Transcript 6. مشکلات تغذيه اي دوره شيرخوارگي

‫• اهداف فراگیران‪:‬‬
‫• در پایان این بخش شما قادر خواهید بود‪:‬‬
‫‪ ‬روش نامناسب تغذیه‪ ،‬و اصطالحات مربوطه را توضیح دهد‪.‬‬
‫‪ ‬توصیه های مناسب در مورد روش مناسب تغذیه به والدین را توضیح‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪ ‬پاتوفیزیولوژی‪ ،‬تظاهرات بالینی‪ ،‬تدابیر درمانی و مراقبت های پرستاری‬
‫را در قولنج شیرخوارگی شرح دهد‬
‫‪ ‬سوءتغذیه ی پروتئین –انرژی را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪ ‬انواع حساسیت غذایی را تشخیص داده و غذاهای هایپرآلرژنیک را نام‬
‫ببرد‪.‬‬
‫‪ ‬نارسایی رشد را تشخیص داده و اقدامات مربوطه را بیان کند‪.‬‬
‫اشكاالت تغذيه اي‬
‫• ‪ :Regurgitation‬رگورجیتیشن‬
‫• برگشت غذاي هضم نشده از معده‬
‫• ‪ Spitting up‬اسپتینگ‬
‫• ریزش فورموالي بلع نشده از دهان بالفاصله پس از تغذیه‪،‬توسط شیرخوار‬
‫• نکات مورد توجه دراین زمینه‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫وادار كردن به آروغ زدن‬
‫دستكاري حداقل‬
‫خوابیدن به سمت راست كمي سر باال‬
‫خشك نگه داشتن اطراف دهان و استفاده از پماد ‪A+D‬‬
‫استفاده از پیش بند پارجه اي جاذب‬
‫مشکالت تغذيه‪:‬روش های نامناسب تغذيه‬
‫• علل رایج مشکالت تغذیه ای ‪،‬روش تغذیه ای نامناسب‬
‫است‪.‬‬
‫روشهای مناسب‪:‬‬
‫‪‬قراردادن صحیح شیرخوار درجلوپستان‬
‫‪‬نگهداشتن پستانک طوری که جریان مایع به طورکامل‬
‫برقرارشودوهواواردمعده کودک نشود‬
‫‪‬دریافت پیام سیری ازکودک ودرک پس زدن شیرونحوه‬
‫نگهداشتن شیرخواردرحین تغذیه‬
‫نشخوار كردن‬
‫‪ Rumination‬ریمنیشن‬
‫• برگرداندن ارادي و فعال مواد غذایي بلع شده در دهان و ممكن‬
‫منجر به سوءتغذیه و مرگ شود‪.‬‬
‫‪ ‬روان درماني‬
‫‪ ‬بهسازي والدین در تغییر رفتار در درمان آن موثر است ‪.‬‬
‫نشخوار کردن‪rumination‬‬
‫‪‬نشخوارکردن با رگورژیتاسیون فرق دارد زیرا رگورژیتاسیون‬
‫عملی غیرارادی است‪.‬‬
‫‪‬نشخوار کردن ممکن است در کودکان ناتوان ذهنی بیشتر‬
‫مشاهده شود‪.‬‬
‫‪‬اما معموال حاصل اختالل در روابط والدین‪-‬کودک است‪.‬‬
‫‪‬کمبود مواد معدنی‬
‫ماکرومینرالها‪:‬‬
‫موادی هستند که نیاز روزانه بدن به آنها بیش از ‪ 100‬میلیگرم‬
‫میباشد‪ .‬این مواد عبارتند‬
‫از‪:‬کلسیم‪،‬فسفر‪،‬منیزیم‪،‬سدیم‪،‬پتاسیم‪،‬کلر‪،‬گوگرد‪.‬‬
‫میکرومینرالها‪ :‬موادی که نیاز روزانه بدن به آنها کمتراز ‪100‬‬
‫میلیگرم میباشد‪.‬‬
‫مهمترین مسله دررابطه با کمبود مواد معدنی آنمی فقرآهن است‪.‬‬
‫کاهش سطح روی ممکن است باعث نارسایی رشد در کودک شود‪.‬‬
‫زیاد بودن سطح روی میتواند باعث کاهش سطح مس شود‪.‬‬
‫برخالف عقیده عموم اسفناج نمیتواند منبع تامین آهن و کلیسم باشد‬
‫زیرا اگزاالت دارد‬
‫• راشیتیسم‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فعالیت ویتامین ‪ D‬سبب جذب کلسیم و فسفر و کاهش دفع‬
‫کلیوی فسفر میباشد‪.‬‬
‫این ویتامینها در شیر و فراورده های لبنی‪،‬مارگارین‪،‬نان و‬
‫نور خورشید وجود دارند‪D2.‬و‪D3‬‬
‫کمبود این ویتامین باعث ریکتز یا راشیتیسم میشود‪.‬‬
‫عالیم‪:‬‬
‫سر‪ :‬نرم شدن استخوان جمجمه و برآمدگی استخوان پیشانی‬
‫سینه‪ :‬بزرگی مفاصل غضروفی دنده ها‬
‫شکم‪ :‬برآمدگی شکم و یبوست‬
