Transcript گواهي قرض الحسنه پسانداز Saving Qarzul-Hassaneh Certificate ) (SQC از ابزارهای مالي بانکداری راستین بیژن بیدآباد

‫گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫‪Saving Qarzul-Hassaneh Certificate‬‬
‫)‪(SQC‬‬
‫از ابزارهای مالي بانکداری راستین‬
‫بیژن بیدآباد‬
‫همکاران طرح‬
‫ساسان گلباز‬
‫بیژن بیدآباد‬
‫امیرعباس سیاهپوش‬
‫مهتاب میرزایي قاضي‬
‫زینب غالمي‬
‫سمیه الجبوری‬
‫شهرام اکبر زاده‬
‫امیر شمس‬
‫امیر شریفي‬
‫عضو هیئت مدیره‬
‫مدیر پروژه‪ ،‬طراح و مشاور‬
‫اداره سازمان و تحقیقات‬
‫اداره سازمان و تحقیقات‬
‫اداره حسابداری و بودجه‬
‫اداره حوزه مدیریت‬
‫اداره فن آوری اطالعات و ارتباطات‬
‫شعبه کارگر جنوبي‬
‫شعبه شهید بهشتي کرج‬
‫اوراق قرضه بدون ربا‬
‫‪ ‬با خريد اين اوراق فرد ذيحق ميگردد تا نسبت به ميزان‬
‫خريد اوراق پس از سررسيد اول به همان ميزان و براي‬
‫همان مدت از وام بدون بهره استفاده نمايند و در پايان‪،‬‬
‫وجه قرض گرفته شده را به صادر كننده پرداخت نمايند‪.‬‬
‫‪ ‬اين اوراق به قيمت اسمي معين در سامانه بازار گواهي‬
‫راستين (بازار اوليه) به منظور فروش به روش مزايدهاي‬
‫كه فاقد قيمت پايه باشد انتشار مييابد‪.‬‬
‫‪ ‬اشخاص حقيقي يا حقوقي ميتوانند گواهي قرض الحسنه‬
‫پس انداز را در بازار ثانويه گواهي راستين خريداري و يا‬
‫بفروشند‪.‬‬
‫اوراق قرضه بدون ربا‬
N
kN+N
N
A
A×N
k×N
A/k
(A/k)×(k×N)
‫تعريف گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫اوراق ديجيتال بهاداري است كه به درخواست‬
‫سپردهگذار توسط بانك منتشر ميشود و بموجب آن‪،‬‬
‫ناشر اوراق بميزان ارزش اسمي آن به دارنده گواهي‬
‫بدهکار است و بايد در سررسيد به دارندة گواهي‬
‫بپردازد‪ .‬از طرف ديگر ناشر متعهد ميشود تا به همان‬
‫ميزان و براي همان مدت كه از خريدار گواهي‪ ،‬قرض‬
‫گرفته است (يا تركيبي از زمان و مبلغ را اختيار كند كه‬
‫حاصل ضرب زمان در مبلغ مساوي همين حاصلضرب‬
‫براي ميزان و مبلغ قرض در خريد گواهي باشد) به‬
‫دارنده گواهي قرض بدهد‪.‬‬
‫خروج از مسئلة «سپرده وامخواه»‬
‫آييننامه عمليات بانکداري بدون ربا‪« :‬قرضالحسنه عقدي است كه به‬
‫موجب آن قرضدهنده مقدار معيني از مال خود را به قرضگيرنده‬
‫تمليك ميكند كه قرضگيرنده مثل و يا در صورت امکان قيمت آن را به‬
‫قرضدهنده رد نمايد»‬
‫در گواهي قرض الحسنه پسانداز هيچگونه منفعت مازادي از قرض‬
‫گيرنده اخذ نخواهد شد‪.‬‬
‫گواهي قرض الحسنه پسانداز بيع شرط است و به تعبيري ديگر نوعي‬
‫معاوضة زماني است‪.‬‬
‫سپرده گذار براساس قرار داد و در قالب سپرده پسانداز ويژه‪،‬‬
‫منابع مالي خود را نزد بانك قرار داده و گواهي قرض الحسنه‬
