Transcript زراعت عمومی بر اساس کتاب زراعت عمومی مولف : کمال سادات اسمعیالن انتشارات دانشگاه پیام نور www.PnuNews.com

‫زراعت عمومی‬
‫بر اساس کتاب زراعت عمومی‬
‫مولف‪ :‬کمال سادات اسمعیالن‬
‫انتشارات دانشگاه پیام نور‬
‫‪www.PnuNews.com‬‬
‫زراعت عمومی‬
‫جایگاه درس‬
‫• درس زراعتتتتت ع تتتتر ش بتتتته ارز ‪ 3‬راحتتتتد دتتتتز دررس‬
‫اصلش رشته اقصاد کشاررزی در قطع کارشناسش یباشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫هدف کلی درس‬
‫• هتتتتدفهای ارایتتتته ایتتتتش درس بتتتته دانشتتتتدریاش رشتتتتته اقتصتتتتاد‬
‫کشاررزی عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬شتتنا ت ر طبقتته بنتتدی گیاهتتاش زراعتتش از ن‪،‬تتر فص ت رشتتد‬
‫طر ع ر هدف ترلید ر ‪...‬‬
‫‪ .2‬تتتاریر عرا تتت حیطتتش در رشتتتد ر ن تتتر ر ترلیتتد رتتت گیاهتتتاش‬
‫زراعش‪.‬‬
‫‪ .3‬شتتنا ت راحت ر گیتترنیش س تتادس ستتازی بستتتر بت ر ع لیتتات‬
‫کاشت داشت ر برداشت حصرالت زراعش‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ ‬فصل اول‪ :‬كلیات و تعاریف‬
‫‪ ‬فصل دوم‪ :‬گروهبندی گیاهان زراعی‬
‫‪ ‬فصل سوم‪ :‬اندامهای گیاه (شكل‪ ،‬ساختمان‪ ،‬وظایف)‬
‫‪ ‬فصل چهار‪ :‬عوامل محیطی مؤثر بر رشد و نمو گیاهان‬
‫‪ ‬فصل پنجم‪ :‬آماده سازی بستر بذر‬
‫‪ ‬فصل ششم‪ :‬بذر در زراعت‬
‫‪ ‬فصل هفتم‪ :‬عملیات كاشت‬
‫‪ ‬فصل هشتم‪ :‬عملیات داشت‬
‫‪ ‬فصل نهم‪ :‬عملیات برداشت محصول‬
‫‪ ‬فصل دهم‪ :‬آیش و تناوب زراعی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل اول‬
‫كلیات و تعاریف‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدمه‬
‫• ترلیتتتتد تتتت ا سرشتتتتاا ر ستتتتر ت ه تتتترارس در طتتتتر تتتتتاری‬
‫ه تتتتریش ستتتاله تتتررد تردتتته درا تتتع انستتتانش بتتتردس استتتت‪.‬‬
‫ترلیتتتتدات گیتتتتاهش استتتتاس تتتتتا یش تتتت ا را تشتتتت ی شدهنتتتتد‬
‫بطرری ه دیرس ایش بسیاری از ردم تقریبا بر صترف‬
‫ستتتتقیم فرسرردسهتتتای گیتتتاهش ت تتتش استتتت‪ .‬حتتتتش گرشتتتت ر‬
‫فرسرردسهتتای دا تتش نیتتز تته گتتاهش بتته دیتترس ت ایش افتتزردس‬
‫ششرند از ترلیدات گیاهش نشا شگیرند‪ .‬ترلید الیتاف نیتز‬
‫ستتتتتقی ا ر یتتتتا بتتتته طتتتترر یر ستتتتتقیم بتتتته گیاهتتتتاش زراعتتتتش‬
‫رابستتتهاند‪ .‬در بستتیاری از شتتررهای فقیتتر ر ترس ت ه نیافتتته‬
‫برای صارف س ت ر سز ر ترلید گر ا ع تدتا از گیاهتاش بته‬
‫عنراش سر ت استفادس ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫زراعت عبارت است از‪:‬‬
‫• علم و فن كشت و كار و بهرهبرداری از آب و خاك و گیاه‪.‬‬
‫• سشتتنایش بتتا ت نیاهتتای صتتحی ر عل تتش زراعتتت بتته تتا تتا‬
‫ش ند تا از نابع سب ر اا شرر در دهت تا یش ترلیتدات‬
‫گیاهش ررد نیاز دا ه به نحتر طلترب بهرسبترداری نتیم‪.‬‬
‫در یر ایش صررت اع تا فشتار در ز ینته ترلیتدات گیتاهش‬
‫ر ترس شدش به ررشهای ناصحی ر بهرسبترداری بتی از‬
‫حتتد از نتتابع طبی تتش نتته تنهتتا تتش بتته تترد ات تتایش شترر‬
‫ن ش نتتد بل تته ستتارتهای دبراشناستت یری بتتر حیطزیستتت‬
‫رارد شسررد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫روند رشد جمعیت‬
‫• ی تتش از شتتا یهای هتتم بتترای شتتنا ت ررنتتد افتتزای د یتتت‬
‫ارزیابش ز اش در برابر شدش سش است ‪ .‬در حدرد در هتزار ستا‬
‫قب ‪ 250‬یلیرش نفتر رری ترس ز تیش زنتدگش ش ردنتد‪ .‬تقریبتا‬
‫‪ 1650‬سا طر شید تا ایتش د یتت در برابتر شتد‪ .‬در تیش در‬
‫برابتتر شتتدش د یتتت تتتر از ‪ 200‬ستتا بتته طتتر اندا یتتد بتته‬
‫طرری ه در سا ‪ 1830‬یالدی د یت ستا ش بتر ترس ز تیش‬
‫از تترز یتتا یلیتتارد نفتتر گ شتتت ‪ .‬از سش ستتس ز تتاش در برابتتر‬
‫شدش د یت دای ا رتاس ر رتاهتر شتد تتا این ته ستس از گ شتت‬
‫‪ 100‬ستتا (در ستتا ‪ ) 1930‬د یتتت دهتتاش بتته ‪ 2‬یلیتتارد نفتتر‬
‫رسید ر ‪ 45‬سا ب تد (ستا ‪ )1975‬از ترز ‪ 4‬یلیتارد نفتر هتم‬
‫گ شتتتت‪ .‬هتتتم ا نتتترش د یتتتت انستتتانهای تتترس ز تتتیش در حتتتدرد ‪6‬‬
‫یلیارد نفر است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫• ررنتتتتتد افتتتتتزای د یتتتتتت در‬
‫سالهای سیندس گیرنه است؟‬
‫• سی بینشهای تلفش در ایتش‬
‫تتررد اندتتام شتتدس تته هتتر یتتا‬
‫دررن تتتتای اصتتتتش را بتتتترای‬
‫سینتتتدس د یتتتت دهتتتاش ترستتتیم‬
‫تتردس انتتد ا تتا ه تته سنهتتا بتتر‬
‫افتتتتزای گشتتتت ییر د یتتتتت‬
‫تا ید ن ردس اند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫تئوری مالتوس‬
‫• در ستتتتا ‪ 1798‬تتتتیالدی تتتتالترس در قالتتتته ای بتتتتا عنتتتتراش‬
‫«ارزیابش د یت» ا‪،‬هار داشت‪:‬‬
‫رشد جمعیت از ظرفیتهای تولید مواد غذایی تجاوز میكند‪.‬‬
‫• ار بر ایش بارر برد ه د یت انساش به طترر تصتاعد هندستش‬
‫ر رستتای تی یتته ر تتا ار بتته طتترر تصتتاعد حستتابش افتتزای‬
‫ش یابد‪ .‬از اینرر بررز فقر ر قحطش دهانش را قریب الرقتر‬
‫ش دانست‪ .‬با ایش ه ه با گ شت دریست ر گند ستا از ابتراز‬
‫عقیدس الترس قحطش عال ییر سی نیا دس است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫دالی‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫زراعت عمومی‬
‫عدم به رقر سیرستش تیرری الترس عبارتند از‪:‬‬
‫کاهش رشد جمعیت‬
‫استفاده از ارقام پر محصول اصالح شده‬
‫بکااار گیااری روشااهای نااوین کاشاات‪ ،‬داشاات و برداشاات و‬
‫نگهداری محصوالت کشاورزی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫• افتتزای گش ت ییر ع ل تترد گنتتدم ر بتترنك در ارتتر ب تتارگیری‬
‫رهن ردهای انقالب سبز در طش دهه هتای ‪ 1960‬ر ‪1970‬‬
‫ردب شد تا ایش بیشتر بترای د یتتش بیشتتر ر بته قی تت‬
‫ارزاش تر فراهم گردد‪.‬علش ر م شت الت ر نتابرابری هتایش‬
‫تتته در ترزیتتتع عادالنتتته تتت ا در دنیتتتا ردتتترد دارد ‪،‬رفیتتتت‬
‫دسترسش به سررتییش ر الری به ریتهس در شتررهای رر بته‬
‫ترس ه افزای یافته است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫• ن تتتای ررنتتتد افتتتزای‬
‫ترلید دهانش الت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫• ستتتس از گ شتتتت تقریبتتتا گهتتت ستتتا از س تتتاز ررنتتتد افتتتزای‬
‫حصتتترالت تتت ایش در دهتتتاش ایتتتش ستتتیر صتتت ردی انتتتد ش‬
‫نفصتتاش یافتتته استتت ‪ .‬بتتیش ستتا های ‪ 1950‬ر ‪ 1984‬ترلیتتد‬
‫دهتتانش تتالت ‪ 6/2‬برابتتر شتتدس استتت هتتر گنتتد ایتتش ررنتتد در‬
‫سالهای ا یر تتدارم نیافتته استت ‪ .‬ستس از ایتش دررس ته رشتد‬
‫ستاالنه ترلیتتد تتالت ‪ %3‬بتترد بته تتتدریك تتتا ستتا ‪ 1993‬بتته‬
‫سط ‪ %1‬اه یافت ‪.‬در نتیده ترلید سرانه الت در ایش‬
‫دررس ‪ %12‬اه داشته است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫گیرنیش تیییرات یزاش ترلید سرانه گندم در سالهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫تلف به ازای هر فرد‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫نیازمندی به سوخت و الیاف‬
‫• افزای د یت ر ارتقای سط زندگش بته طترر ستتقیم بتر‬
‫افتتزای تقا تتا بتترای ستتر ت ر الیتتاف گیتتاهش نقتت داشتتته‬
‫یتتتت ر یفیتتتت‬
‫تتترررت افتتتزای‬
‫استتتت‪ .‬بتتته طتتترر رتتتا‬
‫نستتردات بتترای د یتتت ا تتافش عا ت ع تتدس ای استتت تته‬
‫تقا ا برای الیتاف گیتاهش را افتزای دادس استت ‪ .‬عتالرس بتر‬
‫ایش فشار د یت ردب شدس ستط بهترس بترداری انستاش از‬
‫دنی ها ر راتع به ن‪،‬رر تا یش فرارردس های گربش ن‪،‬یتر‬
‫ا برای گاپ ررزنا ه الرار ر هیزم افزای یابد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫• برای ت یش ا نیت ایش در قرش سیندس حداق سته استتراتهی‬
‫تلف قرار گیرد‪:‬‬
‫اساسش زیر ش بایست ررد ترده ل‬
‫‪ -1‬تال دهانش در دهت به ار گیری سیستتم هتای تار س تد در‬
‫تحقیقتتات ر ستتر ایه گتت اری‬
‫ترلیتتد تت ا از طریتتش س تترز‬
‫افش‪.‬‬
‫‪ -2‬طرح ر سیییری برنا ه های اه نرخ زاد ر رلتد بتریهس در‬
‫شتتررهای در حتتا ترس ت ه تتتا حتتدی تته بتته ستتط دتتاییزینش‬
‫د یت بیندا د‪.‬‬
‫‪ -3‬دیریت اصرلش نابع ترلید ر استفادس ارس د از سنها‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫كلیات زراعت‬
‫• شتتاررزی در فهتترم رستتیع ل تته بتته شتتت ر تتار ر ترلیتتد‬
‫حصرالت زراعش ر دا ش اطالش ششرد‪.‬‬
‫• علم زراعت ف الیتهایش از انساش را در بر ش گیرد ته بته‬
‫ن‪،‬تترر تتتا یش نیاز نتتدیهای ب تتش از گیاهتتاش ر در نتید ته‬
‫بهرس گیری از حدا رر قدرت ترلیدی سنها اندام ش شرد‪ .‬ایش‬
‫ف الیتها عالرس بر اشت ر برداشت حصر ر حفا‪،‬ت سش‬
‫در قابت سفتتات ا تتراف ر علفهتتای هتترز انطبتتاش عرا ت‬
‫حیطش با ع لیات زراعش را نیز در بر ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫حصتر سته راه تار قابت‬
‫• در حا حا تر بترای افتزای‬
‫تصرر است‪:‬‬
‫‪ .1‬افزایش سطح زمینهای زیر كشت‬
‫‪ .2‬افزایش میزان محصول در واحد سطح (افزایش عملكرد)‬
‫‪ .3‬افزایش تولید در واحد زمان‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫• یا ت صی زراعت باید تال ن اید تتا بتا در ن‪،‬تر گترفتش‬
‫ؤرر در ترلید ه به در دسته عرا ت طبی تش ( نترر‬
‫عرا‬
‫د تتا رطربتتت بتتاد ر ش ستتالش ) ر عرا ت یتتر طبی تتش (‬
‫دنگ ح ر نق قی ت انقالب ر بازار) تقسیم ش شرند‬
‫شتترایط بهتترس بتترداری بهینتته از عرا ت ستتاعد ر بتتارزس بتتا‬
‫عرا نا ساعد را فراهم سررد ر بتا ستب سگتاهش از س تریش‬
‫سیشتترفتهای علتتم ر فتتش زراعتتت تازسهتتای ایتتش علتتم را بتتیش‬
‫شاررزاش ترریك ن اید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ار ‪ :‬لیات ر ت اریف‬
‫زراعت عمومی‬
‫عملیات اصولی زراعت عبارتند از ‪:‬‬
‫• تهیه ر نیهداری ب ر گیاس ررد ن‪،‬ر‬
‫• از بیش بردش علفهای هرز ر گیاهاش ردرد رری ز یش‬
‫• زیر ر رر ردش اا دهت تهیه بستر ب ر‬
‫• اشت ب ر ر گیاس ررد ن‪،‬ر در فص ر شرایط ناسب رشد هر گیاس‬
‫• تا یش نیاز ندیهای گیاس از لحا‪ ،‬سب ر راد ایش‬
‫• حف‪ ،‬گیاس در قاب دش ناش طبی ش ر رقابت علفهای هرز‬
‫• برداشت حصر ر نیهداری سش در شرایط ناسب تا ز اش صرف‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل دوم‬
‫گروه بندی گیاهان زراعی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروه بندی گیاهان زراعی‬
‫• با ترده به این ه گیاهاش زراعتش صرصتیات تلفتش دارنتد‬
‫ر برنا ه ترلید گاهش ش است گند هتدفش باشتد از ایتشرر‬
‫ایش گررس بندیها طلش نیستند ر ایش احت تا ردترد دارد ته‬
‫بر ش حصرالت زراعش در در یا گند گررس تلف دتای‬
‫گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع طبقهبندی گیاهان زراعی‬
‫• همتریش انرا طبقه بندی گیاهاش زراعش به شرح زیر است‪:‬‬
‫‪ -1‬طبقه بندی علمی گیاهان‬
‫‪ -2‬بر اساس طول عمر‬
‫‪ -3‬بر اساس وسعت و دامنه‬
‫كشت‬
‫‪ -4‬بر اساس هدف تولید‬
‫‪ -5‬بر اساس راهكارهای‬
‫مدیریتی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫‪ -6‬بر اساس عملیات زراعی مشترك‬
‫‪ -7‬بر اساس عكس العمل به طول‬
‫روز‬
‫‪ -8‬بر اساس طول فصل رشد‬
‫‪ -9‬بر اساس دمای مطلوب رشد‬
‫‪ -10‬سایر تقسیم بندی های گیاهان‬
‫زراعی‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫طبقه بندی علمی گیاهان‬
‫• ارلرس لینه ( ‪ )1853‬با ابتدا رر هتای نا یت اری دراست ش‬
‫طبقه بندی عل ش گیاهاش را سایه ریزی ن ردس است‪ .‬درایتش رر‬
‫گیاهاش بر استاس صرصتیات ری تت شناستش ت ا ت ر هنتی تش‬
‫در هفت طبقه قرار ش گیرند‪ .‬ترتیب طبقات عبارتند از ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫سلسله ( ‪)kingdom‬‬
‫بخش )‪(Division‬‬
‫طبقه ‪ -‬رده )‪)Class‬‬
‫راسته ( ‪) order‬‬
‫خانواده ‪ -‬تیره (‪)Family‬‬
‫جنس (‪) Genus‬‬
‫گونه (‪)Species‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروه بندی بر اساس طول عمر‬
‫• بنتتای ایتتش تقستتیم بنتتدی طتتر دررس رشتتد حصتتر بتتر حستتب ستتا‬
‫زراعش است‪ .‬در ایش گررس بندی گیاهاش به ‪ 3‬گررس تقسیم یشرند‪.‬‬
‫‪ -1‬گیاهااان یكساااله‪ :‬طتتر دررس رشتتد ایتتش گیاهتتاش تتتر از یتتا ستتا‬
‫زراعش است‪ .‬انند‪ :‬گندم‬
‫‪ -2‬گیاهان دو ساله‪ :‬ایش گررس در ستا ار ررشتد رریشتش ر در ستا‬
‫درم رشد زایشش دراند‪ .‬انند‪ :‬اهر ر گیندر قند‬
‫‪ -3‬گیاهان چند ساله‪ :‬ایش گیاهاش بی از در سا ر البا گنتد ستا بته‬
‫رشد رد ادا ه ش دهند‪ .‬زعفراش ر یرندته ن رنته ای از ایتش گتررس‬
‫هستند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروه بندی بر اساس وسعت و دامنه كشت‬
‫‪ -1‬گیاهان بااغی یكسااله‪ :‬گیاهتانش هستتند ته در ستط رگتا‬
‫شت ش شرند‪ .‬انند‪ :‬سیاز بادنداش لم‪.‬‬
‫‪ -2‬گیاهان باغی چند ساله‪ :‬گیاهتانش دای تش ر گنتد ستاله هستتند‬
‫ه در ارا ش بزرگ با ات ر نهالستاش سررر ش یابنتد‪.‬‬
‫انند‪ :‬گای قهرس ر‪.‬‬
‫‪ -3‬گیاهان زراعی‪ :‬ایش گررس ه ش است یا ساله در ستاله‬
‫ر گنتتتد ستتتاله باشتتتند در رستتت ت بستتتیار زیتتتاد ر در ارا تتتش‬
‫زررعش شت ش شرند‪ .‬انند‪ :‬گندم‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس هدف تولید‬
‫• گنانگه نر حصر ر نحترس صترف سش تررد تردته باشتد‬
‫ش تراش گیاهاش زراعش را به شرح زیر طبقه بندی رد‪:‬‬
‫‪ -1‬غااالت‪ :‬اننتتد‪ :‬گنتتدم دتتر رت بتترنك ستتررگرم یتترالف‬
‫گاردار ارزش‬
‫‪ -2‬حبوبات‪ :‬انند‪ :‬لربیا ن رد ا عدس ر باقال‬
‫‪ -3‬نباتات روغنی‪ :‬انند‪ :‬سنبه سریا سفتابیرداش تتاش بتادام‬
‫ز ینش گلرنگ رت ندد رگا ر لزا‬
‫‪ -4‬گیاهااان علوفااهای‪ :‬اننتتد‪ :‬رت علرفتته ای شتتبدر یرندتته‬
‫اسسرس ر انرا علفهای گ نش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫‪ -5‬گیاهااان ریشااهای‪ :‬اننتتد‪ :‬شتتلیم گینتتدر قنتتد ستتیب ز ین تش‬