‫• راشیتیسم‪:‬‬
‫• اندام ها‪ :‬قوسی شدن بازوها و ساق ها و فاصله گرفتن قوزک‬
‫پاها از یکدیگر‬
‫• دندان‪:‬تاخیر در کلسیفیکاسیون در دندانهای دایمی‬
‫تتانی راشی تیکسر‪:‬تاخیر در بسته شدن فونتانل ها‬
‫قفسه ی سینه‪:‬‬
‫ناودان هاریسون‪ :‬فرورفتگی افقی در قسمت پایینی قفسه ی‬
‫سینه‬
‫سینه ی کبوتری(برآمدگی تیز جناغ)‬
‫ستون فقرات‪:‬کیفوز‪،‬اسکولیوز‪،‬لوردوز‬
‫لگن‪،‬بزرگ شدن اپی فیزها در انتهاهای استخوان های بلند‬
‫کودکان در معرض خطر‬
‫‪)1‬کودکان تغذیه شونده از شیرمادران مبتال به کمبود ویتامین ‪D‬‬
‫شیر دهی بیش از ‪ 6‬ماه بدون مکمل ویتامین‪D‬بوسیله مادرانی که کمبود مصرف‬
‫ویتامین ‪D‬دارند‪.‬‬
‫‪)2‬کودکانی که در معرض حداقل میزان اشعه ی آفتاب قرار می گیرند‪.‬‬
‫‪)3‬کودکانی با رژیم غذایی حاوی منابع کمتر ویتامین ‪D‬و کلسیم‬
‫‪)4‬کودکانی که فرآورده های شیری بدون مکمل ویتامین ‪D‬مصرف می کنند‪.‬‬
‫شیرخواران زودرس ممکن است در نتیجه کمبودمصرف ویتامین ‪،D‬کلسیم و‬
‫فسفر‪،‬دچار راشیتیسم در ماه دوم زندگی شوند‪.‬‬
‫تدابیر پرستاری‬
‫– تشویق به مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین دی‬
‫– استفاده از مکمل ویتامین دی‬
‫• در مراقبت از کودک مبتال به ریکتز مواردی‬
‫زیرضروریست‪:‬‬
‫– برای پیشگیری از عفونت تنفسی و شکنندگی پوست مکررا‬
‫کودک را تغییروضعیت دهید‪.‬‬
‫– به آرامی بدن کودک را لمس کنید‪.‬‬
‫– از عفونت جلوگیری کنید‪.‬اقدامات احیایی برای کودک را مهیا‬
‫کنید‪.‬‬
‫– برای احتیاط در تشنج ویال گلوکنات کلسیم‪%10‬را در دسترس‬
‫قرار دهید‪.‬‬
‫تدابیر پرستاری‪:‬‬
‫‪•‬مکمل ویتامین ‪D‬را به تمامی شیرخواران پیشنهاد دهید‪.‬‬
‫‪•‬هر کودک سالمی ‪،‬چنانچه در ‪ 13-12‬ماهگی قادر به کشیدن‬
‫خود به وضعیت ایستاده نباشد‪،‬باید وی را بررسی کنید‬
‫‪•‬از عفونت پیشگیری کنید‪.‬‬
‫‪•‬از نظر احتمال زیاد بودن دوز به علت مصرف مکمل‪،‬شیرخوار‬
‫را بررسی کنید‪.‬‬
‫‪•‬در صورت نیاز‪،‬در استفاده ی صحیح از کرست ها یا آتل ها‬
‫نظارت نمایید‪.‬‬
‫زيادی ويتامین‪:D‬‬
‫عوارض حاد‪:‬‬
‫‪‬استفراغ‬
‫‪‬دهیدراتاسیون‬
‫‪‬کرامپ های شکمی‬
‫‪‬تب‬
‫‪‬درد استخوان‬
‫‪‬تشنجات و اغما‬
‫عوارض مزمن‪:‬‬
‫کند ذهنی‪،‬بی اشتهایی‪،‬عدم رشد‪،‬تشنگی‪،‬میل فوری به‬
‫ادرار‪،‬زیادی دفع ادرار‪،‬استفراغ‪،‬اسهال‪،‬کرامپ های شکمی‪،‬درد‬
‫استخوان‪،‬شکستگی های پاتولوژی‬
‫زيادی ويتامین‪:D‬‬
‫کلسیفیکاسیون بافت نرم‪:‬‬
‫‪‬کلیه ها‪،‬غدد آدرنال‪،‬ریه ها‬
‫‪‬عروق(افزایش فشارخون)قلب‬
‫‪‬معده‪،‬پرده ی صماخ(ناشنوایی)‬
‫‪‬استئوپروز استخوان های بلند‬
‫‪‬افزایش سطح کلسیم و فسفر‬
‫ممکن است در بدو درمان از رژیم غذایی با کلسیم پایین‬
‫استفاده شود‪.‬‬
‫اسکوربوت‪:‬‬
‫ویتامین ویتامین ‪C‬‬
‫•ماده ی اساسی در تشکیل کالژن است‪.‬‬
‫•تولید هموگلوبین میزان جذب آهن در بدن را افزایش می دهد‪.‬‬
‫•تبدیل شدن اسیدفولیک به اسید فولینیک را سرعت می بخشد‪.‬‬
‫•در سنتز کلسترول و تبدیل پرولین و هیدروکسی پرولین تاثیر دارد‪.‬‬
‫•احتماال یک کو آنزیم در متابولیسم تیروزین و فنیل آالنین می باشد‪.‬‬
‫•ممکن است که در هیدروکسیالسیون استروئیدهای آدرنال نقش داشته باشد‪.‬‬
‫•ممکن است تحریک کننده در فعالیت فاگوسیتی لکوسیت ها و تشکیل آنتی‬
