Transcript การส่งเสริมพัฒนาการเด็ก

่ เสริมพ ัฒนาการ
การสง
สาหร ับเด็กว ัยต่าง ๆ
หน ้าต่างของโอกาสการเรียนรู ้
1.พ ัฒนาการด้านการมองเห็นร ับรูภ
้ าพ
ั
• สายตามองเห็นชดเจน
แรกเกิด-6 ปี
•
3 เดือน -3 ปี
การมองด้วยตาสองข้างประสานก ัน
ร ับรูค
้ วามเคลือ
่ นไหว
2. พ ัฒนาการด้านอารมณ์
• การควบคุมอารมณ์
2 เดือน-3 ปี
•
การตอบสนองต่อความเครียด
แรกเกิด- 4 ปี
•
ความผูกพ ันทีม
่ น
่ ั คง
แรกเกิด- 3 ปี
•
ความเห็นอกเห็นใจเข้าใจคนอืน
่
1-10 ปี
หน ้าต่างของโอกาสการเรียนรู ้
3. พ ัฒนาการด้านภาษา
• การร ับรูด
้ า้ นภาษา
•
ั
การเรียนรูค
้ าศพท์
4. พ ัฒนาการด้านการเคลือ
่ นไหว
• การทรงต ัวและท ักษะการ
้ ฐาน
เคลือ
่ นไหวพืน
•
•
้ อ
การใชม
ื และตาทางาน
ประสานก ัน
้ วิ้ เล่นดนตรี
การใชน
แรกเกิด-6 ปี
้ ไป
ปลายปี ที่ 2 ขึน
แรกเกิด-6 ปี
4 เดือน – 10 ปี
5 ปี -10 ปี
การเล่น
• คือ การเรียนรู ้
• คือ การพัฒนาอย่างมีชวี ต
ิ ชวี า
• คือ งานของเด็ก
การเล่น ... ชว่ ยเปิ ดประตูสก
ู่ ารเรียนรู ้
การเล่น ... คือชว่ งเวลาทีม
่ ค
ี วามสุขของวัยเด็ก
การเล่ น คือ ธรรมชาติและงานของเด็ก
การเล่ น คือ การเรียนร้ ู ของเด็ก
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
แรกเกิดถึง 3 เดือน
ั ผัสทัง้ 5
• ของเล่นทีก
่ ระตุ ้นประสาทสม
• พ่อแม่และคนเลีย
้ ง เป็ นของเล่นทีด
่ ท
ี ส
ี่ ด
ุ
• อุ ้มพูดคุย มองหน ้าสบตา ร ้องเพลงกล่อม
เด็ก การเล่นปูไต่
่ ปลาตะเพียน
• แขวนของเล่น เชน
มองกระจก หัดเป่ าปาก
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
4 - 6 เดือน
• เริม
่ เล่นอย่างมีจด
ุ มุง่ หมาย มีความสงั เกต
สนใจการเคลือ
่ นไหวแขนขา คว ้าของใกล ้ตัว
• ร ้องเพลงโยกเยก กรุ๊งกริ๊ ง ตุก
๊ ตานุ่มๆ พืน
้ ผิวต่างๆ
่
• เล่นร่วมไปกับการใชช้ วี ต
ิ ประจาวันของเด็ก เชน
การอาบน้ า
ี งพูดคุย คาซ้า ๆ
• เลียนแบบเสย
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
6 – 9 เดือน
• เริม
่ เคลือ
่ นไหวได ้เอง มีทก
ั ษะภาษาทีด
่ ข
ี น
ึ้
• เล่นจ๊ะเอ๋ ตบแปะ ร ้องเพลงทีม
่ ก
ี ารตอบสนอง มีทา่
