Transcript โครงการตำบลนมแม่ เพื่อสายใยรักแห่งครอบครัว

ตำบลนมแมเพื
่
่ อ
สำยใยรักแหงครอบครั
ว
่
บทบาท หน่วยงานสาธารณสุขคือการพ ัฒนา“คนตงแต่
ั้
กอ
่ นปฏิสนธิใน
ครรภ์มารดา
เด็กปฐมว ัย ว ัยเรียน ว ัยทางาน ผูส
้ ง
ู อายุ”
เกิด
แต่งงาน
เด็ก
เลี้ยงลูก
หนุ่ ม
รับปริญญา
แก่ชรา
เจ็บป่ วย
ทางาน
ตาย
ื่ มโยง
ความเชอ
ของกรอบการดาเนินงานเพือ
่ พ ัฒนาแม่และเด็ก
สุขภาวะแม่และเด็ก
ชุมชนต้นแบบ
/ตาบลนมแม่
พฤติกรรมสุขภาพ
แม่และเด็ก
คลินก
ิ 3 ว ัย
เด็กไทยฉลาด
ขยายแนวคิดสู่
รพ.สต.
รพ.สายใยร ัก ฯ
จุดเริม
่
กรอบแนวคิดพ ัฒนาการเด็กสมว ัย
ล ักษณะทางประชากร
ั
เศรษฐกิจ สงคม
ึ ษา
• การศก
• รายได้
ี
• อาชพ
• ความรูแ
้ ละเจตคติพ ัฒนาการ
• สถานภาพสมรส
• ล ักษณะครอบคร ัว
ั ันธภาพในครอบคร ัว
• สมพ
้ งดูเด็ ก
พฤติกรรมการอบรมเลีย
ั ันธ์
การสร้างปฏิสมพ
ระบบบริการ
ของสถานบริการ
เกณฑ์คณ
ุ ภาพ
• การเล่านิทาน
• ร้องเพลงกล่อมเด็ก
• เล่นก ับเด็ก
• เป็นแบบอย่างทีด
่ แ
ี ก่เด็ก
• การให้นมแม่
้ งดูเด็ ก
• ความยากง่ายในการเลีย
พ ัฒนาการ
เด็ก 0-5 ปี สมว ัย
ต ัวเด็ก
• นา้ หน ักน้อยกว่า 2,500 กร ัม
• ภาวะโภชนาการ
• ขาดสารอาหาร
• การเจ็บป่วย เจ็บป่วยบ่อย
• อุบ ัติเหตุ (ความปลอดภ ัย)
• โอกาสของการได้เรียนรู ้
่ นร่วมสง
่ เสริมพ ัฒนาการ
การมีสว
ความยากง่าย
ของการเข้าร ับบริการ
่ การเดินทาง
เชน
การเข้าถึงบริการ
• ครอบคร ัว
• ชุมชน
• องค์กรต่างๆ ในชุมชน
4
คลินก
ิ 3 ว ัยเด็กไทยฉลาด
ณ สถานีอนาม ัย หรือ รพ.สต.
