Transcript ชนิดา ปโชติการ

การนับคาร์ โบไฮเดรต
ชนิดา ปโชติการ
ผศ.ดร. ชนิดา ปโชติการ
สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล
สมาคมผ้ ใู ห้ ความร้ ูโรคเบาหวานและสมาคมนักกาหนดอาหาร
การควบคุมอาหาร
ควบคุมระดับนา้ ตาล
น้ ำตำลก่อนและหลังอำหำร
 ลดภาวะแทรกซ้ อน
 ควบคุมนา้ หนัก
 สุขภาพโดยรวมแข็งแรง

ชนิดา ปโชติการ
สารอาหารทีพบในอาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
 โปรตีน
 ไขมัน
 วิตามิน เกลือแร่

ชนิดา ปโชติการ
ปิ รามิด เบาหวาน
กินวันละเท่ าไร
ลดกินเนือ้ แดงและเนย
นมพร่ องมันเนย 1-2 แก้ว
วิตามิน
นา้ 5-6แก้ว
เนือ้ สั ตว์ ปลา ไข่ 2 ส่ วน
ถั่วต่ างๆ 1-2ทัถั่วพ1-2พี
ธัญพืช 1-2ทัพพี
ข้ าว แป้ ง 4-5 ทัพพี
ผัก 4-5 ทัพพี
ชนิดา ปโชติการ
หลีกเลีย่ งอาหารที่หวานจัด
นา้ มันพืช 3-4 ช้ อนชา
ผลไม้ 4-5 ส่ วน
การออกกาลังกาย
และควบคุมนา้ หนัก
เราพบคาร์ โบไฮเดรตได้ ที่ไหน?
หมวดอาหารข้ าว แป้ ง
 ผลไม้
 ผัก
 นมและผลิตภัณฑ์ นม
******** แต่ ไม่ พบในเนือ้ สั ตว์ *******

ชนิดา ปโชติการ
เราหาข้ อมูลคาร์ โบไฮเดรตได้ ทไี่ หน?
ตารางอาหารแลกเปลีย่ น
 ข้ อมูลโภชนาการ
 หนังสื อตารางคุณค่ าอาหารไทย

ชนิดา ปโชติการ
รับประทานอาหารอย่ างไร ?
รับประทานอาหาร
ให้ ครบ 5 หม่ ู
(1,600 - 2,400 kcal/วัน)
ชนิดา ปโชติการ
ชนิดา ปโชติการ
รายการอาหารแลกเปลีย่ นไทย
อาหาร โปรตีน ไขมัน
คาร์ โบ(กรัม) (กรัม) ไฮเดรต(กรัม)
ข้ าว/แป้ง
ผัก
ผลไม้
เนือ้ สั ตว์
2 0-1
2
7
0-1
7
3
7
5
7
8
นม
8
8
8
ไขมัน
ชนิดา ปโชติการ
-
15- 18
5
15
-
พลังงาน
กิโลแคลอรี่
80
25
60
35
55
75
100
0-3
5
8
12
12
12
90
120
150
5
-
45
หมวดผลไม้
ผลไม้ 1 ส่ วน =15 กรัมคาร์ โบไฮเดรต พลังงาน 60 กิโลแคลอรี
ชนิดา ปโชติการ
7-8 ชิ้นคา
7-8 ชิ้นคา
1 ลูก
3-4 ลูก
4-5 ลูก
3 ลูก
หมวดผัก
ผัก 1 ส่ วน = 5 กรัมคาร์ โบไฮเดรต พลังงาน 25 กิโลแคลอรี่
1 ทัพพี
ชนิดา ปโชติการ
1 ทัพพี
1 ทัพพี
1 ทัพพี
1 ทัพพี
1 ทัพพี
หมวดข้ าวและแป้ง
ข้ าวและแป้ง 1 ส่ วน = 15-18 กรัมคาร์ โบไฮเดรต พลังงาน 80 กิโลแคลอรี
ชนิดา ปโชติการ
1 ทัพพี
1/2 ก้ อน
6 แผ่ น
1 ทัพพี
1 แผ่ น
1/2 ทัพพี
นมและผลิตภัณฑ์ จากนม
1 ส่ วน = 12 กรัมกรัมคาร์ โบไฮเดรต
พลังงานประมาณ 120 กิโลแคลอรี
ชนิดา ปโชติการ
หมวดเนื้ อสัตว์
คาร์ โบไฮเดรต 0 กรัม พลังงานเฉลีย่ = 70 แคลลอรี
2 = ช้ อนโต๊ ะ
ไข่ ท้งั ฟอง 1 ฟอง
ชนิดา ปโชติการ
4-5 ตัว
ไข่ ขาว 2 ฟอง
1 ตัวเล็ก
4-5 ลูก
จำง่ำยๆ 1 ส่วนแลกเปลี่ยนในอำหำร
CHO Carb
0
5
0
1/3
1/4
15-18 1- 1
15
ชนิดา ปโชติการ
1
1 ถ้วย=240 cc
1 ชช นา้ ตาล
ชนิดา ปโชติการ
1 ชช นา้ มัน
CHO
Carb
12
1
5
1/3
0
0
อาหารทีใ่ ห้ คาร์ โบไฮเดรต 15 กรัม
อาหาร
ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณ
Glucose tablet
3 tablets
นา้ ตาล
นา้ ตาล
นา้ ตาล, นา้ ผึง้
ท๊ อฟฟี่ , ลูกอม
นา้ ผลไม้
เยลลี่
2 ก้ อน
3 ชช
1 ช้ อนโต๊ ะ
3-5 เม็ด
1/2 ถ้ วยตวง, 120 ซี.ซี.
1/2 ถ้ วยตวง
อาหารทีใ่ ห้ คาร์ โบไฮเดรต 15 กรัม
อาหาร
ปริมาณ
ขนมปังกรอบ,
6 แผ่ นเล็กแครกเกอร์
ขนมปัง
1 แผ่ น
ไอศครีม, เชอร์ เบท 1/2 ถ้ วยตวง
นา้ อัดลม, นา้ หวาน 150 ซี.ซี.
นม
1 แก้ว
ชนิดา ปโชติการ
กรอบข้ อมูลโภชนาการแบบย่ อ
ชนิดา ปโชติการ
ชนิดา ปโชติการ
ฉลำกโภชนำกำร GDA
ชนิดา ปโชติการ
ปริมาณคาร์ โบไฮเดรตมีความสาคัญกับ
นา้ ตาลอย่ างไร?