‫بادی داشته باشد‪.‬‬
‫•عامل ضد اکسیدان‪:‬اکسیداسیون ویتامین های دیگر را کمتر می سازد‪.‬‬
‫عاليم و نشانه ها کمبود ويتامین ‪:c‬‬
‫‪‬پوست‪:‬‬
‫‪‬خشک و خشن‪،‬دارای پتشی و پاپول های هیپرکراتوز در اطراف‬
‫فولیکول ا(نواحی برجسته ی اطراف فولیکول های مو)‬
‫‪‬سیستم عضالت‪-‬استخوان‪:‬‬
‫‪‬خونریزی در عضالت و مفاصل‪،‬پارالیز کاذب ناشی از درد‪،‬تورم‬
‫مفاصل‪،‬برجسته شدن غضروف دنده ها(اسکوربوتیک رزاری)‬
‫‪‬لثه ها‪:‬‬
‫‪‬اسفنجی شکننده‪،‬متورم‪،‬خونریزی دهنده‪،‬قرمز متمایل به آبی و یا‬
‫سیاه‪،‬لق شدگی دندانه و افتادن آنها‬
‫‪‬وضعیت عمومی‪:‬‬
‫‪‬تحریک پذیری‪،‬بی اشتهایی‪،‬توهم‪،‬درد‪،‬عدم تمایل به حرکت‪،‬در‬
‫وضعیت طاقباز حالت نیمه قورباغه را به خود می دهد‪.‬‬
‫‪‬عالیم کم خونی‪،‬تاخیر التیام زخم‪،‬افزایش حساسیت به عفونت‪.‬‬
‫تدابیر پرستاری در اسکوروی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مصرف کنندگان تنباکو در روز نیاز اضافی به ویتامین سی دارند‪.‬‬
‫کودک را به مصرف غذاهای سرشار از ویتامین سی تشویق کنید‪.‬‬
‫تکنیک های مناسب پخت و پز و نگهداری غذاها را برای حفظ ذخایر‬
‫ویتامین سی مورد تاکید قرار دهید‪.‬‬
‫به آب پخت و پز سودا اضافه نکنید‪.‬‬
‫در مراقبت از کودک مبتال به اسکوروی‪:‬‬
‫‪ ‬وضعیت آرام و راحت‬
‫‪ ‬لمس آرام بدن‬
‫‪ ‬تجویز مسکن‬
‫‪ ‬حفظ بهداشت دهان‬
‫‪ ‬مصرف رژیم غذایی نرم و متعادل‬
‫‪ ‬پیشگیری از عفونت‬
‫زيادی ويتامین‪:C‬‬
‫‪•‬اسهال‬
‫‪•‬افزایش میزان دفع اسید اوریک و اسیدیته شدن ادرار‬
‫(افزایش رسوب اورات و تشکیل سنگ های اگزاالت)‬
‫‪•‬نارسایی در تولید مثل‬
‫•گروه هایی که در معرض خطر زیادی مکمل‬
‫‪‬مبتالیان به تاالسمی‬
‫‪‬مصرف کنندگان ضد انعقاد یا آنتی بیوتیک‬
‫آمینوگلیکوزید‬
‫سوءتغذيه پروتئین‪-‬انرژي‪:‬‬
‫‪ ‬سوءتغذیه یك مساله مهم بهداشتي دردنیا بخصوص در كودكان زیر‪5‬سال محسوب مي‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬نبودن غذا علت اولیه ي سوءتغذیه نمي باشد‪.‬‬
‫‪ ‬در بسیاري از كشورهاي پیشرفته و غیر پیشرفته‪،‬اسهال عامل اصلي سوءتغذیه است‪.‬‬
‫‪ ‬تغذیه با شیشه(درشرایط بهداشتي ضعیف)‬
‫‪ ‬عدم آگاهي كافي در مورد نحوه مراقبت از كودك‬
‫‪ ‬بي سوادي والدین و عوامل اقتصادي‪،‬سیاسي‪،‬وضعیت اقلیمي و عوامل فرهنگي و‬
‫مذهبي‬
‫‪ ‬عامل اصلي سوءتغذیه‪ :‬فقر؟؟‬
‫بدترين حالت هاي سوءتغذيه‪:‬‬
‫‪ ‬كواشیوركور‪:‬كمبود پروتئین توام با ذخیره كافي كالري‪.‬‬
‫‪ ‬ماراسموس‪:‬سوءتغذیه ي عمومي ناشي از كالري و پروتئین‪.‬‬
‫ماراسموس معموال سندرمي از محرومیت جسمي و عاطفي مي باشد و محدود‬
‫به نواحي جغرافیاي كه ذخایر غذایي محدود است نمي باشد‪.‬‬
‫پاتوفیزيولوژي و تظاهرات بالیني کواشیورکور‪:‬‬
‫‪ ‬كمبودپروتئین از نظر كمي و كیفي‬
‫‪ ‬برطبق نظر پني كمبود پروتئین ممكن است یك جنبه از بیماري باشد‪،‬ولي عوامل‬
‫دیگري مثل عفونت و پاسخ بدن نسبت به عفونت نقش مهمتري دارد‪.‬‬
‫‪ ‬پوست فلس دار و خشك شده و نواحي فاقد پیگمان وجود دارد‬
‫‪ ‬درماتوزهاي متعدد ممكن است مشهود باشد كه بخشي ناشي از كمبود ویتامین‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬نابینایي دایمي به علت فقدان شدید ویتامین‪A‬‬
‫‪ ‬كمبودهاي مواد معدني به خصوص آهن ‪،‬روي‪،‬كلسیم رایج است‪.‬‬