‫شیریش‬
‫‪ -6‬گیاهان قندی‪ :‬انند‪ :‬گیندر قند ر نیش ر‬
‫‪ -7‬گیاهان لیفی‪ :‬انند‪ :‬تاش ر نف‬
‫‪ -8‬گیاهان غدهای‪ :‬انند‪ :‬سیب ز ینش‬
‫‪ -9‬گیاهان دارویی و تادخینی‪ :‬اننتد‪ :‬اننتد‪ :‬ترتترش شت ا‬
‫گای قهرس رد ‪.‬‬
‫ی تا زندبیت‬
‫‪ -10‬گیاهان ادویهای‪ :‬انند‪ :‬زردگربته هت‬
‫زعفراش رانی ر زیرس‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس راهكارهای مدیریتی‬
‫• گتتتتاهش ارقتتتتات بتتتته ن‪،‬تتتترر افتتتتزای بهتتتترس رری در سیستتتتتمهای‬
‫شاررزی ر حفا‪،‬ت سب ر اا ر استتفادس از حصتر زراعتش در‬
‫یا ررد صرف ای گیاهاش زراعش را به شتیرس ای تای ر‬
‫در ز تتتانش تتتای شتتتت ر یتتتا در رحلتتته اصتتتش از رشتتتد گیتتتاس‬
‫برداشت ش نند‪.‬‬
‫• به ایش ترتیب گیاهاش زراعش را تش تتراش در گنتد گتررس بته شترح‬
‫زیر طبقه بندی ن رد‪:‬‬
‫‪ -3‬گیاهان همراه‬
‫‪ -1‬گیاهان پوششی‬
‫‪ -4‬گیاهان سیلوئی‬
‫‪ -2‬گیاهان جانشین‬
‫‪ -5‬گیاهان قصیلی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫تقسیم بندی بر اساس عملیات زراعی مشترك‬
‫• ایش تقسیم بندی بر بنای ا اش اندام ع لیات ردیش ( نتر‬
‫انی ش علفهای هرز) در بیش ردیف های اشتت صتررت‬
‫ش س یرد‪.‬‬
‫‪ -1‬گیاهان وجینی‪ :‬انند‪ :‬سیب ز ینش سنبه رت سفتتابیرداش‬
‫گیندر ر … دزر گیاهاش ردینش هستند‪.‬‬
‫‪ -2‬گیاهاان غیار وجینای‪ :‬اننتد‪ :‬گنتدم دتر یرندته ر شتبدر در‬
‫ایش گررس قرار ش گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروه بندی بر اساس عكس العمل به طول روز‬
‫• از ن‪،‬ر حساسیت فرسیند گ دهش گیاهاش به طتر ررز سنهتا را‬
‫به سه گررس زیر تقسیم بندی ش نند‪.‬‬
‫‪ -1‬گیاهاااان روز بلناااد ‪ -‬در ایتتتش گیاهتتتاش انتقتتتا از رحلتتته رشتتتد‬
‫رریشتتش بتته زایشتتش بتتا افتتزای طتتر ررز تستتریع تتش شتترد‪.‬‬
‫انند‪ :‬گندم در گیندر قند ن رد ر گلرنگ‬
‫‪ -2‬گیاهااان روز كوتاااه ‪ -‬در ایتتش دستتته از گیاهتتاش ررزهتتای بلنتتد‬
‫گلتتتدهش را بتتته ت ریتتتش راهتتتد انتتتدا ت‪ .‬اننتتتد‪ :‬رت ستتتریا‬
‫سررگرم سفتابیرداش سنبه ر برنك‬
‫‪ -3‬گیاهااان باای تفاااوت ‪ -‬ایتتش دستتته از گیاهتتاش ع تتس ال لتتش ب ته‬
‫طر ررز نشاش ن شدهند‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروه بندی بر اساس فصل رشد‬
‫• ارقام تلف یا گرنه گیاس زراعتش بتر استاس ت تداد ررز از‬
‫ستتبز شتتدش تتتا رستتیدگش بتته گررسهتتای زردرس یتتاش رس ر‬
‫دیررس تقسیم بندی ششرد‪ .‬ایش تقسیمبندی صرفا قایستهای‬
‫بتتیش ارقتتام تتررد ن‪،‬تتر استتت‪ .‬البتتته گتتاهش تتش استتت ایتتش‬
‫قایسه بیش گرنههای ی ستاله اندتام شترد‪ .‬بته طترر رتا سنبته‬
‫در قایسه با رت یا لربیا دررس رشد طرالنش تری دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص درم ‪ :‬گررسبندی گیاهاش زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گروهبندی بر اساس دمای مطلوب رشد‬
‫‪ -1‬گیاهان سرما دوسات ‪ -‬بهتتریش رشتد ایتش گیاهتاش در هترای‬
‫نتتتا ( ‪ 15‬تتتتا ‪ 25‬دردتتته ستتتانتییراد ) اندتتتام تتتش شتتترد‪.‬‬
‫گیاهانش گرش گندم در سیب ز ینش باقال ن ترد گینتدر‬
‫لزا ر یرنده در گررس گیاهاش سر ا درست قرار شگیرند‪.‬‬
‫‪ -2‬گیاهان گرما دوست ‪ -‬اگتر گته ایتش گیاهتاش در هترای نستبتا‬
‫گتترم (‪ 20‬تتتا ‪ 30‬دردتته ستتانتییراد) بهتتتریش رشتتد تترد را‬
‫اندام ش دهند ا ا د ای بی از ‪ 35‬درده گردس افشتانش ر‬
‫لقاح ایش گیاهاش را ت ش سازد‪ .‬لربیا گشم بلبلتش ستریا‬
‫سنبتتته رت تتتا ر ستتتررگرم ه یتتتش دتتتزر گیاهتتتاش گر تتتا‬
‫درست به حساب ش سیند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل سوم‬
‫اندامهای گیاه‬
‫(شكل‪ ،‬ساختمان‪ ،‬وظایف)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫چرخه زندگی گیاهان‬
‫• گر تته زنتتدگش بستتیاری از گیاهتتاش زراعتتش بتتا درانتته زنتتش‬
‫ب ری ه در اا شت شدس است س از تش شترد‪ .‬بتا رریت‬
‫ر سبز شدش گیاهگه دراش بر سط اا رشد رریشتش گیتاس‬
‫ادا ه یافته ر بسته به نر گیاس ر شرایط حیطش حا م بتر سش‬
‫سس از دتش گیاس رارد رحله رشد زایشش ش شرد‪ .‬در ایتش‬
‫رحلتته ستتس از رقتتر گلتتدهش ر اندتتام ع ت گتتردس افشتتانش ر‬
‫لقاح ب ر ر یرس بردرد ش سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن تتای گر تته کا ت‬
‫زندگش یک گیاس‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫اندامهای تشكیل دهنده پیكره گیاه‬
‫حرری است ته در یتا انتهتا ریشته ر‬
‫• سی رس گیاس اساسا ً شا‬
‫در انتهتتای دییتتر بتته صتتررت ستتاقه دتتراش در شسیتتد‪ .‬ریشتته ر‬
‫ستتاقه دتتراش هتتر یتتا بتتا نق ت هتتای ا تصاصتتش در گیتتاس یتتا‬
‫د رعتته ا ت را تش ت ی تتش دهنتتد‪ .‬بتتر رری ستتاقه یاشتتا ه‬
‫گرسهایش ردرد دارند ه یا یا گند برگ بته سش تصتلند‪ .‬ستش‬
‫تریش برگها در قاعدس ساقه ر دراش تریش سنها نزدیتا بته نترا‬
‫ستتاقه قتترار دارنتتد‪ .‬درانتته هتتا تترالً در قاعتتدس برگهتتا ر در‬
‫زاریه بیش بترگ ر ستاقه ایدتاد شتدس ر تش استت بته صتررت‬
‫انش اباتش در س دس ر ساقه های فرعش را به ردرد سررند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن تتتتتتتتتتای قستتتتتتتتتت تهای‬
‫تلف یک گیاس‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ریشه‬
‫• ریشتته ی تتش از ادتتزای اصتتلش گیتتاس استتت ر ع ر تا ً در تتاا‬
‫قتترار دارد‪ .‬نق ت اصتتلش ریشتته در حیتتات گیتتاس د ت ب سب ر‬
‫تتراد تتانش ر نیهتتداری گیتتاس در تتاا استتت‪ .‬عتتالرس بتتر ایتتش‬
‫ریشتته لیتته گیاهتتاش تترال قتتداری تتراد ت ایش را حتتداق‬
‫برای ز انش رتاس یرس ش نند‪ .‬ریشه گیاهانش انند هتریك‬
‫ر گیندر قند ع ر ریهس یرس راد ایش است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع سیستم ریشهای‬
‫• اصرالً در نتر ریشته بته نا هتای ریشته افشتاش ر ریشته راستت‬
‫در گیاهاش شاهدس ش شرد ‪.‬‬
‫• در سیستم ریشه ای افشاش ت دادی ریشه تقریبتا ً یتا انتدازس دیتدس‬
‫ششرد ته هتر تدام ت تدادی ریشته ترگ تر فرعتش دارنتد‪ .‬بته‬
‫طتترر لتتش در سیستتتم ریشتتهای افشتتاش لیتته ریشتته هتتای اص تلش‬
‫باریتتا ر بلندنتتد ر هیگیتتا شت ی تتتر از بقیتته نیستتتند ‪ .‬ا تتا در‬
‫گیاهتتانش تته ریشتته راستتت دارنتتد یتتا انش ت اب اصتتلش ر تتا الً‬
‫ت تتایز دیتتدس تتش شتترد بتته نتتام ریشتته اصتتلش یتتا راستتت تته در‬
‫اطراف سش انش اباتش رگ تر ر باری تر ردرد دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫ن ای‬
‫ریشههای راست ر افشاش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ساقه‬
‫ه تریش نق ر ر‪،‬ایف ساقه در گیاهاش عبارت است از‪:‬‬
‫‪ .1‬نیهداری ر استح ام ب شیدش به گیاس‬
‫‪ .2‬هدایت شیرس ام ر سررردس در گیاس‬
‫‪ .3‬ترلید بافتهای ددید‬
‫‪ .4‬اندر تش راد‬
‫‪ .5‬فترسنتز‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع ساقه‬
‫• ساقهها از ن‪،‬ر حیط زندگش بر سه نر اند‪:‬‬
‫‪ .1‬ساقههای آبی‬
‫‪ .2‬ساقههای هوایی‬
‫‪ .3‬ساقههای زمینی‬
‫ش صه ‪،‬اهری ستاقهردرد گترس هتایش استت ته ستاقه را‬
‫•‬
‫به ب هایش تقستیم تش ن ایتد‪ .‬فاصتله در گترس را یتانیرس‬
‫گریند‪ .‬برگها ر ساقههای دانبش در حت گرسهتا بته ستاقه‬
‫اصلش تص ششرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫• ساقه های هرایش ر زیر ز ینش بر اساس طر ع ر نر گیاس ر‬
‫نیاز به حفا‪،‬ت در برابر تیییرات اقلی ش حیط ر نحرس رشتد بتر‬
‫گند دسته اند‪:‬‬
‫‪ -1‬ستتاقه بازدانیتتاش ر در لستته ای هتتای گتتربش اننتتد تتا بلتترط‬
‫گردر ر سیب ر …‬
‫‪ -2‬ساقه گیاهاش در لسه ای علفتش اننتد لربیتا ن ترد سفتتابیرداش ر‬
‫ش دانش ر …‬
‫‪ -3‬ساقه گیاهاش تا لسه انند رت در گندم ارگربه ر ن‬
‫‪ -4‬ساقه های تیییر ش یافته انند ساقه زیرز ینش سیتاز ر ستیب‬
‫ز ینش ساقه زندس زنبش ر ترت فرنیش ر …‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫برگ‬
‫• قس ت تهای اصتتلش بتترگ عبارتنتتد از ‪ :‬سهنتتا ر د بتترگ‪ .‬گتتاهش‬
‫ارقتتات در قاعتتدس د بتترگ انتتدام رگتتا بتترگ اننتتدی بتته نتتام‬
‫گرشرارا یافت ش شرد‪ .‬دررش صفحه سهنا رگبرگهتا قترار‬
‫دارند‪ .‬رگبرگها ه از ن‪،‬ر سناتر ی ش د ر بافتت گتربش ر‬
‫سب شش هستند ‪.‬‬
‫• سرای رگبرگها در تشت یی در زیتر ردس گیاهتاش گلتدار ( تتا‬
‫لسه ایها ر در لسهایها) ب ار ش ررنتد‪ .‬در تتا لسته هتا ( اننتد‬
‫گندم در رت سرسش زنبش ر ا ر ‪ )...‬رگبرگها درشتت‬
‫ر تقریب تا ً رازینتتد‪ .‬ا تتا در در لستته ایهتتا ( سنبتته سفتتتابیرداش‬
‫لربیتتا ستتیب بلتترط ش ت دانش ر …‪ ).‬رگبرگهتتا بتته صتتررت‬
‫نش ب قرار گرفتهاند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن تتتتتتای قستتتتتت تهای‬
‫تلف برگ‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع برگ‬
‫• اصتتترال برگهتتتا از ن‪،‬تتتر شتتت ‪،‬تتتاهری در نر انتتتد‪ :‬ستتتادس ر‬
‫ر ب‪ .‬برگ سادس دارای سهن تش استت ته فقتط از یتا قط ته‬
‫تش ی شدس است‪ .‬در برگ ر ب سهنتا از گنتد قط ته بترگ‬
‫رگا رسرم به برگگه تش ی شدس است‪.‬‬
‫• بتتترگ تتتش استتتت بتتته صتتتررت ر تتتب شتتتانهای ر ر تتتب‬
‫سندهای باشد‪ .‬در حالت ار برگگهها رری حرر اصلش ته‬
‫بتته نزلتته رگبتترگ یتتانش استتت بتته صتتررت قاب ت هتتم قتترار‬
‫گرفتهاند ایش حالت در برگهای ن رد عدس اقاقیتا ر گتردر‬
‫دیدس ششرد‪ .‬ا ا در بترگ ر تب سندتهای برگگتهها ه ته از‬
‫یا نقطه نش ب شدساند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن ای‬
‫انرا‬
‫تلف برگ‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫آرایش برگ روی ساقه‬
‫• سرایتتت بتتترگ گیاهتتتاش گلتتتدار رری ستتتاقه دارای ن‪،‬تتتم تتتیش‬
‫است‪ .‬در ت دادی از گرنهها در برگ رربرر در طترفیش هتر‬
‫گتترس دیتتدس تتش شتترند ایتتش نتتر سرایت برگهتتا رری ستتاقه را‬
‫تقابت شگرینتتد‪ .‬در ت تتدادی دییتتر از گرنتته هتتا بتتی از در‬
‫برگ در ح هتر گترس دیتدس تش شترد ایتش حالتت را فتراهم‬
‫ش گرینتد‪ .‬درت تدادی از گرنتهها فقتط یتا بترگ در هتر گترس‬
‫یافت ش شرد‪ .‬ایش نر سرای را تنارب ش نا ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن تتای سرای ت‬
‫برری ساقه‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫تلتتف برگهتتا‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫وظیفه برگ‬
‫• فترستتنتز تته بتته فرسینتتد دریافتتت انتترهی نتتررانش ر تبتتدی سش بتته‬
‫انتترهی شتتی یایش اطتتالش تتش شتترد ع تتدتا ً در بتترگ هتتا اندتتام تتش‬
‫شتترد‪ .‬تتادس ستتبزینه ای رستترم بتته لررفی ت عا ت د ت ب ننتتدس‬
‫انتتترهی نتتتررانش استتتت ر بتتته بتتترگ ترانتتتایش اندتتتام فترستتتنتز را‬
‫شدهد‪.‬‬
‫• سبش ه ترسط ریشه د ب گیاس ش شرد بی از قداری است ه‬
‫گیاس برای اندام را نشهای ترد بته سش نیتاز دارد بته ایتش ترتیتب‬
‫قداری از سب د ب شدس صرف سر ت ر ساز گیاس تش شترد ر‬
‫بقیه از برگ به صررت ب ار سب تار ششترد ایتش ع ت ته‬
‫ت رش نام دارد در یش نق هم برگ به حساب ش سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫گل‬
‫• با سیدای گ بتر رری ستاقه رحلته رشتد زایشتش گیتاس س تاز تش‬
‫شتترد‪ .‬گیتترنیش تیییتتر دررس رریشتتش بتته زایشتتش ر ز تتاش سیتدای‬
‫گ بر رری ساقه در دنسهتا ر گرنتههای گیتاهش تفتارت استت‪.‬‬
‫بتته ن‪،‬تتر تتش رستتد درانتته انتهتتایش ستتاقه بتته تتتدریك ترانتتایش رش تد‬
‫طرلش رد را از دست تش دهتد ر تشت ی درانته هتای گت س تاز‬
‫ش شرد‪ .‬گ ب شش از اندام ترلیتد رت دنستش در گیاهتاش استت‪.‬‬
‫به ایش ترتیب ترلید یا ته های دنسش نر ر ادس گتردس افشتانش ر‬
‫لقتتتاح تتته استتتاس ترلیتتتد یتتترس ر دانتتته هستتتتند را بایتتتد بتتته عنتتتراش‬
‫همتریش نق گ در گیاهاش برش رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ساختمان گل‬
‫اصلش تش ی شدس کته ایتش گهتار‬
‫• گ ع ر ا ً از گهار ب‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫ب‬
‫‪ .1‬كاسه گل (كاسبرگ ها)‬
‫‪ .2‬جام گل (گلبرگ ها)‬
‫‪ .3‬نافه گل (پرچم ها)‬
‫‪ .4‬مادگی گل (برچه ها)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن تتای‬
‫یک گ‬
‫قس ت تهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫تلتتف‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• بیشتر گلها درارای اسه دام ادگش ر نافه ش باشند‪ .‬اگتر‬
‫گلش هر گهار ب ت نتام بتردس را داشتته باشتد سنترا گت ا ت‬
‫تتش گرینتتد‪ .‬در صتتررتش تته گ ت فاقتتد یتتا یتتا گنتتد ب ت از‬
‫ب شهای فترش الت ر باشتد سنترا گت نتاقی تش نا نتد‪ .‬گلهتای‬
‫ناقی ش است‪:‬‬
‫• فاقد گلسر ( اسه ر دام ) باشند‪.‬‬
‫• دارای اسه رلش فاقد دام باشند‪.‬‬
‫• دارای برگه رلش فاقد سرگم باشند‪.‬‬
‫• دارای سرگم رلش فاقد برگه باشند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• در گلتتتش تتته ستتترگم هتتتا ر تتتادگش ردتتترد باشتتتند ر در لقتتتاح‬
‫شتتر ت ننتتد سش را دو جنساای ر گنانگتته ستترگم هتتا یتتا تتادگش‬
‫ردرد نباشند یا یر ف ا باشند سش گ را تك جنسی گرینتد‪.‬‬
‫گ های تا دنسش یا نر ( فاقد ادگش) ر یتا تادس(فاقتد سترگم)‬
‫هستند‪ .‬هتر در نتر گلهتای تتا دنستش تش استت رری یتا‬
‫گیتاس باشتند اننتد رت ر گتردر تته سنهتا را گیاهاان یاك پایااه‬
‫ش گریند ر یا ش است گلهتای نتر ر تادس رری در گیتاس‬
‫دداگانه ت لتش بته یتا گرنته دیتدس شترند‪ .‬اننتد ر تا بیتد ر‬
‫تبریتتزی ر سستتته‪ .‬ایتتش گرنتته گیاهتتاش را اصتتطالحا ً گیاهااان دو‬
‫پایه ش نا ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫گیاهتتاش را بتتر استتاس نحتترس گتتردس افشتتانش ر لقتتاح بتته ستته دستتته‬