ปรึกษาก่อน
แต่งงาน
ื สาน
สบ
ดูแลครรภ์
ร ับขว ัญเมือ
่
แรกคลอด
แม่
พ่อ
ศูนย์เรียนรู ้
่ ญ
สูป
ั ญา
เด็กพ ัฒนา
สมว ัย
ปู่ ย่า
ลูก
่ ยก ันสานเพิม
ชว
่
คุณค่าผูส
้ ง
ู ว ัย
ยา้ กระตุน
้
สุขภาพ
ว ัยทางาน
ยอดอาหาร
ต้องนมแม่
ตา ยาย
ลูก
เอาใจหนุน
เมือ
่ ว ัยรุน
่
ดีแน่แท้
พ ัฒนาสมว ัย
สรุปกระบวนการข ับเคลือ
่ น
การพ ัฒนาสุขภาพแม่และเด็ก
LR
MCH
Board
ครอบ
คร ัว
PP
ภาคี
เครื4/13/2015
อข่าย
ชุมชน
WCC
6
เครือ
่ งมือทีใ่ ชใ้ นการพ ัฒนางาน
อนาม ัยแม่และเด็ก
มาตรฐาน รพ.สายใยร ักฯ
• การประเมินรพ.สายใยร ักฯ
แนวทาง
ศูนย์เด็กเล็กคุณภาพ
เครือ
่ งมือพ ัฒนา
สุขภาพแม่และเด็ก
เกณฑ์ชุมชน
ตาบลนมแม่/ชุมชนต้นแบบ
อนาม ัยแม่และเด็ก
แนวทาง
•แผนทีท
่ างเดินยุทธศาสตร์แม่และเด็ ก
ความจริงที่...ต้องพัฒนาสมองเด็กด้วยนมแม่
แรกเกิด
6 ปี
• อายุ 3 ปี 80% ของ synaptic
connection เกิดขึ้นแล้ว
• เมือ่ อายุ เกิน 10 ปี การเจริญ
ของสมองลดลง
• การมีประสบการณ์ที่ดีทาให้เกิด
การเชื่อมโยงของเส้นใยสมองได้
ดีข้ ึน
ความจริงที่...ต้องพัฒนาสมองเด็กด้วยนมแม่
• ช่วง 10 ปี แรกของชีวิตสมองทางานเป็ น 2 เท่าของในผูใ้ หญ่
• ในช่วง 1 ปี แรกของชีวิต อาหารถูกนามาใช้เพือ่ การเจริญของ
สมอง 60% ..ดังนั้น อาหารที่ควรส่งเสริมมากสุด คือ นมแม่
และ เมื่อเด็กอายุ 3 ปี อาหารถูกนามาใช้เพือ่ พัฒนาสมอง 30%
• สิ่งแวดล้อมและพันธุกรรมมีอิทธิ พลต่อการพัฒนาของเด็ก
ความจริงที่...ต้องพัฒนาสมองเด็กด้วยนมแม่
• สิ่งแวดล้อมมีผลต่อสติปัญญา 40 – 70 % พันธุกรรม มีผลต่อ
สติปัญญา (IQ) 30 – 60 % ดังนั้นการเลี้ยงดูท่ีถกู ต้องมีความ
สาคัญมาก
• สมองสามารถสร้าง เส้นใยประสาทเมือ่ ถูกกระตุ้นด้วยสิ่งแวดล้อมที่ดีและ
สมบูรณ์
สรุปคุณค่านมแม่ทเี่ ด็กได ้รับ
นมแม่ คือ หยดแรกของสายใยรักแห่งครอบครัว
ประโยชน์นมแม่
• ลูกทีไ่ ด้กน
ิ นมแม่มรี ะด ับสติปญ
ั ญามากกว่าลูกทีไ่ ม่ได้กน
ิ นมแม่
2 - 11 จุด
ี สาเร็จรูป ทีไ่ ด้จากแม่ ลดการป่วยจากท้องเสย
ี ปอดบวม
• เป็นว ัคซน
้ หุม
เยือ
้ สมองอ ักเสบ โรคภูมแ
ิ พ้ เบาหวาน ลดโอกาสเกิดโรคภูมแ
ิ พ้
ทาให้ลก
ู ไม่ป่วยบ่อย ดีกว่าเด็กทีก
่ น
ิ นมผสม 2 - 7 เท่า
่ ยพ ัฒนาเซลล์สมอง
• เป็นอาหารทีด
่ ท
ี ส
ี่ ด
ุ ของทารก มีไขม ันชว
ั ัสทงั้ 5 ซงึ่
่ ยกระตุน
• การพูดคุยก ับลูกขณะให้นมแม่ชว
้ ประสาทสมผ
่ ยสง
่ เสริมพ ัฒนาการ และความมน
จะชว
่ ั คงทางอารมณ์ของลูก
• ประหย ัดเงินครอบคร ัวเฉลีย
่ เดือนละ 2,500 บาทต่อเด็ก 1 คน
คาดว่า ตาบลนมแม่...
จะเป็นคาตอบในเรือ
่ งนี.้ ..