‫‪ ‬پایین بودن سطح سیتوكنین كه میزان آن در كودكان مبتال به‬
‫‪ ‬سوءتغذیه كه كماكان فاقد عفونت مي باشند به طور ثابت پایین است‬
‫در كواشیوركور موها باریك‪،‬خشك ‪،‬شكننده و كدر مي باشند‪.‬‬
‫از دست دادن وزن توام با ادم ژنرالیزه ناشي از كاهش آلبومین وجود دارد‪.‬‬
‫آب كل بدن افزایش یافته ‪،‬ولي پتاسیم كل بدن كاسته مي شود كه توام با احتباس سدیم‬
‫است پس عالیم بروز هیپوكالمي و هیپرناترمي وجود دارد‪.‬‬
‫تعدادقابل توجهي از مرگ و میر ها در كودكان مبتال به كواشیوركور‪،‬ناشي از ابتال‬
‫به عفونت ویروس انساني نقص سیستم ایمني مي باشد‪.‬‬
‫تغییرات رفتاري كودك به گونه اي است كه‬
‫كودك به صورت پیش رونده اي تحریك پذیر‪،‬‬
‫لتارژیك‪،‬گوشه گیر و بي تفاوت مي شود‪.‬‬
‫کواشیورکور‬
‫پنی پیشنهاد میکند که علت کواشیورکور‬
‫محرومیت غذایی وتنش های محیطی است که سبب عدم تعادل‬
‫بدن درواکنش به این استرس ها می شود‪.‬‬
‫درزبان مردم غنا‪،‬کواشیورکور)بیماری کودک بزرگ ترپس‬
‫از تولد فرزندجدید(می باشد‪.‬‬
‫پاتوفیزيولوژی وتظاهرات بالینی‬
‫‪ ‬اختالالت گوارشی نظیر تجمع ارتحاش‬
‫‪ ‬چربی در کبد واتروفی سلول های اسینی پانکراس دیده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬دراین بیماری‪،‬اپی تلیوم و مخاط بیشتر صدمه می بیند‪.‬پوست‪،‬خشک وفلسی شده‬
‫ورنگ خود را ازدست میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬کمبود پروتئین‪،‬کودک را مستعد انواع عفونت ها می سازد که منجر به مرگ کودک‬
‫میشود‪.‬‬
‫پاتوفیزيولوژي و تظاهرات بالیني ماراسموس‪:‬‬
‫‪ ‬ماراسموس با تحلیل تدریجي و آتروفي بافت هاي بدن‪،‬به ویژه چربي زیرجلدي‬
‫مشخص مي شود‪.‬‬
‫‪ ‬كودكان خیلي پیر به نظر مي رسند‪،‬پوست آنها نرم و چروكیده است‪.‬‬
‫‪ ‬متابولیسم چربي كمتر از كواشیوركور مختل بوده لذا كمبود ویتامین هاي محلول در‬
‫چربي معموال حداقل است یا وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ ‬در ماراسموس هیچ گونه ادمي ناشي از هایپو آلبومینمي‬
‫‪ ‬یا احتباس سدیم وجود ندارد كه به نزاري شدید ظاهر فرد كمك‬
‫‪ ‬مي كند‪.‬‬
‫‪ ‬درماتوز به علت كمبودهاي ویتامیني وجود ندارد‪.‬‬
‫ماراسموس‬
‫• در جوامع توسعه نیافته ‪،‬در شرایط خشکسالی و بخصوص در‬
‫• فرهنگ هایی که بزرگساالن ابتدا غذا می خوردند و مابقی غذا که هم از نظر کمی وهم‬
‫از نظر کیفی ارزش چندانی ندارد به کودکان می رسد‪،‬این بیماری شایع است‪.‬‬
‫• ماراسموس ‪،‬معموال سندرم محرومیت جسمی و عاطفی است‪.‬‬
‫• در این بیماران عفونتهای مکرر توام با بیماریهای ناتوان کننده ای نظیر سل‪،‬آلودگی‬
‫انگلی و دیسانتری شایع هستند‪.‬‬
‫•‬
‫درمان ‪:PEM‬‬
‫‪•‬فراهم كردن رژیم غذایي غني از پروتئین با كیفیت‬
‫باال‪،‬كربوهیدرات‪،‬ویتامین ها و مواد معدني است‪.‬‬
‫‪•‬مصرف مکمل ویتامینی و مواد معدنی دراکثر موارد‬
‫سوءتغذیه پروتئین‪-‬انرژی‪،‬الزامی است‪.‬‬
‫‪•‬ویتامین‪،A‬روی و مس توصیه می شود‪.‬‬
‫‪•‬مکمل آهن توصیه نمی شود‪،‬تا هنگامی که کودک قادر به‬
‫تحمل منبع غذایی ثابت باشد‪.‬‬
‫‪•‬عالیم شکنندگی پوستی را باید درنظر گرفت و برای پیشگیری از‬
‫عفونت‪،‬تحت درمان قرار داد‪.‬‬
‫‪•‬توصیه به تغذیه با شیر مادر تا‪6‬ماهگی بخصوص در کشورهای در‬
