Transcript جعل
بسم هللا الرحمن الرحیم جعل اسناد و راههاي مقابله با آن مسعود قلي زاده كارشناس ارشد حقوق عمومي تعريف سند درمعناى لغوى: سند را همان تكیه گاه ،آنچه پشت به آن دهند و یا هر چیزى كه بتوان به آن استناد جست و قابل اعتماد باشد ،گویند. در فرهنگ ادارى : به طور كلى ،سند ،حاصل خدمت و فعالیتى است كه افرادو سازمان هاى مختلف ،به صورت نوشته یا اشكال مختلف دیگر ،با رعایت موازین و مقررات ،تهیه و تنظیم كرده ا ند ،و براى مراجعات بعدى نگه داشته ا ند. بنا به تعريف معاون پيشين اسناد ملي: سند ،هرگونه اطالعاتي است كه دردستگاه دولتي تولید شود یا به آن برسد و به طور دائمي در تصرف دولت باشد و از نظر قضائي ،سیاسي ،اجتماعي،هنری و تاریخي ،ارزش نگهداری داشته باشد. در قوانین مدني ایران: سند ،عبارت است از هر نوشته كه در مقام دعوا یا دفاع ،قابل استناد و وسیلة اثبات باشد. انواع اسناد سند بر چند نوع است: -1سند در وجه حامل :نوشته ا ى كه امضاكنندۀ آن تعهدمى كند ،وجه یا وجوهى را در موعد معین ،به هركس كه آن نوشته را ابراز دارد ،بپردازد؛ یعنى دارندۀ آن،مالك آن شناخته مى شود. -2سند رسمى :سندى است كه در ادارۀ ثبت اسناد وامالک و یا دفترهای اسناد رسمى یا در نزد مرجعى ذیصالح یا سایر مأموران رسمى ،در حدود صالحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونى تنظیم شده باشد. -3سند عادى :هر سندی كه رسمى نباشد ،بر مبنای قانون ،سند عادى تلقي مي گردد .در واقع ،سندى كه فاقد شرایط سند رسمي باشد ،سند عادی است. قانونگذار ،از حیث اعتبار و آثار حقوقى ،اسناد را به سه دستة رسمى ،عادى و الزم ا الجرا، تقسیم كرده است. اسناد تجاري اسناد تجاري ازقبیل چك ،سفته و برات جزء اسناد عادي محسوب میشوند،كه از نظرمقررات تنظیم داراي ضوابط خاصي میباشند. قانونگذار مزایاي خاصي را براي اینگونه اسناد تجاري نسبت به سایر اسناد عادي قائل شده است. مفهوم جعل جعل در معناى لغوى: به معني ساختن ،قرار دادن ،نهادن ،وضع كردن ،زشتى را نیكو گردانیدن، مبدل ساختن و دیگرگون كردن ،آمده است . در قوانین بیشتر كشورها از جمله ایران ،جرم جعل تعریف نشده و صرفا ً به ذكر مصادیق ،روش های ارتكاب و مجازات مرتكب آن ،بسنده شده است برخي حقوقدانان در تعریف جعل گفته ا ند :جعل عبارت از قلب متقلبانة حقیقت در سند ،نوشته یا چیز دیگر است ،به قصد اضرار به غیر ،به روش های پیش بیني شده در قانون. در تعریفي دیگر جعل تغییر دادن آگاهانة نوشته یا سایر چیزهای مذكور در قانون دانسته شده است كه به قصد جا زدن آن به عنوان اصل ،برای استفادۀ خود یا دیگری و به ضرر غیر صورت مي گیرد . حقوقدان دیگری نیز ،جعل را قلب متقلبانة حقیقت به زیان دیگری در سند،نوشته یا هر چیز دیگر ،به یكي از طرق مذكور در قانون نامیده است. از دیدگاه قانونگذار: جعل عبارت از ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمي یا غیررسمي،بدون اجازۀ صاحب آن و نظایر این ها ،به قصد تقلب است. همان گونه كه مالحظه مي شود ،عنصر اصلي تعاریف ارائه شده قلب متقلبانة حقیقت است .یعني هر قلب حقیقت ،جعل محسوب نمي شود؛ بلكه قلب به قصد تقلب مشمول این عنوان است. به عنوان مثال ،هر حروفنگاردادگستری ،ممكن است روزانه مرتكب لغزش های تایپي زیادی شود و منشي یا قاضي ،ناچار به تصحیح یا تغییراین لغزش ها باشد؛ اما باتوجه به این كه قلب صورت گرفته متقلبانه نمیباشد ،آن عمل جرم محسوب نمي شود.در جعل سند ،باید توجه داشت كه قلب حقیقت وقتي جعل مي شود كه مربوط به حكم سند یا مربوط به اموری باشد كه سند یا نوشته ،برای اثبات یا نفي آن تنظیم شده است. باتوجه به تعاريف ارائه شده ،ميتوان گفت منظوراز جعل سند ،عبارت ازتغيير يا تحريف متقلبانة حقيقت در نوشته يا سند يا هر چيز ديگر ،به قصد زيان رساندن به ديگری است . در اصطالح حقوق ،جعل را تزوير و وضع وضاع گویند مزور و ّ و جاعل راّ ، جعل ،عبارت است از ساختن امرى از روى قصد و برخالف واقع؛ مانند جعل اسناد و ساختن سكة قلب و جعل نسب دروغین .پس جعل سند ،شعبه ا ى است از جعل و جعل خود ،نوعى از غش است. جعل ,جاعل بر این اساس ،به كارگیرى هرگونه اسناد رسمى یاالزم ا الجرائى كه بتوان در مقام دعوا یا دفاع بدان استنادكرد ،آن هم به قصد تزویر ،تقلب و غش در معامله –كه داراى جنبة مادى و معنوى جرم باشد - جعل ،و فرد ،بهره بردار از سند مجعول را ،جاعل گویند مصادیق جرم جعل با استناد به قانون ،در تبیین مصادیق جرم جعل،میتوان گفت كه عبارت ا ند از :ساختن یا تغییر آگاهانة نوشته یا سند ،ساختن مهر یا امضاى اشخاص رسمى یاغیررسمى ،خراشیدن ،تراشیدن ،قلم بردن ،الحاق ،محو، سیاه كردن یا دست بردن در تاریخ سند یا الصاق نوشته ا ى به نوشتة دیگر ،یا به كار بردن مهر دیگرى بدون اجازۀ صاحبش ،به قصد جا زدن آن به عنوان اصل براى استفاده خود یا دیگرى ،به ضرر غیر و به قصد تقلب. تشريح مصاديق قانوني جعل (عنصرمادي جرم جعل) خراشيدن يا تراشيدناین عمل ،معموالً با وسایلى مثل تیغ ،چاقو و نظایرآن ها صورت مى گیرد؛ یعنى جاعل حروفى را با كمك این وسایل ،از روى نوشته یا سند محو مى كند .