12
ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัว
ภายใต้โครงการสายใยร ักแห่งครอบคร ัว ในพระราชูปถ ัมภ์
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯสยามมกุฎราชกุมาร
หมายถึง
เกณฑ์ตาบลนมแม่เพือ
่
สายใยร ักฯ
ตาบลทีม
่ ี
่ เสริม
กระบวนการ ปกป้อง สง
้ งลูกด้วย
และสน ับสนุนการเลีย
นมแม่อย่างมีสว่ นร่วมของชุมชน
โดยมีภาคีเครือข่ายภาคร ัฐและ
เอกชนให้การสน ับสนุน
่ ยเหลือกระตุน
ชว
้ ให้เกิดการ
ดาเนินงานอย่างต่อเนือ
่ ง และ
เป็นแหล่งเรียนรูแ
้ ก่ชุมชนอืน
่ ๆ
ั
่
1. ชุมชนมีมาตรการสงคม
เชน
ฝากท้องเร็ ว ลูกกินนมแม่
เล่าหรืออ่านนิทานให้ลก
ู ฟัง
2. ชุมชนเฝ้าระว ังปัญหาแม่และ
่ นา้ หน ักและ สว่ นสูง
เด็ก เชน
หญิงตงครรภ์
ั้
และเด็กแรกเกิด
้ งลูก
ถึง 5 ปี แม่หล ังคลอดเลีย
ด้วยนมแม่
3. มีแผนชุมชนตาบลนมแม่ฯ
้ งลูกด้วยนมแม่
4. อ ัตราการเลีย
ร้อยละ 60
5 มีกรรมการฯ
6. มีกองทุน
ผลลัพธ์
- สายใยรักแห่ งครอบครัว
ก่ อเกิดจากการเลีย้ งลูก
ด้ วยนมแม่
- เกิดสายใยผูกพันใน
ครัวเรือนส่ งผลให้ เด็กมี
พัฒนาการดี
-ความร่ วมมือของสถาน
บริการสู่ ชุมชนในการดูแล
ต่ อเนื่อง
-ประชาชนมีส่วนร่ วม/ดูแล
สุ ขภาพตนเองและชุ มชน
ทาให้ เกิดความยัง่ ยืน
-เด็กไทย IQ - EQ ดี
โรงพยาบาล/
หน่วยบริการ
ตาบลนมแม่
เพือ
่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัว
1.ชุมชนมีแผนชุมชนนมแม่
2.ชุมชนมีขอ
้ มูลและการเฝ้าระว ังให้ลก
ู กินนมแม่
ั
้
3. ชุมชนประกาศกติกาสงคม “เลียงลูกด้วยนมแม่”
้ งลูกด้วยนมแม่เพิม
4. อ ัตราการเลีย
่ เป็น 60%
5. มีกรรมการ 6.มีกองทุน
ท้องถิน
่ /ชุมชน
คร ัวเรือน
หน่วยงาน
ข ับเคลือ
่ น
สน ับสนุน
ภาคีเครือข่าย “นมแม่” บทบาทการสน ับสนุน
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
กรมอนาม ัย กระทรวงสาธารณสุข
มูลนิธศ
ิ น
ู ย์นมแม่
กระทรวงแรงงาน
ั
กระทรวงพ ัฒนาสงคมฯ
กระทรวงมหาดไทย
ึ ษาธิการ
กระทรวงศก
กระทรวงเกษตรฯ
14
แล้วจะทาให้เกิด
สงิ่ เหล่านี.้ ....
ได้อย่างไร ?
15
จึงเป็นทีม
่ า...
กระบวนการจ ัดทา...
แผนทีท
่ างเดิน
ยุทธศาสตร์...