‫حال توسعه که ‪HIV‬در بین زنان و کودکان شیوع دارد‬
‫‪•‬در درمان ‪،‬از مایع رسانی خوراکی (مواد خوراکی با پایه آمینواسید‬
‫و غذاهای آماده که نیازی به اضافه کردن آب ندارد و آلودگی را به‬
‫حداقل می رساند)استفاده می شود‪.‬‬
‫‪•‬آنتی بیوتیک تزریقی و خوراکی‪،‬اغلب بخشی از درمان استاندارد‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬مایع رساني خوراكي با محلول حاوي الكترولیت‬
‫پني سه مرحله را در درمان سوء تغذيه پیشنهاد مي كند‬
‫‪)1‬مرحله ي حاد یا مرحله ي اولیه‪:‬‬
‫مربوط به ‪ 2‬تا ‪ 10‬روز اول تمركز بر‬
‫‪‬مایع رسانی خوراکی‬
‫‪‬کنترل اسهال و انگل های گوارشی‬
‫‪‬پیشگیری از هیپوگلیسمی و هیپوترمی‬
‫‪ ‬کنترل غذایی دارد‬
‫‪)2‬مرحله بهبودی یا نوتوانی(‪6-2‬هفته)‪ :‬تمرکز بر افزایش مصرف غذا و وزن است‬
‫‪)3‬مرحله پیگیری که بر مراقبت پس از ترخیص فرد تمرکز دارد و به صورت سرپایی درمان می‬
‫شود‪.‬‬
‫تدابیر پرستاری در سوء تغذيه ‪:‬‬
‫‪ ‬آموزش والدین از نظر عادات تغذیه ای‬
‫‪ ‬تغذیه توسط شیر مادر ‪،‬روش مطلوب در‪ 6‬ماهه ی اول زندگی‬
‫‪ ‬تامین کردن نیازهای اساسی فیزیولوژی ‪،‬مثل مصرف غذا‪،‬حفاظت از عفونت‪،‬مایع‬
‫رسانی مناسب و نیز مراقبت پوستی‬
‫‪ ‬آموزش در مورد واکسیناسیون و تجویز واکسن های دوره کودکی در پیشگیری از‬
‫بیماری‬
‫‪ ‬ارتقای تغذیه و سالمتی مادران شیرده‬
‫‪ ‬درنظر گرفتن منابع غذایی مناسب برای کودکانی که از شیر گرفته اند‬
‫‪ ‬تغذیه از طریق سوند ممکن است در شیرخوارانی که از نظر مکیدن پستانک و یا سر‬
‫پستانک ‪،‬ضعیف هستند‪،‬استفاده شود‬
‫حساسیت غذايی ‪:‬‬
‫‪-1‬آلرژی یا پرحساسیتی غذایی‬
‫‪-2‬عدم تحمل غذا‬
‫آلرژی یا پرحساسیتی غذایی‬
‫• دراین واکنشها معموال مکانیسم های‬
‫ایمنولوژیک ‪.......‬نقش دارند‪.‬‬
‫• واکنش ها‪:‬‬
‫• فوری یا تاخیری‬
‫• خفیف یاشدید‬
‫حساسیت غذايی‬
‫یک واژه عمومی است که هرگونه واکنش به‬
‫غذاها و افزودنیهای غذایی را دربر میگیرد‪.‬‬
‫تظاهرات بالینی پرحساسیتی غذایی‬
‫شامل‪:‬‬
‫واکنش های سیتمیک‪:‬آنافیالکسی‪،‬نارسایی رشد‪.‬‬‫گوارشی‪:‬شکم درد‪،‬استفراغ‪،‬اسهال‪،‬کرامپ‬‫تنفسی‪:‬سرفه‪،‬خس خس‪،‬رینیت‪،‬ارتشاح ها‬‫‪-‬جلدی‪:‬کهیر‪،‬راش جلدی‪،‬درماتیک آتوپیک‪.‬‬
‫حساسیت های بیش از حد غذایی معموال در کودکان‬
‫کوچک تر مشاهده می شود و شامل‪:‬‬
‫‪ ‬ازوفاژیت‬
‫‪‬ائوزینوفیلی‬
‫‪‬التهاب رکتوم و کولون ناشی از پروتئین غذایی‬
‫‪ ‬انتروپاتی ناشی از پروتئین غذایی‬
‫تقسیم بندی حساسیت بیش از حد به غذا برحسب فاصله بین‬
‫خوردن و بروز عالیم‪:‬‬
‫‪‬زود رس‪:‬چند دقیقه تا چند ساعت‬
‫‪‬دیررس‪4-2:‬ساعت‬
‫‪‬نکته‪:‬برخی از شیرخواران مبتال به آتوپی را می توان از زمان تولد به دلیل‬
‫سطح باالی ‪IgE‬در خون بند ناف‪،‬مورد شناسایی قرار داد‪.‬‬
‫‪‬مرگ و میر در کودکانی که واکنش آنافیالکسی به غذا دارند ممکن است رخ‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪‬شروع واکنش ها مدت کوتاهی پس از صرف غذا(‪30-5‬دقیقه)می باشد‪.‬‬
‫‪‬دراکثرکودکان واکنش ها با عالیم پوستی مثل کهیر‪،‬بثورات قرمز و‬
‫برافروختگی صورت رخ نمی دهد‪،‬بلکه به عنوان‬
‫‪ ‬حمله ی حادآسمی(خس خس‪،‬کاهش حرکت هوا در راه هوایی‪،‬تنگی‬
‫نفس)است‪.‬‬
‫اصول پیشگیری از آتوپی در کودکان‪:‬‬
