252929_20130218193244623ub4f4933na
Download
Report
Transcript 252929_20130218193244623ub4f4933na
موضوع :
بررس ی معضالت درازمدت و کوتاه مدت آلودگی نفتی بر
اکوسیستم دریا (خلیج فارس)
محقق :سعید جهان اندیش
مقدمه
محيط زيست دريايي به سبب اينكه از عناصر بسيار گوناگوني تشكيل شده است در
برابر مواد خارجي كه به عمد يا غيرعمد به آن وارد مي شود بسيار آسيب پذير است.
در نزديكي سواحل تنوع زيستي چشمگيرتر است زيرا ازمواد غذايي غني برخوردار بوده
كه از طريق رودخانه ها به درياها ريخته ميشوند كه اين مواد بدون احتساب نتايج
فعاليت هاي انسان است.
آلودگي آبهاي ساحلي به مواد نفتي عالوه بر بد منظره كردن محيط و ايجاد ركود در
صنعت گردشگري و توريسم ،موجب اختالل در اكوسيستم دريايي وآلوده نمودن
ذخاير غذايي دريايي مي گردد .بنابر اين لزوم توجه به آالينده هاي نفتي ،آثار سوء
آن بر محيط زيست دريايي و مديريت كنترل آنها در بنادر بسيار حائز اهميت است .
میزان ورود نفت به دریا
سال 1967در آبهای انگلستان ورود 118000تن نفت خام به دريا
سال 1969در كانال سانتا باربارا 10000تن نفت
ورود ساالنه 160000تن نفت به دريا ها و اقيانوس ها
منابع آالينده های نفتی دریا
پمپ كردن آب ته كشتي و تخليه آن به دريا
مواد روغنی روان كننده برای باالبرها
بار گير ی و يا تخليه مواد نفتی
سوختگيری و سرویس وسایل نقلیه در بنادر
زائدات مواد نفتی
منابع آالینده دریا
تبخير
آلودگی هوا
خوردن آب توسط جانوران
انحالل
جذب
انتشار
مسمومیت جانوران آبزی
ایجاد کدورت
رسوب گذاری
تخریب
اکسیداسیون فتوشیمیایی
امولسیون آب در نفت
استنشاق جانوران
کاهش تابش نور
دفن جانوران کف زی
تأثير روی تعداد باکتریهای آب
آثارفیزيكی و زيستی مواد نفتی :
دراز مدت
کوتاه مدت
اثرات كوتاه مدت آلودگيهای نفتی بر محيط زيست دريايی
جلوگيري و يا كاهش عبور نور
كاهش اكسيژن محلول
آلوده شدن پرهای پرندگان دريايی به مواد نفتی
خفگی
اثرات دراز مدت آلودگيهای نفتی بر محيط زيست دريايی
اثر بر سالمت انسان
اثر بر صنعت اکوتوريسم
خليج فارس
خليج فارس يكي از مناطق مهم ذخاير نفتي دنيا است .فعاليت هاي مختلف بندري در
حاشيه اين دريا ،خصوصا مبادالت نفتي و نزاعهاي منطقه اي آسيبهاي فراواني بر
اكوسيستم اين منطقه گذاشته است .سازمان منطقه اي اقدامات متعددي را با
همكاري كشورهاي عضو در باره حمايت و تو سعه محيط زيست دريايي شروع نموده
است و به اجرا گذاشته است .در اين طرح كشورهاي ذينفع مناطقي را در پوشش
مطالعاتي خود قرار داده اند .در كشور ما ايستگاههاي در جزاير خارك ،الوان ،
سيري و هرمز براي مطالعات آلودگي نفتي در آب و رسوبات صورت گرفت .
نتايج نشان داد جزيره خارك آلوده ترين منطقه نسبت به ديگر مناطق بوده و
ايستگاههاي سيري و الوان در درديف دوم قرار داشتند .
ایجاد آلودگی هوا
حفاری
استخراج
وجود ذخایر عظیم
نفت و گاز در خلیج فارس پاالیش
آلودگی هوا
احداث تأسیسات نفتی
بارگير و حمل
بررس ي منابع آلوده كننده نفتی خليج فارس و تأثیر آن برروي
اكوسيستم منطقه
آب هاي خليج فارس داراي 34حوضه نفت و گاز با 800حلقه چاه توليدي و 35
پايانه (ترمينال) بزرگ نفتي مي باشد.
سال 2006كشورهاي حوزه خليج فارس و درياي عمان 28درصد از نفت دنيا را
توليد كرده اند.
ً
ميزان نشت نفت در خلیج فارس تقريبا 3برابر نشت نفت در درياي شمال و 2برابر
درياي كارائيب است.
زمان تعويض آب در خلیج فارس حدود 3الي 5سال بر آورد شده است .
آلودگی نفتی خلیج فارس
از سال ( 1360برابر با ) 1981تا سال ( 1366برابر با ) 1987
برخورد نفتكشها در 11مورد باعث ايجاد آلودگي شديد نفتی شده است.