‫تقسیم ش نند‪:‬‬
‫• گیاهاش رد گشش‪ :‬در ایش گیاهاش دانه گردس یا گت تادگش‬
‫ه تتاش گ ت را بتته طتترر طبی تتش ر بتتدرش تتا ستتایر عرا ت‬
‫باررر ش سازد‪ .‬گندم سریا ترترش ر سیب ز ینش‬
‫• گیاهاش دگرگشش ‪ :‬در ایش گررس از گیاهاش برای لقاح یا گت‬
‫به دانه گردس گت دییتر نیتاز استت‪ .‬رت گتاردار یرندته ر‬
‫شبدر ن رنه هایش از گیاهاش دگرگشش هستند‪.‬‬
‫• گیاهتتانش تته طبی تتتا ً ردگشتتش هستتتند ا تتا صرصتتیات گتت‬
‫ا تتاش اندتتام دگرگشتتنش را نیتتز فتتراهم تتش سررد‪ .‬سنبتته رت‬
‫رشه ای ( سررگرم) ارزش‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫میوه و دانه‬
‫• در اصطالح گیاس شناستش ت تداش رستیدس یترس حقیقتش نا یتدس‬
‫ششرد‪ .‬گاهش ب ت دییتری از گت ه تراس بتا ت تداش رشتد‬
‫تتش نتتد ر دزیتتش از یتترس را تشت ی تتش دهتتد‪ .‬تشت ی یتترس‬
‫ع ر تا ً ستتس از گتتردس افشتتانش ر لقتتاح س تتاز تتش شتترد ا تتا در‬
‫ب ش شرایط یرس بدرش گردس افشانش ر لقتاح بته ردترد تش‬
‫سید ه در ایش صررت یرس فاقد دانه راهد برد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫• ن ای‬
‫قس تهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫تلف یرس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع میوه ‪:‬‬
‫• یتتترس هتتتا بتتته طتتترر لتتتش بتتته در گتتتررس ستتتادس ر ر تتتب تقستتتیم‬
‫یشرند‪.‬‬
‫• میوه های ساده ه از رشد یتا ت تداش حاصت تش شترند بتر‬
‫اساس ر ع فرابر به در گررس یترس هتای شتا( نیتام برگته‬
‫رردیش گند ه فندقته بالتدار در فندقته ای) ر سبتدار‬
‫سسر‬
‫( شفت ر سته) تقسیم ش شرند‪.‬‬
‫• میوههااای مركااب از برگتتههای فرارانتتش تته ه تته بتتر رری یتتا‬
‫گ قرار دارند یا از گند گ بردرد س دس اند تش ی ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫دانه یا بذر‬
‫• فرایند ترلید ر گیاهاش گلدار با ‪،‬هرر گت شترر ششترد ر بتا‬
‫تشتت ی دانتته یتتا بتت ر سایتتاش تتش ستت یرد‪ .‬دانتته رستتیله ت ریتتر یتتر‬
‫رریشتتش یتتا دنستتش گیاهتتاش استتت‪ .‬دانتته (‪ )grain‬در ارتتر لقتتاح ر‬
‫تر یب دانه گردس ر ت ا بردرد تش سیتد ر از قست تهای دنتیش‬
‫بافت یرسای (سندرسسرم یا لسه) ر سرستته تشت ی شتدس استت‪.‬در‬
‫زراعتتتت بتتت ر(‪ ) Seed‬نتتتای رستتتیعتری دارد ر عتتتالرس بتتتر‬
‫فهرم گیاس شناسش دانه به هر قس تش از گیاس ته دهتت شتت ر‬
‫ت ریر ررد استفادس قرار ش گیرد نیتز اطتالش تش شترد‪ .‬بته ایتش‬
‫ترتیتتب تتدس زیتتر ز ینتتش (ستتیب ز ینتتش) سیتتاز(سیتتاز تتررا ش)‬
‫ساقه (نیش ر) ر ریشه (گیندر قند) نیز ب ر به حساب ش سیند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫به طرر لش ب ر از قس تهای زیر تش ی شدس است‪.‬‬
‫• پوسااته بااذر‪ :‬سرستتته ب ت ر حفا‪،‬تتت دنتتیش ر بافتتت یتترس ای‬
‫نتتتر تبتتاد تتراد بتتیش دنتتیش ر حتتیط تتار ر در بر تتش‬
‫رارد نتر درانه زنش را به عهدس دارد‪.‬‬
‫• بافت ذخیره ای بذر‪ :‬در گیاهاش تتا لسته ای سندرستسرم ر در‬
‫گیاهتتاش در لستته ای لستته هتتا بافتتت یتترس ای بت رها را تشت ی‬
‫ش دهند‪.‬‬
‫• جنااین‪ :‬دنتتیش (رریتتاش) گیتتاس بستتیار تترگ ش استتت تته در ارتتر‬
‫رشد به گیاس بالغ تبدی ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫• ش زیر ادتزای تشت ی دهنتدس بت ر در گیاهتاش تتا لستهای ر‬
‫در لسهای را نشاش شدهد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫زراعت عمومی‬
‫نحوه رشد محور جنینی‬
‫• نحتترس رشتتد حتترر دنینتتش در رریت گیاهگتته از تتاا (ستتبز‬
‫اشتت یفیتت بستتر بت ر‬
‫شدش) ر در انت اب ع تش ر رر‬
‫ر قار ت گیاهگه در برابر ا راف نق ه ش دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫در گیاهتتتاش تتتتا لستتته اننتتتد‬
‫رت ستتبز شتتدش بتتا رشتتد‬
‫یتتتانیرس تتتالف ستتتاقهگه‬
‫اندتتام شگیتترد‪ .‬در نتیدتته‬
‫سرستتتته بتتت ر سندرستتتسرم ر‬
‫سسرگه در زیر تاا بتاقش‬
‫ش اننتتد ر نیرریتتش بتترای‬
‫تتتتتتترر سنهتتتتتتتا از تتتتتتتاا‬
‫صتتترف ن ششتتترد ر ستتتبز‬
‫شتتتتدش بتتتته ستتتتهرلت اندتتتتام‬
‫ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫در ب تتتتش از گیاهتتتتاش درلستتتته‬
‫اننتتتد لربیتتتا ستتتبز شتتتدش بتتته‬
‫صتتترررت اسشدیتتت یتتتا بتتتررش‬
‫ز ینتتش اندتتام ششتترد‪ .‬در ایتتش‬
‫حالتتت تترر درانتته بتتا رشتتد‬
‫حرر زیر لسه ه راس است‪ .‬به‬
‫نحتتتتتری تتتتته ستتتتتس از تتتتترر‬
‫ریشتتهگه از دانتته حتترر زیتتر‬
‫لستتتتته رشتتتتتد طتتتتترلش ر انحنتتتتتا‬
‫حاص ش ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سرم ‪ :‬اندا های گیاس‬
‫در ب تتتش از گیاهتتتاش درلستتته‬
‫انند ن ترد ر عتدس ر بتاقال ر‬
‫ن ردفرنیش رر درانه از‬
‫تتتاا بتتته علتتتت رشتتتد حتتترر‬
‫باالی لسه است ر لستهها ه تراس‬
‫بتتا سرش ت دانتته در زیتتر تتاا‬
‫باقش ش انند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل چهارم‬
‫عوامل محیطی مؤثر بر‬
‫رشد و نمو گیاهان‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدمه‬
‫• رشد ر ن ر گیاس زراعش تابع فراهم بردش شرایط ناسب حیطش‬
‫استتت‪ .‬ارتبتتاط تنیتتاتنیش تته بتتیش رشتتد گیتتاس ر حتتیط ردتترد دارد‬
‫باعث ششرد ه رشد گیاهاش زراعش از ناحیه ای بته ناحیته ای‬
‫دییر تفارت باشد‪ .‬اه یت ایتش ر تر بته حتدی استت ته تش‬
‫حیطش ت ییش نندس رفقیتت یتا ش ستت ترلیتد‬
‫تراش گفت عرا‬
‫یا حصر زراعش شباشند‪.‬‬
‫حیطش ؤرر بر رشد شا ‪:‬‬
‫عرا‬
‫• در ایش ب‬
‫خاك‪ ،‬هوا‪ ،‬آب‪ ،‬نور و حرارت ررد بررسش قرار ش گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫خاك‬
‫• ر‪،‬یفه اا تأ یش هرا (بترای تتنفس ریشته) ر تراد ت ایش‬
‫تتررد نیتتاز گیتتاس یتترس رطربتتت ر ح ایتتت تتانی ش گی تاس‬
‫است‪.‬‬
‫ت ایز دیدس ش شرد‪:‬‬
‫در یا قطع افقش اا در ب‬
‫‪ .1‬سنگ بستر یا مواد مادری‬
‫‪ .2‬رگولیت (خاك سطح االرضی و خاك تحت االرضی)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫زراعت عمومی‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫الیه های تلف اک در قطع ع ردی‬
‫راد ارگانیک (سلش)‬
‫اا سط االر ش‬
‫اا تحت االر ش‬
‫راد ادری‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫• الیتته فرقتتانش بیشتتتر در تترف فرستتای سبتتش ر تتا ش قتترار‬
‫ش گیرد ریشه گیاهاش ر ردردات زندس تاا در ایتش قشتر‬
‫ف الیت ش نند ر ع تش تار ا رتر ادرات شتاررزی بته ایتش‬
‫الیه حدرد ش شرد‪ .‬ایش قشر از اا اصطالحا ً خاك سطح‬
‫االرض (‪ )Top Soil‬نا یدس ش شرد‪.‬‬
‫• الیتته هتتای ع یتتش تتتر تتاا بتته علتتت تتش تتراد سلتتش رنتتگ‬
‫ررشش تری دارنتد ر حت انباشتت ترادی استت ته از تاا‬
‫زراعش شسته ش شرند‪ .‬ایتش قشتر از تاا اصتطالحا ً خااك‬
‫تحت االرض )‪ (Sub Soil‬نا یدس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫اجزای تشكیل دهندة خاك‬
‫• تتتتراد تتتتدنش تتتتراد سلتتتتش سب ردتتتتردات زنتتتتدس ر هتتتترا‬
‫همتتتریش ادتتزای تش ت ی دهنتتدت تتاا هستتتند‪ .‬ایتتش ادتتزا بتته‬
‫طرر تنیاتنیش با ی دییر ارتباط دارند‪ .‬به طرر لتش ‪%50‬‬
‫حدم اا را نافت یتا لت ر فتر تشت ی شدهنتد ر ‪%50‬‬
‫دییر به رسیله راد دا د ( لرطش از تراد تدنش ر سلتش)‬
‫اشیا شدس است‪ .‬بدیهش است نسبت حد تش ادتزای تاا در‬
‫الیه های سط االرف ر تحت االرف تفارت است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مواد معدنی خاك‬
‫• ادزای دنش تاا از راتتش بتا قطتری تتر از ‪ ( 2mm‬یلتش‬
‫تتتر) تشتت ی شتتدساند تته سنهتتا را بتتر استتاس انتتدازس بتته ‪ 3‬ب تت‬
‫رس )‪ ،(Clay‬ساایلت )‪ (Silt‬و شاان )‪ (Sand‬تقستتیم بنتتدی‬
‫شن ایند‪.‬‬
‫• راتتتش از تتاا تته اب تتاد سنهتتا تتتر از ‪ 002/0‬یلی تتتر استتت‬
‫رس نا یدس ش شرند‪.‬‬
‫• راتتتش از تتاا تته قطتتر سنهتتا بتتیش ‪ 002/0‬تتتا ‪ 02/0‬یلتتش تتتر‬
‫باشد سیلت نا یدس ش شرند‪.‬‬
‫• راتتتش از تتاا را شتتش تتش گرینتتد تته اب تتاد سش بتتیش ‪ 02/0‬تتتا ‪2‬‬
‫یلش تر باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫• سه ررد از صرصیات فیزی ش هتم ااهتا ته بته نتر ر‬
‫ش ر قدار ادزای دنش ر سلش اا بستیش دارد شا ‪:‬‬
‫بافت خاك ساختمان خاك ر وزن مخصاو خااك تش باشتد‬
‫ه انت اب ح ر تاری اندام ع لیات شاررزی بترای هتر‬
‫حصر به ایش صرصیات بستیش دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫بافت خاك‬
‫• درصتتد نستتبش رس ستتیلت ر شتتش را بافتتت تتاا تتش گرین تد‪.‬‬
‫بافت اا ن ردی از ترای تاا استت‪ .‬ب تش از گیاهتاش‬
‫زراعش بافتت هتای اصتش از تاا را تتردی شدهنتد ا تا‬
‫بستتتیاری از حصتتترالت در تتتاا هتتتایش تتته درصتتتد نستتتبتا ً‬
‫ساری رس سیلت ر شش دارند رشد ربش راهند داشت‪.‬‬
‫• برای ت ییش الس بافتش اا با دانستش نسبت رزنش هتر یتا‬
‫از رات در یتتا تتتش تتاا از دیتتتاگرام اصتتش رستترم بتتته‬
‫رلث بافت اا استفادس ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫• رلث ت ییش بافت اک‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫ساختمان خاك‬
‫• رابطه تد ش رات اا (شتش ستیلت ر رس) را ستا ت اش‬
‫اا شگریند‪ .‬ا دانه )‪ (Ped‬راحد ستا ت انش تاا استت‬
‫ه ادت اعش از رات اا ش باشد ر به صررت الیه هایش‬
‫به هم سیرستته ر دارای ربتات دیتدس تش شترد ته فترم ترد را‬
‫در برابر شا ر تر شدش ترالش حف‪ ،‬ش ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫وزن مخصو خاك‬
‫• رزش حدم ش صش از اا رزش صتری نا یتدس تش شترد‪.‬‬
‫حدتتم ف تتای بتتیش رات دا تتد تتاا تتتاب ش از بافتتت ر ستتا ت اش‬
‫تتاا تتش باشتتد‪ .‬بتتا ایتتش تته رزش صتتری حقیقتتش تتاا حتتدرداً‬
‫رابتتتت (‪ 65/2‬گتتترم بتتتر ستتتانتش تتتتر تتتب) استتتت ا تتتا رزش‬
‫صتتری ‪،‬تتاهری تتاا هتتا بتته بافتتت ر ستتا ت اش تتاا بستتتیش‬
‫دارد‪ .‬هتتر گتته بافتتت تتاا ریزتتتر ر درصتتد رس سش بیشتتتر باشتتد‬
‫رزش صری ‪،‬تاهری سش تتر راهتد بترد‪ .‬ر هرگته درصتد‬
‫راد سلش اا بیشتر ر دانه بندی اا بیشتتر ترست ه یافتته باشتد‬
‫رزش صری ‪،‬اهری اا تر راهد برد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مواد آلی خاك‬
‫• راد سلش اا شتا بقایتای حیترانش ر گیتاهش دستت ن ترردس‬
‫یتتا نی تته تدزیتته شتتدس ای استتت تته تحتتت تتتأریر ردتتردات رس‬
‫بینش تدزیه شدس ر ادس هالتینش قهترس ای یتا ستیاس رنیتش بنتام‬
‫هر تتترس بردتتتای تتتش گ ارنتتتد‪ .‬تتتراد سلتتتش بتتته صتتتری‬
‫هر تتتترس نبتتتتع بستتتتیاری از عناصتتتتر تتتت ایش هتتتتم اننتتتتد‬
‫نیتررهش فسفر ر گرگرد استت ر نبتع اصتلش انترهی بترای‬
‫ردردات رس بینش اا حسرب ششرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫اررات فید ادت سلش اا عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬اصالح ساختمان خاك‬
‫‪ -2‬بهباااود تهویاااه و نفوذپاااذیری خااااك در برابااار هاااوا ‪ ،‬آب و‬
‫ریشه گیاهان‬
‫‪ -3‬تأمین مواد غذایی موردنیاز گیاه و میكروارگانیسم ها‬
‫‪ -4‬افزایش ظرفیت تبادل كاتیونی خاك‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫رطوبت خاك‬
‫• در اا در نر ناف ردرد دارد‪ .‬ناف درشتت ته هترا در سنهتا‬
‫دای دارد ر ناف ریز ه ح نیهداری سب در اا استت‪ .‬سب‬
‫ر اا ه راس با راد حلتر در سش « حلتر تاا» را تشت ی‬
‫ش دهد‪ .‬رل ر هتای سب در دا ت تاا بتا نیرریتش نیته داشتته‬
‫ش شرند‪ .‬قدار سبش ه سس از اشبا شدش ز یش در ارر نیترری‬
‫دا به از الیه اا زراعتش تار تش شترد سب رقلتش نتام دارد‬
‫سس از سش قداری سب در لرلههای رییش اا به صررت دت ب‬
‫شدس ترسط رات اا باقش ش اند ته در ایتش حالتت تش گرینتد‬
‫اا در حد ‪،‬رفیت زرعه )‪ (FC‬قرار دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫طبقه بندی بیولوژیكی آب خاك‬
‫• تتالا تقستتیم بنتتدی در ایتتش تتررد ستته الرصتتر بتتردش سب بتترای‬
‫گیاهتتاش استتت‪ .‬از ایتتش دیتتدگاس سب تتاا بتته ستته گتتررس تقستتیم تتش‬
‫شرد‪:‬‬
‫• آب زائد ‪ :‬قدار سبش ه بی از ‪،‬رفیت زراعش ر برای گیاهتاش‬
‫زیاش سرر باشد‪.‬‬
‫• آب قابااال اساااتفاده ‪ :‬ب شتتتش از رطربتتتت تتتاا تتته بتتتیش ‪،‬رفیتتتت‬
‫زراعش ر ریب سه ردگش قرار دارد‪.‬‬
‫• آب غیاار قاباال اسااتفاده‪ :‬ایتتش ب ت از رطربتتت تتاا شتتا سب‬
‫هی ررس رسیا ر سش قس ت از سب اسیالری استت ته بتا سترعت‬
‫افش د ب گیاهاش ن ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫عوامل مؤثر در مقدار و مصرف آب قابل استفاده‪:‬‬
‫الف ‪ -‬عوامل جوی‪ :‬انند د ا درصد رطربت هرا ر بتاد ایتش‬
‫عرا از طریش تأریر بر فرسیند تب یتر ر ت ترش بتر قتدار ر‬
‫صرف سب قاب استفادس تأریر ش گ ارند‪.‬‬
‫ب ‪ -‬عوامل گیاهی‪ :‬صرصیات ریشه گیاهاش دردته قار تت‬
‫در برابر ش ش رحله رشد ر سرعت رشد گیاهاش‪.‬‬
‫ج ‪ -‬عوامل خاكی‪ :‬بافت ر سا ت اش اا ه یش نندت نر ر‬
‫یتتزاش ناف ت تتاا هستتتند بتتر قتتدار سب قاب ت استتتفادس تتتأریر‬
‫شگ ارند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫• بر اساس نسبت نزرالت سس انش به قدار ت تب یتر ر ت ترش در‬
‫نر اا تش یی دادس ش شرد‪:‬‬
‫‪ -1‬خاك های نواحی مرطوب‪ :‬در نتراحش رطترب یتزاش نتزرالت‬
‫سس انش از تب یر ر ت رش بیشتر است ر اا دای تا ً شستته شتدس ر‬
‫تاا استیدی استت‪.‬‬
‫یزاش ا الح قلیایش تاا تم استت ر را تن‬
‫ایش اا ها را اصطالحا ً سدالفر ش نا ند‪.‬‬
‫‪ -2‬خاك های نواحی خشك‪ :‬ه اصطالحا ً به ستدر ا رستر ند در‬
‫ناطقش قترار دارنتد ته یتزاش نتزرالت سست انش تتر از یتزاش‬
‫تب یر ر ت رش تش باشتد‪ .‬یتزاش ا تالح در تاا ر سب تحتت‬
‫تتاا در ایتتش گتتررس‬