่ นิว้ โป้ งอยูไ่ หน จับปูดา แมงมุมขยุ ้ม
ประกอบ เชน
หลังคา
ั พันธ์กบ
• เล่นกลิง้ ลูกบอล (พัฒนากล ้ามเนือ
้ สร ้างปฏิสม
ั
ผู ้อืน
่ )
• ของเล่นสาหรับกัด (ในชว่ งต ้นเด็กจะเริม
่ สารวจของ
เล่นด ้วยปาก ต่อมาจึงเริม
่ ใชมื้ อ นิว้ ในการ
สารวจสงิ่ ของ)
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
9 - 12 เดือน
• เริม
่ เข ้าใจภาษาท่าทางของพ่อแม่
ื
• หัดให ้เด็กชรี้ ป
ู ภาพจากหนังสอ
• ร ้องเพลงทีม
่ ภ
ี าษาคล ้องจอง เพลงกล่อม
ี งต่าง ๆ
เด็ก ฝึ กให ้เด็กคุ ้นเคยกับเสย
• ตุก
๊ ตาหุน
่ ของเล่นลากจูง
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
12 - 24 เดือน
ื่ สารกับ
• เริม
่ เคลือ
่ นไหวได ้อย่างเป็ นอิสระ สอ
ผู ้อืน
่ ได ้
• อยากทาสงิ่ ต่าง ๆ ด ้วยตัวเอง
• เกมไล่จับ เลียนแบบงานบ ้าน การร ้องเพลง
ทาท่าประกอบเข ้าจังหวะ
ื ให ้ลูกฟั ง และให ้เด็กมีสว่ นร่วม
• อ่านหนังสอ
การเล่นทีเ่ หมาะสมก ับพ ัฒนาการ
24 - 36 เดือน
• พัฒนาการทางภาษาเพิม
่ ขึน
้ อย่างมาก
• การเล่านิทาน ชว่ ยสร ้างความรักผูกพัน
เด็กมีจน
ิ ตนาการ ปลูกฝั งคุณธรรม เสริมสร ้าง
พัฒนาการทางภาษา
• การเล่นภาพต่อง่าย ๆ ฝึ กขีดเขียน การเล่นสมมติ
• พูดคุย ตอบคาถามของเด็กด ้วยท่าทีทส
ี่ นใจ
สงิ่ สาค ัญ : ความปลอดภ ัย
ื้ มาให ้ดี ทัง้ ในเรือ
• ตรวจสภาพอุปกรณ์ ของเล่นทีซ
่ อ
่ ง
้
ความปลอดภัย การใชงาน
และข ้อจากัด รวมทัง้
่
ประโยชน์ของอุปกรณ์ เชน
– รถเข็นเด็กอ่อน
– เปลเด็ก เตียงเด็ก
– รัว้ กัน
้
่ ชงิ ชา้
– เครือ
่ งเล่น เชน
– ฯลฯ
เลือกของเล่นให้ปลอดภ ัย
ผ่านมาตรฐานบังคับอุตสาหกรรม
(เครือ
่ งหมาย มอก.)
ไม่มเี หลีย
่ มมุมคม
ิ้ สว่ นไม่เลือ
ชน
่ นหลวม
ิ้ สว่ นเล็ก ๆ ทีอ
ไม่มช
ี น
่ าจเลือ
่ นหลุดมาได ้
ี ใี่ ชไม่
้ เป็ นพิษ
แน่ใจว่าสท
ื่ ถือของบริษัทห ้างร ้าน
ตรวจสอบความน่าเชอ
ื้ ของเล่น
ทีซ
่ อ
ของเล่นทีไ่ ม่ควรให้เด็กเล็กเล่น
้
ใชกระแสไฟฟ้
าในการทางาน
ิ้ สว่ นให ้พุง่ ออกไปได ้
ปล่อยชน
ี งดังมาก ซงึ่ จะทาอันตรายประสาทหู
มีเสย
ื กหรือสายทีย
มีเชอ
่ าวกว่า 20 ซม.