در عمل خراشیدن ،جاعل بخشى از یك كلمه را از بین مي بردمثالً با حذف حرف ن كلمه نبود را تبدیل به بود مى سازد .ولى در عمل تراشیدن ،جاعل كل كلمه را محومى كند؛ مثالً نام یكى از خریداران را از سند بیع یا قولنامه محو مینماید. قلم بردن در قلم بردن ،الزم نیست حرف یا كلمه ا ى به سند اضافه شود ،بلكه امكان دارد جاعل با استفاده از قلم ،قسمت هائى از سند یا نوشته را ناخوانا نماید یا بر روى آن خط بكشد. الحاق در این مورد چیزى به سند مى ا فزایند؛ مثالً رقمى در مقابل چك مي گذارند یا با افزودن حرفي به كلمه ،آن را به كلمة دیگرى تبدیل مى كنند .براى مثال ،با افزودن ي به كلمه حسن آن را به حسین تبدیل مي نماید. محو يا اثبات يا سياه كردن مقصود از محو ،پاک كردن بخش هائى از نوشته با وسایلى مثل مدادپاک كن ،الک غلط گیر و یا سایر مواد شیمیائى است .منظور از اثبات ،خارج كردن سند از بطالن است ،مثل این كه مهر باطل شد را از روى قبض پرداخت وجه پاک كنند .مقصود از سیاه كردن ،ناخواناكردنش بااستفاده از جوهر یا موادى مانند آن است. دست بردن در تاريخ سند در این جا جاعل پس از تنظیم سند، تاریخ مندرج در آن را به جلو یا عقب مى ا ندازد .مثالً تاریخ سفته را از 4/1/82به 4/2/83تبدیل مي كند . الصاق در این جا جاعل ،بخش هائى از نوشته را به بخش هائى از نوشتة دیگر پیوند مي زند و منضم مى كند؛ به نحوى كه حالتى به وجود مى آ ید كه خواننده ،آن را نوشته ا ى واحد تصور مىنماید .براى مثال ،امضائى از یك نوشته را به متن پیش نویس امضانشده ا ی ،ضمیمه مي كند ومى چسباند. به كار بردن مهر ديگرى در این حالت جاعل ،مهر فرد دیگرى مثل مهر شركت،اداره یا فرد عادى را بدون اجازۀ صاحبش مورد استفاده قرار مى دهد و آن را در ذیل نوشته یا سند به كار مى برد. تمام مواردى كه از آن ها نام برده شد ،از مصداق های جعل مادى است؛ یعنى جاعل عملى فیزیكى و مادى روى سند یا نوشته انجام مى دهد و آن را از اصالت خارج مى كند. اما گاهى جاعل عمل مادى انجام نمى دهد؛ بلكه بدون آن كه مرتكب خدشه یا تغییر در سند شود ،مطالب، منتسب به دیگران را تحریف مى كند . چند نمونه پروندۀ موجود در مخازن اسناد ملي در زمینة جعل اسناد در مهرماه 1320و در واپسین روزهای جنگ جهاني دوم ،به علت كمبود آذوقه ،اقتصاد بیمار و بازار آشفته ،با انجام اقدامات اولیه و تهیة پرسشنامه جهت سرشماری، مقررات جیره بندی در كشور برقرار شد .در همین حین جاعالن ،با ساختن شناسنامه های جعلي ،توانستند بازار جعل اسناد و مدارک دولتي را گرم نمایند .اهمیت این موضوع ،مورد توجه مسئوالن وقت قرار گرفت و طي بخشنامه ا ی ،برای كاشفان شناسنامه های جعلي پاداش درنظر گرفتند. سردفتر اسناد رسمى شهر قزوین ،در سال 1326هنگام تنظیم سند ازدواج ،برخالف اظهارات طرفین عمل مي كرد. در سال 1308یكي از كا ركنا ن ما لیة بروجرد ،به ا تها م جعل اسنا د و حوالجا ت ،از دستگاه متبوعش اخراج شد. تعدادی از پزشكان در سال های 1305و 1306تصدیقنامة پزشكي جعل كردند. على خا ن اشرف ،تبعة روسیه ،به جهت چاپ اسكنا س ها ى تقلبى در سال 1296 توقیف و محاكمه شد. آمار و ارقام موجود در پرونده ها و سوابق ،روند سیرصعودی ارتكاب این جرم را نشان مي دهد و در حال حاضر ،مقامات قضائى جمهوری اسالمي ایران ،آمار جعل اسناد را رو به رشد مى دانند؛ یكي از مقامات قضائى كشوراعالم كرده ا ست ،تنها در یك دادسرا حدود 8هزار پروندۀ جعل سند وجود دارد. اركان جرم جعل عناصر جعل در حقوق جزای فرانسه، عبارت اند از :قلب حقیقت ،متقلبانه بودن عمل و ركن ضرری ،.در فقه اسالمي ا ز جعل تحت عنوان احتیال نام برده شده و بسته به نظر حاكم ،قابل تعزیر است. انواع جعل در قوانین كیفری ایران ،جعل سند ،در دو شكل اساسى ،به صورت جعل مادىو جعل معنوى تعریف شده است . جعل مادى ،به تغییر ظاهرى سند با استفاده ازروش هاى فیزیكى مانند برش یا تراش آن گفته مى شود و جعل معنوى ،به تغییر مفاد سند اطالق مى گردد . جعل مادی زماني تحقق پیدا مي كند كه در مدرک یا سند به صورت فیزیكي جعل صورت گیرد. به بیان دیگر ،جعل مادی ،عبارت از تحریف حقیقت با عملي مادی است كه اثر خارجي مادی تغییر در نوشته یا سند و مدرک باقي ،محسوس و مشهود است . تشخیص جعل مادی ،از طریق ارجاع امر به كارشناس صورت مي گیرد .اما گاه عمل جعل را ،افراد غیرحرفه ا ی به نحوی انجام مي دهند كه با كمي دقت قابل تشخیص مي باشد. الزمة جعل مادی ،انجام عمل مادی است .به عبارت دیگر ،سند ابتدا به صورت واقعي در عالم خارج وجود پیدامي كند .آن گاه بزهكار با عمل خود، محتوا و مضمون یاامضای آن را تغییر مي دهد و نتیجة عمل وی در سند باقي مي ماند. جعل معنوی اما جعل معنوی ،عبارت است از قلب حقیقت درمفاد، شرایط و مضمون سند؛ بدون این كه در ظاهر نوشته یا سند ،تغییر یا تحریف مادی به عمل آمده باشد .