‫االر تتش ایتتش نتتراحش زیتتاد استتت‪ .‬را تتن‬
‫رالً ت ای به قلیایش تا نرش است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫هوای خاك‬
‫• ناف ردترد بتیش رات تاا یتا برستیله سب ر یتا از هترا ستر‬
‫ششرند‪ .‬در شرایط رابتش از بافت سا ت اش ر تترا م تاا‬
‫حدتتم هتترای تتاا بتتا قتتدار رطربتتت سش نستتبت ع تتس دارد‪.‬‬
‫حداق هترای تاا بترای رشتد گیاهتاش زراعتش حتدرد ‪ 10‬تتا‬
‫اا است‪.‬‬
‫‪ 25‬درصد حدم‬
‫• ادزای اصلش هرای اا ات ستفر نیتتررهش ا ستیهش ر دی‬
‫ا سید ربش شباشند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫موجودات زنده خاك‬
‫• تتاا حتتیط ناستتبش بتترای رشتتد ر ن تتر ردتتردات تلتتف‬
‫است‪ .‬نر ر ت داد ی ررارگانیسم های اا با شرایط سب ر‬
‫هتترای ناحیتته بافتتت ر ستتا ت اش تتاا یفیتتت ر یتتزاش تتراد‬
‫سلتتش تتاا ارتبتتاط دارد‪ .‬البتتته ردتتردات زنتتدس تتاا تنهتتا بتته‬
‫ی ررارگانیسم ها (با تری ها قارچ ها ر دلبا هتا) حتدرد‬
‫تلفش از حشرات ر رمها را نیز در بر‬
‫ن ش شرد ر انرا‬
‫ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫رنگ خاك‬
‫• رنگ اا شتا ی تربش از تر یتب تاا استت‪ .‬ردترد تراد‬
‫سلش زیاد رنگ اا را تیترس تتر تش نتد‪ .‬رنتگ ا ستتری ر‬
‫ا ستتتری ت ای ت بتته سبتتش حتتا ش از شتترایط عتتدم تهریتته سب‬
‫ایستادگش ر احیای سهش در اا است‪ .‬ایش اا ها البا ً دارای‬
‫سهش به فرم فرر )‪ (FeO‬هستند‪ .‬ا های قر ز رنگ شتا ی‬
‫ردتترد هساتیتتت )‪ (Fe2O3‬ر ا هتتای قهتترس ای ای ت بتته زرد‬
‫دارای لی رنیتتت یتتا ا ستتید سهتتش سبتتدار )‪(Fe2O3 . xH2O‬‬
‫هستند‪.‬‬
‫• در صررتش ه اا دارای قتدار زیتادی ربنتات باشتد تاا‬
‫به رنگ سفید در ش سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫دمای خاك‬
‫ررشتتید بتتر ستتط ز تتیش‬
‫• نبتتع اصتتلش حتترارت تتاا تتتاب‬
‫است‪ .‬با ایش حا تدزیه سریع راد سلش ردرد در اا نیتز‬
‫قداری گر ا ترلید ش نتد‪ .‬سنگته ستردا تش بته ایتش ر تر‬
‫را با اه یتت دلترس تش دهتد تتأریر ست یری درانته زنتش بت ر‬
‫رشد ریشه ر ف الیت ی ررارگانیزم ها از د ای اا است‪.‬‬
‫• گر تتای ریتتهس ر ‪،‬رفیتتت هتتدایت حرارتتتش تتاا بتتا افتتزای‬
‫درصتتد رطربتتت بتتاال رفتتته ر در تتاا هتتای اشتتبا بتته گنتتد‬
‫برابر اا های شا ش رسند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مواد غذایی خاك‬
‫• گیاس ردردی است ه انند ت ام ردردات زندس اع ا حیتاتش‬
‫اندام ش دهد اندام ایش اع ا احتیا به انرهی دارد ه گیتاس‬
‫ایتتش انتترهی را از راس دت ب تتراد ت ایش تتتأ یش تتش نتتد‪ .‬گیتتاس‬
‫تتراد تت ایش تتررد نیتتاز تترد را بتته صتتررت ا تتالح تتدنش‬
‫حلر در سب ر ترسط تارهای شندت ریشه د ب ش ند‪.‬‬
‫• در بتتتیش عناصتتتری تتته در ستتتا ت اش ستتتلرلش ر ف الیتتتت هتتتای‬
‫فیزیرلتتترهی ش ر تتتتابرلی ش گیتتتاس نقتتت دارنتتتد بر تتتش اننتتتد‬
‫ا ستتیهش تتربش ر هیتتدررهش از طریتتش سب یتتا هتترا تتتأ یش تتش‬
‫شرند ر بر ش دییر ع دتا ً برسیله اا فراهم ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫• عناصری ه از اا د ب ش شرند بر اساس شدت نیاز گیتاس بته‬
‫سنها به در دستة عناصر پرمصرف ر عناصر كم مصرف تقسیم تش‬
‫شرند‪ .‬عناصر ستر صترف یتا تا رر بته قتدار زیتادی تررد نیتاز‬
‫گیاس هستتند ر ‪ 6‬عنصتر نیتتررهش )‪ (N‬فستفر )‪ (P‬ستاستیم )‪(K‬‬
‫ش شرد‪.‬‬
‫لسیم )‪ (Ca‬نیزیم )‪ (Mg‬ر گرگرد )‪ (S‬را شا‬
‫• عناصر م صرف ه به سنها ریز ی ی ها نیز گفته ش شرد به‬
‫قتتتدار بستتتیار تتتم تتتررد نیتتتار گیتتتاس هستتتتند ا تتتا نقتتت ر اه یتتتت‬
‫فیزیرلرهی ش باالیش دارند ر ‪ 7‬عنصر سهش )‪ (Fe‬نینتز )‪(Mn‬‬
‫رلیبدش )‪ (Mo‬بر )‪ (B‬س )‪ (Cu‬رری )‪ (Zn‬ر لر )‪ (Cl‬را‬
‫ششرند‪.‬‬
‫شا‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫واكنش خاك‬
‫تتاا )‪ (PH‬تته تتتا حتتد زیتتادی بتتازگر ننتتدت ر ت یت‬
‫• را تتن‬
‫تش استت استیدی قلیتایش یتا نرتش باشتد‪.‬‬
‫شی یایش تاا استت‬
‫اسیدی بتردش تاا بته علتت ل‪،‬تت نستبتا ً زیتاد یترش هیتدرهش در‬
‫حلر اا است‪ .‬در صررتش ه ت داد یرش هتای ‪ H+‬ر ‪OH-‬‬
‫تتاا نرتتش استتت ر‬
‫در حلتتر تتاا ستتاری باشتتد را تتن‬
‫گنانگه یرش های ‪ OH-‬بی از یرش های ‪ H+‬در تاا ردترد‬
‫تتتتاا قلیتتتتایش استتتتت‪ .‬ایتتتتش ریهگتتتتش در ترلیتتتتد‬
‫باشتتتتند را تتتتن‬
‫حصتتترالت زراعتتتش ر ع لیتتتات تتتدیریت حتتتایز اه یتتتت زیتتتادی‬
‫تاا در بیشتتر ارا تش شتاررزی‬
‫است‪ .‬دا نه تیییرات را ن‬
‫تاا در نتاطش رطترب ر ستر بتاراش در‬
‫بیش ‪ 5-9‬است‪ .‬را ن‬
‫حدرد ‪ 5-7‬ر در ناطش شا دهاش بیش ‪ 7-9‬ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫خاك های اسیدی‬
‫• گنان تته ستتی از ایتتش هتتم گفتتته شتتد بارنتتدگش زیتتاد در نتتراحش‬
‫رطتترب باعتتث شستشتتری تتاا ر تترر لستتیم نیتتزیم‬
‫ستتتدیم ر ستاستتتیم از تتتاا گشتتتته ر بتتتا دتتتاییزینش یتتترش هتتتای‬
‫هیدررهش ر سلر ینیرم بر رری لریید های اا ‪ PH‬خااك‬
‫كاهش یافته ر اا اسیدی ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫خاك های هالومورفیك‬
‫• زه شش ناقی ر تب یر زیاد در نتاطش شتا ر نی ته شتا‬
‫باعث تد ع ن تا بته قتدار زیتاد در الیته هتای ستطحش تاا‬
‫ش گردد‪ .‬ایش نر اا ها ه اصطالحا ً هالر ررفیا نا یتدس‬
‫ش شرند که به ‪ 3‬گررس زیر تقسیم ش شرند‪.‬‬
‫• شور‬
‫• قلیایی‬
‫• شور و قلیایی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫هوا‬
‫• هتترا یتتا ات ستتفری تته اطتتراف تترس ز تتیش را در بتتر گرفتتته‬
‫استتت از طتترش تلتتف بتتر رشتتد ر ن تتر ر ستترا ن گیاهتتاش‬
‫تأریر ش گ ارد‪ .‬هترا گازهتای تررد نیتاز گیتاس اننتد ‪ O2‬ر‬
‫‪ CO2‬را تأ یش ش ند‪.‬‬
‫• ر یت حرارتش گیاس تا اندازت زیتادی تتابع د تای هراستت‪.‬‬
‫تفتتارت رطربتتت هتترا ر ر تتع رطتتربتش گیتتاس نیتترری الزم‬
‫برای اندام ع ت رش در گیاهاش را فراهم ش نتد ر نهایتتا ً‬
‫باد ه از تفارت فشار هترا یتا حترات در در نقطته ایدتاد تش‬
‫شرد ردب تیییرات رسی ش در حیط رشد گیاس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫گازهای اتمسفری‬
‫• در حتتتدرد ‪ 78‬درصتتتد حدتتتم هتتترا را گتتتاز نیتتتتررهش ( ‪) N2‬‬
‫تشتت ی تتش دهتتد‪ .‬نبتتع اصتتلش نیتتتررهش تتاا گتتاز نیتتتررهش‬
‫ردرد در هراست ه ترسط با تری های تربیتت ننتدت ازت ر‬
‫یتتا از طریتتش تبتتدی بتته تترد هتتای شتتی یایش اننتتد اررس بتته شت‬
‫قاب استفادت گیاس در شسید‪.‬‬
‫• ا سیهش (‪ )O2‬ر دی ا سید ربش (‪ )CO2‬نیز از گازهای هم‬
‫هرا هستند ه در فرسیند تنفس ر فتر سنتز گیاهاش نقت اساستش‬
‫دارند‪ .‬ا سیهش در حتدرد ‪ 21‬درصتد حدتم هترا را تشت ی تش‬
‫دهتتد‪ .‬ل‪،‬تتت دی ا ستتید تتربش در هتترا حتتدرد ‪ 034/0‬درصتتد‬
‫(‪ 340‬ستتتش ستتتش ام) استتتت‪ .‬فترستتتنتز گیاهتتتاش رابستتتته بتتته ‪CO2‬‬
‫ات سفر است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫رطوبت هوا‬
‫• ب ار سب یا به عبارتش گتاز ‪ H2O‬نیتز ی تش از تر یبتات ردترد در‬
‫هراست ه در فرسیند تب یر از سط اا ر ت رش از سرش گیتاهش‬
‫نق ه ش دارد‪.‬‬
‫• به طرر لتش سست اش نتاطش تریری ر بیابتانش فاقتد ابتر ر ب تار سب‬
‫استتتت‪ .‬در قابتتت هتتتر دتتتا تتته سرشتتت گیتتتاهش ردتتترد داشتتتته باشتتتد‬
‫رطربتتت هتترا بیشتتتر راهتتد بتترد‪ .‬هتتر گتته د تتای هتترا بتتاالتر باشتتد‬
‫گندای نیهداری رطربت بیشتری راهد داشت‪ .‬در نتیده هنیتا ش‬
‫ه د ای هترای رطترب بته سترعت تاه یابتد ‪،‬رفیتت نیهتداری‬
‫رطربتتت هتترا نقصتتاش یافتتته ر تتازاد رطربتتت هتترا بتته صتتررت تته یتتا‬
‫شتتبنم در تتش سیتتد‪ .‬هتتر گتتاس رطربتتت هتترا بتته حتتدس رر ‪،‬رفیتتت رستتیدس‬
‫باشد گفته ش شرد هرا از ب ار سب اشبا شدس است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫دمای هوا‬
‫• در نبتتتع حرارتتتتش بتتترای گتتترم شتتتدش هتتترا تتتش تتتتراش در ن‪،‬تتتر‬
‫گرفتتتت‪ .‬ی تتتش حرارتهتتتای ناشتتتش از احتتتتراش تتتراد نفتتتتش ر‬
‫تابرلیستتم تتراد سلتتش ر دییتتری نتترر ررشتتید تته نبتتع اص تلش‬
‫حرارت هرا حسرب ش شرد‪.‬‬
‫• ستترعت ف الیتتتت هتتای بیرلتتترهی ش تتتتابع حتترارت استتتت ر ایتتتش‬
‫ف الیتتتت هتتتا تتترالً در حتتتدردت د تتتای صتتتفر تتتتا ‪ 50‬دردتتته‬
‫ستتتانتییراد اندتتتام ششتتترد‪ .‬تح تتت گیاهتتتاش تلتتتف بتتته طیتتتف‬
‫حتترارت هتتای فتترش ی ستتاش نیستتت‪ .‬عتتالرس بتتر ایتتش حساستتیت‬
‫تلتف رشتد (درانته زنتش‬
‫گیاهاش به د ای حتیط در راحت‬
‫ساقه رفتش گ دهش ر رسیدگش) تفارت است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫باد‬
‫تتری در حتتیط ر رشتتد ر‬
‫• بتتاد دارای ارتترات تلتتف فیتتد ر‬
‫ن ر گیاهاش ش باشتد‪ .‬بتاد عا ت هتم انتقتا ا تتالط ر تستریع‬
‫ترزیع گازهای ا تسفری است‪ .‬بتدرش ردترد بتاد تترا م گازهتا‬
‫ر ب ار سب در یا نقطه از ف ا بته حتدی تش رستید ته حیتات‬
‫یر ش تش گشتت‪ .‬ه گنتیش حر تت هترای تترا م شتدس در‬
‫اطتراف برگهتای ستایینش گیتاس ته ‪ CO2‬اطتراف سش صترف‬
‫شدس است ردب انتشار بیشتر ‪CO2‬به طرف ایتش بترگ هتا‬
‫ر ز ینه ساز فترسنتز بیشتر گیاس است‪.‬‬
‫• عالرس بر ایش باد عا گردس افشانش ر باررری در بسیاری از‬
‫گیاهاش حسرب ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫• بر ش از اررات ستقیم بتاد در حتیط زیستت ر رشتد ر ن تر‬
‫گیاهاش به شرح زیر است‪:‬‬
‫‪ .1‬بادهتتای شتتدید ردتتب ش ستتته شتتدش شتتا ه در تتتاش ر گتتاهش‬
‫ریشه ش شدش برته ها ش شرند‪.‬‬
‫‪ .2‬بادهای دای ش ه در یا دهت ای ش رزند ردب تیییر‬
‫فرم ر دهت گیری در تاش در سیر باد ش شرند‪.‬‬
‫‪ .3‬باد باعتث افتتادگش (ررس) ر ش ستتش ستاقة تالت ر ریتز‬
‫دانه در ز اش رسیدگش ش شرد‪.‬‬
‫‪ .4‬سارس شدش برگ های سهش بر ش گیاهاش اننتد ترتترش ر ترز‬
‫از ارسیش فترسنتزی سنها ش اهد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫‪ -5‬باد ردب انتقا سفتات ر بی تاری هتا ر انتشتار بت ر علفهتای‬
‫هرز در نطقه ش گردد‪.‬‬
‫ش ند ر از یا‬
‫‪ -6‬باد رات ریز گرد ر اا را با رد ح‬
‫اا (فرسای بتادی) حسترب تش شترد‬
‫سر عا فرسای‬
‫ر از سری دییر با ایداد را ر ساییدگش رری برگ های‬
‫گیاهاش صد ات انی ش رارد ش سازد‪.‬‬
‫ش انتقا رات ستم ر قطترات ریتز سب ع لیتات ستم‬
‫‪ -7‬باد‬
‫ساشش ر سبیاری بارانش را ت ش سازد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫ر ر ستقیم باد ترس به سه راه ار‬
‫• برای اه اررات‬
‫ش باشد‪.‬‬
‫دیریتش قاب تأ‬
‫‪ -1‬استفادس از ارقام قارم گیاهاش در ناطش باد یز‬
‫‪ -2‬استقرار صحی ردیف های اشتت گیاهتاش نستبت بته دهتت‬
‫رز بادهای دای ش‬
‫‪ -3‬احداث بادش ش‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫آب‬
‫• همتریش نق ر ر‪،‬ایف سب در رابطته بتا رشتد ر ن تر گیتاس بته‬
‫شرح زیر است‪:‬‬
‫‪ .1‬تتا بتته فرسینتتد د ت ب عناصتتر تتدنش تتاا از طریتتش تش ت ی‬
‫حلر اا‪.‬‬
‫‪ .2‬ایدتتاد حتتیط ناستتب بتترای اندتتام ف ت ر انف تتاالت بیرشتتی یایش‬
‫دررش گیاس‪.‬‬
‫‪ .3‬تتتأ یش فشتتار هیدررستتتاتی ش الزم بتترای تقستتیم ستتلرلش رشتتد ر‬
‫ترس ة اندام های گیاهش رف الیت ررزنه ها‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -4‬تن‪،‬یم حرارت گیاس از طریش تب یر ر ت رش‪.‬‬
‫‪ -5‬انتقتتا تتراد ت ایش ردتترد در تتاا بتته گیتتاس ر دررش انتتدام‬
‫های گیاهش (حر ت شیرس ام)‪.‬‬
‫‪ -6‬سب ی تتتش از ادتتتزای اصتتتلش در فرسینتتتد تتتادس ستتتازی گیتتتاس‬
‫(فترسنتز) است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع گیاهان از نظر نیاز به آب‬
‫‪ -1‬گیاهااان آبدوساات (هیاادروفیت)‪ :‬ایتتش گیاهتتاش فقتتط در تتاا هتتای‬
‫اشتتبا از سب قتتادر بتته ادا تته حیتتات هستتتند‪ .‬بتترنك تنهتتا حصتتر‬
‫هم زراعش از ایش گررس است‪.‬‬
‫‪ -2‬گیاهااان خشااكی پسااند (زروفیاات هااا)‪ :‬ایتتش گیاهتتاش بتترای رشتتد ر‬
‫ادا تته حیتتات تترد بتته قتتدار تتش سب احتیتتا دارنتتد ر شتترایط‬
‫ش نند‪.‬‬
‫حیطش دشرار ه راس با م سبش انند ریرها را تح‬
‫‪ -3‬گیاهان مزوفیت‪ :‬انراعش از گیاهاش هستند ه در حتد فاصت در‬
‫گتتررس دییتتر قتترار شگیرنتتد ر بتته قتتدار ترستتطش از سب نیتتاز‬
‫دارند‪ .‬بسیاری از گیاهاش زراعش در ایش گررس دای ش گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫كارآیی مصرف آب‬
‫• نسبت ع ل رد حصر به قدار سبش ه رارد زرعه شدس استت‬
‫راند اش صرف سب نا یدس ش شرد‪ .‬سبتش ته در دریتاش سبیتاری‬
‫رارد زرعتته تتش شتترد تتش استتت از طریتتش تب یتتر از ستتط‬
‫اا یا ت رش از سرش گیاهش به صرف برسد‪ .‬ع ل رد گیاس ر‬
‫تب یتتر ر ت تترش تتتاب ش از شتترایط حیطتتش ر تتدیریت زراعتتش‬
‫هستتتند‪ .‬هتتر عتتا لش تته شتترایط رشتتد را ستتاعد تتتر ستتازد ( تترد‬
‫تهریه ناسب اا ر …‪ ).‬ع ل رد را باال ش برد ا ا صترف‬
‫سب به ه اش نسبت زیاد ن ششرد در نتیدته تارسیش صترف سب‬
‫زیاد ش شرد‪ .‬در بیش گیاهاش زراعش رت سررگرم ر گینتدر‬
‫علرفه ای ارسیش صرف سب باالیش دارند‪ .‬در یرالف گندم ر‬
‫لربیتتا در گتتررس ترستتط دتتای تتش گیرنتتد ر رانتتد اش صتترف سب‬
‫یرنده ساییش است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫تنش آب‬
‫• برد سب اررات نا طلربش بر رشد ر ن ر گیاس ش گ ارد ر بته‬
‫طرش تلف باعث اه ع ل رد ر عدم دستتیابش بته حتدا رر‬
‫تراش ترلیتدی گیتاس تش شترد‪ .‬عتالرس بتر بترد سب ته بته تتن‬
‫ش ش یتا تم سبتش‪ 1‬رسترم استت زیتادی سب نیتز نترعش تتن‬
‫حسرب ش شرد ر اررات نا طلربش بر رشد گیتاس دارد ته از‬
‫رقتتابش‬
‫رقتتابش یتتاد ششتترد‪ .‬در تتتن‬
