك حساب در سامانه شتاب
تكميل وتاييد فرمهای مربوطه
مراجعه مشتری به بخش ثبت نام وعضويت در پورتال
مراحل پيشنهاد خريد گواهي قرض الحسنه
پس اندازدر بازار ثانويه
.1ورود به بخش خريدگواهي
.2ورود به پورتال
.3تكميل وتاييد فرم پذيرش شرايط ومقررات خريد گواهي
.4بررسي وضعيت پيشنهادات فروش گواهي ها
.5انتخاب گواهي ها بر اساس مبلغ پيشنهادی ،نوع گواهي(سررسيد شش ماهه و يك ساله)
.6ارائه پيشنهاد قيمت جديد
.7تاييد
.8نمايش كليه انتخابهای مشتری و جمع مبلغ خريدها و تائيديه نهايي
.9نمايش صفحه خريد اينترنتي و راهنمايي مشتری جهت واريز وجه به شماره حساب مورد
نظر
.10برداشت كل مبلغ گواهي از خريدار و ثبت مالكيت گواهي به خريدار
.11ذخيره اطالعات خريد جديد در ليست خريدهای مشتری
.12اطالع رساني(ارسال SMSو يا )Emailجهت مطلع نمودن مشتری از نتيجه خريد
مراحل پيشنهاد فروش گواهي ها در پورتال
بازار ثانويه
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
ورود به بخش فروش گواهي
ورود به پورتال
نمايش گواهي های قابل فروش مالك
انتخاب گواهي های نمايش داده شده در مرحله قبل
تعيين حداقل مبلغ فروش ،زمان پايان مهلت فروش و ...
تاييد اطالعات و ارسال
ذخيره اطالعات فروش در ليست گواهي های فروخته شده مشتری
اطالع رساني(ارسال SMSو يا )Emailجهت مطلع نمودن مشتری از
نتيجه پيشنهاد
تكميل خريد/فروش گواهي در پورتال گواهي
قرض الحسنه
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
انتخاب باالترين قيمت پيشنهاد شده درپايان روزكاری يا پس ازمهلت
تعيين شده ازسوی فروشنده
شناسايي خريدارگواهي با استفاده ازكدكاربری ثبت شده در مرحله
خريد
برداشت كل مبلغ گواهي معامله شده بعالوه كارمزد از خريدار و واريز
آن پس از كسر كارمزد به فروشنده
ثبت مالك جديد گواهي
ثبت گواهي جديد در ليست خريد های مشتری
اطالع رساني(ارسال SMSو يا )Emailجهت مطلع نمودن
خريدار/فروشنده از نتيجه فروش
به روز رساني سامانه
مراحل استعالم مالكيت
گواهي قرض الحسنه پس انداز در پورتال
.1ورود به بخش استعالم
.2وارد نمودن شماره سريال گواهي
.3وارد نمودن نام و كد كاربری مالك گواهي
برآورد اوليه برای پياده سازی نرمافزار
رديف
زمان
عملكرد
1
طراحي
1الي 2ماه
2
برنامه نويسي
5الي 7ماه
3
مديريت بانك اطالعاتي
1ماه
4
گرافيست
15روز
مجموع
بيش از 7ماه
ثبتهای حسابداری
•
•
•
•
مرحله -1افتتاح حساب سپرده قرض الحسنه ويژه معادل
مبلغ دريافتي از مشتری
مرحله -2شناسايي تعهد بانك در قبال اخذ سپرده فوق به
ميزان برآورد حداكثر تعهد ايجاد شده برای بانك در قبال
اخذ سپرده
مرحله -3چنانچه مشتری مايل باشد حق امتياز گواهي
قرض الحسنه پس انداز خود را به شخص ديگری بفروشد،
كارمزد مربوطه طبق تعرفه تعيين شده در حسابها ثبت
ميگردد.
مرحله -4در مواقعي كه مشتری بخواهد از حق امتياز
دريافتي استفاده نموده و تسهيالت دريافت نمايد ،مطابق با
ثبت ذيل در حسابها منعكس ميشود.
اجرا
• با استناد به بند 3ماده 6از فصل اول اساسنامه بانك قرض الحسنه
مهر ايران مصوب مجمع عمومي فوقالعاده 20/3/1378كه در
تاريخ 16/5/87در اداره ثبت شركتها ثبت شده و به تأييد بانك
مركزی رسيده صراحت دارد كه بانك ميتواند اقدام به صدور
گواهي و قبض دربارة انواع سپردههای قرض الحسنه بنمايد.
• بند 9همين ماده «ارائة انواع خدمات قرض الحسنه بانكي در
چارچوب قوانين و مقررات مربوطه» را برای بانك مجاز دانسته
• بند 15همين ماده «تأمين مالي در چارچوب تسهيالت قرض
الحسنه با رعايت ضوابط و مقررات مربوطه» را برای بانك تجويز
نموده است.
اجرا
• بانك قرض الحسنه بر اساس ماده 25تصويبنامة هيئت وزيران
«دستورالعمل تأسيس و فعاليت بانكهای قرض الحسنه و نظارت بر
آنها» ميتواند در قالب افتتاح حساب قرض الحسنه ويژه طبق
شرايط و ضوابط حساب قرض الحسنه ويژه مصوب هفتصد و نهمين
جلسه مورخ 3/6/1369شورای پول و اعتبار مبادرت نمايد.
• در ارتباط با ايجاد سامانه خريد و فروش بند 9ماده 12فصل
چهارم بسته سياستي -نظارتي شبكه بانكي كشور در سال 1389
«راه اندازی سامانه خريد و فروش اوراق مشاركت و گواهي
سپرده الكترونيكي ،سيستم انتقال وجوه بين بانكي و پرداخت
چكهای بين بانكي» پيشبيني شده است.
اقدامات الزم
•
•
•
•
•
•
ارسال نامه و متن گزارش تفصيلي گواهي قرض الحسنه
پسانداز به مسؤلين سياسي ،اقتصادی ،مقامات پولي و مالي
تشكيل جلسه با مقامات مسؤول
برگزاری همايشهای نيمروزه و دعوت از مقامات
نوشتن نرم افزار
تبليغات رسانهای
آموزش پرسنل
با تشكر
بيژن بيدآباد
http://www.bidabad.com
[email protected]