เพือ
่ การข ับเคลือ
่ น
ตาบลนมแม่ฯ
16
แผนทีย
่ ท
ุ ธศาสตร์
แผนทีย
่ ท
ุ ธศาสตร์ คือ
จุดหมายปลายทางก ับวิธก
ี ารปฏิบ ัติ
ทีจ
่ ะไปให้ถงึ จุดหมายปลายทางนน
ั้
เป็นเครือ
่ งมือทางการบริหารทีม
่ ี
ั
การระบุองค์ประกอบอย่างชดเจน
่ นร่วมของผูม
่ นได้
จะระบุการมีสว
้ ส
ี ว
่ นเสย
ี ทุกภาคสว
่ น เป็นเครือ
สว
่ งมือ
ื่ มโยงระหว่างยุทธศาสตร์ก ับการ
เชอ
ปฏิบ ัติตามโครงการ
บทบาทของแผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์
ประชาชนปรับเปลีย่ นพฤติกรรม
(จุดหมายปลายทาง)
บทบาทของภาคี
จะร่วมมือกันอย่างไร
ประชาชน/ชุมชน
ทาอะไรได้ในการ
พัฒนาตนเอง
แผนที่ทางเดิน
ยุทธศาสตร์
กระบวนการบริหารจัดการ
สมรรถนะขององค์กร
จะพัฒนาอะไร
ควรเชี่ยวชาญเรือ่ งใด
4 องค์ประกอบหลักและขั้นตอนของการจัดทา
แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์
องค์ประกอบ/ขั้นตอน ที่ 1
จุดหมายปลายทาง กาหนดเป็ น 4 ระดับ
การกาหนดจุดหมายปลายทาง
วิเคราะห์สถานการณ์/บริบท การพ ัฒนาของ
้ ที/
พืน
่ องค์กรในปัจจุบ ัน
“ความภาคภูมใิ จหรือสงิ่ ดีดข
ี องเราหรือในชุมชน/
ท ้องถิน
่ เราในเรือ
่ งการเลีย
้ งลูกด ้วยนมแม่ มี
อะไรบ ้างทัง้ ในเรือ
่ งของบุคคล/สถานที/่ หน่วยงาน
ื่ วัสดุอป
ทีม
่ าชว่ ยพัฒนา/สอ
ุ กรณ์“
้ ในอนาคต
และความคาดหว ังทีอ
่ ยากให้เกิดขึน
“เรา(ชุมชน/ท ้องถิน
่ )อยากให ้เกิดการเปลีย
่ นแปลง
หรือมีผลการพัฒนาอะไร? เกิดขึน
้ ในองค์กรและ
พืน
้ ทีข
่ องเรา”
การประเมินสถานการณ์
: เราอยูต่ รงไหนของการพัฒนา
การที่จะเป็นตาบลนมแม่ ในช ุมชนของ
เรา....เป็นอย่างไร
อะไรคือสิ่งดี สิ่งที่เราภาคภูมิใจ และ อะไรคือ
สิ่งที่ตอ้ งการในอนาคต 3-5 ปี ข้างหน้า (ที่ดีกว่าเดิม)
สิ่ งดีๆ ปัจจุบัน
สิ่ งดีๆ ปัจจุบัน
การวิเคราะห์สถานการณ์
อย่างไร
ประชาชน
กระบวนการ เป็ นอย่างไร
อนาคตทีด่ ีอยาก
อนาคตทีด่ อี ยาก
เป็ นอย่างไร
เป็ นอย่างไร
ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ัก
แห่งครอบคร ัว
สิ่ งดีๆ ปัจจุบัน
อย่างไร
อนาคตที่ดีอยาก ภาคีเครือข่ าย
เป็ นอย่างไร
สิ่ งดีๆ ปัจจุบัน
อย่างไร
อนาคตที่ดีอยาก
รากฐาน
เป็ นอย่างไร
การสร้างแผนทีค
่ วามคิด(Mind Map)
จากการวิเคราะห์สถานการณ์อดีตถึงปัจจุบ ัน /พร้อมความคาดหว ังในอนาคต
จากนั้น... นาความคาดหวังจาก
แผนที่ความคิด ลงในผังจุดหมาย
ปลายทางใน 4 มิต/ิ มองมอง
ผ ังจุดหมายปลายทาง “...........................”ภายในปี .........................