‫سش تحتتت عنتتراش تتتن‬
‫اا ه حیط اصلش رشد ریشه هتای گیتاس استت بترای تدتش‬
‫برد ا ستیهش‬
‫طرالنش اشبا ش اند ر در ایش حالت به دلی‬
‫ردرد در اا گیاس از سای در ش سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫اثرات فیزیولوژیك تنش خشكی‬
‫م سبش در گیاس تش ترانتد در ارتر زیتادی ت ترش بترد‬
‫• تن‬
‫د ب سب یا هر در باشد‪ .‬بر اساسش شتدت ر تدت تتن سب‬
‫تتش استتت سه ردگتتش رقتتت یتتا دای تتش در گیتتاس ایدتتاد شتترد‪.‬‬
‫گنانگته گیتتاس ستس از تتتأ یش دتتدد سب شتادابش تترد را بدستتت‬
‫سررد سه ردگتتش از نتتر رقتتت بتتردس ا تتا اگتتر ستتس از تتتأ یش‬
‫دتتدد سب نترانتتد شتتادابش تترد را بتتاز یابتتد سه ردگتتش گی تاس‬
‫دای ش است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مكانیسم های مقاومت به خشكی‬
‫به طرر لش در گیاهاش قارم به ش ش‪:‬‬
‫‪ -1‬برگ ها م عرف ر رگا هستند‪.‬‬
‫ت یم بتا ترا‬
‫‪ -2‬بافت شبش دارند ر بترگ هتا بتا رتی تر‬
‫های زیادی سرشیدس شدس است‪.‬‬
‫یم است‪.‬‬
‫‪ -3‬دیرارس سلرلش سلر های برگ‬
‫‪ -4‬عصارس سلرلش لی‪ ،‬تری دارند ‪.‬‬
‫‪ -5‬سیستم ریشه ای ترس ه یافته ای دارند‪.‬‬
‫‪ -6‬دررس رشتتتد رتتتتاهش دارنتتتد ر از دررس هتتتای شتتتدید شتتت ش‬
‫فرار ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫كیفیت آب‬
‫• عالرس بر یت سب ر نقت تتن تم سبتش بتر رشتد ر ن تر گیاهتاش‬
‫یفیتتت سب سبیتتاری نیتتز بستتیار حتتایز اه یتتت استتت‪ .‬یفیتتت سب بتته‬
‫قدار راد لتش در سش ته ع تدتا ً ا تالح تش باشتند بستتیش دارد‪.‬‬
‫ل‪،‬ت ا الح در سب از طریش اندازس گیتری هتدایت ال تری تش سب‬
‫ستتندیدس تتش شتترد‪ .‬ل‪،‬تتت زیتتاد لتتررر ستتدیم ر ستتایر ن تتا هتتا در‬
‫سبیاری ارترات نتا طلربش بتر رشتد ر ن تر گیاهتاش اع تا تش ننتد‪.‬‬
‫بدیهش است ایش اررات با عراقب شرری اا در یا راستا استت ‪.‬‬
‫زیتترا تتتأریر یفیتتت سب سبیتتاری از طریتتش تتتأریر بتتر صرصتتیات‬
‫فیزی ش شی یایش ر حاصل یزی اا اع ا ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫نور‬
‫• نتترر ی تتش از عرا تت هتتم رشتتد ر ن تتر گیاهتتاش استتت‪ .‬نتترر‬
‫عالرس بر سن ه در تابرلیسم گیاس ؤرر است همتریش عا ت‬
‫ترلید راد سررتیینش ر گلرسید (قند) در گیاهاش سبز به ش ار‬
‫تتش ررد ر بتته طتترر ستتتقیم ر یتتر ستتتقیم در ستتایر اع تتا‬
‫زیستتتش ر صرصتا ً رحلتتة زایشتتش گیتتاس نقت دارد‪ .‬یفیتتت‬
‫یت ر طر دررس نترری (فترسریترد) سته صرصتیت هتم‬
‫نرر هستتند ته در بررستش تتأریر نترر بتر فرسینتدهای رشتد ر‬
‫ن ر گیاهاش ش بایست ررد ترده قرار گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫كیفیت نور )‪(Light spectral quality‬‬
‫• یفیتتت نتترر ستتهم ه تتش در رشتتد گیتتاس دارد‪ .‬بتته طتترری تته‬
‫فترستتنتز در طتتر ر هتتای ‪ 400‬تتتا ‪ 700‬نتتانر تر اندتتام تتش‬
‫شتترد‪ .‬در یتتاش نتترر هتتای طیتتف ریتتش (‪ )400-700‬طتتر‬
‫ر های ‪ 435‬ر ‪ 675‬نانر تر (به ترتیب نرر سبتش ر قر تز)‬
‫بی از سایر نررها در فترسنتز تأریر دارند‪ .‬نررهتای قر تز ر‬
‫ادرش قر ز در شرر گلدهش ر راب گیاس ر در درانته زنتش‬
‫بر ش ب ر ها ؤررند‪ .‬به ایش ترتیب یفیت نرری ه بته دا ت‬
‫دا ه گیاهش رارد تش شترد ت یتیش ننتدت یتزاش ر نحترت رشتد‬
‫گیاس راهد برد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫طر‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫ردهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫تلف طیف الکترر یناطیسش‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫شدت نور )‪(Light intensity‬‬
‫گیاهتتاش از ن‪،‬تتر نیاز نتتدی بتته شتتدت نتترر بتته در گتتررس تقستتیم تش‬
‫شرند‪:‬‬
‫الااف‪ -‬گیاهااان سااایه طلااب اننتتد لتتم ر ن تترد فرنیتتش تته دارای‬
‫برگهتتای سهتتش ر لطیفتتش هستتتند ر بتتا شتتدت نتترر تتتر نیتتز تتش‬
‫ترانند به زندگش ر ترلید رد ادا ه دهند‪.‬‬
‫ب‪ -‬گیاهان آفتاب دوست ایش گیاهاش دارای برگ هتای رگتا ر‬
‫باریتتا ر ت یم هستتتند ر بتته شتتدت نتترر زیتتاد احتیتتا دارن تد‬
‫انند گندم در برنك ر یرالف‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مدت تابش نور‬
‫• به دلیت ردترد فترسریردیستم در گیاهتاش زراعتش طتر ررز‬
‫حیطش ه ش حسرب ش شترد ر فرسینتد گت دهتش ر‬
‫عا‬
‫رشد زایشش گیاهاش ه شرط اصلش ترلیتد ر ع ل ترد گیاهتاش‬
‫دانه ای است را تحت تأریر قرار ش دهد‪.‬‬
‫• اه یتتتت طتتتر تتتدت نتتترر در زراعتتتت بستتتیار هتتتم استتتت ر‬
‫ب صری در ت ییش ز اش اشت نق ت یتیش ننتدس دارد‪ .‬در‬
‫صررتش ه گیاهاش ررز بلند در نطقه ناسب شتت نشترند‬
‫ر در ز اش گلتدهش بتا ررزهتای رتتاس رادته شترند تنهتا بته‬
‫رشد علفش رد ادا ه ش دهند ر بار دهش ن راهند داشت‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫درجه حرارت‬
‫• نبع اصلش گر ای ترس ز تیش ررشتید استت‪ .‬تحقتش هتر یتا از‬
‫راح ت رشتتد ر ن تتر گیاهتتاش بتته فتتراهم شتتدش حتتدردس اصتتش از‬
‫درده حرارت بستیش دارد‪ .‬ایش حساسیت به قدری حایز اه یتت‬
‫است ه انت اب ارقام بترای شتت در هتر نطقته را تحتت تتأریر‬
‫قرار شدهد‪ .‬زیترا طتر درراش اشتت تتا شترر گلتدهش ر نیتز‬
‫طتتر دررس گ ت دهتتش تتتا رستتیدش حصتتر تتتابع دردتته حتترارت‬
‫استت عتالرس بتتر ایتش تتاری اشتتت هتر گیتاهش تتتابع فتراهم شتتدش‬
‫د تتای ناستتب بتترای درانتته زنتتش استتت ر ه گنتتیش ت ی ت گر تته‬
‫حیتتاتش هتتر رقتتم بتته تد تتع قتتدار ینتتش حتترارت نیتتاز دارد‪ .‬از‬
‫اینتتترر در انت تتتاب گرنتتته گیتتتاهش ر رقتتتم تتتش بایستتتت بتتته انطبتتتاش‬
‫نیازهتتای حرارتتتش رقتتم تتررد اشتتت بتتا ررنتتد تیییتترات حتترارت‬
‫طش سا ترده ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫صفر فیزیولوژیك‬
‫• درده حرارتش ه درانته زنتش هتر گرنته گیتاهش س تاز تش شترد ر‬
‫در د تتایش ستتایینتر از سش درانتته زنتتش یتتر تتش استتت اصتتطالحا ً‬
‫صاافر فیزیولوژیااك یتتا دمااای پایااه سش گرنتته نا یتتدس تتش شتترد‪ .‬بطترر‬
‫را د ای سایه برای گندم رت ر سنبه به ترتیب صتفر ‪ 9‬ر ‪14‬‬
‫درده سانتییراد است بته ایتش ترتیتب گنتدم را در ستاییز تش تتراش‬
‫اشتتت ا تتا شتتت رت در اراستتط ر سنبتته در ارا تتر بهتتار ا تتاش‬
‫س یر راهد برد‪ .‬گنانگه ب ر یا گیاس ز تانش شتت شترد ته صتفر‬
‫گیتاس تتتأ یش نشتدس باشتتد درانتته زنتش رری ن تتش دهتد ر تتش استتت‬
‫ب ر فاسد شدس یا ط ه حشرات ر دانرراش ا زی شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫دماهای اصلی‬
‫• لیتته ف الیتتت هتتای زیستتتش گیاهتتاش در حتتدردس ای از دردتته‬
‫حتترارت اندتتام تتش شتترد‪ .‬گنانگتته حتترارت حتتیط از یتتا حتتد‬
‫ینش اه یابد یتا از حتدا رر ش صتش تدتارز نتد رشتد‬
‫گیاس ند یا ترقف راهد شد‪ .‬د اهای اصلش عبارت از‪:‬‬
‫• درجه حرارت كمینه یا حداقل‬
‫• دمای مطلوب یا بهینه‬
‫• دمای بیشینه یا حداكثر‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص گهارم ‪ :‬عرا‬
‫ررر بر رشد ر ن ر گیاهاش‬
‫زراعت عمومی‬
‫نیاز حرارتی گیاهان‬
‫• هر گیاهش برای ت ی هر یا از راح ن ر ترد بته د تر‬
‫درده حرارتش نیتاز دارد ته سش را تریب حرارتتش گیتاس تش‬
‫نا ند‪ .‬سگاهش از ریب حرارتش گیاس بسیار حایز اه یت است‬
‫زیرا ش تراش دریافت ته گیتاس انت تاب شتدس سیتا قتادر استت در‬
‫تترد را بتته‬
‫شتترایط حیطتتش نطقتته تتررد ن‪،‬تتر دررت رری ت‬
‫سایاش برساند‪ .‬بر ایش اساس بستیاری از شتر ت هتا ترلیتد ننتدس‬
‫ب رر تداری تریب حرارتتش بت ر ترلیتدی ترد را بته عنتراش‬
‫ی ش از اطالعات ررری رری بر گسب ح رلته ترد در‬
‫ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل پنجم‬
‫آماده سازی بستر بذر‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدمه‬
‫• اا زراعتش ب ت ه تش از سیستتم ترلیتدات شتاررزی را‬
‫تش ت ی تتش دهتتد‪ .‬تتاا عتتالرس بتتر سن تته ح ت استتتقرار گیتتاس‬
‫استتتت تتتتأ یش ننتتتدس احتیادتتتات تتت ایش گیتتتاس از قبیتتت سب‬
‫عناصتتتتتتر تتتتتتدنش ر هتتتتتترا نیتتتتتتز تتتتتتش باشتتتتتتد‪ .‬در تتتتتت ش‬
‫ی ررارگانیسمهای ت ددی از گررس با تریهتا ر قارگهتا نیتز‬
‫در اا ردرد دارنتد ته از لحتا‪ ،‬شتاررزی بترای شتت ر‬
‫ار گیاهاش اه یت فرارانتش دارنتد‪ .‬از ایتش رر قبت از شتت‬
‫ب ر ش بایست بستر سش را س ادس ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• در س ادس سازی بستر ب ر به ‪ 3‬دنبه باید ترده ن رد‪:‬‬
‫الف‪ -‬آماده سازی مكانیكی یا فیزیكی خاك‬
‫ب‪ -‬آماده سازی شیمیایی خاك‬
‫ج‪ -‬آماده سازی بیولوژیكی خاك‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• همتتتریش اهتتداف ع لیتتات س تتادس ستتازی ز تتیش بتته شتترح زیتتر‬
‫است‪:‬‬
‫‪ .1‬از بیش بردش بقایای گیاهش حصر قبلش ر علفهای هرز‬
‫‪ .2‬بهبرد ر حف‪ ،‬سا ت اش اا‬
‫‪ .3‬حفا‪،‬ت اا در قاب عرا فرسایندس‬
‫یرس رطربتش ر اه تلفات سب‬
‫‪ .4‬افزای‬
‫‪ .5‬تأ یش شرایط ناسب برای سبز شدش ب ر ر استقرار گیاهگه‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -6‬نتر حشرات سفت از طریش دفش ع یش سنها در اا‬
‫‪ -7‬نتر بی اری های گیاهش‬
‫‪ -8‬بهبتتترد تهریتتته تتتاا ر تستتتریع تدزیتتته تتتراد سلتتتش ر تشتتت ی‬
‫هر رس‬
‫‪ -9‬افزای نفر س یری اا در برابر سب رهرا‬
‫‪ -10‬تأ یش حیط ناسبش برای رشد ر گستر ریشه‬
‫‪ -11‬هیتتا ستتا تش ز تتیش بتترای اندتتام ع لیتتات اشتتت داشتتت ر‬
‫برداشت حصر‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫تهیه فیزیكی بستر بذر‬
‫• ع لیتتات تهیتته فیزی تتش ز تتیش ( تتاا ررزی) تتش استتت ستتی از‬
‫اشت حصر یا دت ها قب از اشتت اندتام شترد ته شتت‬
‫بر ع لیات اا ررزی زیر ش باشند‪:‬‬
‫الف‪ -‬عملیات شخم اولیه‬
‫و‪ -‬خاك ورزی با اهداف ویژه‬
‫ب‪ -‬عملیات شخم ثانویه‬
‫‪ -1‬زیر شكنی‬
‫ج‪ -‬خاك ورزی در مرحله داشت ‪ -2‬شخم در خطوط تراز‬
‫‪ -3‬شخم كاهشی یا شخم صفر‬
‫د‪ -‬خاك ورزی پس از برداشت‬
‫ه ‪ -‬خاك ورزی در فصل آیش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫الف‪ -‬شخم اولیه‬
‫ندش ر زیرر رر ردش تاا استت‬
‫• ع لیات ش م ارلیه شا‬
‫ه در ز یش ش م ن رردس به ادرا در ش سید‪ .‬ایش نر تاا‬
‫ررزی بته تا انتترا گااو آهان هااای برگاردان دار بته ع تتش‬
‫‪ 10‬الش ‪ 30‬سانتش تر یا بیشتر صررت ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫ب‪ -‬شخم ثانویه‬
‫• ستتس از اندتتام ع لیتتات ارلیتته تهیتته ز تتیش یتتا ستتری اقتتدا ات‬
‫دهت رد ردش لر ه هتا نترم تردش تاا تستطی ز تیش‬
‫لرط ردش ردهای سلتش ر‬
‫ریشه ش ن ردش علفهای هرز‬
‫تتدنش ستتله شتت نش تهیتته دتتری ر سشتتته (فتتارر) ر نهرهتتای‬
‫سبیاری ر زه شش اندام ش س یرد ه به سش ع لیتات ت یلتش یتا‬
‫تتاا ررزی رانریتته تتش گرینتتد‪ .‬بتترای اندتتام ایتتش ع لیتتات از‬
‫اداراتتتتتش اننتتتتد گتتتتارسهش هتتتتای بشتتتتقابش (دیستتتتا) هتتتترس یتتتتا‬
‫دندانه لتا اله رلتیراترر شیار نش نهر ش ترز بنتد‬
‫ر … استفادس ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫ج‪ -‬عملیات خاك ورزی در مرحله داشت‬
‫• ب تتد از اشتتت حصتتر بتتا تردتته بتته نتتر گیتتاس زراعتتش ر‬
‫تتترا م علفهتتای هتترز اقتتدا اتش اننتتد تتاا دادش ستتای برتتته‬
‫ردتتتتیش تتتتردش احتتتتداث دتتتتری ر سشتتتتته ر رلتیراتتتتترر زدش‬
‫رررت سیدا ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫د‪ -‬خاك ورزی پس از برداشت (شخم كلشی)‬
‫• در ایش حالت سس از برداشتت حصتر بالفاصتله شت م نستبتا ً‬
‫ع یقتتش زدس تتش شتترد ر از ایتتش ع لیتتات گنتتد هتتدف دنبتتا تتش‬
‫شرد‪ .‬از د له این ه بقایای گیاهش ( اس ر ل ) حصر ترلیتد‬
‫شدس زیر اا ش شرند قس ت سطحش اا نترم تش شترد تتا‬
‫نزرالت دری را بهتر د ب نتد ر ت نا ً شترایطش فتراهم تش‬
‫شتترد تتتا ب ت ر علفهتتای هتترز ر ب ت رر گیتتاس زراعتتش تته در حتتیش‬
‫برداشت بر ز یش ری ته اند تحریا به درانه زنتش شترند‪ .‬ستس‬
‫در ش ت م لشتتش س تتادس ستتازی ز تتیش بتترای شتتت فتترری هتتدف‬
‫ن ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫هـ خاك ورزی در فصل آیش‬
‫• گنانگتته یتتا قط تته ز تتیش بتتدرش اشتتت حصتتر بتترای یتتا یتتا گنتتد‬
‫فصت زراعتتش رهتتا شتترد گفتتته تتش شتترد سش قط تته ز تتیش در سیت‬
‫قرار دارد‪.‬‬
‫• همتتتتریش اهتتتداف سیتتت گ اشتتتتش ز تتتیش عبارتنتتتد از‪ :‬نتتتابرد تتتردش‬
‫علفهتتای هتترز از بتتیش بتتردش سفتتات ر عرا ت بی تتاری زا افتتزای‬
‫یرس رطربتش اا ر بهبرد شرایط فیزی ش ر حاصل یزی اا‪.‬‬
‫• بتترای رستتیدش بتته ایتتش اهتتداف الزم استتت یتتا ستتری ع لیتتات تتاا‬
‫ررزی شا ش م ع یش ر ایداد لر ه های بزرگ در ز یش سی‬
‫ادرا گردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫و‪ -‬خاك ورزی با اهداف ویژه‬
‫‪ -1‬زیاار شااكنی‪ .‬گتتاهش ارقتتات در بر تتش ارا تتش در الیتته هتتای‬
‫زیریش اا طبقتات یتر قابت نفتر ی )‪ (hard pan‬تشت ی‬
‫ش شرد ه نفر سب هترا ر گستتر ریشته بته اع تاش تاا‬
‫راده ش ند‪ .‬در ایش گرنه رارد با استفادس از‬
‫را با ش‬
‫ادراتتش رسترم بته زیتر شت ش )‪ (Sub soiler‬یتا گتار سهتش‬
‫های اس نه ای بدرش سن ه اا برگرداندس شرد از ست تش ر‬
‫ترا م الیههای زیریش استه ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -2‬شخم در خطوط هم تراز‪ .‬در ز یش های شیب دار ( الیم تا‬
‫ترسط) بهتریش شیرس اا ررزی ادترای شت م بته صتررت‬
‫طتترط ی نرا تتت ر هتتم تتتراز بتتا شتتیب ز تتیش استتت‪ .‬در ایتتش‬
‫حالتتت احت تتا فرستتای بتتادی ر سبتتش بتته حتتداق تتش رستتد‪.‬‬
‫ادرای ایش گرنه اا ررزی در ارا ش بتا شتیب بتاالی ‪15‬‬