‫شناسایی کودکان در معرض خطر‪:‬‬
‫•تاریخچه خانوادگی از نظر آلرژی‬
‫•افزایش ‪IgE‬در خون بند ناف و سرم نوزاد‬
‫•پوست خشک فلس دار‬
‫احتیاط های زمان حاملگی(سه ماه آخر)‪:‬‬
‫•پرهیز از آلرژن های غذایی شناخته شده‬
‫•پرهیز از شیر و مواد لبنی دیگر‪،‬بادام زمینی و تخم مرغ‬
‫•به حداقل رسانیدن مصرف غذاهای هایپرآلرژنیک دیگر‬
‫احتیاط های بعد از تولد‪:‬‬
‫•شیر مادر‪،‬فرموالی شیری هیدرولیزه ی‬
‫کازئین‪Pregestimil,Alimentum,Nutramigen:‬‬
‫فرموال با ماده اساسی اسیدآمینه ‪Neocate, Ele care‬‬
‫به طور انحصاری حداقل به مدت ‪ 6‬ماه و احتماال تا‪ 12‬ماه‪،‬اگر تاریخچه حساسیت‬
‫خانوادگی از نظر آتوپی مطرح است‪.‬‬
‫•ندادن ماده غذایی جامد طی ‪ 6‬ماه اول‬
‫•ندادن شیر گاو یا فرموالی سویا به مدت ‪ 12‬ماه‬
‫احتیاط های بعد از تولد‪:‬‬
‫•درشیرخواران با خطر زیاد از نظر آتوپی ‪،‬به تاخیر انداختن شروع تخم مرغ‬
‫تا‪ 24‬ماهگی و بادام زمینی و پسته و ماهی تا ‪ 3‬سالگی‬
‫•اضافه کردن یک غذای جدید با فاصله‪7-5‬روز جهت شناسایی واکنش احتمالی‬
‫کنترل محیطی‬
‫•قرار گرفتن محدود در معرض هیره های گرد و خاک‪،‬جلبک‪،‬حیوانات دارای‬
‫پشم و دود سیگار‬
‫عدم تحمل غذا‬
‫‪‬این واکنش ها شامل مکانیسم های غیرایمنولوژیک شناخته‬
‫شده یا ناشناخته هستند‪.‬‬
‫‪‬عدم تحمل الکتوز یکی ازاین واکنش هااست که شبیه آلرژی‬
‫است‪.‬امادرواقع علت آن کمبودآنزیم الکتوزمیباشد‪.‬‬
‫‪‬سندم وآلرژی دهانی‪،‬زمانی ایجادمیشود که یک ماده غذایی‬
‫آلرژن (معموالمیوه هاوسبزیجات)خورده شود وبه دنبال آن‬
‫ادم وفاشیا‪،‬لب ها‪ ،‬زبان‪،‬کام وحلق رادرگیرکند‪.‬‬
‫واکنش حساس سازی ‪:‬‬
‫‪ o‬حساسیت های غذایی به طور معمول پس از یک یا چندبار‬
‫مصرف ماده آلرژن ایجاد میشود‪.‬‬
‫‪ o‬در شیرخواران با توجه به اینکه مراحل حساس سازی قبال از‬
‫طریق جفت در رحم مادر ‪،‬و یا پس از تولد از طریق‬
‫شیرمادر‪،‬انجام شده است‪.‬‬
‫‪ o‬ممکن یکبار مصرف ماده آلرژن برای بروز واکنشهای‬
‫پرحساسیتی کافی باشد‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شایعترین آلرژن های غذایی در کودکان‪:‬‬
‫تخم مرغ‬
‫شیرگاو‬
‫بادام زمینی‬
‫سویا‬
‫گندم‬
‫ذرت‬
‫آجیل‬
‫گردو و صدف است ‪.‬آلرژی در بزرگساالن شایعتر است‪.‬‬
‫عدم تحمل غذا‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در بعضی از شیرخواران مبتال به آتوپی‪،‬سطوح ‪ IgE‬بندناف‬
‫در هنگام تولد باالست‪.‬‬
‫اکثر کودکان با گذشت زمان حساسیت غذایی را از دست‬
‫میدهند و دلیل آن مشخص نیست‪.‬‬
‫درحدود ‪%80‬کودکانی که قادر به تحمل شیرگاو نبوده اند در‬
‫‪ 5‬سالگی میتوانند آن را تحمل کنند‪.‬‬
‫کودکان مبتال به آلرژی های شدید غذایی باید همیشه‬
‫گردنبندهای شناسایی پزشکی و اپی نفرین تزریقی به همراه‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫حساسیت به شیر گاو‪:‬‬
‫‪‬تقریبا ‪%5/2‬ازشیرخواران ‪،‬حساسیت زیادی به شیر گاو نشان می دهند‪.‬‬
‫‪%80‬از کودکان ممکن است تا‪ 4‬سالگی حساسیت خود را از دست بدهند‪.‬‬
‫‪‬حساسیت زیاد ممکن است طی ‪ 4‬ماه اول زندگی با عالیم و نشانه های‬
‫گوناگون ظهور یابد که ممکن است طی ‪ 45‬دقیقه پس از صرف شیر یا چند‬
‫روز پس از آن باشد‬