มีสว่ นประกอบทีแ
่ หลมคม
ิ้ เล็ก ๆ ได ้
ไม่ทนทาน ดึงหลุดออกเป็ นชน
ี นิดทีเ่ ป็ นพิษต่อร่างกาย
ทาจากสช
• ทารกอายุ 3-5 เดือนขึน
้ ไป จะเรียนรู ้
สงิ่ แวดล ้อมด ้วยการเอาสงิ่ ของเข ้าปาก
อาจทาให ้สาลัก อุดตันทางเดินหายใจ
ิ้ เล็กโดยลาพัง
 อย่าให ้เด็กอยูก
่ บ
ั ของชน
ิ้ สว่ นเล็กทีแ
• ควรเลือกกุง๊ กิ๊ ง ทีไ่ ม่มช
ี น
่ ตกหักออกได ้ง่าย
ขนาดของหัวและด ้ามต ้องใหญ่พอทีเ่ ด็กจะเอาเข ้า
ปากไม่ได ้
่ งขนาด 3.5 X 5 ซม. ได ้
 ไม่สามารถลอดชอ
• เด็กเล็กอายุตา่ กว่า 3 ปี ต ้องเลือกของ
เล่นทีม
่ ข
ี นาดใหญ่กว่าทีเ่ ด็กจะใสเ่ ข ้าปากได ้
ิ้ สว่ นไปอุดกัน
เพือ
่ ป้ องกันการสาลักเศษชน
้
ทางเดินหายใจ
- โดยตรวจดูรายละเอียดที่
ฉลากของเล่น สงั เกตอายุ
เด็กและคาเตือน
- หาแกนกระดาษชาระ
้ ยบขนาดของเล่น
มาใชเที
4.4 ซม.
(1 ¾ นิว้ )
ไม่ควรให ้เด็กเล่นของเล่นทีม
่ ข
ี นาดเล็กกว่า
้ าศูนย์กลาง 3.17 ซม.
ทรงกระบอกขนาด เสนผ่
และความยาว 5.17 ซม.
่ งิ่ ทีค
• “ลูกโป่ ง” ไม่ใชส
่ วรนามาให ้เด็กเล่น
• ทามาจากแผ่นยางบาง ๆ ถ ้าเด็กคว ้าลูกโป่ งทีย
่ ัง
ไม่ได ้เป่ ามาอมในปาก อาจหลุดลงคอไปอุด
ทางเดินหายใจได ้
• ถ ้าเด็กโตพอจะเป่ าลูกโป่ งได ้ เป่ าแล ้วลูกโป่ งเกิด
แตก แล ้วเด็ก
สูดหายใจเข ้า ทาให ้
เศษยางหลุดเข ้าในคอได ้
ไม่ควรให้เด็กอายุ
น้อยกว่า 8 ปี เล่น
ลูกโป่งทีย
่ ังไม่ได้เป่า
หรือเศษลูกโป่งโดย
ลาพ ัง
ี ง ควรมีน้ าหนักเบา
• ของเล่นทีเ่ ขย่ามีเสย
เพราะอาจเขย่ามาฟาดหน ้าได ้
• ยางทีใ่ ชกั้ ด ไม่ควรมีสว่ นยืดยาวมากจนมา
กระแทกบริเวณคอ
่ งเล็กมากจนเด็กอาจเอามือเข ้า
• ไม่ควรมีชอ
ไปติด
ั ว์อาจทาให ้เด็กทีเ่ ป็ นภูมแ
• ตุก
๊ ตาสต
ิ พ ้ เกิด
ิ้ สว่ นตา หู
อาการมากขึน
้ และต ้องระวังชน
ของตุก
๊ ตา
• ของเล่นทีใ่ ชถ่้ านควรเป็ นถ่านก ้อนใหญ่ หรือถ ้า
้
ใชถ่้ านขนาดเล็กจะต ้องใชไขควงไขก่
อนจะถึง
ก ้อนถ่าน
• ของเล่นในสนาม ควรวางบนพืน
้ ทีน
่ ม
ิ่ (พืน
้ ยาง
สงั เคราะห์ พืน
้ ทรายทีล
่ ก
ึ 20 ซม.ขึน
้ ไป)