ประชาชน
กระบวนการ
ภาคีเครือข่าย
รากฐาน
ผ ังจุดหมายปลายทางการข ับเคลือ
่ น “ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัว”
ภายในปี พ.ศ.2555 (ระยะ 2 ปี ) กาหนดเมือ
่ 16 พฤศจิกายน 2553
ระด ับประชาชน/กลุม
่ เป้าหมาย
(มุมมองเชงิ คุณค่า)
ระด ับภาคี(มุมมองเชงิ ผูม
้ ส
ี ว่ นได้สว่ น
ี )
เสย
●ชุมชน/ท้องถิน
่ มีแม่และครอบคร ัวต ัวอย่างในการ
้ งลูกด้วยนมแม่
เลีย
●ชุมชน/ท้องถิน
่ มีการดาเนินงาน “ตาบลนมแม่เพือ
่
สายใยร ักแห่งครอบคร ัว”ต้นแบบตามเกณฑ์ทก
ี่ าหนด
(มีแผนชุมชน/มีขอ
้ มูลระบบเฝ้าระว ัง/มีกติกาทาง
ั
้ งลูกด้วยนมแม่
สงคม/กรรมการกองทุ
น/มีอ ัตราเลีย
เพิม
่ เป็นร้อยละ 60)
●ชุมชน/ท้องถิน
่ มีปราชญ์นมแม่เพือ
่ สายใยร ักฯ
●อปท.สน ับสนุนและร่วมดาเนินงานอย่าง
ต่อเนือ
่ ง
●หน่วยงานภาคร ัฐ เอกชนและองค์กรพ ัฒนา
เอกชน สน ับสนุนการดาเนินงานตาม
บทบาท
แบบบูรณาการ
●องค์กรชุมชน/ผูน
้ าชุมชน ข ับเคลือ
่ นการ
ดาเนินงาน ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ักแห่ง
ครอบคร ัว
ระด ับกระบวนการ
(มุมมองเชงิ กระบวนการภายใน)
้ ฐานองค์กร/ชุมชน
ระด ับพืน
(มุมมองเชงิ การเรียนรูแ
้ ละพ ัฒนา)
้ ผนทีท
●มีและใชแ
่ างเดินยุทธศาสตร์ในการวางแผน
งาน/โครงการดาเนินงาน“ตาบลนมแม่” พร้อมกาก ับ
ิ ธิภาพ
อย่างมีประสท
ั ันธ์และรณรงค์หลายรูปแบบอย่าง
●มีการประชาสมพ
ต่อเนือ
่ ง
●มีการแลกเปลีย
่ นเรียนรูร้ ะหว่างเครือข่ายอย่าง
ต่อเนือ
่ ง
●มีการกาก ับ ติดตาม ประเมินผลตามเกณฑ์ตาบลนม
แม่
●มีระบบข้อมูลอนาม ัยแม่และเด็กทีถ
่ ก
ู ต้อง
ครบถ้วนเป็นปัจจุบ ันและสามารถเข้าถึงได้
ง่าย
●มีความรูแ
้ ละท ักษะทีเ่ หมาะสมในดาเนินงาน
ตาบลนมแม่ฯ
ื่ ให้
●มีการปร ับเปลีย
่ นท ัศนคติและความเชอ
้ งลูกด้วยนมแม่
ถูกต้องต่อการเลีย
ี
●มีการทางานเป็นทีมแบบสหวิชาชพ
ขั้นตอนที่ 2 : ของการสร้าง
แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์
แผนที่
SLM
นำควำมคำดหวังจำกจุดหมำย
ปลำยทำงใน 4 มิต/ิ มองมอง...