ปริมาณคาร์ โบไฮเดรตในอาหารมี
ความสาคัญมากกว่ าชนิดของอาหาร
Insulin
Activity
ชนิดา ปโชติการ
Food
เวลาทีใ่ ช้ ในการเปลีย่ นไปเป็ นนา้ ตาลของ
อาหารชนิดต่ างๆ
ชนิดอาหาร
%ที่เปลี่ยนไป
เวลาที่ใช้ ในการเปลี่ยน
เป็ นนา้ ตาล
นา้ ตาล
100%
15 – 30นาที
ข้ าว แป้ง ผลไม้
90-100%
30 - 90 นาที
เนือ้ สัตว์ นม ไข่
58%
3 - 4 ชั่วโมง
10-30%
หลายชั่วโมง
ไขมัน
ชนิดา ปโชติการ
ที่มา: ศัลยา คงสมบูรณ์ เวช
Timed Effect on Blood Sugar Levels
Meal
ชนิดา ปโชติการ
1 Hr
2 Hrs
3 Hrs
4 Hrs
5 Hrs
6 Hrs
7 Hrs
8 Hrs
Carbohydrate….
to glucose (100%)
rapid digestion, total absorption/conversion
Sugar Alcohols..
glucose (50%)
moderate digestion, partial absorption as
Protein……………
(~40%)
slow digestion, partial conversion to glucose*
Fat…………………. slow digestion, little conversion to glucose**
(<20%)
* In absence of dietary carbs ** may cause insulin resistance in large qty
ปริมาณคาร์ โบไฮเดรตจึงมีความสาคัญ

ภายในเวลา 2 ชั่วโมงคาร์ โบไฮเดรตใน
อาหาร ( ข้ าว แป้ ง นม ผลไม้ ผัก)
เปลีย่ นไปเป็ น
นา้ ตาลในเลือด
ชนิดา ปโชติการ
การนับคาร์ โบไฮเดรตคืออะไร?