ไม่ควรอยูบ
่ นคอนกรีต
• ไม่ปล่อยให ้เด็กเล็กเล่นในสระน้ าพลาสติกคนเดียว
แม ้ว่าระดับน้ าไม่สงู นัก เด็กก็อาจจะจมน้ าได ้
• หมั่นตรวจตราความปลอดภัย สอนกฎระเบียบความ
ปลอดภัย
สงิ่ สาค ัญ : ความผูกพ ัน
• เด็กทารกต ้องการความอบอุน
่ และต ้องการให ้คนใน
ครอบครัวเล่นด ้วย
• อย่าลืมพูดคุย ร ้องเพลง และเล่นกับลูก
ี น
ั
• กระตุ ้นพัฒนาการอย่างนุ่มนวล ด ้วยเลียงดนตรี สส
ี งพูด การโยกเบา ๆ
เสย
ิ้ ใหญ่ทส
• ของเล่นชน
ี่ ด
ุ ของลูก คือ พ่อแม่
• สร ้างสายใยแห่งความผูกพันทีล
่ ก
ึ ซงึ้ กับลูก
สงิ่ สาค ัญ : ของเล่นทาเอง
่ สง่ เสริมการ
• สอนให ้ลูกมีทักษะต่าง ๆ เชน
ประสานระหว่างมือและตา
• พัฒนาความคิดสร ้างสรรค์
• เป็ นของพิเศษสาหรับลูก
ิ้ ใด ๆ
ชน
ยิง่ กว่าของเล่น
ของเล่นตามวัย
อายุ
ของเล่น
เกม
เพลง
เป้ าหมาย
แรกเกิด
- ของเล่นชนิดแขวน
่ ปลาตะเพียน
เชน
- หอม เป่ า บริเวณ - เพลงกล่อมเด็ก
นิว้ มือ นิว้ เท ้า
เมือ
่ เปลีย
่ น
ผ ้าอ ้อม
- ให ้เด็กสนใจ
ชว่ ยให ้เด็ก
ควบคุมตนเอง
4 เดือน
ื ผ ้า/กระดาษ
- หนังสอ
แข็ง
- ของทีม
่ พ
ี น
ื้ ผิว
่
แตกต่างกัน เชน
ผ ้า พลาสติก
- ของเล่นเขย่าแล ้วมี
ี ง
เสย
- เล่นจ๊ะเอ๋ (ผู ้ใหญ่
เป็ นคนกระตุ ้น)
- เพลงทีม
่ ก
ี ารขยับ
่ โยก
ตัว เชน
แยก
- เพิม
่ ความสงั เกต
การเคลือ
่ นไหว
ของแขนและ
ขา
7 เดือน
- เทของเล่นของจาก
่ องเล่นลง
กล่องใสข
ไปในกล่องของเล่น
้
ขนาดทีซ
่ อนกั
นได ้
- เล่นจ๊ะเอ๋ เล่นตบ
แผะ
- เพลงทีม
่ ก
ี าร
ตอบสนองกัน
่ นให ้หา
หรือซอ
่ ”นิว้ โป้ งอยู่
เชน
ไหน
- เริม
่ เข ้าใจว่า
วัตถุไม่หายไป
ไหน
9 เดือน
- ลูกบอล ของเล่นที่
กลิง้ ได ้
- บล็อกขนาดใหญ่
- กลิง้ ลุกบอล ของ
เล่นบนพืน
้
- เพลงทีแ
่ สดงให ้
เห็นเหตุและผล
่ “จับปูดา”
เชน
เพลงทีช
่ ว่ ยฝึ ก
กล ้ามเนือ
้ มัดเล็ก
่ แมงมุม
เชน
- เริม
่ เข ้าใจเหตุ
และผล
- ฝึ กความจา
ทักษะทาง
ภาษา
ของเล่นตามว ัย
อายุ
ของเล่น
เกม
เพลง
เป้าหมาย
12เดือน
ื ผ ้า
- หนังสอ
- กระแตวน
- ของเล่น ลาก จูง
้