درجعل معنوی ،قلب حقیقت در ذهن صورت مي گیرد و بعد در نوشته یا سند منعكس مي شود؛ برخالف جعل مادی كه آثار خارجي و ملموسي برجای مي گذارد -احراز وتشخیص جعل معنوی بسیار مشكل است. حقوقدانان ،در تعریف جعل معنوی گفته ا ند :جعل معنوی،عبارت است از قلب متقلبانة حقیقت در نوشته یا سند كه به قصد اضرار به غیر صورت مي گیرد ،بدون این كه اثر خارجي یا مادی داشته باشد. به عنوان مثال ،اگر متهم پس از آن كه قاضي ،اتهام را به وی تفهیم كرد ،در دفاع از خود اظهار دارد :اتهام را قبول ندارم اما قاضي در متن صورتجلسه از قول متهم بنویسد اتهام را قبول دارم مرتكب جرم جعل معنوی شده است .تشخیص جعل معنوی ،نیاز به دالیل و قرایني خارج از متن سند و نوشته دارد؛ زیرا عمل ارتكابي ،فعل و انفعاالت ذهني و فكری است كه واقعیت را تحریف كرده است. مجازات جرم جعل و بهره گيری از سند مجعول قوانین مجازات اسالمى ،مجازات هائى براى جاعالن اسناد درنظر گرفته ا ست .این مجازات ها ،شامل مجازات هاى نقدى و زندان مى شود .مجازات جعل مدارک فارغ التحصیلى دانشگاه های داخل یا خارج از ایران یا استفاده از این اسناد مجعول ،به استناد قانون مجازات اسالمى، حبس از یك ماه تا 3سال مي باشد (.قانون مجازات اسالمي ،مواد 523تا) 54 ماده 532قانون مجازات اسالمي مطابق قانون مجازات اسالمى هریك از كاركنان ادارات دولتى و مراجع قضائى و مأموران به خدمات عمومى -كه در تحریر نوشته ها و قراردادهاى راجع به وظایفشان مرتكب جعل و تزویر شوند - اعم ازاین كه موضوع یا مضمون آن را تغییر دهند یا گفته و نوشتة یكى از مقامات رسمى ،مهر یا تقریرات یكى از طرفین را تحریف كنند یا امر باطلى را صحیح یا صحیحى را باطل یا چیزى را كه بدان اقرار نشده است ،اقرار شده جلوه دهند؛ عالوه بر مجازات هاى ادارى و جبران خسارات وارده ،به حبس از یك تا پنج سال یا شش تا سى میلیون لاير جزاى نقدى محكوم خواهند شد (قانون مجازات اسالمي ،ماده) 532 جاعل و بهره بردار این امكان ،وجود دارد كه كاربر سند مجعول ،شخصي غیر از جاعل سند باشد .براى مثال ،شخصى شناسنامه جعل كند و دیگرى ،از آن شناسنامة مجعول با علم واطالع به جعلیت آن استفاده كند .همچنین ،ممكن است جاعل و بهره بردار از سند مجعول یك نفر باشد .در هر حال ،دو عمل كیفرى مختلف واقع شده و دو مجازات خواهد داشت. مشكالت جعل ضرر مادی ضرر موضوع بزه جعل ،معموالً و غالبا ً از نوع ضرر مادی است .بدین معني كه انسان را در اموال و دارائي خود متضرر مي سازد؛ چنانچه سند مجعول ،شخص منتسب ا لیه را در التزام و تعهد اصلي یا فرعي قرار مي دهد كه درحقیقت او به انجام آن رضایت نداده و این خطر را به وجود میآ ورد كه در انجام آن تعهد و پرداخت آن دین،مجبور گردد. ضرر معنوی كافي است كه جعل به شرافت یا اعتبار و موقعیت اجتماعي دیگری صدمه وارد سازد. ضرر اجتماعي جعل به منافع خصوصي فرد لطمه وارد میآ ورد و نیزمصالح جامعه را به مخاطره مي ا ندازد و باعث مي شود كه اقشار جامعه ،حتي با تنظیم اسناد رسمي درخصوص معامالت خود احساس امنیت نكنند .جعل در سند ،جرم است حتي اگر كمترین ضرر مالي وارد نیاورده باشد؛ زیرا چنین عملي ،در واقع اعتماد عمومي را نسبت به اسناد دولتي و رسمي به خطر مي ا ندازد. ابزار معنوی جعل ابزار معنوی جعل ،همان امكان دسترسي به اطالعات ثبتي موردنظر از راه های زیر است: -1انحراف كاركنان ثبت و دفاتر اسناد رسمي و ازدواج وطالق؛ كارمندان دولت ،عوامل دولت محسوب مي شوند وچنانچه در اجرای وظایف محوله ،مرتكب خطا ،قصورو تخلفي شوند ،مثل آن است كه خود دولت مرتكب آن خطا شده است .بنابراین ،آبرو و حیثیت دولت را به خطر مي اندازند .بدین سبب است كه مجازات آنان در موارد مشابه، بیش از مجازات اشخاص عادی درنظر گرفته شده است. یكي از تخلفات مأموران و كاركناني كه به اسناد و مدارک رسمي دسترسي دارند ،ارتكاب جعل اوراق رسمي و نوشته ها و اسناد دولتي است .عالوه بر پیش بیني جرایم مذكور در قانون مجازات اسالمي ،قانونگذار در مواد قانون ثبت، اختصاصا ً به این موضوع پرداخته است (مواد 100تا 103قانون ثبت). -2دسترسي جاعل به اسناد موردنظر از طریق برخي ازسازمان ها ،ادارات و دستگاه ها عموم مردم ،ادارات عمومي غیردولتي ولي وابسته به دولت را نیز جزو سازمان های دولتي مي شمارند وبرای اقداماتي كه آن ادارات انجام مي دهند ،همان اعتبار و رسمیت وظایف مأموران و سازمان های دولتي را قائل هستند و بر همین اساس ،قانونگذار ،به منظوررعایت موقعیت و اعتبار این ادارات و حفظ منافع ومصالح آحاد مردم ،تقلب در عالمت ها ،نشان ها ،نقوش و تصاویری را نیز -كه معرف آن ادارات و نشانه وعالمت اعتبار اسناد و مدارک صادره از آن مؤسسات است -جعل مي شمارد و برای آن ،مجازات سختي پیش بیني كرده است. راه های امكان دسترسي به مخازن اسناد و اوراق ثبتي و اسناد مالكیت، -1 مخازن اسناد و اوراق بهادار در محل چاپ؛ - 2 مخازن اسناد و اوراق بهادار در نمایندگي های وزارت امور اقتصادی و دارائي؛ - 3 مخازن اسناد و اوراق بهادار در مخازن اوراق بهادار ادارات كل ثبت اسناد و امالک و واحدهای ثبتي؛ -4 دفاتر اسناد رسمي ،به عنوان متولي اصلي مصرف اوراق؛ -5بازكاربرد اوراق استفاده شده از طریق رفع اثر ازنوشته های آن؛ با استفاده از مواد شیمیائي و نیز تحریردوبارۀ متن جعلي موردنظر در آن؛ -6 امكان جعل در تولید و تكثیر اوراق جعلي. روش هاى تشخيصى اسناد جعلى )1 )2 )3 )4 روش فيزيکی روش شيميايی روش مقايسه ای روش گرافولوژى -1روش فیزیکی در این روش معموالً ازدستگاههای نوری استفاده میشود زیرا هرنوری با فرکانس ها و پرتوهای مختلف ،بازتاب های متفاوتی دارد .