เป็ นหลักการใหม่ ทใี่ ช้ อาหารในการควบคุมระดับ
นา้ ตาลในเลือดโดยอาศัยเหตุผลดังนี้
1. สำรอำหำรคำร์ โบไฮเดรตจะมีผลต่อน้ ำตำล
ในเลือดมำกที่สุด
2. ถ้ำกินน้ ำตำลหรื อข้ำวแป้ ง ในปริ มำณที่เท่ำกัน
จะมีผลต่อน้ ำตำลในเลือดที่ใกล้เคียงกัน
ชนิดา ปโชติการ
ทาไมต้ องนับคาร์ โบไฮเดรต ?
การนับคาร์ โบไฮเดรตเข้ าใจง่ ายกว่ านับ
พลังงานและไม่ ย่ ุงยาก
 ทาให้ การปรั บเปลีย
่ นพฤติกรรมการ
บริโภคเป็ นไปได้

ชนิดา ปโชติการ
ทาไมต้ องนับคาร์ โบไฮเดรต ?
ทาให้ สามารถปรับยาและอินซูลนิ ตาม
ปริมาณคาร์ โบไฮเดรตที่รับประทาน
ได้ ดขี นึ้
 ควบคุมนา้ ตาลดีขน
ึ้

ชนิดา ปโชติการ
การนับคาร์ โบไฮเดรตใช้ ได้ กบั ใครบ้ าง?
ผู้ทตี่ ้ องการควบคุมเบาหวานให้ ดขี นึ้
 ใช้ ได้ ท้ ง
ั ในคนทีเ่ ป็ นเบาหวานชนิดที่ 1 และชนิดที่ 2
 ผู้ทม
ี่ วี ถิ ชี ีวติ ประจาวันไม่ เปลีย่ นแปลงมากนัก
 ผู้ทน
ี่ ับหรือคานวณได้
 ใช้ insulin pump
 ปฏิบัติตัวตามแพทย์ กาหนดอย่ างสม่าเสมอ

ชนิดา ปโชติการ
จะเริ่มต้ นนับกันอย่ างไร?
พยายามกินคาร์ โบไฮเดรตในแต่ ละมือ้ ต่ อ
วันในปริมาณที่เท่ าๆกัน (เช่ น กินข้ าว 2
ทัพพีมอื้ เย็นทุกวัน)
 นับคาร์ โบไฮเดรตที่มีในอาหารแต่ ละมือ
้
(รวมทั้งมือ้ ว่ าง)และบันทึกไว้

ชนิดา ปโชติการ
กินคาร์ โบไฮเดรตวันละเท่ าไรดี?

ชนิดา ปโชติการ
ขึน้ กับนา้ หนักตัว เพศ อายุและกิจกรรม
ประจาวัน ระดันนา้ ตาลในเลือด (ทีมผู้ให้
ความรู้ โรคเบาหวาน แพทย์ พยาบาล เภสั ช
กร นักโภชนาการ/นักกาหนดอาหาร
บุคคลากรทางการแพทย์ ) จะเป็ นผู้ช่วย
กาหนดให้ ในแต่ ละรายว่ าควรกินเท่ าไรดี
จะเริ่มต้ นนับกันอย่ างไร?
บันทึกกิจกรรมประจาวัน (เช่ น เช้ าเดินรอบ
สวน 30 นาที)
 กินยาหรื อฉีดยาตามแพทย์ สั่ง
 บันทึกนา้ ตาลก่ อนและหลังอาหาร