‫پسانداز دريافت مينمايد‪.‬‬
‫سررسيد اول و دوم‬
‫دارنده گواهي در سررسيد اول از حق دريافت وام برخوردار ميشود‪.‬‬
‫• گواهي توسط مشتري به بانك برگردانده مي شود و وجه سپرده‬
‫خود و همزمان وام مربوط را دريافت ميكند‪ .‬در اين زمان وثايق و‬
‫تضمينات الزم جهت اعطاي وام اخذ ميشود‪.‬‬
‫• در صورت عدم اخذ وام گواهي در سررسيد اول باطل مي شود و‬
‫ضمن محفوظ بودن حق وام گواهي جديدي به نام دارنده صادر‬
‫ميگردد‪.‬‬
‫• در سررسيد دوم وام گيرنده با پرداخت قرض خود به بانك و تسويه‬
‫حساب نهايي‪ ،‬عمليات گواهي قرض الحسنه پس انداز را خاتمه‬
‫ميدهد و وثايق و تضمينات خود را آزاد مينمايد‪.‬‬
‫دوران فترت‬
‫دوران فترت از ابتداي سررسيد اول شروع‬
‫ميگردد و به مدت ‪ 5‬سال همچنان حق دارنده‬
‫گواهي محفوظ مانده و مي تواند ظرف اين مدت‬
‫به شعب بانك مراجعه و وام خود را دريافت‬
‫نمايد‪.‬‬
‫دوره فترت در صورت درخواست مشتري و تائيد‬
‫بانك‪ ،‬در سال پنجم قابل تمديد خواهد بود‪.‬‬
‫كاربردهاي گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫ابزار مالي جديد در سطوح بانکداري مركزي‪ ،‬بانکداري تجاري و‬
‫خرده بانکداري و جايگزين ابزار ربوي اوراق قرضه‬
‫‪ -1‬تامين مالي بخش هاي مختلف دولتي و خصوصي‬
‫‪ -2‬تامين سرمايه خرد افراد كم درآمد‬
‫‪ -3‬فعاليت هاي افراد و موسسات خيريه‬
‫‪ -4‬ابزار سياست مالي‬
‫‪ -5‬ابزار سياست پولي‬
‫‪ -6‬جايگزين ابزار ربوي در بازار سرمايه‬
‫‪ -7‬بعنوان ضمانت بانکي و وثيقه‬
‫‪ -8‬درجه باالي نقدينگي‬
‫فرآيند گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫• سپرده گذار به يکي از شعب بانك يا پورتال اينترنتي مراجعه مينمايد‪.‬‬
‫• كليه مدارک الزم مشابه مدارک وام در قرض الحسنه پس انداز ويژه مي باشد‬
‫• نوع تسهيالت‪ ،‬قرض الحسنه ضروري است‪.‬‬
‫• ميزان كارمزد هنگام اعطاي تسهيالت برابر ‪ %4‬تسهيالت قرض الحسنه است‪.‬‬
‫• رقم اسمي گواهي ‪ 10‬ميليون ريال با دو نوع سررسيد ‪ 6‬ماهه و يکساله است‪.‬‬
‫• دارنده گواهي ميتواند آن را به فرد ديگر واگذار يا در بازار ثانويه بفروشد‪.‬‬
‫• خريد و فروش گواهي در بازار ثانويه در شبکه اينترنتي بانك صورت ميگيرد‪.‬‬
‫• بانك از بابت خريد و فروش گواهي به ميزان ‪ % 0/ 25‬كارمزد دريافت مي نمايد‪.‬‬
‫گزينههاي بازپرداخت وام‬
‫شرح‬
‫مبلغ‬
‫‪X‬‬
‫‪X‬‬
‫مدت‬
‫‪T‬‬
‫‪T‬‬
‫دفعتا‬
‫ب‬
‫‪2X‬‬
‫‪T/2‬‬
‫دفعتا‬
‫ج‬
‫‪X/2‬‬
‫‪2T‬‬
‫دفعتا‬
‫د‬
‫‪2X‬‬
‫‪T‬‬
‫اقساط مساوی‬
‫هـ‬
‫‪X‬‬
‫‪2T‬‬
‫اقساط مساوی‬
‫و‬
‫‪4X‬‬
‫‪T/2‬‬
‫اقساط مساوی‬
‫الف‬
‫نوع اقساط‬
‫حدود قیمت گواهي قرض الحسنه پسانداز در‬
‫بازار ثانویه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فروض‬