مهمترین نوری که از آن در تشخیص اصالت یا جعلیت اسناد می توان استفاده نمود نور U.Vیا اشعه ماوراء بنفش می باشد .این نور زمانی که با سند یا جوهر برخورد میکند بازتاب هایی دارد این بازتاب ها مورد استفاده فنی و تخصصی قرار میگیرند .برا ی بازخوانی مطلبی که پاک شده است نیز از نور ماورای بنفش استفاده میشود . این نور از طریق بازتاب جوهری که در الیاف وسط کاغذ (بطن کاغذ) قرار دارد امکان بازخوانی و بازیابی کلمات و مطالب پاک شده را فراهم می نماید .علت اینکه شناسنامه ها و اسناد دولتی را با خود نویس می نویسد این است که چنانچه این اسناد با مواد شیمیایی پاک شوند با استفاده از نور ماورای بنفش میتوان آنها را بازخوانی کرد زیرا جوهرخود نویس به بطن کاغذ وارد میشود ولی جوهر خودکار حالت رزینی دارد و فقط برروی کاغذ می غلتد و به بطن کاغذ نفوذ میکند. از نورماوراء بنفش برای تشخیص لومیناس اسنادی نظیراسکناس ،چک های تضمین و غیره نیز استفاده میشود .منظور از لومیناس ،نخ موجود در اسکناس و چک می باشد . یکی دیگر از نورهایی که درکشف علمی جرم جعل مورد استفاده قرارمی گیرد نور مادون قرمز می باشد .از این نور برای تشخیص اختالف جنس جوهرهای به کار رفته در یک سند ،استفاده می شود .مثالً در مواردی که قسمتی از امضاء چک با خطوط متن چک برخورد نموده است دراین مورد این سؤال ممکن است پیش آید که آیا ابتدا متن چک نوشته شده است یا بالعکس که دراین خصوص چنانچه خطوط امضاء روی خطوط نوشته باشد حاکی ازآن است که اول متن چک نوشته شده و پس ازآن امضاء گردیده است برای خواندن مطالب اسناد سوخته شده نیز از نور مادون قرمز استفاده می شود . از آنجایی که کاغذ دارای دو نوع الیاف طولی و عرضی است که واجد مقداری آب می باشند وقتی کاغذ می سوزد این آب ازبین می رود و حمل سند سوخته نیز بسیار مشکل است که برای تشخیص مطالب آن ،از نور مادون قرمز استفاده می شود .البته این تشخیص ،زمانی امکانپذیراست که کاغذ سوخته ،رنگ خاکستری داشته باشد وگرنه اگرکامالً بسوزد وسیاه شود تشخیص مطالب آن حتی با استفاده از نورمادون قرمز نیز امکانپذیر نخواهد بود. از نور مادون قرمزبرای خواندن نوشتجاتی که با قلم خوردگی محو شده باشند نیزاستفاده می شود. یکی دیگراز روش هایی که زیر مجموعه روش فیزیکی است استفاده از میکروسوپ می باشد .برای تشخیص و کشف تقدم و تأخر دو نوشته با یک نوشته با امضاء (در صورتی که با هم تالقی کرده باشند ) و تشخیص دوباره نویسی حروف و کلمات ،تراشیدگی و تاشدگی اسناد و جزئیات مندرجات مهر و سربرگ اوراق چاپی ازمیکروسکوپ های مقایسه ای و میکروسکوپ هایی با درشت نمایی سه بعدی و هم چنین ذره بینی مخصوص استفاده شود. برای تشخیص تقاطع خط ها میتوان از میکروسکوپ الکترونی استفاده نمود .تشخیص تقدم و تأخردو خط که با هم تالقی کرده باشند نیز به کمک میکروسکوپ الکترونی امکانپذیر می باشد .امروزه فقط سه الی چهار دستگاه میکروسکوپ الکترونی در ایران وجود دارد که یکی ازآنها متعلق به اداره تشخیص هویت تهران می باشد. - 2روش شيميائى از روش شیمیایی برای تجزیه جوهرها ،تشخیص اختالف رنگ جوهرها ،ترکیب جوهرها ،تجزیه کاغذها تشخیص جنس کاغذهای متعدد استفاده می گردد .آزمایشات شیمیایی عمدتا ً برای ظهور نوشته هایی است که محو و پاک شده اند .از آزمایشهای شیمیایی که معموالً انجام میشود آزمایش توفل آنالیز می باشد که دو نقطه از دو خط را برمی دارند برای تشخیص اینکه با هم تجانس دارند یا خیر ؟ آزمایش سولفوسیانورپتاسیم یک آزمایش دیگرمیباشد که بسیار خطرناک می باشد این آزمایش بیشتربرای ظهور آثار یا خطوطی که در شناسنامه ها یا اسناد رسمی با جوهر نوشته می شود به کار میرود .استفاده از این مواد باید با درصد مشخص باشد واال ممکن است منجر به امحاء سند بشود .بعضی اوقات ظهور آثارمزبور لحظه ای می باشد یعنی ظاهر می شود و پس از چند دقیقه مجدداً پاک می شود که البته می توان در لحظه ظهور از سند عکس گرفت . -3روش مقايسه اي علم و تجربه ثابت کرده است که هرفردی درنگارش و تحریر دارای عادات منحصر به فرد تحریری و نگارشی می باشد که تجلی و بروز این عادات را در نحوۀ نقطه گذاری ،سرکش گذاری ،دندانه گذاری ،مکث ،فشار و لرزش قلم ،فواصل حروف و کلمات و ...