‫درده به ا ترا ترر ا اش س یر ن ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -3‬شخم كاهشی یا شخم صفر‪ .‬ا ررزس داییزینش سیستم شت م‬
‫حداق یا زراعت بتدرش شت م بتا ع لیتات تاا ررزی رایتك‬
‫ی تتتتش از حررهتتتتای تحقیقتتتتات در ا شناستتتتش ر ا رلتتتترهی‬
‫تتاه‬
‫گیاهتتاش زراعتتش استتت‪ .‬هتتدف اساستتش در ایتتش رر‬
‫تاا‬
‫ع لیات اا ررزی در راستای دلرگیری از فرستای‬
‫ر نیز حف‪ ،‬ر یرس رطربت بیشتر در اا است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫ادوات و تجهیزات آماده سازی زمین‬
‫• گاااااو آهاااان ه تتتتتریش رستتتتیله ای استتتتت کتتتته بتتتترای بریتتتتدش‬
‫برگردانیدش ر رد تردش ا ت یتا نتاقی الیته ای از تاا ر‬
‫تترالً ارلتتیش رستتیله ای استتت تته در تهیتته بستتتر بتته تتار تتش‬
‫ررد‪ .‬از ن‪،‬تتر ستتا ت اش ر ادتتزای تش ت ی دهنتتدس ‪ 4‬نتتر گتتار‬
‫سهش قاب تش یی ش باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬گاو آهن های سوكی یا برگردان دار )‪(moldboard plough‬‬
‫ب‪ -‬گاو آهن های بشقابی )‪(disk plough‬‬
‫ج‪ -‬گاو آهن های اسكنه ای )‪(chisel plough‬‬
‫د‪ -‬گاو آهن ایرانی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫یک گارسهش برگرداش دار حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک گارسهش بشقابش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک گارسهش گیز‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک گار سهش ایرانش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک گارسهش زیرشکش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫شخم‬
‫• در بسیاری رارد تهیه ز یش بتا شت م زدش س تاز تش شترد‪.‬‬
‫ن‪،‬رر از ش م زدش زیرر رر ردش اا بتا گتار سهتش هتای‬
‫برگتتتترداش دار ر بشتتتتقابش استتتتت‪ .‬نتیدتتتته تتتتار گارسهشهتتتتای‬
‫قل ش ایداد نی ه ش م ش باشد‪ .‬اگر گه بر تش انترا دیستا‬
‫هتا نیتز تتا انتدازس ای تتاا ر بقایتای گیتاهش را بتا هتم لتترط‬
‫ش سازند ا ا ع لیات یتربط را اصتطالحا ً دیستا زدش تش‬
‫گریند‪ .‬در صررتش ته شت م در ز تاش ر ع تش ناستب ر بته‬
‫رر طلتتترب صتتتررت نستتت یرد شتتترایط نا ستتتاعدی بتتترای‬
‫درانه زنش ب ر ر رری گیاهگه فراهم ش سررد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫روشهای شخم‬
‫• شت م ارا تتش شبایستتت بتته نحتتری اندتتام شتترد تته هتتی قط تته‬
‫ش م ن رردس باقش ن اند ترا م تاا بته حتداق برستد تستطی‬
‫ز یش بته هتم ن تررد ر در رقتت بته انتدازس تافش صترفه دتریش‬
‫شتترد‪ .‬در ارا تتش بتتزرگ بتتا تردتته بتته ش ت هندستتش قط تتات‬
‫ش است ی ش از رر های زیر بکار ررد‪:‬‬
‫الف ‪ -‬شخم كناری (ازهم)‬
‫ب ‪ -‬شخم میانی (برهم)‬
‫ج ‪ -‬شخم پیرامونی‬
‫د ‪ -‬شخم یك طرفه‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫عمق شخم‬
‫• ع ش ا ش ا گار سهش زیر ر رر ش نتد از ن‪،‬تر زراعتتش‬
‫بسیار هم است ر بسته به دنس ز یش قطر اا زراعتش ر‬
‫نیاز حصر در ی ش از گهار گررس زیر قرار شگیرد‪:‬‬
‫• شخم سطحی (‪ 15‬تا ‪ 20‬سانتیمتر)‬
‫• متوسط (‪ 20‬تا ‪ 25‬سانتیمتر)‬
‫• عمیق (‪ 25‬تا ‪ 30‬سانتیمتر)‬
‫• خیلی عمیق (بیشتر از ‪ 30‬سانتیمتر)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫• ادوات ماااورد اساااتفاده در عملیاااات تكمیلااای تهیاااه فیزیكااای‬
‫زمین عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬دیسك‬
‫‪ .2‬دندانه‬
‫‪ .3‬ماله‬
‫‪ .4‬غلتك‬
‫‪ .5‬شیار ساز‬
‫‪ .6‬نهركن‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫دیسك )‪(Disk harrow‬‬
‫• دیسا بهتریش رسیله بترای تستطی ز تیش شت م ترردس ر ترد ر‬
‫نرم ردش لر ه ها شباشد‪ .‬دیسا از ت تدادی صتفحات بشتقابش‬
‫بتته قطتتر حتتدرد ‪ 45‬تتتا ‪ 60‬ستتانتی تر تشت ی شتتدس تته در فراصت‬
‫تتیش رری حتترری نصتتب شتتدس ر ه یتتش حتتر حتترر ر تتزی‬
‫شگر نتتتد‪ .‬در ب تتتش انتتترا دیستتتا هتتتا لبتتته بشتتتقاب هتتتا دارای‬
‫نیرس شباشد‪ .‬ت داد بشقاب رری هر حرر بتیش ‪ 3‬تتا ‪ 13‬عتدد‬
‫ر برحسب انرا دیسا تییر ش باشد‪ .‬ع ش ع دیسا ها بتیش‬
‫رلش (یا ر یا‬
‫‪ 10‬تا ‪ 15‬سانتی تر است‪ .‬دیسا ها به در نر‬
‫در حرری) ر دیسا قیگش (سفست) تقسیم بندی ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک دیسا بشقابش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫دندانه (هرس) ‪Tooth harrow‬‬
‫• دندانه ابتزاری استت بته شت گهتار گترب فلتزی ته برستیله‬
‫یله های سهنتش در طتر ر عترف بته هتم تصت شتدس ر در‬
‫نقاط تالقش یله ها قط ات فلتزی تی اننتدی بته طتر ‪ 8‬تتا‬
‫‪ 20‬سانتی تر ع رد بر سط شاسش نصب شدس استت‪ .‬دندانته‬
‫به در صررت دندانه ی ش ر دندانه فنتری ستا ته تش شترد‪.‬‬
‫نر دندانه فنری دارای ساشنه های فنری استت ته رری سته‬
‫نقطتته اتصتتا ترا تتترر ستترار تتش شتترد در حتتالش تته نتتر‬
‫ی ش رری ز یش شیدس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر هرس دندانه فنری در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک هرس دندانه ی ش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫غلتك )‪(Roller‬‬
‫• لتا زراعش د رعه ای از صفحات فلزی ت یم ر دایترس‬
‫ای ش لش است ه در نار ی تدییر قترار گرفتته ر حتر یتا‬
‫حتترر ر تتزی تتش گر نتتد‪ .‬راحتتد هتتای یتتا لتتتا رری هتتم‬
‫استرانه ای را بردترد تش سررنتد ته شتیار دار یتا دندانته دار‬
‫است‪ .‬از لتا برای رد ردش لر ه هتا ر تترا م ستازی‬
‫اا سطحش استفادس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک لطک‬
‫در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫كولتیواتور یا وجین كن‬
‫• ردتتیش تتش علتتش ر تتم نتتا ش تته دارد ر بتتیش تتاربرد سش بتترای‬
‫ردیش علفهای هرز ش باشد رسیله ای استت ته بترای ت یت‬
‫ش م ساییزس ر نرم ردش ز یش در شت بهارس به ار شررد‪.‬‬
‫• رلتیراترر از یا شاستش ر ت تدای تییته هتای فترالدی بته شت‬
‫ها ر اندازس های تلتف (فنتری سندته تازی ر درار) ستا ته‬
‫شدس ر تییهها قاب ت ریف ش باشند‪ .‬به طرر لش ایش دستیاس‬
‫بتتترای نتتترم تتتردش تتتاا ر تتترا دادش ز تتتیش ر د تتتع سرری‬
‫علفهتتای هتترز ستتله ش ت نش ر ر تتت دریهتتای شتتت ردیفتتش‬
‫اننتتد گینتتدر سنبتته ر رت ر تتاا دادش ستتای برتتته هتتا تتررد‬
‫استفادس قرار ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک کرلتیراترر‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫شیار ساز (‪ Lister‬یا ‪)Furrower‬‬
‫• هر راحد دستیاس شیار ساز شا در صفحه برگرداش است ته‬
‫در طرفیش یا سایه ر تزی قترار دارنتد‪ .‬از ایتش دستتیاس بترای‬
‫ایداد دری ر سشته ب صری در زراعت گیندر قند رت ر‬
‫سنبه اری استفاس ش شرد‪ .‬رالً شیار ساز به عنراش س تریش‬
‫رحله تهیه بستر در رر اشت دری ر سشته ای استفادس ش‬
‫شتترد‪ .‬ل ت ا بر تتش از زارعتتیش بتترای صتترفه دتتریش در ز تتاش‬
‫شیار ساز ها ر راحد های ردیف ار را رری یا شاسش سرار‬
‫ردس ر با هم به ار ش گیرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک ی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫دری کش‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫نهركن )‪(Ditchers‬‬
‫• رسیله ای است دهت احداث دری ر نهر های اصلش سبیاری‬
‫در زرعه ه از یا شاسش یتا زیتر تش بتزرگ ر در بالته‬
‫در طرفیش سش سا ته شدس ه هنیام ندش تاا سش را بته در‬
‫س ت ش ریزد ر در رسط ایداد دری ش ن ایتد‪ .‬ع تش تار‬
‫نهتتر تتش برستتیله نیتترری هیتتدررلیا ترا تتترر یتتا اهتترم هتتای‬
‫تن‪،‬تیم ع تش ر عترف تار (دهانته نهتر) برستیله بتاز ر بستته‬
‫ردش باله ها قاب نتر ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک نهر کش در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫مرزبند )‪(Ridger‬‬
‫از د لته ادراتتش استت ته بستته بته نتر‬
‫• رز بند یا رز‬
‫ش است قب یا ب د از شت ررد استتفادس قترار‬
‫حصر‬
‫گیرد‪ .‬ایش رسیله ع دتا ً برای قط ه بنتدی ر تحدیتد ارا تش ر‬
‫سا تش رت در شت رقابش به ار ش ررد‪.‬‬
‫• رز بند از در بشقاب گرد سا ته شدس ر بر رری یتا شاستش‬
‫ش حر تت ترا تترر از یتا‬
‫رربرری هم سرار شدس اند ر‬
‫طرف اا به دا بشتقاب هتا رارد شتدس ر از طترف دییتر‬
‫به س ت رسط ری ته ر به صررت سشته یا رز در ش سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک اشیش رز بند در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫ماله و ادوات تسطیح كننده زمین‬
‫• در ارتتتر اندتتتام ع لیتتتات س تتتادس ستتتازی بستتتتر بتتت ر احتتتداث‬
‫دریهتتای سبیتتاری ر حر تتت اشتتیش سالت شتتاررزی ز تتیش‬
‫زراعش سس از گند سا از حالت سط ر تتراز تار تش‬
‫شتترد‪ .‬از ایتتش رر الزم استتت هتتر گنتتد ستتا ی بتتار نستتبت بتته‬
‫تسطی ر بازسازی ز تیش اقتدام گتردد‪ .‬بترای ایتش ن‪،‬ترر از‬
‫اله )‪ (Leveler‬استفادس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫تصریر یک اله‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• آماده سازی زمین از نظر شیمیایی‬
‫• ی تتتش از ب تتت هتتتای هتتتم در تتتدیریت ارا تتتش زراعتتتش س تتتادس‬
‫سازی ز یش از ن‪،‬ر شی یایش ر حف‪ ،‬حاصل یزی اا است‪ .‬بر‬
‫استتاس قتتدار نیتتاز گیتتاس بتته عناصتتر ت ایش سنهتتا را در در گتتررس‬
‫عناصر سر صرف ر م صترف (ریتز یت ی هتا) تقستیم بنتدی‬
‫ردساند‪.‬‬
‫• برد هر یا از عناصر ایش ت ش تتأریر ستر بتر سیشترری‬
‫ف الیت های رشتد ر ن تر گیتاس باعتث تاه ع ل ترد در گیاهتاش‬
‫زراعش شگردند‪ .‬در بتیش عناصتر ت ایش تلتف تتأریر بترد‬
‫بر تتتش اننتتتد نیتتتتررهش )‪ (N‬ستاستتتیم )‪ (k‬فستتتفر )‪ (P‬ر‬
‫لسیم )‪ (Ca‬بسیار شهرد است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫نیتروژن )‪(N‬‬
‫• نیتتتتتررهش یتتتتا ازت در ستتتتا ت اش ستتتتلر گیتتتتاهش بتتتته صتتتتررت‬
‫تر یبتتاتش اننتتد ستتررتییش لررفی ت ر استتیدهای نر لییتتا شتتر ت‬
‫دارد ر ب شتتتش از ستتتا ت اش رل تتترلش سنزیمهتتتا ر ریتا یشهتتتا را‬
‫تش ی شدهد‪.‬‬
‫• بتترد نیتتتررهش ردتتب تتاه رشتتد ستتبزینه ای ر شتتادابش گی تاس‬
‫شتتدس ر بتتا بتتر هتتم زدش رشتتد ر ترس ت ه ت تتاد گیتتاس نهایت تا ً باعتتث‬
‫اه ترلید یرس ر دانه تش گتردد‪ .‬البتته زیتادی نیتتررهش تاا‬
‫بریهس در ارا ر دررت رشد گیاس ردب تشدید رشد ستبزینه ای ر‬
‫به تتأ یر افتتادش رشتد انتدام هتای ترلیتد رلتش در گیتاس تش گتردد‪.‬‬
‫تحریتتا ف الیتتت شتتته هتتا حستتاس شتتدش گیتتاس بتته ستتر ا شت ش ر‬
‫رابیتتدگش ستتاقه (ررس) ر تتتأ یر در رستتیدگش حصتتر نیتتز از‬
‫عراقب زیادی نیتررهش در اا حسرب ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫فسفر)‪(P‬‬
‫• بتتته طتتترر لتتتش فستتتفر باعتتتث تستتتریع در رشتتتد ر رستتتیدگش‬
‫حصتتر (زردرستتش) شتتدس ر در گیاهتتاش علرفتته ای یفیتتت‬
‫تش دهتد‪ .‬عتالرس‬
‫صرفش بافتت هتای ستبزینه ای را افتزای‬
‫بر ایش فسفر در رشد ر ت ا سیستم ریشه ای گیاس سایداری‬
‫در قاب رابیدش ساقه (ررس در الت) تلقی گ تش ی‬
‫یرس ر دانه ر قار ت گیاس در قاب عرا بی اری زا نقت‬
‫بسزایش دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫پتاسیم )‪(K‬‬
‫• ستاستتیم در ستتا ت ر انتقتتا ربرهیتتدرات هتتا تشت ی دیتترارس ستتلرلش‬
‫د ب ر نیهداری سب ر ا الح در بافت های گیاهش نق دارد‪ .‬عالرس‬
‫بر ایش گنانگه گیاس از ن‪،‬ر تی یه ستاستیم در ر ت یت طلتربش باشتد‬
‫قار ت گیاس به شرایط نا ساعد حیطش انند سر ا م سبش سفتات ر‬
‫شیابتد‪ .‬در در تتاش یترس ستاستیم در رنتگ ر ط تم‬
‫بی اریها افتزای‬
‫یرس ر نیز در دلرگیری از ریز سنها نق دارد‪ .‬ستاسیم در گیتاس بته‬
‫سهرلت حر ت ش ند ر ترالً قتدار زیتادی از سش در بافتت هتای‬
‫دراش ر در حا رشد دیدس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫كلسیم )‪(Ca‬‬
‫• ه تتتریش نق ت لستتیم در گیتتاس شتتر ت در ستتا ت اش دیتترارس‬
‫ستتلرلش ر حفتت‪ ،‬استتتح ام گیتتاس استتت‪ .‬بتتا ایتتش حتتا لستتیم در‬
‫فترستنتز انتقتتا ربرهیتدراتها ر دت ب نیتتررهش نیتز نقت‬
‫دارد ر تأریرات سر س ر یت ستاسیم ر سدیم را در گیتاس از‬
‫بتتیش تتش بتترد‪ .‬بر تتش از گیاهتتاش اننتتد گینتتدر قنتتد ر دتتر ب ته‬
‫لستتیم بیشتتتری احتیتتا دارنتتد ر بتته سنهتتا گیاهتتاش سهتتا درستت‬
‫ش گریند‪ .‬در قاب گیاهانش انند سنبه ر سیب ز ینش را ته‬
‫تتر استتت گیاهتتاش سهتتا گریتتز‬
‫زیتتادی لستتیم بتترای سنهتتا‬
‫شنا ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• عناصر غذایی كم مصرف (ریزمغذیها)‬
‫• بر تتش از عناصتتر ی تترر اننتتد تتس )‪ (Cu+‬سهتتش ‪(Fe3+,‬‬
‫)‪ Fe2+‬ر نینز )‪ (Mn2+‬به عنتراش ناقت ال تتررش در ف الیتت‬
‫هتتتای سنزی تتتش گیاهتتتاش د التتتت دارنتتتد‪ .‬فرسینتتتد تربیتتتت بیرلتتترهی ش‬
‫نیتررهش در ه زیستش بقترالت ر بتا تری هتای دتنس رایزربیترم‬
‫بتدرش ح ترر قتادیر ناستب رلیبتدش ) ‪ (MoO42-‬ر نینتز‬
‫ت ی ن ششترد‪ .‬عنصتر بترر )‪ (BoO33-‬در سترعت ر یتزاش‬
‫د ب سب ر انتقا راد قنتدی در گیتاس نقت دارد‪ .‬سهتش دزیتش از‬
‫سا ت اش رل ر لررفی است ر رری )‪ (Zn2+‬نیز در تش ی‬
‫بر تتش تتراد تن‪،‬تتیم ننتتدت رشتتد گیتتاهش (هرر تترش هتتای گیتتاهش)‬
‫د التتتت دارد‪ .‬بتتته ایتتتش ترتیتتتب نقتتت عناصتتتر تتتم صتتترف در‬
‫تابرلسم گیاهاش بسیار سیگیدس ر تأ یش قادیر ررد نیتاز سنهتا در‬
‫اا بسیار حایز اه یت است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫علل كاهش عناصر غذایی در خاك‬
‫الف) برداشت رر حصر از ز یش‬
‫ب) رشتتد ر ن تتر علفهتتای هتترز تته ب ت قاب ت الح‪،‬تته ای از‬