‫نرخ بهره وام در شبکه بانکي‪%18 :‬‬
‫نرخ بهره سپرده يکساله‪%14 :‬‬
‫نرخ بهره سپرده كوتاهمدت (كمتر از يکسال)‪%8 :‬‬
‫گواهي قرض الحسنه پسانداز‪ 10 :‬ميليون ريالي‬
‫گواهي قرض الحسنه پسانداز‪ :‬يکساله‬
‫نرخ كارمزد تسهيالت قرض الحسنه‪%4 :‬‬
‫زمان‬
‫قرض الحسنه پسانداز‬
‫نرخ بازدهي قيمت گواهي‬
‫قرض الحسنه پسانداز‬
‫سپردهگذاري در بانکهاي تجاري‬
‫نرخ بازدهي ناشي از سپردهگذاري تفاوت نرخهاي بازدهي در‬
‫دو نوع سرمايهگذاري ‪D‬‬
‫يکساله يا كوتاه مدت‬
‫ماه ‪1‬‬
‫‪0.0%‬‬
‫‪14.0%‬‬
‫‪-14.0%‬‬
‫ماه ‪2‬‬
‫‪1.2%‬‬
‫‪7.3%‬‬
‫‪-6.2%‬‬
‫ماه ‪3‬‬
‫‪2.3%‬‬
‫‪6.7%‬‬
‫‪-4.3%‬‬
‫ماه ‪4‬‬
‫‪3.5%‬‬
‫‪6.0%‬‬
‫‪-2.5%‬‬
‫ماه ‪5‬‬
‫‪4.7%‬‬
‫‪5.3%‬‬
‫‪-0.7%‬‬
‫ماه ‪6‬‬
‫‪5.8%‬‬
‫‪4.7%‬‬
‫‪1.2%‬‬
‫ماه ‪7‬‬
‫‪7.0%‬‬
‫‪4.0%‬‬
‫‪3.0%‬‬
‫ماه ‪8‬‬
‫‪8.2%‬‬
‫‪3.3%‬‬
‫‪4.8%‬‬
‫ماه ‪9‬‬
‫‪9.3%‬‬
‫‪2.7%‬‬
‫‪6.7%‬‬
‫ماه ‪10‬‬
‫‪10.5%‬‬
‫‪2.0%‬‬
‫‪8.5%‬‬
‫ماه ‪11‬‬
‫‪11.7%‬‬
‫‪1.3%‬‬
‫‪10.3%‬‬
‫ماه ‪12‬‬
‫‪12.8%‬‬
‫‪0.7%‬‬
‫‪12.2%‬‬
‫ماه ‪13‬‬
‫‪14%‬‬
‫‪0%‬‬
‫‪14.0%‬‬
‫‪14.0%‬‬
‫‪12.0%‬‬
‫‪10.0%‬‬
‫‪8.0%‬‬
‫‪6.0%‬‬
‫‪4.0%‬‬
‫‪2.0%‬‬
‫‪0.0%‬‬
‫ماه ‪1‬‬
‫ماه ‪2‬‬
‫ماه ‪3‬‬
‫ماه ‪4‬‬
‫ماه ‪5‬‬
‫ماه ‪6‬‬
‫ماه ‪7‬‬
‫ماه ‪8‬‬
‫ماه ‪9‬‬
‫ماه ‪10‬‬
‫ماه ‪11‬‬
‫ماه ‪12‬‬
‫نرخ بهره ناشي از سپردهگذاري بلند مدت يا كوتاه مدت‬
‫ماه ‪13‬‬
‫نرخ بازدهي قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫زمان‬
‫نرخ بازدهي قيمت گواهي‬
‫قرض الحسنه پسانداز‬
‫تفاوت قيمت گواهي قرض‬
‫قيمت گواهي قرض الحسنه‬
‫الحسنه پسانداز در بازار‬
‫پسانداز در بازار ثانويه (ريال)‬
‫ثانويه با قيمت اسمي (ريال)‬
‫ماه ‪1‬‬
‫‪0.0%‬‬
‫‪10,000,000‬‬
‫‪0‬‬
‫ماه ‪2‬‬
‫‪1.2%‬‬
‫‪10,116,667‬‬
‫‪116,667‬‬
‫ماه ‪3‬‬
‫‪2.3%‬‬
‫‪10,233,333‬‬
‫‪233,333‬‬
‫ماه ‪4‬‬
‫‪3.5%‬‬
‫‪10,350,000‬‬
‫‪350,000‬‬
‫ماه ‪5‬‬
‫‪4.7%‬‬
‫‪10,466,667‬‬
‫‪466,667‬‬
‫ماه ‪6‬‬
‫‪5.8%‬‬
‫‪10,583,333‬‬
‫‪583,333‬‬
‫ماه ‪7‬‬
‫‪7.0%‬‬
‫‪10,700,000‬‬
‫‪700,000‬‬
‫ماه ‪8‬‬
‫‪8.2%‬‬
‫‪10,816,667‬‬
‫‪816,667‬‬
‫ماه ‪9‬‬
‫‪9.3%‬‬
‫‪10,933,333‬‬
‫‪933,333‬‬
‫ماه ‪10‬‬
‫‪10.5%‬‬
‫‪11,050,000‬‬
‫‪1,050,000‬‬
‫ماه ‪11‬‬
‫‪11.7%‬‬
‫‪11,166,667‬‬
‫‪1,166,667‬‬
‫ماه ‪12‬‬
‫‪12.8%‬‬
‫‪11,283,333‬‬
‫‪1,283,333‬‬
‫ماه ‪13‬‬
‫‪14%‬‬
‫‪11,400,000‬‬
‫‪1,400,000‬‬
‫‪Millions‬‬
‫‪12‬‬
‫‪10‬‬
‫‪8‬‬
‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0‬‬
‫ماه ‪1‬‬
‫ماه ‪2‬‬
‫ماه ‪3‬‬
‫ماه ‪4‬‬
‫ماه ‪5‬‬
‫ماه ‪6‬‬
‫ماه ‪7‬‬
‫ماه ‪8‬‬
‫ماه ‪9‬‬