می توان مشاهده نمود. بنابراین با تشخیص عادت های تحریری و نگارشی منحصربه فرد اشخاص و مقایسۀ آنها با اسناد و نوشتجات مورد نظرمی توان انتساب یا عدم انتساب نوشته و سند به شخص مورد نظرو هم چنین اصالت یا جعلیت نوشته و سند مزبوررا تعیین نمود .برای نیل به همین هدف و درراستای دستیابی به مهارت های نگارشی و تحریری منحصربه فرد اشخاص درکشف علمی جرائم ازدو روش استفاده می شود . الف) روش خطوط و امضاهای اسکناس. ب ) روش خطوط و امضاهای متعارفی و مسلم الصدور. -4روش گرافولوژى روانشناسى خط و امضاست كه از طریق آن ،میتوان تشخیص داد كه امضاكننده در شرایط عادى سند را امضا كرده یا تحت فشار روحى بوده ا ست . برخي راهكارهای پيشگيری از جعل اسناد -1دسته بندى گزارش ها و خروجى هاى نرم ا فزار به لحاظ اهمیت و امنیت؛ دسته بندى گزارش ها و خروجى هاى چاپى سامانه ،كمك مى كند تا خروجى ها و اوراق مهم آن شناسائى شود و بتوانیم تمهیدات الزم را براى جلوگیرى از سواستفاده و جعل آن ها درنظر بگیریم و اهمیت آن ها را به كاربران وكارمندان گوشزد كنیم. -2 درک اهمیت امضا و مهرهاى مورد استفاده؛ با درک اهمیت امضاها و مهرها ،كمتر دچار سهال نگارى ،لغزش در عملكرد و آسیب پذیرى هاى مرتبط مى شویم .مهرها را در دسترس افراد و ارباب رجوع قرار ندهیم . هرگز برگه هاى خالى و سفید را مهر نكنیم. -3 شناسائي امضا و مهر مدیران و همكاران مجموعه؛ براى شناسائى برگه هاى جعلى، ضرورى است مهر و امضای صحیح مدیران و همكاران خود را بشناسیم. -4 انتخاب امضاهاى متفاوت براى كارهاى متفاوت؛ دلیلى ندارد همان امضائى كه با آن برگه ا ی مهم امضامى شود ،نامة معمولى هم- كه در دسترس عموم قرار خواهد گرفت - یكى باشد. -5 كدگذارى امضا و استفاده از سامانة كد امضا؛ بسادگى میتوانیم امضای خود را كدمند كنیم؛ به طورى كه تمایز آن از دیگر امضاها آسان باشد. -6نظارت بر آمد و شد ارباب رجوع در محل هاى مهم بایگانى ،دبیرخانه ،اتاق خدمات رایانه ا ی به منظورباال بردن ضریب امنیتى اسناد؛به هر حال محل هاى مهم و جایگاه اطالعات و اسناد واجد ارزش ،باید بشدت تحت نظر باشد و ورود و خروج آن ها طبق سامان خاصى صورت گیرد. مجوز ورود به این محل ها ،باید با شرایط ویژه مدیریت شود -7ایمن سازی گردش نامه هاى مهم؛گردش نامه هاى مهم و باارزش ،به طور فیزیكى درسازمان باید با دقت انجام و بخوبى ایمن شود .این دسته از نامه ها را ،نباید هرگز ارباب رجوع منتقل كند. استفاده از شبكة اتوماسیون ادارى -كه فاقد گردش فیزیكى نامه هاست -به شرط رعایت نكات امنیتى درآن ،در این زمینه راهگشا خواهد بود. -8 استعالم از صحت اطالعات نامه هاى دریافتى مهم؛ چنانچه اطالعات مهمى از طریق نامه دریافت مى شود ،صحت آن اطالعات درج شده ،به طور مكتوب یا تلفنى بررسي شود. -9 رعایت موارد امنیتى نگهدارى و آورد و برد پرونده ها؛ دستگاه قضائي ،دستورالعملى براى حفاظت از اسناد و اطالعات و ادلة پرونده هاى قضائى در سال 1385منتشر كرد كه مطالعة آن و الگوگیری از آن ،برای كلیة كارشناسان و مدیران بسیار راهگشاست. -10 استفاده از تجهیزات ناظر بر آمد و شد به محل هاى مهم؛ -11 آموزش و تفهیم كارمندان در زمینة موارد امنیتى وبیان زشتي كار جعل و رویگردانى عموم از ارتكاب عمل؛ -12 استفاده از چاپ ترام آرم سازمان در كاغذها و ایجاد تمایز و مدت اعتبار؛این فرم ها ،بهتر است كاركردى محدود در بازه ا ی ششماهه یا یكساله داشته باشند و با درج كد ،فرم ها متمایز شوند . هیچگاه این فرم ها به خودى خود نباید مرجع صحت و درستى اطالعات چاپ شده بر روى آن ها باشد . این كار ،شرایط جعل را سخت تر مى كند. -13 نگهدارى سربرگ ها و برگه هاى سازمان در محلى امن و مناسب؛بدیهى است كسى كه برگه ها و فرم ها را دراختیار داشته باشد ،میتواند با چاپ اطالعات موردنیاز خود ،مدركى در حد اعتبار برگه ها داشته باشد .پس ،ضرورى است كه از برگه ها و فرم ها بخوبى مراقبت شود. -14امضا نكردن به جای دیگری ،تحت هیچ شرایطي؛گاهي در میان اشخاص ،شرایط ،اعتماد و روابطي حاكم مي شود كه با رضایت كامل ،امضای اسناد مهم را به دیگری محول منمایند .این عمل ،عالوه بر منع قانوني و اخالقي ،ممكن است بعدها مایة اختالفات شود و طرف مقابل ،مدعي جعل امضای خود گردد.از طرف دیگر ،میزان نظارت و جلوگیری از لغزش ها بشد ت كاهش مییابد. -15نگهداری اوراق بهادار در گاوصندوق؛ -16 استفاده از تمام نگاشت (هولوگرام) براى گزارش ها وخروجى هاى خیلى مهم؛چسباندن تمام نگاشت (هولوگرام) بر روى خروجى چاپى و افزودن جمله ا ى كه بدون تمام نگاشت فاقد اعتبار است ،ضریب امنیتى بسیار باالئى براى مدارک ایجاد مي كند. -17 مقایسة اطالعات گزارش هاى چاپى با اطالعات داخل سامانه؛ همیشه این تصور را داشته باشیم كه ممكن است اطالعات چاپ شده، صحیح نباشند .