- ของเล่น ต่อซอนกั
น
้
- ของเล่นซอนกั
นเรียง
ขนาดเล็ก
- ไปหาใหญ่
- เล่นไล่จับขณะที่
เด็กเกาะเดิน หรือ
เดิน
้
- เพลงทีใ่ ชภาษา
่ “กาเอ๋ย
ซ้าๆ เชน
กา”
- พัฒนาทักษะการ
ทรงตัวและ
เคลือ
่ นไหว และ
ความเข ้าใจภาษา
12-18
เดือน
- ของเล่นทีบ
่ บ
ี หรือทุบ
แล ้วมีการ-หาของเล่น
เปลีย
่ นแปลงรูปหรือ
ตาแหน่ง
- ของเล่นไขลาน
- บล๊อกไม ้
- หาของเล่น
- เพลงสาหรับเด็ก
่ “จันทร์เจ ้า”
เชน
“ก๊าบก๊าบ”
- ฝึ กการสงั เกต
- ฝึ กความเข ้าใจ
เหตุผล
24-36
เดือน
- ของเล่นลากจูง
- เล่นสมมุต ิ
ื ทาจากผ ้าหรือ - จาจีม
- หนังสอ
้ ะเขือเปาะ
กระดาษแข็ง
- รีรข
ี ้าวสาร
- ภาพต่อ
- กระดาษ และดินสอ
- จับคูร่ ป
ู ทรง
- โทรศัพท์
- เครือ
่ งดนตรี
- ลูกปั ดขนาดใหญ่
- ม ้าก ้านกล ้วย
- รีรข
ี ้าวสาร
- ฝึ กกล ้ามเนือ
้ มัด
ใหญ่
- ทักษะทางภาษา
- การประสานงาน
ของตาและมือฝึ ก
การสงั เกต
- หัดเข ้าใจกติกา
่ื ชว่ ยพัฒนาเด็ก
สรุป : สอ
•
•
•
•
การเล่นและของเล่น
การอ่าน การเล่านิทาน
ดนตรี
ิ ปะ
การวาด และศล
การอ่านและการเล่านิทานสาหรับ
เด็กปฐมวัย
ประโยชน์ของการเล่นนิทานในเด็ก
• ชว่ ยให ้เกิดเพลิดเพลิน
• สนุกสนาน
• พัฒนาความฉลาดทาง
อารมณ์
• ความคิดสร ้างสรรค์
และการแก ้ปั ญหา
• พัฒนาทักษะภาษา
และการฟั ง
• การจับประเด็นเรือ
่ งราว
• ชว่ ยเสริมสร ้าง
จินตนาการตามเนือ
้
เรือ
่ ง
• ลดความเครียด ความ
กลัว หรือ ความวิตก
กังวลทีม
่ ใี นเด็กได ้ด ้วย
เทคนิคการเล่านิทาน
• เล่านิทานให้เด็กว ัยก่อนเรียนฟัง
ทุกว ัน อย่างน้อยว ันละ 15 นาที
่ งเวลาทีผ
่
• เลือกชว
่ อ
่ นคลาย เชน
ก่อนนอน หรือ ตอนเย็น
• เล่าด้วยท่าทีสนุกสนาน และ หา
จุดสนใจในเรือ
่ ง
ื นิทาน ทีเ่ หมาะสม
• เลือกหน ังสอ
• ให้ดร
ู ป
ู ภาพ พร้อมก ับให้เด็ กช ี้
ตาม
• เล่านิทานบางเรือ
่ งทีเ่ ด็ก
ชอบซา้ ๆ แล้วให้เด็กเล่า
เองบ้าง หรือบางครงให้
ั้
เด็กเติมประโยค หรือ
คาพูดทีข
่ าดหายไป
• ถ้าเด็กมีจน
ิ ตนาการทีจ
่ ะ
้ ได้เอง
เล่าเรือ
่ งทีค
่ ด
ิ ขึน
พ่อแม่ควรเปิ ดโอกาสให้