ชนิดา ปโชติการ
เครื่องมือที่ช่วยในการนับ
เครื่ องชั่งน้ำหนักอำหำร ถ้ วยตวง ช้ อนตวง
ชนิดา ปโชติการ
เครื่องมือสื่ อการสอนต้ นแบบ
ผลิตโดย น.ส. จินตณำ จตุรวิทย์ มหำบัณฑิต สถำบันโภชนำกำร ม.มหิ ดล
อำจำรย์ที่ปรึ กษำ ผศ. ดร. สุ นำฏ เตชำงำม
ชนิดา ปโชติการ
ตัวอย่ำงกำรบันทึก
มือ้ อาหาร
เวลา สถานที่
เช้ า
5.30 สวนเดิน
30นาที
6.30
บ้ าน
ชนิดา ปโชติการ
ประเภท
อาหาร
ข้ าวสวย
แกงจืดวุ้นเส้ น
หมูสับ
กาแฟ
ปริมาณ
ข้ าวสวย
วุ้นเส้ น
หมูสับ
นา้ ตาล
2 ทัพพี
1/2 ทัพพี
2 ชช
2 ชช.
คาร์
โบไฮ
เดรต
36
15
0
10
15 grams carbohydrate (also known as a
carbo choice, carb unit, or carbo
1 ส่ วนแป้ ง = Carbohydrate 15-18 g = 1 Carb
1 ส่ วนผลไม้ = Carbohydrate 15 g = 1 Carb
1 ส่ วนนม = Carbohydrate 12 g = 1 Carb
1 ส่ วนผัก = Carbohydrate 5 g = 1/3 Carb
1 ช้ อนชาน้าตาล = Carbohydrate 5 g = 1 /3Carb
ชนิดา ปโชติการ
ปริมำณคำร์โบไฮเดรตในระดับแคลอรีต่ำงๆ
พลังงำน
(แคลอรี)
1200
1500
1800
2000
2200
ชนิดา ปโชติการ
2400
คำร์โบไฮเดรต (กรัม)
150
190
225
250
285
300
คำร์โบ
(Choice/carb)
10
12 1/2
15
16 1/2
18 1/2
20
How Much Carbohydrate is
ระดับพลังงาน (กิโลแคลอรี)
ปริมาณพลังงาน (กิโลแคลอรี)
~ 1200 ~1400
1
Needed
~1600
~1800
~2400
~2800
12001500
13001600
14001700
16001900
18002300
22002800
คาร์ โบไฮเดรต (กรัม)
180
180
195
210
240
300
Carbohydrate choices
12
12
12-13
13-14
15-16
18-20
Grains, beans, &
starchy vegetables
6
6
6
7
9
11
Vegetables
3
3
3
4
4
5
Fruits
3
3
3
3
3
4
Milk
2
2
2-3
2-3
2-3
2-3
Meats
2 (4oz)
2 (4oz)
2 (5oz)
2 (5oz)
2 (6oz)
3 (70z)
40/4
47/5
54/6
60/7
74/9
93/12
Fats g/servings
ชนิดา 1.ปโชติ
การ Carbohydrate Counting, American Diabetes Association, 2001.
Practical
38
จำนวนส่วนแลกเปลี่ยน/มือ้
ลด
นา้ หนัก
(ส่ วน)
ชนิดา ปโชติการ
คุมนา้ หนัก ออกกาลัง
(ส่ วน)
กาย
(ส่ วน)
ผู้หญิง
2-3
3-4
4-5
ผู้ชาย
3-4
4-5
5-6
ทีมำ: ศัลยำ คงสมบูรณ์เวช
ตัวอย่ างการนับคาร์ โบไฮเดรต
พลังงาน 1800 แคลลอรี
 ½ ของพลังงานควรมาจาก คาร์ โบไฮเดรต
1800/2 = 900 แคลลอรี
คาร์ โบไฮเดรต 1 กรั มให้ พลังงาน 4 แคลลอรี่
 900/4 = คาร์ โบไฮเดรต 225 กรั ม
 ดังนั้นใน 1 วันควรกิน คาร์ โบไฮเดรต 225 กรั ม(สาหรั บ
1800 แคลลอรี

ชนิดา ปโชติการ
เท่ ากับกินอย่ างไร?
ถ้ ากินอาหารหลัก 3 มือ้
 = กินคาร์ โบไฮเดรต 3 มือ
้ แต่ มอื้ หนักคือ มือ้ เช้ า กลางวัน เย็น
= 225/3=มือ้ ละ 75 กรัมคาร์ โบไฮเดรต
 75 กรั มคาร์ โบไฮเดรต = กินข้ าว แป้ง 2 ส่ วน(1 ส่ วนให้ 18กรั ม
คาร์ โบไฮเดรต=36) ผัก 3 ส่ วน (1 ส่ วนให้ 5กรัม
คาร์ โบไฮเดรต=15) ผลไม้ 1 ส่ วน (1 ส่ วนให้ 15กรัม
คาร์ โบไฮเดรต=15) นมพร่ องหรือขาดมันเนย 1 ส่ วน (1 ส่ วนให้
12กรัม คาร์ โบไฮเดรต=12) รวมทั้งวัน=78กรัมคาร์ โบไฮเดรต
ชนิดา ปโชติการ

เท่ ากับกินอย่ างไร?
แต่ ควรกินมือ้ ว่ างด้ วยเพือ่ ให้ ระดับนา้ ตาลใน
เลือดไม่ ขนึ้ ๆลงๆ
 ทาให้ ไม่ หิวมาก
 จะกินอย่ างไรก็ตามผลรวมคาร์ โบไฮเดรตต้ อง
เท่ ากับทีก่ าหนดเสมอ