پس براساس یك خروجى چاپ شده ،تصمیم نگیریم. -18تهیة فهرستى براى نقاط پایانى كار و نظارت نهائي؛در نقاط پایانى ،همچون زمانى كه دانشجو فارغ ا لتحصیل مى شود یا كارمند مدت خدمتش تمام مى شود، نظارت هائي درنظر بگیریم ،فهرست كنیم و از كارمندان و كاربران مسئول بخواهیم ،در این نقاط به صورت خودكار آن ها را بررسي كنند. -19 تنظیم دستورالعمل امنیتى مطابق با نیازهاى مجموعه و حساسیت هاى سازمانى؛ در تنظيم قرارداد به منظوركاهش جعل ،موارد زير بايد رعايت گردد: -1مطالعة دقیق تمامي صفحات قرارداد چندصفحه ا ی وامضا كردن انتهای كلية صفحات؛گاهي مشاهده مي شودكه قراردادی چندصفحه ا ی ،تنها در صفحة پایاني امضا دارد .در چنین شرایطي ،امكان تعویض یك یا تمامي صفحات دیگر قرارداد وجود دارد .از سوی دیگر ،گاهي لغزش های نوشتاری موجب خسارات جبران ناپذیری برای یك و گاه هر دو طرف معامله گردیده است .بنابراین قبل از امضا ،تمامي مندرجات قرارداد را باید مطالعه كرد ،تا از لغزش های سهوی یا عمدی نویسندۀ قرارداد ،جلوگیری شود. -2انعقاد قراردادهای مهم در حضور چند نفر از افراد مورد وثوق؛ -3قرار دادن نوشته های اصالحي و تكمیلي در داخل پیرابند (كادر) و امضا كردن آن به دست طرفین؛ -4یكنواخت و در حد معمول بودن فاصلة سطرهای قرارداد؛ فاصله های بیش تر ازحد معمول ،امكان افزودن یك سطر را در میان دو سطر نوشتة قبلي فراهم میآ ورد و باعث تغییر مفاد قرارداد مي شود. -5مراجعه به مراكز رسمى در انعقاد قراردادها ،نوشته ها و قولنامه ها؛ هنگامى كه از راه هاى قانونى این امر صورت پذیرد ،جعل در آن به مراتب كمتر است. -6دقت كافي به خرج دادن در نوشتن كلمات كلیدی و حساس قرارداد؛ جنبه های حقوقي و محاسباتي قراردادها طوری منظور گردد كه از جامعیت كافي برخوردار باشد. –7 برخوردار بودن متن قرارداد از استحكام الزم ،از نظر فني و نبود امكان جرح و تعدیل و الحاق درآن. نكات قابل توجه در صدور چك -1در هنگام نوشتن چك ،تاریخ و اعداد را ،هم با حروف و هم با عدد ،به دقت در محل مخصوص آن درج نمائیم. -2بعد از نوشتن متن ،یك بار تمامي نوشته ها را بازبیني كنیم و طوری اعداد را در جای مخصوص بنویسیم كه امكان افزودن عددی مقدور نباشد. -3در ته چك ،تمامي مشخصات گیرنده و مبلغ را ذكر نمائیم. -4اگر چك نیاز به پشت نویسي دارد ،آن نوشته را در داخل پیرابند (كادر)محصور نمائیم. -5چك سفیدامضا به هیچ شخصي ندهیم. -6در حفاظت وحراست از دسته چك بسیار كوشا باشیم و در صورت مفقود شدن آن ،سریعا ً به بانك و مراجع قضائي اطالع دهیم. -7از دادن چك های اماني ،ضمانت و ودیعه بپرهیزیم و در صورت ضرورت ،این امر را مستند به قرارداد نمائیم و بعد از سپری شدن موعد ،آن را پس بگیریم. نتيجه استفاده از اوراق جعل ناپذیر ،به كارگیرى فناورى هاى نوین رقمى و استفاده از تجهیزات و امكاناتى كه موجب افزایش سطح نظارت ها مى شود ،از جملة راهكارهائى است كه از طریق آن ها میتوان از جعل اسناد ممانعت به عمل آورد .اگر همة ما بتوانیم طوری عمل كنیم كه كامالً به نفس خود مسلط باشیم و به قانون اهمیت و اعتبار دهیم و مجبور نشویم برای حفظ منافع مادی شخصي و گروهي، یك رشتها اصول اخالقى و قانوني را زیر پا بگذاریم ،هیچ نوع جعل و عمل خالفي در جامعه رخ نخواهد داد. چندین برابر راه هاى قانونى موجود ،راه غیرقانونى برای دستیابي به درآمد نامشروع وجود دارد كه باید این راه ها را شناسائي و مسدود كرد .هم ا كنون با برنامه ریزی ها و تالش مسئوالن ،این تفكر ایجاد شده است كه به سمت استحكام اسناد ،ایجاد بانك هاى اطالعاتى و نیز تعامل باسازمان ها پیش برویم؛ ضمن این كه در این راه قدم هاى مثبتى نیز برداشته شده است.بررسي های انجام شده ،نشان مي دهد كه جعل اسناد،به دلیل نقشي كه در ناكارآمدی و ممانعت از توسعه ،برهم زدن نظم اخالقي و از بین بردن روابط اجتماعي و اقتصادی دارد ،میباید كانون توجه سیاستگذاران ودولتمردان قرار گیرد. براین اساس ،الزم است از طریق شناسائي مراكز اصلي جعل ،بشدت و با قاطعیت با آنان برخورد كرد .مدیران ،باید طورى برنامه بریزند كه امكان جعل و تقلب در اسناد و مدارک وجود نداشته باشد و این امر ،نیازمند اصالح قوانین و كوتاه كردن مسیر دادرسي به دست قانونگذاران میباشد .استفاده از اوراق غیرقابل جعل ،به كارگیرى فناوری هاى نوین رقمى و بهره گیری از تجهیزات و امكاناتى كه موجب افزایش سطح نظارت ها مى شود ،از جملة راهكارهائى است كه از طریق آن ها میتوان از جعل اسناد پیشگیری كرد .تبادل اسناد میان سازمان ها و مؤسسات داخلي و خارجي ،باید به صورت رقمى انجام پذیرد تا امكان جعل اسناد و تخلفات دیگر از بین برود .به طور جدى و اصولي بایستي به دنبال اجراى طرح هاى مبتنى بر فناورى رقمى براى برچیدن بستر جعل اسناد باشیم و در این چارچوب از همة پیشنهادها و راهكارهاى مناسب استقبال كنیم .