‫عناصر ایش اا را به رد ا تصای ش دهند‪.‬‬
‫اا ر رراناب (شستشری افقش اا)‬
‫) فرسای‬
‫د) رررد عناصر ایش به طبقات ساییش اا در زراعتت هتای‬
‫سبش ر ناطش سرباراش (شستشری ع ردی اا)‬
‫هـ) تیییر ش عناصر به حالت گاز ر تصاعد شدش به در‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع كودها‪:‬‬
‫• ردها به طرر لش از ن‪،‬ر نشا بته در دستته كودهاای آلای‬
‫(طبیعاای) ر كودهااای معااادنی (مصاانوعی) تقستتتیم بنتتدی تتتش‬
‫شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫كودهای آلی‪:‬‬
‫• هر ادس سلش ه برسیله ی ررارگانیسم های اا قاب تدزیه‬
‫باشد به عنراش رد سلش حسرب ش شرد‪.‬‬
‫انرا کردهای سلش عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬كود حیوانی‬
‫‪ -2‬كمپوست‬
‫‪ -3‬كود سبز‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -1‬كود حیوانی‪:‬‬
‫• ن‪،‬رر از رد حیرانش د رعته ای از تراد بستتری ادرار‬
‫ر دفر گار گرسفند رغ یا هتر حیتراش دییتری استت ته‬
‫از ح نیهداری سنها بدست ش سید‪.‬‬
‫• به طرر ترسط با صرف ‪ 10‬تش ترد دا تش در یتا ه تتار‬
‫به ترتیب قدار ‪ 50‬ر ‪ 25‬ر‪ 50‬یلرگرم نیتتررهش فستفر ر‬
‫ستاستتیم بتته تتاا ا تتافه تتش شتترد‪ .‬از سندتتا تته تترد دا تتش بتته‬
‫تتتدریك طتتش ‪ 3‬التتش ‪ 4‬ستتا در ا تیتتار گیتتاس قتترار تتش گیتترد‬
‫بسته به نر تنارب زراعش هر گند سا ی بار قتدار ‪ 30‬تتا‬
‫‪ 40‬تش رد دا ش در ه تار ررد استفادس قرار ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -2‬كمپوست‬
‫• لرطش از زباله های انیش فا البهای ع ر ش اس ر‬
‫بقایای گیاهش ر حیرانش را سس از ت یر ش تراش به عنتراش‬
‫سرستتت بتترای تقریتتت ر حاصتتل یزی ز تتیش تتررد استتتفادس‬
‫قرار داد‪ .‬سرست در زارعش ه به رد حیرانش دسترسش‬
‫ندارند از د له در ناطش شاررزی حاشتیه شتهر هتا ر در‬
‫تقریت حاصل یزی باغ ها گ نزارها سبزی اری ف ای‬
‫سبز ر … اه یت دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -3‬كود سبز‬
‫• ستتتر یش نتتتر از انتتترا ردهتتتای سلتتتش تتترد ستتتبز استتتت‪ .‬ایتتتش‬
‫اصطالح به زیتر تاا ن تردش تراد گیتاهش سرستیدس نشتدس اطتالش‬
‫ش شترد‪ .‬بترای ایتش ن‪،‬ترر گیاهتاش علفتش ر ستریع الرشتدی ته‬
‫داری شاخ ر برگ زیاد هستند را در زرعه شت ن ردس ر ستس‬
‫از این ه به حد قابت تتردهش از رشتد رستیدند سش را برستیله گتار‬
‫سهش برگرداش دار زیتر تاا تش ننتد‪ .‬ایتش ع ت باعتث سرستیدش‬
‫گیتتتاس در تتتاا شتتتدس ترلیتتتد هر تتترس تتتش نتتتد ر تتت ش بهبتتترد‬
‫اصیت فیزی ش اا ردب بازگشت راد دنش د ب شدس بته‬
‫اا ش گردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫كودهای معدنی‬
‫• رادی ه دارای یتا یتا گنتد عنصتر الزم بترای رشتد ر ن تر‬
‫گیاهاش باشند ر در ار اندات صنایع ستررشی ش سا ته تش‬
‫شتترند ردهتتای تتدنش یتتا شتتی یایش نا یتتدس تتش شتترند‪ .‬ایتتش‬
‫ردها ا رتراً شتا تر یبتاتش از عناصتر سته گانته ‪K , P ,‬‬
‫‪ N‬هستند ه دهتت افتزای ترلیتد حصتر بته تاا ا تافه‬
‫ششرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫انواع كودهای شیمیائی‬
‫‪ -1‬ردهای نیتررهنش‬
‫‪ -2‬ردهای فسفری‬
‫‪ -3‬ردهای ستاسی ش‬
‫‪ -4‬ردهای لرط‬
‫‪ -5‬ردهای ی رر (ریز ی ی ها)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -1‬كودهای نیتروژنی‬
‫• نیتررهش ی ش از عناصر سر صرف است ه اندام بسیاری‬
‫از فرسینتتدهای فیزیرلرهیتتا ر ستتا ت اش بستتیاری از تر یبتتات‬
‫گیتتتتاهش بتتتته ح تتتترر سش رابستتتتته استتتتت‪ .‬نیتتتتتررهش بتتتته فتتتترم‬
‫نیتتترات )‪ (NO3-‬یتترش س رنیتترم )‪ (NH4+‬ر اررس ‪CO‬‬
‫‪ (NH2)2‬قاب ت د ت ب گیتتاس استتت‪ .‬بتتر ایتتش استتاس ردهتتای‬
‫نیتررهنش به سه گررس نیتراتتش س رنیتر ش ر س یتدی )‪(NH2‬‬
‫تلفتتش در‬
‫تقستتیم بنتتدی تتش شتترند تته از هتتر گتتررس انتترا‬
‫بتتتازار ردتتترد دارد تتته البتتتته درصتتتد نیتتتتررهش تتتالی سنهتتتا‬
‫تفارت است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫الف‪ -‬كودهای نیتراتی‬
‫• ایش ردها به عنراش رد اصلش (قب از اشت ر ه ز اش بتا‬
‫اشتتت) ر تترد ستترا (ب تتد از اشتتت ر شتترر رشتتد ف تتا‬
‫گیاس) در بیشتر ااها قاب استفادس هستند‪ .‬از ایتش گتررس تش‬
‫تراش نیترات ستدیم ( حتتری ‪ 16‬درصتد نیتتررهش تالی)‬
‫نیتتتتترات لستتتتیم (‪ )%5/15‬ر نیتتتتترات ستاستتتتیم (‪ )%13‬را‬
‫برش رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫ج) كودهای آمیدی ‪NH2‬‬
‫• اررس ه رایك تریش رد نیتررهنتش در شتاررزی ایتراش استت ر‬
‫به علت شباهت ‪،‬اهری سش به دانه های ش ر رد ش ری نا یدس‬
‫ش شرد از د له تر یبات سلش است ه بته سستانش در سب حت ر‬
‫در اا تدزیه ش شرد‪ .‬از حلر اررس در حلر ساشتش بترگ‬
‫گیاهاش نیز استتفادس تش شترد‪ .‬درصتد نیتتررهش ترد اررس ‪%46‬‬
‫است ر به سسانش از اا شسته ن ش شترد‪ .‬اررس بترای ت تام تاا‬
‫ها ناسب است‪ .‬ترد اررس بته عنتراش ترد اصتلش قبت از اشتت‬
‫تتررد استتتفادس قتترار تتش گیتترد‪ .‬ا تتا بتته دلی ت ستتهرلت د ت ب بتته‬
‫صتتررت ستترا (ستتس از اشتتت) ر حلتتر ساشتتش رری شتتاخ ر‬
‫برگ نیز به ار ش ررد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -2‬كودهای فسفری‬
‫• یتتتزاش فستتتفر ردهتتتای فستتتفر دار بتتتر استتتاس انیتتتدریا فستتتفریا‬
‫)‪ (P2O5‬سندیدس ششرد‪ .‬ردهای فسفرس بر استاس حاللیتت بته‬
‫‪ 2‬گررس به شرح زیر تقسیم ش شرند‪:‬‬
‫ردهتتتای فستتفات س رنیتتترم‬
‫الااف‪ -‬محلااول در آب‪ :‬ایتتتش گتتررس شتتا‬
‫( حتتتری ‪ )P2O5 %46‬ستترسر فستتفات تترلش (‪ )%16‬ر‬
‫سرسر فسفات تریس (‪ )%48‬ش باشتد‪ .‬فستفات س رنیترم از رایتك‬
‫تتریش ردهتتای فستتفری در زراعتتت استتت ته بتته شت دانتته هتتای‬
‫نسبتا ً درشت به رنگ ا ستری ررشش یا تیترس (بته استم عا یانته‬
‫رد ساگ ه ای ررشش) به بازار عر ه ششرد‪.‬‬
‫ب‪ -‬نامحلول‪ :‬از ایش گررس ش تراش سنگ فسفات تام (‪%20-40‬‬
‫‪ P2O5‬ر سردر است راش (‪ )%20-25‬را نام برد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -3‬كودهای پتاسیمی‬
‫• ت تتام تر یبتتات ستاستتیم دار حلتتر در سب هستتتند ر بتته فرریتتت‬
‫برای گیاس قاب د ب هستند‪.‬‬
‫• سه فرم اصتلش ردهتای ستاستی ش عبارتنتد از‪ :‬لتررر ستاستیم (‬
‫‪ 60-62‬درصتتد ( نیتتترات ستاستتیم (‪ )%44‬ر ستترلفات ستاستتیم‬
‫(‪.)%48 -50‬‬
‫• ستتترلفات ستاستتتیم تتتر تتتتریش تتترد ستاستتتی ش استتتت تتته در‬
‫شتتاررزی ایتتراش تتررد استتتفادس قتترار شگیتترد‪ .‬ایتتش تترد بتته‬
‫صررت سردر سفید تا رم رنگ به بتازار عر ته تش شترد ر‬
‫تتترالً قبتتت از اشتتتت بتتته عنتتتراش تتترد اصتتتلش ر ه تتتراس بتتتا‬
‫ردهای فسفری صرف ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -4‬كودهای مخلوط‬
‫• بر تتتش از ار انتتته هتتتای تهیتتته ردهتتتای شتتتی یایش عناصتتتر‬
‫نیتتتررهش فستتفر ر ستاستتیم تته بتتی از ستتایر عناصتتر تتررد‬
‫نیاز گیاهاش هستند را به صررت لرط تهیه ر عر ه تش‬
‫ننتتتد‪ .‬تر یتتتب ایتتتش ردهتتتا بتتته ترتیتتتب بتتتر حستتتب درصتتتد‬
‫نیتررهش ا سید فسفر ر ا سید ستاسیم ر ش شرد‪ .‬به طرر‬
‫رتتتتتتتا تتتتتتترد لتتتتتتترط ‪ 20-10-10‬دارای ‪ 20‬درصتتتتتتتد‬
‫نیتررهش ‪ 10‬درصد ‪ P2O5‬ر ‪ 10‬درصد ‪ K2O‬ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -5‬كودهای میكرو (ریز مغذی ها)‬
‫• از یتتاش عناصتتر تتم صتترف بتترد سهتتش تتس نینتتز ر‬
‫رری بیشتتتتر در ااهتتتای نتتتراحش شتتتا ر بتتترد لتتتر ر‬
‫رلیبدش بیشتر در نراحش رطرب حت است‪ .‬گنان ه قتبالً‬
‫گفته شد دیریت صرف عناصر م صرف بستیار دشترار‬
‫است زیرا رز بتیش یتزاش تررد نیتاز ر حتد ست رم ننتدت‬
‫گیتتاس بستتیار باریتتا استتت لتت ا تتاربرد ایتتش تترد هتتا ز تتانش‬
‫ترصیه ش شرد ه بترد سنهتا بطترر دقیتش در تاا حترز‬
‫شدس باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫انتخاب نوع و میزان كود‬
‫• گنانگه رد تر از قدار الزم در یا زرعه به تار بتردس‬
‫شرد باعتث ششترد تتا از ستایر عرا ت ر نهتادس هتا حتدا رر‬
‫استفادس ر بهرس رری به ع نیایتد‪ .‬از طرفتش صترف زیتاد‬
‫ر بش رریه ردهای شتی یایش هتم از ن‪،‬تر اقتصتادی ر هتم از‬
‫ن‪،‬تتر زیستتت حیطتتش بتته صتتالح نیستتت‪ .‬از ایتتشرر شایستتته‬
‫استتت بتتا در ن‪،‬تتر گتترفتش عتترا لش اننتتد سب ر هتترای نطقتته‬
‫نتتتر گیتتتاس صرصتتتیات تتتاا رر تتترد دهتتتش ر ستتتای‬
‫اقتصادی ر دیریتش قدار ر نر ناسب رد برای گیاهتاش‬
‫زراعش هر نطقه را ت ییش ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان كود دهی‪:‬‬
‫برای افزای تأریر ردهتای صترف شتدس از یتا ستر ر تاه‬
‫اررات سر زیست حیطش ر اقتصادی از سری دییر بهتتر‬
‫سش است ه رد را ز انش به ار بترد ته ارالً قست ت اع‪،‬تم‬
‫سش بتته صتتررت قاب ت د ت ب گیتتاس در تتاا بتتاقش ب انتتد ر رانی تا ً‬
‫تلفتتات تترد بتته صتتررت شستشتتر تربیتتت ر تدزیتته در حتتداق‬
‫ش باشتد‪ .‬بته طترر لتش ردهتای شتی یایش را شتتراش در‬
‫در هنیام به شرح زیر ررد استفادس قرار داد‪.‬‬
‫‪ -1‬قبل از كاشت ‪ -2‬بعد از كاشت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -1‬قبل از كاشت‬
‫• در صتتررتش تته تترد در تتاا حر تتت ن نتتد ر نتتتراش سش را بتته‬
‫نحری در سب ح ر بته تاا ا تافه ترد تش بایستت سش ترد‬
‫را حت تا ً قبت از اشتتت بتته تتاا داد‪ .‬ردهتتای فستتفرس ر ستاستتیم‬
‫بدتتز تترارد استتترنایش ه یشتته قبت از اشتتت در ز تتیش س ت ر‬
‫برسیله ش م یا با دیسا ر هرس با اا لرط ش شرند‪ .‬ارتر‬
‫ب شتتش ب تتش ردهتتای شتتی یایش نیتتز ستتتلزم اندتتام تیییراتتتش‬
‫است ه نیاز نتد ز تاش استت‪ .‬بطترر رتا گترگرد تش بایستتش‬
‫حتتداق ‪ 4-6‬هفتتته قب ت از اشتتت بتته تتاا ا تتافه شتترد تتتا بتته‬
‫صررت قاب د ب ی نش یرش سرلفات )‪ (SO42-‬در سید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫‪ -2‬بعد از كاشت‬
‫• ردهتتایش را تتش تتتراش ب تتد از اشتتت بتته تتاا داد تته در سب‬
‫حلتتر باشتتند عنصتتر ردتترد در سنهتتا ستتتقی ا ً ر بتتدرش تیییتتر‬
‫قاب دت ب گیتاس باشتد در تاا بته ستهرلت حر تت نتد فترار‬
‫نباشد ر به سرعت در اا تربیت نیردد‪ .‬در ایش رارد تش‬
‫است رد شی یایش در حیش اشتت بطترر نتراری در در طترف‬
‫ط اشت ب ر ر یا در زیر سش به ار بردس شرد‪.‬‬
‫• حالت دییتر از ترد دهتش ب تد از اشتت ترد سترا استت ته‬
‫ستتس از اشتتت ر رشتتد ر ن تتر گیتتاس در رقتتع لتتزرم رری تتاا‬
‫ساشیدس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫روش های كود دهی‬
‫• انت اب رر ناسب ترزیع ترد نیتز اننتد ز تاش ترد دهتش‬
‫تتش ترانتتد بتتر ارتتر ب شتتش ردهتتای شتتی یایش تتؤرر باشتتد‪ .‬در‬
‫د ر باید ررشش را برای رد دهش برگزید ه رد را در‬
‫طتتر تتدتش تته تتررد نیتتاز گیتتاس استتت بتته حتتدا رر قتتدار در‬
‫ا تیار گیاس قرار دهد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫انرا‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫های رد دهش عبارتند از‪:‬‬
‫رر‬
‫تزریقی‬
‫پراكندن‬
‫نواری‬
‫كناری‬
‫همراه با آبیاری‬
‫محلول پاشی یا تغذیه برگی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص سندم ‪ :‬س ادس سازی بستر ب ر‬
‫زراعت عمومی‬
‫تهیه بیولوژیكی زمین‬
‫• ن‪،‬رر از س ادس سازی ز یش از لحا‪ ،‬بیرلرهی ش از بیش بتردش‬
‫تتتر تتتاا ر افتتتزای ردتتتردات فیتتتد استتتت‪ .‬از‬
‫ردتتتردات‬
‫ایتتشرر بتتر حستتب شتترایط تتش استتت در نتتار س تتادس ستتازی‬
‫فیزی ش ر شی یایش ز یش اربرد انرا حشترس ت هتا قتارچ‬
‫ها نیز رررت یابد‪ .‬تلقی ب ر‬
‫ها ن اتد ها ر علف‬
‫لیتترم هتتا بتتا گرنتته هتتای ناستتب بتتا تری رایزربیتترم ر یتتا فتتراهم‬
‫سا تش شرایط بترای استتقرار ه زیستتش ی ترریزایش در تاا‬
‫نیتتز ب شتتش از س تتادس ستتازی بیرلتترهی ش ز تتیش حستترب تتش‬
‫شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل ششم‬
‫بذر در زراعت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫تعریف بذر در زراعت‬
‫• هتتر قس ت تش از گیتتاس اعتتم از انتتدامهای رریشتتش یتتا انتتدام ت ریتتر‬
‫دنسش (دانه) ه برای شتت ر ترلیتد گیتاس ددیتد تررد استتفادس‬
‫قتتترار گیتتترد در زراعتتتت اصتتتطالحا ً بتتت ر )‪ (Seed‬نا یتتتدس‬
‫ششرد‪ .‬ا رر گیاهاش زراعش برسیله دانه ت ریتر تش یابنتد ا تا‬
‫بتترای ت ریتتر بر تتش گیاهتتاش از انتتدام هتتای رریشتتش اننتتد سیتاز‬
‫دس ر ساقه استفادس ش شرد‪ .‬بته طترر رتا در زراعتت ستیب‬
‫ز ینش زعفراش سیتاز تررا ش ر نیشت ر بته ترتیتب تدس بنته‬
‫(سرخ) سیاز ر قل ههای ساقه ایش گیاهاش شت ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫سالمت بذر‬
‫• ب ت ر ر تترب ب ت ری استتت تته ستتالم ( ا ت ) باشتتد‪ .‬گنانگتته‬
‫دنتتتیش سندرستتتسرم ر یتتتا سرستتتته بتتت ر طتتتش ع لیتتتات برداشتتتت‬
‫حصر سسیب دیدس باشند از درصد سبز شدش سش بته شتدت‬
‫استتته تتش شتترد ر گیاهگتته هتتای ت یفش ترلیتتد راهنتتد شتد‪.‬‬
‫عتتالرس بتتر ایتتش بت ر هتتایش تته گیاهگتته ای ت یف ترلیتتد تتش‬
‫نند در راح ب دی رشد نسبت بته ا تراف ر نا الی تات‬
‫حیطش حساس تر راهند برد ر ایش ا ر ردب عتدم ترفیتش‬
‫ر هدر رفتش هزینه ها ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫بلوغ بذر‬
‫• ب ت ر ر تترب ب ت ری استتت تته بتتالغ (رستتیدس) باشتتد‪ .‬ب ت رهای‬
‫نتتارس تته بلتترغ دنتتیش سنهتتا ا ت نیستتت درصتتد درانتته زنتتش‬
‫سایینش دارند‪ .‬ه گنیش اگر دنینش بالغ شتدس باشتد ا تا بت ر قبت‬
‫از بلتتتترغ فیزیرلرهیتتتتا‪ 1‬برداشتتتتت شتتتتدس باشتتتتد گیاهگتتتته ای‬