‫‪‬نکته‪:‬مصرف شیر کامل گاو برای کودکان کمتر از ‪ 12‬ماه توصیه نمی شود‬
‫‪‬تشخیص در ابتدا به وسیله تاریخچه‬
‫‪‬داده می شود‪.‬‬
‫آلرژی به شیر گاو‬
‫• ‪CMA‬‬
‫• نوعی واکنش چند بعدی شدید سیستیمک همراه با واکنش‬
‫موضعی دستگاه گوارش نسبت به پروتئین شیر گاو می باشد‬
‫تظاهرات بالینی حساسیت به شیر گاو ‪:‬‬
‫‪‬تنوع تظاهرات بالینی کامال متفاوت است ‪.‬‬
‫‪‬حساسیت به شیر گاو ممکن است به صورت‪:‬‬
‫‪ ‬قولنج‬
‫‪‬ریفالکس معده‬
‫‪‬یبوست مزمن‬
‫‪‬بی خوابی در یک شیرخوار سالم تظاهر کند‪.‬‬
‫ارزشیابی تشخیصی حساسیت به شیر گاو ‪:‬‬
‫‪‬آنالیز مدفوع از نظر خون‪،‬ائوزینوفیل ها و لکوسیت ها(خونریزی های‬
‫بارز و مخفی می تواند ناشی از التهاب کولون باشد)‪،‬افزایش ‪IgE‬‬
‫سرمی‪،‬تست های خراشی با سر سوزن و آزمایش‬
‫‪Radioallergosorbent‬یا ( ‪RAST‬اندازه گیری آنتی بادی های ‪IgE‬نسبت‬
‫به آلرژن های اختصاصی در سرم)‪.‬‬
‫‪‬هیچ گونه تست تشخیصی قطعی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪‬رایج ترین راهکار تشخیص قطعی ‪،‬حذف شیر گاو و سپس آزمایشات‬
‫چالشی پس از رفع عالیم است‪.‬‬
‫تدابیر درمانی حساسیت به شیر گاو ‪:‬‬
‫درمان حساسیت به شیر گاو‪،‬حذف فرموالی تهیه شده با شیر گاو و‬
‫تمام مواد لبنی دیگر است‪.‬‬
‫اهداف اصلی تدابیر پرستاری‬
‫‪‬تعیین حساسیت بالقوه ی شیر‬
‫‪ ‬مشاوره مناسب والدین در رابطه با فرموالهای جانشین است‪.‬‬
‫هشدار پرستاری‬
‫• مشاهده دقیق کودک درحین انجام این آزمایشات‬
‫ضروری است‪.‬‬
‫• زیرا احتمال واکنشهای شدید آنفالکتیک وجود‬
‫دارد‪.‬‬
‫مداخالت درمانی‬
‫• شیربز‪،‬نمی تواند جایگذین قابل قبولی باشد زیرا‬
‫‪ o‬با پروتئین شیر گاوواکنش متقاطع دارد‬
‫‪ o‬اسیدفولیک آن کم است‬
‫‪ o‬به عنوان تنها منبع کالری کفایت نمی کند‪.‬‬
‫• درکودکانی که ازشیرمادر تغذیه می کنند نشانه های پرحساسیتی‬
‫به شیر گاو رادارند‪،‬به مادران توصیه می گردد تمام آجیل ها‬
‫وازجمله بادام زمینی راازغذای خود حذف کنند‪ ،‬البته بهتر است‬
‫شیر وتخم مرغ استفاده نکنند‪.‬‬
‫مداخالت پرستاری حساسیت به شیر گاو‬
‫• کمک در تعیین تشخیص ‪،‬قبل از شروع فرموالی‬
‫جایگزین برای شیرخوار‬
‫• حذف فرآیند های لبنی دربچه های بزرگتر‬
‫• توضیح محدودیت های غذایی برای خانواده‬
‫• شناسایی منابع جایگزین کلسیم مثل‪:‬ماست‪......‬‬
‫عدم تحمل الکتوز‪:‬‬
‫عدم تحمل الکتوز حداقل ‪ 4‬نوع مختلف دارد‪:‬‬
‫‪ ‬کمبود مادرزادی الکتاز‪:‬‬
‫بالفاصله بعد از تولد روی می دهد‪.‬اشکال متابولیسمی مادرزادی شامل فقدان کامل یا کاهش شدید‬
‫الکتاز است که خیلی نادر بوده و نیاز به رژیم حاوی الکتوز خیلی کم یا محرومیت از آن به طور‬
‫مادام العمر دارد‪.‬‬
‫‪ ‬کمبود اولیه ی الکتوز‪:‬‬
‫گاهی اوقات کمبود دیررس الکتاز نیز نامیده می شود که نوع رایج عدم تحمل الکتوز بوده و معموال‬
‫پس از سن ‪ 4‬یا ‪ 5‬سالگی تظاهر می یابد‬
‫‪‬عدم تحمل الکتوزیا کمبود ثانوی الکتاز‪:‬‬
‫‪‬ممکن است به صورت ثانویه نسبت به آسیب روده ای باشد که‬
‫می تواند آنزیم الکتاز را کاهش داده یا آن را تخریب کند‪.‬‬
‫‪‬فیبروز کیستی ‪،‬اسپرو‪،‬کواشیورکور یا عفونت هایی مثل‬
‫ژیاردیازیس‪HIV ،‬یا روتا ویروس ممکن است سبب عدم تحمل‬
‫دایمی یا موقتی الکتوز شود‪.‬‬
‫‪‬کمبود تکاملی الکتاز‪:‬‬