عالوه بر ضرورت تجهیز دستگاه ها به سامانه هاى هوشمند ،به منظور روان سازى امور مبادالتي و جلوگیرى از اقدامات تقلب آ میز ،باید بر ارتقاى دانش و آگاهى كاركنان سازمان ها در جهت ارائة خدمات مطلوبتر به ارباب رجوع ،افزود. در جهت حسن اجرای امور ،شایسته است مسئوالن ذیربط ،به چندین موضوع مهم توجه كنند: -1تالش در جهت استفاده از اسناد رقمي در بین سازمان ها ومؤسسات داخلي و خارجي و حذف نظام ادارى سنتى موجود. -2تشكیل بانك هاى اطالعاتى اسناد و مدارک. –3جمع آ وری آمار دقیق جعل و بررسي علل و راه های پیشگیری از وقوع آن ها -كه خوشبختانه در این زمینه تالش هائي در دست انجام است. -4برگزاری دوره های مستمر آموزشي و توجیهي قوانین و مقررات مربوط برای كلیة مستخدمان دولت. -5واگذارى سریع امور تصدیگرى به بخش خصوصى و حفظ امور حاكمیتى و خوددارى از گسترش وظایف فعلى. -6گفتگو با شمارى از ارباب رجوع و آشنائي با مسائل و مشكالت آنان و رسیدگي سریع به درخواست هاى آنان. -7ایجاد روش ماشیني واحد ثبت و صدور اسناد. -8روزآمدسازی ضوابط ،مقررات و سازوكارهاى داخلى و نظارتى.. قانون مجازات اسالمي ایران فصل پنجم -جعل و تزویر مواد 523الي542 ماده ۵۲۳ جعل و تزویر عبارتند از :ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضاي اشخاص رسمي یا غیر رسمي ،خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقي یا الصاق نوشتهاي به نوشتهي دیگر یا به کار بردن مهر دیگري بدون اجازهي صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب. ماده ۵۲۴ هر کس احکام یا امضا یا مهر یا فرمان یا دستخط مقام رهبري و یا رؤساي سه قوه را به اعتبار مقام آنان جعل کند یا با علم به جعل یا تزویر استعمال نماید ،به حبس از سه تا پانزده سال محکوم خواهد شد. ماده ۵۲۵ هر کس یکي از اشیاي ذیل را جعل کند یا با علم به جعل یا تزویر استعمال کند یا داخل کشور نماید عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از یک تا ده سال محکوم خواهد شد: -۱احکام یا امضا یا مهر یا دستخط معاون اول رئیس جمهور یا وزرا یا مهر یا امضاي اعضاي شوراي نگهبان یا نمایندگان مجلس شوراي اسالمي یا مجلس خبرگان یا قضات یا یکي از رؤسا یا کارمندان و مسئولین دولتي از حیث مقام رسمي آنان. -۲مهر یا تمبر یا عالمت یکي از شرکتها یا مؤسسات یا ادارات دولتي یا نهادهاي انقالب اسالمي -۳احکام دادگاهها یا اسناد یا حوالههاي صادره از خزانه دولتي -۴منگنه یا عالمتي که براي تعیین عیار طال یا نقره به کار ميرود. -۵اسکناس رایج داخلي یا خارجي یا اسناد بانکي نظیر براتهاي قبول شده از طرف بانکها یا چکهاي صادره از طرف بانکها و سایر اسناد تعهدآور بانکي تبصره :هر کس عمداً و بدون داشتن مستندات و مجوز رسمي داخلي و بینالمللي و به منظور القاي شبهه در کیفیت تولیدات و خدمات از نام و عالیم استاندارد ملي یا بینالمللي استفاده نماید به حداکثر مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد. ماده ۵۲۶ هر کس اسکناس رایج داخلي یا خارجي یا اسناد بانکي نظیر براتهاي قبول شده از طرف بانکها یا چکهاي صادره از طرف بانکها و سایر اسناد تعهدآور بانکي و نیز اسناد یا اوراق بهادار یا حوالههاي صادره از خزانه را به قصد اخالل در وضع پولي یا بانکي یا اقتصادي یا برهم زدن نظام و امنیت سیاسي و اجتماعي جعل یا وارد کشور نماید یا با علم به مجعول بودن استفاده کند ،چنان چه مفسد و محارب شناخته نشود به حبس از پنج تا بیست سال محکوم ميشود. ماده ۵۲۷ هر کس مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلي یا تأییدیه یا ریز نمرات تحصیلي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و تحقیقاتي داخل یا خارج از کشور یا ارزشنامههاي تحصیالت خارجي را جعل کند یا با علم به جعلي بودن آن را مورد استفاده قرار دهد عالوه بر جبران خسارت ،به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد. در صورتي که مرتکب ،یکي از کارکنان وزارتخانهها یا سازمانها و مؤسسات وابسته به دولت یا شهرداريها یا نهادهاي انقالب اسالمي باشد یا به نحوي از انحا در امر جعل یا استفاده از مدارک و اوراق جعلي شرکت داشته باشد به حداکثر مجازات محکوم ميگردد. ماده ۵۲۸ هر کس مهر یا منگنه یا عالمت یکي از ادارات یا مؤسسات یا نهادهاي عمومي غیردولتي مانند شهرداريها را جعل کند یا با علم به جعل استعمال نماید عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد. ماده ۵۲۹ هر کس مهر یا منگنه یا عالمت یکي از شرکتهاي غیردولتي که مطابق قانون تشکیل شده است یا یکي از تجارتخانهها را جعل کند یا با علم به جعل ،استعمال نماید عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۰ هر کس مهر یا تمبر یا عالمت ادارات یا شرکتها یا تجارتخانههاي مذکور در مواد قبل را بدون مجوز به دست آورد و به طریقي که به حقوق و منافع آنها ضرر وارد آورد استعمال کند یا سبب استعمال آن گردد عالوه بر جبران خسارت وارده به دو ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۱ اشخاصي که مرتکب جرایم مذکور در مواد قبل شدهاند هر گاه قبل از تعقیب به دولت اطالع دهند و سایر مرتکبین را در صورت بودن ،معرفي کنند یا