เด็กได้เล่า และแนะนา
เพิม
่ เติมให้ก ับเด็ก
กิจกรรมการอ่านและเล่านิทาน
• แรกเกิดถึง 6 เดือน : พูดคุย ให้เด็กรูจ
้ ัก
ี งสูงตา่ ร้องเพลงให้เด็กฟัง
เสย
ี ง เริม
• 7 – 12 เดือน : ห ัดให้เลียนเสย
่ ให้
ื ทีม
ดูรป
ู ภาพหรือหน ังสอ
่ ภ
ี าพประกอบ
อ่านคาบรรยายให้เด็กฟังบ่อย ๆ
ื ทีม
• 1-2 ปี : - หาหน ังสอ
่ ภ
ี าพประกอบ ช ้ี
ให้เด็กดู ถามว่าเป็นรูปอะไร เปิ ดโอกาส
ื ดูเอง
ให้เด็กเปิ ดหน ังสอ
ื หรือเล่านิทานให้
- อ่านหน ังสอ
เด็กฟังทุกว ัน
กิจกรรมการอ่านและเล่านิทาน
ื ทีม
• 3 ปี : ให้เด็กดูหน ังสอ
่ รี ป
ู ภาพประกอบ อ่านนิทานทีม
่ ี
้ ให้เด็กพูดคุยเกีย
ความยาวเพิม
่ ขึน
่ วก ับนิทาน อ่านโคลง
ั้ ๆให้เด็กฟัง
กลอนสน
ื ให้เด็กฟังบ่อย ๆ เปิ ดโอกาสให้เด็กห ัด
• 4 ปี : อ่านหน ังสอ
อ่านหรือสะกดคา ทาอย่างสมา
่ เสมอ
ั อ
้ นมากขึน
้ เปิ ดโอกาสให้เด็กเล่า หรือ
เล่านิทานทีซ
่ บซ
ทาท่าประกอบ
ื ให้เด็ก
• 5 ปี : พ่อแม่เป็นต ัวอย่างทีด
่ ใี นการอ่านหน ังสอ
เห็น อ่านไปพร้อมก ับเด็ก ชมเชยถ้าเด็กอ่านได้ถก
ู ต้อง
พาเด็กไปห้องสมุด
ี งเพลง
ดนตรีและเสย
ั พันธ์
• ชว่ ยในการพัฒนาภาษา ทักษะด ้านมิตส
ิ ม
และความภาคภูมใิ จในตนเองของเด็ก
• Mozart effect
• ชว่ ยให ้เพิม
่ ความยืดหยุน
่ ด ้านการคิด
้ ผล
• เพิม
่ ทักษะด ้านการใชเหตุ
• พัฒนาการทางานทีเ่ ป็ นระบบมากขึน
้
กิจกรรมทางดนตรี
• พยายามร ้องเพลงให ้เด็กฟั งบ่อย ๆ
• ขณะอุ ้มเด็ก ควรร ้องเพลงและเคลือ
่ นไหวตาม
จังหวะเพลง
ั ผัสให ้เด็กฟั งบ่อย ๆ
• อ่านบทอาขยาน คาสม
ี งรอบตัว เลียนเสย
ี ง
• เปิ ดโอกาสให ้เด็กรับรู ้เสย
ตาม
• ประกอบเครือ
่ งดนตรีงา่ ย ๆ ให ้เด็กลองเล่น
กิจกรรมทางดนตรี
• เปิ ดเพลงหลายชนิด หลายจังหวะ ให ้เด็กฟั ง
และร ้องตาม อธิบายเนือ
้ หาของบทเพลงให ้
เด็กฟั ง
• เล่านิทานประกอบเพลง หรือมีกจิ กรรมเข ้า
จังหวะ
• บันทึกเทปการแสดงให ้เด็กดู ชมเชยอย่าง
สมา่ เสมอ
• สนับสนุนให ้เด็กมีโอกาสเล่นเครือ
่ งดนตรีงา่ ย ๆ
Thank you for your attention