‫‪‬درشیرخواران زودرسی که با سن جنینی کمتر از ‪ 34‬هفتگی به‬
‫دنیا می آیند مشاهده می شود‪.‬‬
‫تظاهرات بالینی‪:‬‬
‫عالیم اولیه عدم تحمل الکتوز شامل‪:‬‬
‫‪ ‬درد شکم‬
‫‪‬نفخ شکم‬
‫‪ ‬اسهال‬
‫شروع عالیم طی ‪30‬دقیقه تا چندین ساعت پس از مصرف الکتوز رخ می دهد‪.‬‬
‫تشخیص‪:‬‬
‫تست تنفسی هیدروژن جهت تشخیص ناراحتی به کار می‬
‫رود‪.‬‬
‫نمونه های تنفس در افراد با کمبود الکتوز درصد باالی‬
‫هیدروژن(‪pmm20‬یا بیشتر از حد پایه)را نشان می دهند‪.‬‬
‫درشیرخواران با سوءجذب الکتوز‪،‬ممکن است که ارزیابی‬
‫‪PH‬مدفوع و مواد احیا تشخیص داده شود‪PH.‬مدفوع در‬
‫شیرخواران معموال کمتر از کودکان بزرگ تر است‪.‬ولی‬
‫‪PH‬اسیدی ممکن است نشان دهنده ی وجود سوءجذب باشد‪.‬‬
‫درمان‪:‬‬
‫‪‬حذف مواد مهاجم لبنی‬
‫‪‬افراد با سوءهضم الکتوز که فاقد عالیم عدم تحمل الکتوز می باشند‪.‬باید‬
‫‪ ‬مقادیر کمتری از مواد لبنی با غذا مصرف کنند‪،‬تا از کاهش دانسیته ی استخوان و‬
‫استئوپروز بعدی پیشگیری شود‪.‬‬
‫‪‬خوردن شیر همزمان با مصرف غذا ممکن است سبب تحمل بهتر آن شود‪.‬‬
‫‪‬ایجاد تغییر در شیر با حرارت طوالنی (الکتاز مشتق شده از میکروب)‪،‬در بهبود جذب الکتوز‬
‫موثر است‪.‬‬
‫‪‬تدابیر پرستاری‪:‬مراقبت پرستاری مشابه حساسیت به شیر گاو‬
‫مراقبت خانگی‪:‬‬
‫کنترل عالیم عدم تحمل الکتوز‪:‬‬
‫•درشیرخواران ‪،‬فرموالی سویا را جایگزین شیر گاو یا شیر‬
‫انسان نمایید‪.‬‬
‫•مصرف شیر را به یک لیوان در هر وعده محدود کنید‪.‬‬
‫•شیر را با سایر مواد غذایی مصرف نمایید‪.‬‬
‫•از پنیرهای سفت ‪،‬پنیر دلمه شده یا ماست به جای شیر استفاده‬
‫کنید‪.‬‬
‫•روزانه مقادیرکمتری مواد لبنی جهت کمک کردن به باکتری‬
‫های کولون از نظر سازش با الکتوز مصرفی استفاده کنید‪.‬‬
‫‪)1‬عامل اصلی سوءتغذیه چیست؟ ج گزینه ج‬
‫ج)اسهال‬
‫ب)بی سوادی والدین‬
‫الف)تغذیه با شیشه‬
‫د)وضعیت اقلیمی‬
‫‪)2‬عارضه ی از دست دادن موها‪،‬حساسیت به عفونت‪،‬نابینایی شبانه و‪ .....‬ناشی از کمبود‬
‫ناگهانی کدامیک از ویتامین ها ی زیر می باشد؟ ج گزینه الف‬
‫د)آهن‬
‫ج)کلسیم‬
‫ب)فسفر‬
‫الف)روی‬
‫‪)3‬بنابر نظریه ی پنی در مورد ‪ 3‬مرحله ‪،PEM‬مرحله ی بهبودی چه مدت زمانی طول می‬
‫کشد؟ج گزینه د‬
‫د)‪ 6-2‬هفته‬
‫ج)‪1‬ماه‬
‫ب)‪ 3‬هفنه‬
‫الف)‪10-2‬روز‬
‫‪)4‬کدامیک از عالیم زیادی ویتامین ‪C‬نمی باشد؟ ج گزینه ب‬
‫ج)همولیز د)اختالل فعالیت لکوسیت‬
‫ب)یبوست‬
‫الف)نارسایی در تولید مثل‬
‫‪)5‬کدامیک از تعریف های زیر صحیح می باشد؟ج گزینه الف‬
‫الف)تف کردن‪:‬ریزش فرموالی بلع نشده از دهان شیرخاور بالفاصله بعد از تغذیه می باشد‪.‬‬
‫ب)برگشت غذا‪:‬برگرداندن ارادی و فعال موادغذایی بلع شده به دهان‬
‫ج)نشخوار کردن‪:‬برگشت غذای هضم نشده از معده است و معموال توام با آروغ زدن می‬
‫باشد‪.‬‬
‫د)هیچکدام‬
‫‪)6‬کدام مورد زیر از عوامل منجر به تغذیه ناکامل شیرخوار نمی باشد؟ج گزینه ج‬
‫ب)مقاومت تغذیه ای ج)عوامل روانی‪-‬اجتماعی د)عوامل فرهنگی‬
‫الف)فقر‬
‫‪)7‬از تغذیه اجباری باید پرهیز شود ولی عبارتهای قاطع در تغذیه «امری اساسی» است‬
‫مربوط به کدام اصول تغذیه در کودک ‪ FTT‬است؟ج گزینه ب‬
‫ب)پافشاری ثابت‬
‫الف)تامین جو آرام‬
‫د)ابداع یک روتین منظم‬
‫ج)حفظ وضعیت چهره به چهره‬