بعد از تعقیب وسایل دستگیري آنها را فراهم نمایند حسب مورد در مجازات آنان تخفیف داده ميشود و یا از مجازات معاف خواهند شد. ماده ۵۳۲ هر یک از کارمندان و مسئوالن دولتي که در اجراي وظیفه خود در احکام و تقریرات و نوشتهها و اسناد و سجالت و دفاتر و غیر آنها از نوشتهها و اوراق رسمي تزویر کند اعم از این که امضا یا مهري را ساخته یا امضا یا مهر یا خطوط را تحریف کرده یا کلمهاي الحاق کند یا اسامي اشخاص را تغییر دهد عالوه بر مجازاتهاي اداري و جبران خسارت وارده به حبس از یک تا پنج سال یا به پرداخت شش تا سي میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۳ اشخاصي که کارمند یا مسئول دولتي نیستند هر گاه مرتکب یکي از جرایم مذکور در مادهي قبل شوند عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا سه سال یا سه تا هجده میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهند شد. ماده ۵۳۴ هر یک از کارکنان ادارات دولتي و مراجع قضایي و مأمورین به خدمات عمومي که در تحریر نوشتهها و قراردادهاي راجع به وظایفشان مرتکب جعل و تزویر شوند اعم از این که موضوع یا مضمون آن را تغییر دهند یا گفته و نوشتهي یکي از مقامات رسمي ،مهر یا تقریرات یکي از طرفین را تحریف کنند یا امر باطلي را صحیح یا صحیحي را باطل یا چیزي را که بدان اقرار نشده است اقرار شده جلوه دهند ،عالوه بر مجازاتهاي اداري و جبران خسارت وارده به حبس از یک تا پنج سال یا شش تا سي میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهند شد. ماده ۵۳۵ هر کس اوراق مجعول مذکور در مواد ( )۵۳۲و ( )۵۳۳و ( )۵۳۴را با علم به جعل و تزویر مورد استفاده قرار دهد عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا سه سال یا به سه تاهجده میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۶ هر کس در اسناد یا نوشتههاي غیررسمي جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد عالوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دوسال یا به سه تا دوازده میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۷ عکسبرداري از کارت شناسایي ،اوراق هویت شخصي و مدارک دولتي و عمومي و سایر مدارک مشابه در صورتي که موجب اشتباه با اصل شود باید ممهور به مهر یا عالمتي باشد که نشان دهد آن مدارک رونوشت یا عکس ميباشد، در غیر این صورت عمل فوق جعل محسوب ميشود و تهیهکنندگان این گونه مدارک و استفادهکنندگان از آنها به جاي اصلي عالما ً عامداً ،عالوه بر جبران خسارت به حبس از شش ماه تا دو سال و یا به سه تا دوازده میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهند شد. ماده ۵۳۸ هر کس شخصا ً یا توسط دیگري براي معافیت خود یا شخص دیگري از خدمت دولت یا نظام وظیفه یا براي تقدیم به دادگاه گواهي پزشکي به اسم طبیب جعل کند به حبس از شش ماه تا یک سال یا به سه تا شش میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۳۹ هر گاه طبیب تصدیق نامه بر خالف واقع دربارهي شخصي براي معافیت از خدمت در ادارات رسمي یا نظام وظیفه یا براي تقدیم به مراجع قضایي بدهد به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد و هر گاه تصدیقنامهي مزبور به واسطهي اخذ مال یا وجهي انجام گرفته عالوه بر استرداد و ضبط آن به عنوان جریمه ،به مجازات مقرر براي رشوهگیرنده محکوم ميگردد. ماده ۵۴۰ براي سایر تصدیقنامههاي خالف واقع که موجب ضرر شخص ثالثي باشد یا آن که خسارتي بر خزانهي دولت وارد آورد مرتکب عالوه بر جبران خسارت وارده به شالق تا ( )۷۴ضربه یا به دویست هزار تا دو میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۴۱ هر کس به جاي داوطلب اصلي هر یک از آزمونها اعم از کنکور ورودي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي، دانشسراها ،مراکز تربیت معلم ،اعزام دانشجو به خارج از کشور یا امتحانات داخلي و نهایي واحدهاي مزبور یا امتحانات دبیرستانها ،مدارس راهنمایي و هنرستانها و غیرو در جلسه امتحان شرکت نماید ،حسب مورد مرتکب و داوطلب عالوه بر مجازات اداري و انتظامي به دویست هزار تا یک میلیون لاير جزاي نقدي محکوم خواهد شد. ماده ۵۴۲ مجازات شروع به جعل و تزویر در این فصل حداقل مجازات تعیین شدهي همان مورد خواهد بود. منابع و ماخذ صادقیان ،نادعلي ،نگاهي به جعل اسناد در ایران و راهاي مقابله با آن قانون مجازات اسالمي امیرشاهى ،منوچهر ( .) 1386مبانى مدیریت اسناد .تهران :مؤسسة عالى آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزى. بشارتي فر ،صمد ( .) 1376جعل اسناد در حقوق كیفری ایران.پایان نامةكارشناسي ارشد دانشگاه شهید بهشتي ،تهران. بقائي نائیني ،اسدهللا ( .) 1387كارشناسي جعل اسناد و مدارک .تهران:فرزانه. پرچمي ،علي ( «،) 1381جعل و تزویر در قانون مجازات اسالمي »كانون وكال .شمارۀ 177 جعفری لنگرودی ،محمدجعفر ( .) 1388ترمینولوژی حقوق( .ج 1و .)2تهران :كتابخانة گنج دانش.