عمليات جنگي موجب وقوع 12مورد آلودگي شديد و همچنين 107فاجعه موثر بر محيط
زيست گرديده است.
انفجارتعدادي از چاه هاي نفتي نوروز در تاريخ 11اسفند ( 1361برابر با مارس ) 1983بر اثر
حمالت موشكي رژيم عراق
سهم آمریکا در آلودگی نفتی خلیج فارس
بمباران سكوي سلمان در منطقه نفتي الوان و سكوي نصر در ميدان نفتي سيري توسط
شش ناو جنگي آمريكا در سال ( 1367برابر با هيجدهم آوريل ) 1988
حمله موشكي آمريكائيها به سكوهاي رشادت و رسالت درسال ( 1368برابر با نوزدهم اكتبر
) 1989در حمايت از عراق
عالوه بر اين ها عراقي ها با کمک آمریکا بيش از 800حلقه چاه نفت در حاشيه خليج فارس
را منفجر كردند.
نتیجه تحقیقات دانشگاه اهواز(سال )1362
بررس ی آبزیان خلیج فارس و تعیین میزان آلودگی آبهای آن
ميزان كادميوم هزار برابر ،كبالت سيصد برابر ،روي سيصد برابر ،سرب خيلي بيشتر
و حدود بيست هزار برابر و نيكل هزار برابر آب درياهاي پاك برآورد شده بود .
بيشترين ميزان آلودگي نفتي در شمال خليج فارس در اعماق كمتر از 50متري رسوبات
و سواحل اطراف بندر گناوه و در مقايسه ميان اعماق 10و 20متري بيشترين ميزان
آلودگي در عمق 10متري رسوبات بوشهر بوده است .
نتیجه تحقیقات دانشگاه اهواز(ادامه)
باالترين صدمه در كوتاه مدت به وسيله نفت هاي سبك ايجاد شده و همچنين از
بررس ي اثرات مواد نفتي برروي آبزيان نشان مي دهد كه پستانداران و ماهي ها تنها
موجوداتي نيستند كه به وسيله هيدروكربن ها از بين مي روند بلكه ،به طوركلي
مواد نفتي مانند يك سم برروي پالنكتو نها ،مايوفوناها ،باالنوس ها ،نرمتنان،
خرچنگ ها بويژه خرچنگ هاي منزوي ،ميگوها و غيره ،اثركرده و باعث مرگ و مير
آنها مي شود.
مکانیسم اثر مواد نفتی بر موجودات آبزي
آسيب سلولي و مرگ جانداران آبزی
خورده شدن مواد نفتی معلق و شناور توسط آبزیان
جذب توسط پوست آبزیان
رسوب مواد نفتی در کف دریا
پوشيده شدن بدن جانوران
مکانیسم اثر مواد نفتی بر موجودات آبزي (ادامه)
افزايش حساسيت در ماهي ها نسبت به بيماریها
جلوگيري از رشد فيتوپالنكتونها
بروز امراض يا ناراحتي ها در آبزیان
کاهش قدرت دفاعي در مقابل امراض
تغیيرات ژنتیکی در آبزیان
مکانیسم اثر مواد نفتی بر ماهيها
تغيير در رفتار
تغيير در شكل مهاجرت
تغيير در ميزان زاد و ولد
مسموميت و عدم تنفس
اختالل در سيستم ايمني آنها
از بين رفتن مكانهاي تخم ريزي
مسموميت تخمهاي رشد يافته به علت حساسيت باالی آنها
مکانیسم اثر مواد نفتی بر پرندگان آبزي
بهم چسبیدن پرها
عدم برخورداری از قدرت پرواز
از دست دادن خاصیت شناوری
از بين رفتن خاصیت عايق بودن پرها
فرو دادن مقداري از بخارات سموم و مواد نفتی ضمن پاك كردن پرها
مکانیسم اثر مواد نفتی بر پالنكتونها
كاهش رشد و تكثير فيتوپالنكتون
تمایل به افزایش زاد و ولد پالنكتونهاي حيواني
باعث فعاليت كمتر و كم شدن تعداد زئوپالنكتونها
حذف پالنكتونهاي گياهي از زنجيره غذايي درياها و در نتيجه كاهش ذخاير
مکانیسم اثرمواد نفتی براكوسيستمهاي صخره اي
جذب نفت بر روي جلبك ها و چسبید ن آن بر روي صخره ها
اثر مستقيم بر آبسنگهاي مرجاني و جانوراني كه در اين اكوسيستم ها
زندگي مي كنند
احداث اسكله هاي نفتي و باراندازها و به دنبال آن افزايش غلظت آب،
موجب نابودي و خفه شدن مرجان ها ميشود ،به طوري كه اين موجودات
ديگر نمی توانند غذاي خود را از آب تامين كنند بنابراين تخريب آنها
ضربات جبران ناپذيري به ماهيان وارد مي كند.