ลงในแผนที่ทำงเดินยุทธศำสตร์
(SLM)
แผนทีท
่ างเดินยุทธศาสตร์ปฏิบ ัติการ(SLM) การข ับเคลือ
่ น “ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัว”
ภายในปี พ.ศ. 2555 (ระยะ 2 ปี ) กาหนดเมือ
่ 16 พฤศจิกายน 2553
้ ฐาน
พืน
กระบวนการ
ภาคี
ประชาชน
่ วามยง่ ั ยืน
มีความเข้มแข็งและต่อเนือ
่ งในการดาเนินงานตาบลนมแม่เพือ่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัวสูค
ชุมชน/ท้องถิน
่ พ ัฒนา“ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใยร ัก
แห่งครอบคร ัว”ต้นแบบตามเกณฑ์ทก
ี่ าหนด
ชุมชน/ท้องถิน
่ มีแม่และครอบคร ัวต ัวอย่าง
้ งลูกด้วยนมแม่
ในการเลีย
ชุมชน/ท้องถิน
่ มีปราชญ์นมแม่
เพือ
่ สายใยร ักแห่งครอบคร ัว
หน่วยงานภาคร ัฐ เอกชนและองค์กร
พ ัฒนาเอกชน สน ับสนุนการดาเนินงาน
ตามบทบาทแบบบูรณาการ
องค์กรชุมชน ข ับเคลือ
่ นการ
ดาเนินงาน ตาบลนมแม่เพือ
่ สายใย
ร ักแห่งครอบคร ัว
อปท.สน ับสนุนและร่วมดาเนินงานอย่าง
ต่อเนือ
่ ง
ั ันธ์และรณรงค์
ประชาสมพ
อย่างต่อเนือ
่ ง
แลกเปลีย
่ นเรียนรูร้ ะหว่าง
กลุม
่ และเครือข่าย
กาก ับ ติดตาม ประเมินผล
ตามเกณฑ์ตาบลนมแม่
้ ผนทีท
มีและใชแ
่ างเดิน
ยุทธศาสตร์ตาบลนมแม่
ื่
ปร ับเปลีย
่ นท ัศนคติ ความเชอ
้ งลูกด้วยนมแม่
ในการเลีย
จ ัดระบบข้อมูลอนาม ัยแม่และ
เด็กทีถ
่ ก
ู ต้องและเป็นปัจจุบ ัน
สร้างความรูแ
้ ละท ักษะ
บุคลากรทุกระด ับ
สร้างทีมดาเนินงาน
“ตาบลนมแม่ฯ”
ขั้นตอนที่ 3 : ของการสร้าง
แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์
ตารางนิยาม
เป้าประสงค์
่ ง
11 ชอ
เมื่อเราได้แผนที่ทางเดินย ุทธศาสตร์ฉบับ
ปฏิบตั ิการ 2 ปี (SLM)
นาแผนที่ย ุทธศาสตร์ สูก่ ารปฏิบตั ิจริง
ขัน้ ตอนการสร้างนวัตกรรม/ตัวชี้วดั
นิยามเป้าประสงค์/ตารางแผนปฏิบตั ิการ (11 ช่อง)
ตารางช่ วยนิยามเป้าประสงค์ ของแผนที่ SLM ตาราง
PI)
#1
-
ช่ อง
KPI)
-
SLM
ดำเนินกำรโดยท้ องถิ่น/ชุมชน
#3
ตารางนิยามเป้าประสงค์ของแผนทีท
่ างเดินยุทธศาสตร์
่ ง
ปฏิบ ัติการ SLM) ตาราง
ชอ
กิจกรรมสาคัญนาไปสร้ างแผนปฏิบัติการ
#1
-
PI)
--------
SLM
#2
#3
KPI)
KPI ต้ องตอบสนองเป้ าประสงค์ ในช่ อง 1
และมีฐานทีม่ าจากมาตรการในช่ องที่ 4
และ 5 ด้ วย
--------
กิจกรรม/ข้อตกลงทีภ
่ าคีเครือข่ายทาร่วมก ัน
่ ยก ัน...วิเคราะห์สถานการณ์/กาหนดความ
1. ชว
คาดหว ังของ แต่ละตาบล..เพือ
่ ทราบต ัวตนเรา...สงิ่ ที่
อยากจะเห็น
2. พิจารณา..จุดหมายปลายทาง/แผนทีท
่ างเดิน
ยุทธศาสตร์ฉบ ับของตาบลเป้าหมาย เพือ
่ เติมเต็มให้
สมบูรณ์และเหมาะสมก ับบริบท
3. มอบหมายผูร้ ับผิดชอบหล ักตามกล่องเป้าประสงค์
่ ง
เพือ
่ จ ัดทาแผนปฏิบ ัติการตามตาราง 11 ชอ
4. พิจารณาจ ัดลาด ับความสาค ัญการดาเนินงาน
ในปี ทีจ
่ ะดาเนินการตามแผนปฏิบ ัติการ
5. สรุปแนวทาง/กาหนดรูปแบบการนิเทศติดตามฯ