ชนิดา ปโชติการ
มาลองนับดูกนั ไหม?
มือ้ เช้ า
คาร์ โบไฮเดรต(กรัม)
ขนมปัง 2 แผ่ น
ไข่ ดาว 1 ฟอง
=
=
เยลลี่ 2 ช้ อนชา
=
เนย 1 ช้ อนชา
=
นม 1 แก้ ว (240 ซีซี) =
ผลไม้ 8 ชิ้นคา
=
รวมมือ้ เช้ า =
ชนิดา ปโชติการ
กรัมคาร์ โบไฮเดรต
Exchanges for Alcoholic Beverages1
คำร์โบไฮ
อำหำรแลกเปลี่ยน
เดรต พลังงำน
(Type 2 DM)
(กรัม) (แคลอรี)
ชนิด
ปริมำณ
Regular beer
Light beer
Nonalcoholic beer
360cc (1 ½ แก้ว)
360cc (1 ½ แก้ว)
360cc (1 ½ แก้ว)
13.7
6
9.7
151
90
50
1 bread + 2 fat
2 fat
1 bread
45cc
Trace
107
2 fat
120cc (1/2 แก้ว)
120cc (1/2 แก้ว)
120cc (1/2 แก้ว)
360cc (1 ½ แก้ว)
1.0
0.4
4.9
22.0
85
80
102
192
2 fat
2 fat
1/3 bread + 2 fat
1 ½ bread +1 fat
120cc (1/2 แก้ว)
1.5
73
2 fat
 Beer
 Distilled spirits
86 proof
 Table wines
Red or Rose
Dry white
Sweet wine
Wine coolers
 Sparkling wines
Champagne
ชนิดา ปโชติการ
1. Exchanges For All Occasions, Marion Franz, RD, MS, 1987
44
อาหารและการออกกาลังกายเบา
ระดับนา้ ตาล
มก./ดล.
เพิม่ อาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
<100
10-15 กรัม/ชม.
100-180
ไม่ ต้องเพิม่ อาหาร
180-300
ไม่ ต้องเพิม่ อาหาร
>300
งดออกกาลังกาย
ชนิดา ปโชติการ
ตัวอย่ างอาหาร
ผลไม้ 1 ส่ วน หรือ
ข้ าว-แป้ง 1 ส่ วน
อาหารและการออกกาลังกายปานกลาง
ระดับนา้ ตาล
มก./ดล.
<100
เพิม่ อาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
25-50 กรัม ก่อนออก
ตัวอย่ างอาหาร
เนือ้ สั ตว์ 1/2 ส่ วน,
กาลัง และ 10-15
ข้ าว-แป้ง 1 ส่ วน, และ
กรัม/ชม.
นม 1 ส่ วน หรือผลไม้
1 ส่ วน
ชนิดา ปโชติการ
อาหารและการออกกาลังกายปานกลาง
ระดับนา้ ตาล
มก./ดล.
เพิม่ อาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
100-180
10-15 กรัม/ชม.
180-300
ไม่ ต้องเพิม่ อาหาร
>300
งดออกกาลังกาย
ชนิดา ปโชติการ
ตัวอย่ างอาหาร
ผลไม้ 1 ส่ วน หรือ
ข้ าว-แป้ง 1 ส่ วน
อาหารและการออกกาลังกายหนัก
ระดับนา้ ตาล
มก./ดล.
<100
เพิม่ อาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
ตัวอย่ างอาหาร
50 กรัม และตรวจ
เนือ้ สั ตว์ 1 ส่ วน, ข้ าว-
นา้ ตาล
แป้ง 2 ส่ วน, และนม 1
ส่ วน หรือผลไม้ 1 ส่ วน
ชนิดา ปโชติการ
อาหารและการออกกาลังกายหนัก
ระดับนา้ ตาล
มก./ดล.
เพิม่ อาหาร
คาร์ โบไฮเดรต
100-180
25-50 กรัม
180-300
10-15 กรัม
>300
งดออกกาลังกาย
ชนิดา ปโชติการ
ตัวอย่ างอาหาร
เนือ้ สั ตว์ 1/2 ส่ วน, ข้ าวแป้ง 1 ส่ วน, และนม 1
ส่ วน หรือผลไม้ 1 ส่ วน
ผลไม้ 1 ส่ วน หรือ ข้ าว-แป้ ง
1 ส่ วน