‫ماه ‪10‬‬
‫ماه ‪11‬‬
‫ماه ‪12‬‬
‫ماه ‪13‬‬
‫تفاوت قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز در بازار ثانويه با قيمت اسمي (ريال)‬
‫قيمت گواهي قرض الحسنه پسانداز در بازار ثانويه‬
‫جریان وجوه گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫‪500‬‬
‫‪400‬‬
‫‪300‬‬
‫‪200‬‬
‫‪100‬‬
‫‪0‬‬
‫‪34‬‬
‫‪31‬‬
‫‪28‬‬
‫‪25‬‬
‫‪22‬‬
‫‪19‬‬
‫‪16‬‬
‫‪13‬‬
‫‪10‬‬
‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-100‬‬
‫‪-200‬‬
‫‪-300‬‬
‫مصارف خروجي‬
‫منابع ورودي‬
‫خالص‬
‫جریان وجوه گواهي قرض الحسنه پسانداز‬
‫با سرمایهگذاری مجدد‬
‫نسبت درآمد به یك گواهي قرض الحسنه پس انداز‬
‫‪250%‬‬
‫‪200%‬‬
‫‪150%‬‬
‫‪100%‬‬
‫‪50%‬‬
‫‪0%‬‬
‫‪33‬‬
‫‪29‬‬
‫‪25‬‬
‫‪21‬‬
‫‪17‬‬
‫‪13‬‬
‫‪9‬‬
‫‪5‬‬
‫نسبت درآمد به یك گواهي قرض الحسنه پس انداز‬
‫‪1‬‬
‫بازار اولیه و بازار ثانویه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫پورتال اطالع رساني‬
‫ثبت نام و عضويت‬
‫پيشنهاد خريد‪ /‬فروش گواهي‬
‫ثبت و استعالم‬
‫مراحل استعالم مالکيت‬
‫گواهي قرض الحسنه پس انداز در پورتال‬
‫‪ .1‬ورود به بخش استعالم‬
‫‪ .2‬وارد نمودن شماره سريال گواهي‬
‫‪ .3‬وارد نمودن نام و كد كاربري مالك گواهي‬
‫اجرا‬
‫• با استناد به بند ‪ 3‬ماده ‪ 6‬از فصل اول اساسنامه بانك قرض الحسنه‬
‫مهر ايران مصوب مجمع عمومي فوقالعاده ‪ 20/3/1378‬كه در‬
‫تاريخ ‪ 16/5/87‬در اداره ثبت شركتها ثبت شده و به تأييد بانك‬
‫مركزي رسيده صراحت دارد كه بانك ميتواند اقدام به صدور‬
‫گواهي و قبض دربارة انواع سپردههاي قرض الحسنه بنمايد‪.‬‬
‫• بند ‪ 9‬همين ماده «ارائة انواع خدمات قرض الحسنه بانکي در‬
‫چارچوب قوانين و مقررات مربوطه» را براي بانك مجاز دانسته‬
‫• بند ‪ 15‬همين ماده «تأمين مالي در چارچوب تسهيالت‬
‫قرضالحسنه با رعايت ضوابط و مقررات مربوطه» را براي بانك‬
‫تجويز نموده است‪.‬‬
‫اجرا‬
‫• بانك قرض الحسنه بر اساس ماده ‪ 25‬تصويبنامة هيئت وزيران‬
‫«دستورالعمل تأسيس و فعاليت بانکهاي قرض الحسنه و نظارت بر‬
‫آنها» ميتواند در قالب افتتاح حساب قرض الحسنه ويژه طبق‬
‫شرايط و ضوابط حساب قرض الحسنه ويژه مصوب هفتصد و نهمين‬
‫جلسه مورخ ‪ 3/6/1369‬شوراي پول و اعتبار مبادرت نمايد‪.‬‬
‫• در ارتباط با ايجاد سامانه خريد و فروش بند ‪ 9‬ماده ‪ 12‬فصل‬
‫چهارم بسته سياستي‪ -‬نظارتي شبکه بانکي كشور در سال ‪1389‬‬
‫«راه اندازي سامانه خريد و فروش اوراق مشاركت و گواهي‬
‫سپرده الکترونيکي‪ ،‬سيستم انتقال وجوه بين بانکي و پرداخت‬
‫چکهاي بين بانکي» پيشبيني شده است‪.‬‬
‫با تشکر‬
‫بيژن بيدآباد‬
http://www.bidabad.com
[email protected]