مكانيسم اثر مواد نفتي بر گیاهان آبزی
خفه شدن ریشه
كاهش قدرت نفوذ نور
تأثير بر روي رشد گیاه
ممانعت از تبادالت گازي
كاهش عمل اكسيژن گيري
ایجاد پوشش لكه هاي نفتي بر روي ريشه هاي هوايي
اثرات آلودگي نفتي بر اقتصاد و فعاليت هاي توريستي و
سالمت انسان
ایجاد خطر جدي براي موجودات آبزي
ایجاد بيماري در غذاهاي دريايي
كاهش ارزش تجاري آبزیان
آلودگی ظاهری و عمقی در طبیعت اطراف محل وقوع حادثه
صدمه به محيط شهرها ،اجتماعات ساحلي و صنايع مرتبط با دريا
اثر بر سالمت انسان
هيدروکربورهای آروماتيک
تولوئن
بنزن
موجودات دريايی
انسان
بيماری
مرگ انسان
اثر بر سالمت انسان (ادامه)
آلودگی نفتی
مرگ و مير آبزيان
بيماری ماهيان
کاهش نرخ صيد
بيماری انسان
مكانيسم اثر مواد نفتي بر ناحيه بنتيك
رسوب نفت به كف دريا
كاهش چسبندگي رسوبات عمق دريا
اثر مواد نفتی برناحیه بنتیک ودرنتیجه آلودگی ساحل
نفت تعلیقی
صدمه به حیوانات و
رسوب در کف دریا
گیاهان کف زی
آلودگی ساحل
کاهش چسبندگی
حرکت رسوبات
به طرف ساحل
مكانيسم اثر مواد نفتي بر سواحل
از بين رفتن جاذبه سواحل
تهدید زندگي موجودات ساحلی
تاثير بر زندگي گياهان کنار آبزی
راهكارهاي الزم براي مقابله با آلودگي هاي نفتي دريا
ایجاد هماهنگي بين دستگا ههاي دولتي مرتبط با حفاظت از محيط زيست دريايي
براي مقابله با آلودگي هاي نفتي
تهيه نقشه از نوار ساحلي استان های جنوبی از ديدگاه علوم دريايي و هواشناس ي دريا
ارزيابي از طرح هاي عمراني و بررس ي آثار زيست محيطي آن قبل از اجر ا و راه اندازي
ايستگاه هاي مطالعات دريايي در جزيره خارك و عسلويه به عنوان كانون هاي
فعاليت هاي دريايي نفتي
ايجاد گارد ساحلي دريا
تدوین طرح اجرایی نحوه انجام عملیات مهار و جمع آوری مواد نفتی از دريا و ساحل
به منظور آمادگي جهت اقدام در شرايط اضطراري
راهكارهاي الزم براي مقابله با آلودگي هاي نفتي دريا )ادامه)
تصفيه زائدات نفتي قبل از ورود به دريا و يا پاكسازي آبهاي ساحلي در بنادر
ايمن سازي كشتي ها و نفتكشهاي حامل مواد نفتي
رعايت نكات ايمني و دستورالعمل هاي استاندارد در جابجايي ،حمل ونقل و
نگهداري مواد نفتي و برخورد با قانون شكنان
جلوگيري از نشت مواد نفتي از طريق لوله ها و تانكهاي ذخيره مستقر در بنادر و
نفتكشها
تنظيم پروتكل هاي جهاني قابل اجرا براي كاستن ازخطراتي كه در زمان جنگ
نفتكشها و بنادري كه به مبادالت نفتي مي پردازند ،تهديد مي كنند
منابع :
- 1 نصيرآبادي ،نرس ي ،بررس ي عوامل زيست محيطي آلودگيهاي نفتي ناش ي از حوادث
سالهاي اخير درخليج فارس برروي زنجيره غذایی 1388
- 2 دبيري ،مينو ” ، 1375 ،آلودگيهاي محيط زيست “ ،نشر اتحاد ،ص - 259 :
274
‐3 ناصري ،سيمين ،قانعيان ،محمد تقي ” ، 1381 ،مديريت كيفيت آب در
دياچه ها و رودخانه ها “ ،مؤ سسه علمي و فرهنگي نص ،ص 70 -35 :
- 4 طراوتي ،حميد ” ، 1372وضعيت جهان “ ،لستر براون ،نشر آروين ،ص 33 :
– 41و 91 - 87
‐5 مخدوم ،مجيد ” ، 1374 ،زيستن در محيط زيست “ ،انتشارات دانشگاه تهران
،ص 309 – 306 :
: )منابع(ادامه
6 - Pew Oceans Commissions f USA , 2003 , “ Sources of
Coastal pollution ” , June 2003
7 - Wayland , R. H. , 2002 , “ Nonpoint Source Pollution
and Coastal waters ”, presented to the comission on ocean
policy , september 24 , 2002
8 - Copeland , C.CRS Report , 1999 , “ The Coastal
Nonpoint Pollution Program : Status and Legislative
Issues” , RS20232 , National Council for Science and the
. Environment
9 - Corbit , A. , R . , 1990, “ Standard Handbook of
Environmental Engineering McGraw Hill
با تشکر از توجه شما
.