‫یف ترلید ش ند‪ .‬ی نش ب ر باید رحله ت ی رشتد دانته‬
‫را رری گیتتاس تتادری ستتسری نتتد تتتا رزش شتتا سش افتتزردس‬
‫گردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫اندازة بذر‬
‫رالً بیش اندازس ب ر با اندازس دنیش ر راد اندر ته ای ب ر‬
‫•‬
‫رابطتتتته ای ستتتتتقیم ردتتتترد دارد‪ .‬بتتتته ایتتتتش ترتیتتتتب بتتتت رهای‬
‫رگتتاتر از تتر قتتدرت ستتبز شتتدش تتتری نستتبت بتته‬
‫ب رهای درشت تتر دارنتد‪ .‬عتالرس بتر ایتش بت رهای بزرگتتر‬
‫تتتته گیاهگتتتته هتتتتای قتتتتریتری ترلیتتتتد تتتتش ننتتتتد در قابتتتت‬
‫نا الی تتات حیطتتش در طتتش درراش ستتبز شتتدش نیتتز قار تتت‬
‫بیشتری از رد نشاش ش دهنتد‪ .‬گنانگته بت ر تررد ن‪،‬تر از‬
‫‪ 2/1‬اندازس ترلش ه تاش رقتم ترگ تر باشتد بترای اشتت‬
‫ناسب نیست‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫عمر (سن) بذر‬
‫• دت ز انش ه یا ب ر قرس نا یه یا قدرت درانه زنتش ترد‬
‫را حف‪ ،‬ش ند اصطالحا ً طر ع ر بت ر نا یتدس تش شترد‪.‬‬
‫حدا رر ع تر بت ر گیاهتاش زراعتش حتتش در بهتتریش شترایط‬
‫نیهتتتتداری در حتتتتدرد ‪ 25‬ستتتتا استتتتت‪ .‬اصتتتترالً بتتتت رهای‬
‫حصتترالت رر نتتش ر سنهتتا تتته حتتاری تتراد ا ستتید شتتترندس‬
‫هستند سس از گند سا قرس نا یه رد را از دست تش دهنتد‪.‬‬
‫در حالی ه ب ر گندم در ر یرالف طتر ع تر طترالنش تتری‬
‫دارند‪ .‬با افزای سش ب ر قدرت درانه زنش ر سبز شدش ب ر‬
‫ر ه گنیش قدرت رشد گیاهگه سش استه ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫خلو ژنتیكی بذر‬
‫• گنانگتته ح رلتته ب ت ری تتررد استتتفادس بتترای اشتتت از ن‪،‬تتر‬
‫هنتی تتش نا تتالی ر لتترطش از گرنتته هتتای تلتتف یتتا ارقتتام‬
‫تلف یا گیاس زراعش باشد‪:‬‬
‫• ارالً فتتترم رشتتتد زرعتتته ی نرا تتتت ن راهتتتد بتتترد‪ .‬زیتتترا ارقتتتام‬
‫تلتتف ع تتس ال هتتای تفتتارتش بتته عرا ت رشتتد نشتتاش تتش‬
‫دهند‪.‬‬
‫• رانی تا ً حصتترلش تته از سش زرعتته ترلیتتد تتش شتترد ی دستتت ر‬
‫ی نرا ت ن راهتد بترد ر بته تتدریك لتری هنتی تش رقتم تررد‬
‫اشت از دست ش ررد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫خلو بذر فیزیكی‬
‫• لرط بردش ب ر سالم با ب ر های ش سته تاس ر لت گتردر‬
‫تتاا ت تتم حشتترات بت ر علفهتتای هتترز ر ستتنیریزس ردتتب‬
‫عدم لری فیزی ش ب ر شدس ر از ارز سش ش اهد‪.‬‬
‫• بنتتابرایش شایستتته استتت بتته تتا اشتتیش هتتای ت یتتز ننتتدس ب ت ر‬
‫(دستیاس برداری) ایتش نا الصتش هتا را دتدا ر بت ر را ت یتز ر‬
‫ساا ن رد‪ .‬بر حسب ررد اندتام تی ارهتایش رری بت ر (قبت از‬
‫اشت) رررت ش یابد‪ .‬رایك تریش ایتش اقتدا ات شتا ضاد‬
‫عفونی كرك گیری ر پیش جوانه زنی ب رها شباشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ضد عفونی بذر‬
‫• بتترای تی تتار ب ت رها علیتته حشتترات تتا زی از ستتم لینتتدیش بتته‬
‫یتتتزاش ‪ 30-50‬گتتترم ستتتم تتتالی بتتترای ‪ 100‬یلتتترگرم بتتت ر‬
‫الت ر از سم دیازینرش بته یتزاش ‪ 5/0‬در هتزار ستم تالی‬
‫برای حبربتات استتفادس تش شترد‪ .‬بترای تد عفترنش بت ر علیته‬
‫قارچ ها نیز تش تتراش از ست رم قتارچ ت استتاش (بته یتزاش‬
‫‪ 1-3‬در هتتتزار ستتتم تتتالی) بنر یتتت ر تیتتترام (‪ 1‬در هتتتزار)‬
‫استفادس ن رد‪ .‬ایش ست رم بته صتررت ستردر قابت حت در سب بتا‬
‫‪ 50‬درصتتد تتادس تتؤررس بتته بتتازار عر تته تتش شتترند بتته ایتتش‬
‫ترتیتتب اگتتر صتترف ‪ 2‬در هتتزار ستتم تتالی تتررد ن‪،‬تتر تتش‬
‫باشتتد بایستتتش ‪ 400‬گتترم ستتم تدتتارتش ‪ 50‬درصتتد را بتتا ‪100‬‬
‫یلرگرم ب ر س شته ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫كرك زدایی‬
‫• بر ش از ب رر گیاهتاش زراعتش اننتد سنبته دارای ترا هتای‬
‫‪،‬ریفش )‪ (Linter‬در اطراف رد ش باشند‪ .‬بترای ستهرلت‬
‫اشت ایش بت رها بتا اشتیش ر دت ب بهتتر رطربتت ر تستریع‬
‫درانتته زنتتش بهتتتر استتت ع ت تترا گیتتری اندتتام شتترد‪ .‬ب ت ر‬
‫تترا گیتتری شتتدس را اصتتطالحا ً بت ر دلینتتته تتش گرینتتد‪ .‬ترا‬
‫انی ش (ستای ر عبترر ستریع از رری‬
‫زدایش به در رر‬
‫شتتتتت له) ر شتتتتتی یایش ( تتتتتاربرد استتتتتید ستتتتترلفرریا ر استتتتتید‬
‫لریدریا) اندام ش دهند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫پیش جوانه زنی بذر قبل از كشت‬
‫• ستترعت درانتته زنتتش بتت ر بر تتش از گیاهتتاش یلتتش تتم استتت‪.‬‬
‫اقا ت طرالنش ب ر در اا به سال ت ب ر لط ه ش زند‪.‬‬
‫• بتترای تستتریع درانتته زنتتش اینیرنتته ب ت رها تتش تتتراش از طریتتش‬
‫یس ن ردش بت ر قبت از اشتت سنهتا را رادار بته ستی درانته‬
‫زنش رد‪ .‬رالً ب رری انند برنك رت لربیا گیندر قند‬
‫بتتاقال ر ب ت ر گیاهتتاش دتتالیزی (هندرانتته ربتتزس یتتار ر تتدر‬
‫ر…) را قب از اشت یس تش ننتد‪ .‬ه گنتیش رریانتدش تدس‬
‫های سیب ز ینش در سایه ر د ای ‪ 10‬تا ‪ 15‬درده سانتییراد‬
‫نیز اقدا ش در ه یش راستا حسرب ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫عوامل محیطی مؤثر بر جوانه زنی بذر‬
‫• ه انطرر ه سی از ایش گفتته شتد بت ر بتالغ ر ستالم س تادگش‬
‫درانتته زنتتش را دارد بتته شتترط سن تته عرا ت حیطتتش در حتتد‬
‫ناسب برای هر گرنه فراهم باشد‪.‬‬
‫• رطربتتتت ا ستتتیهش د تتتتا ر گتتتاهش نتتتترر همتتتتریش عرا تتتت‬
‫حیطتتش هستتتند تته درانتته زنتتش ب ت ر گیاهتتاش را تحتتت تتتأریر‬
‫قرار ش دهند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫خفتگی بذر‬
‫• هر گاس ب ر در شرایطش شت شرد ته ت تام عرا ت حیطتش تؤرر‬
‫بر درانه زنش در حد طلرب فراهم باشد ا تا بت ر ه گنتاش درانته‬
‫نزنتتد گفتتته تتش شتترد بت ر در حالتتت تتراب یتتا فتیتتش قتترار دارد‪.‬‬
‫گتتاهش ارقتتات علتتت فتیتتش ب ت ر نتتارس بتتردش ب ت ر نتتاقی بتتردش‬
‫دنتتیش ردتترد سرستتته ستت ت ر یتتا بتترهم تترردش تتترازش تر یبتتات‬
‫شتتتی یایش ر تتتراد تن‪،‬تتتیم ننتتتدس رشتتتد استتتت تتته در ایتتتش تتترارد از‬
‫خفتگی ذاتی یتا خاواب اولیاه نتام بتردس تش شترد‪ .‬ا تا اگتر بته علتت‬
‫قتترار گتترفتش بت ر در شتترایط نا ستتاعد بتته تتدت طتترالنش تتراب در‬
‫ب ر ایداد شرد سش را خفتگی القایی یا خواب ثانویه ش نا ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫قوه نامیه بذر‬
‫• ترانتتتایش بتتت ر بتتترای تتترر درانتتته از دنتتتیش بتتت ر ر تشتتت ی‬
‫گیاهگتته ستتالم ر قتتری (تحتتت شتترایط ستتاعد) اصتتطالحا ً قتترس‬
‫نا یتته نا یتتتدس تتتش شتترد‪ .‬بتتترای ت یتتتیش قتترس نا یتتته یتتتا درصتتتد‬
‫درانهزنش ب ر قب از اشت رر های تلفش ردرد دارد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص ششم ‪ :‬ب ر در زراعت‬
‫زراعت عمومی‬
‫عرا ت تتؤرر در قتترس نا یتته بتت ر را تتش تتتراش بتته شتترح زیتتر‬
‫الصه رد‪:‬‬
‫الف) صرصیات هنتی ش ب ر‬
‫ب) شرایط حیطش زرعه به هنیام تش ی ر رسیدش ب ر‬
‫)ع ربر‬
‫د) شرایط انبار ر نیهدری ب ر‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل هفتم‬
‫عملیات كاشت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدمه‬
‫• ع لیتتات اشتتت شتتا زیتتر تتاا تتردش ب ت ر یتتا انتتدام هتتای‬
‫رری ت ریر شرندس گیاس به ن‪،‬ترر درانته زدش ر رشتد تش‬
‫باشتتتد‪ .‬از ن‪،‬تتتر فنتتتش زیتتتر تتتاا تتتردش دانتتته ر بتتت ر حقیقتتتش‬
‫اصتتطالحا ً ب ت ر تتاری )‪ (Sowing‬ر شتتت گیاهگتته نهتتا‬
‫قل ه ریزرم سیاز دس ر نشا اشتش )‪ (Planting‬نا یدس‬
‫ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل بذر كاری‬
‫• با ترده به نتر گیتاس ر احتیادتات حیطتش رشتد سش از ن‪،‬تر‬
‫فص ب ر تاری گیاهتاش را تش تتراش بته گهتار گتررس تقستیم‬
‫بندی رد‪.‬‬
‫‪ -1‬گیاهان پائیزه‪ :‬انند‪:‬گاردار ر گندم ر در ساییزس‬
‫‪ -2‬گیاهان بهاره‪ :‬انند‪ :‬گندم در ر باقالی بهارس‬
‫‪ -3‬گیاهان دو فصله‪ :‬انند‪ :‬ن رد فرنیش یرنده‬
‫‪ -4‬گیاهان تابستانه‪ :‬انند‪ :‬رت ر سررگرم سنبه‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫تاریخ كاشت‬
‫• بهتریش تاری شت هر رقم ز انش است ه بتا شتت در سش ز تاش‬
‫ارالً عرا تتت حیطتتتش ناستتتب بتتترای درانتتته زنتتتش ستتتبز شتتتدش ر‬
‫استتتقرار گیتتاس فتتراهم استتت‪ .‬رانی تا ً احت تتا رقتتر شتترایط نا س تاعد‬
‫حیطش انند سر ا گر ا ر ش ش حداق باشد‪ .‬در نتیده در ایتش‬
‫حالت ع ل رد باالتری نستبت بته ستایر تتاری هتای اشتت حاصت‬
‫شگردد‪.‬‬
‫عوامل مؤثر بر انتخاب تاریخ كاشت‬
‫الف‪ -‬عرا اقلی ش (د تا بارنتدگش شتدت ر ز تاش رز بتاد طتر‬
‫ررز)‬
‫یتر اقلی تش (سفتات ا تراف علفهتای هترز سرنتدگاش‬
‫ب‪ -‬عرا‬
‫اقتصاد ترلید)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫روش های كاشت‬
‫• از سندتتتا تتته شتتترایط حیطتتتش ر فتتترم طلتتترب ز تتتیش بتتترای‬
‫حصرالت تلف شتابه نیستت بته ه تیش دلیت رر اشتت‬
‫حصرالت نیز با ی دییر تفارت دارد‪ .‬به طترر لتش ر ت یت‬
‫سب ر هتتترا تتتاا رر ر نتتتر تدهیتتتزات سبیتتتاری ر اشتتتیش‬
‫اشتت یتا گیتاس را ت یتیش تش‬
‫سالت ردرد در زرعته رر‬
‫نند‪.‬‬
‫به طرر لش رر های اشت عبارتند از‪:‬‬
‫• دست پاشی (كرتی)‪ ،‬خطی (ردیفی)‪ ،‬كپه ای و خزانه كاری‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫بذر كاری به طریق دست پاش‬
‫• در ایتتتش رر بتتت ر بتتته طتتترر نستتتبتا ً ی نرا تتتت در ستتتط تتتاا‬
‫سرا ندس شدس ر به ا اله یا هرس به زیر اا بردس تش شترد‪.‬‬
‫البتتته تتش استتت فراصت بت ر بهتتم تترردس ر بر تتش در ستتط ر‬
‫بر ش در ع ش اا قرار گیرند‪.‬‬
‫• رر دست سا برای گیاهانش ه احتیا به ردیش ر تنا تردش‬
‫دارنتتد طلتترب نیستتت ر سرهزینتته راهتتد بتترد‪ .‬در عتترف بتترای‬
‫شت الت دانه ریز گیاهاش علرفه ای ر شت درهم ش تتراش‬
‫از ایش رر بهرس دست‪.‬‬
‫• در ایتتش رر سبیتتاری بتته صتتررت رتتتش ( رقتتابش) اندتتام تتش‬
‫شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫بذر كاری ردیفی‬
‫• در ایتتتش رر بتتت رها بتتتا فاصتتتله ی نرا تتتت از ی تتتدییر رری‬
‫طرط ترازی اشتته تش شترند‪ .‬ن‪،‬تم ر ترتیبتش ته در بت ر‬
‫تتتاری بتتته ایتتتش رر ردتتترد دارد قتتتدار بتتت ر صتتترفش را‬
‫اه دادس ر با فراهم سا تش سبیاری به رر نشتتش ردتب‬
‫صرفه دریش در سب هم ش شرد‪ .‬عالرس بر ایش ا اش اندتام‬
‫ع لیات داشت انند ستله شت نش تاا دادش ستای برتته هتا ر‬
‫ردیش علفهای هرز به ا ادرات تانیزس نیتز فتراهم تش‬
‫شرد‪.‬‬
‫• ب ر اری ردیفش تش استت بته صتررت ستط یتا دتری ر‬
‫سشته ای (بر رری سشتته دا ت دتری رری سشتته عتریف)‬
‫اندام شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫بذر كاری كپه ای‬
‫• ایش شیرس ع دتا ً برای شت صیفش دتات گیاهتاش دتالیزی ر‬
‫ردینش ه برای رشد ناسب به ف تای نستبتا ً زیتادی احتیتا‬
‫دارند به ار ش ررد‪.‬‬
‫• در ایتتش رر ب ت رها در نتتار یتتا رری سشتتته هتتا بتته فراص ت‬
‫تتیش حفتترس هتتای تترگ ش ایدتتاد ر در هتتر تتدام ت تتدادی بت ر‬
‫ری ته ش شرد‪ .‬ایش ار ا لب به تا دستت (بیلگته) اندتام‬
‫ش شرد‪.‬‬
‫• سس از رری گیاهگه ها حت ا ً باید تنا شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫نشاء كاری )‪(Transplanting‬‬
‫• بر تتش از گیاهتتاش اننتتد گردتته فرنیتتش فلفتت ر تتاهر بتت رهای‬
‫بسیار ریزی دارنتد ر شتت ستتقیم بت ر سنهتا در زرعته دشترار‬
‫است‪ .‬در ایش رارد در قط ته ز ینتش رگتا رسترم بته زانته‬
‫ب ت ر تتاری اندتتام تتش شتترد‪ .‬ر گتترش ستتاحت رگتتا استتت بتته‬
‫راحتتتش تتش تتتراش ت تتام احتیادتتات گیاهگتته از لحتتا‪ ،‬س تتادس ستتازی‬
‫فیزی تتش ر شتتی یایش ز تتیش تتتأ یش نتترر ر حتترارت ر … را در‬
‫ن‪،‬ر گرفت‪ .‬سس از این ه گیاهگه ها قدری رشد ردند در ز تاش‬
‫ناسب ر بدرش سن ه بته ریشته گیاهگته هتا صتد ه رارد شترد سنهتا‬
‫را از تتاا بیتتررش سرردس ر در ز تتیش اصتتلش تته قتتبالً س تتادس شتتدس‬
‫است نشا ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫عوامل مؤثر بر تعیین تراكم مطلوب بوته‬
‫• اصتترالً تتترا م طلتترب اشتتت بتترای هتتر رقتتم یتتا راریتتته از‬
‫گیاهتتاش زراعتتش در هتتر نطقتته ترستتط حققتتیش ر از طریتتش‬
‫سز ای های زرعه ای ت ییش ش شرد‪ .‬درهر صررت تش‬
‫بایست حدرد ر یزاش ترا م تقریبش بترای هتر گیتاس را بتدانیم‬
‫تا نسبت به ت ییش دقیش سش اقدام نیم‪.‬‬
‫ؤرر بر ت ییش ترا م برته به سته دستته‬
‫• به طرر لش عرا‬
‫صرصیات گیاهش شرایط حیطش ر هدف ترلید تقسیم تش‬
‫شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫صرصیات گیاهش ررر بر ت ییش تراکم برتهها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬اندازه نهایی گیاه‬
‫‪ .2‬طول دوره رشد‬
‫‪ .3‬قدرت ترمیم فضا‬
‫‪ .4‬نیاز به نور‬
‫‪ .5‬رقابت علفهای هرز‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫شرایط حیطش ررر بر ت ییش تراکم برتهها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬خصوصیات خاك‬
‫‪ .2‬امكان تأمین رطوبت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫میزان بذر در هكتار‬
‫• گنان تتته تتتش دانیتتتد بتتترای تشتتت ی ت تتتداد برتتتته تتتررد نیتتتاز در‬
‫زرعتتتته رریتتتت بتتتت ر ر استتتتتقرار گیاهگتتتته تتتترررت دارد‪.‬‬
‫بنابرایش برای حصر ترا م طلرب برتته بایتد بته عترا لش ته‬
‫در سبز شدش ب ر راستقرار گیاهگه تأریر دارند ترده ن اییم‪.‬‬
‫یف تر نا الی تر ر دارای قترس‬
‫• به طرر لش هر گه ب ر‬
‫نا یتته تتتری باشتتد تتش بایستتت یتتزاش ب ت ر در راحتتد ستتط‬
‫بیشتر در ن‪،‬ر گرفته شرد‪.‬‬
‫• برای برسررد قدار دقیش ب ر برای شت یا ه تار سگتاهش از‬
‫(‪ )1‬رزش هزار دانه (‪ )2‬قترس نا یته بت ر (‪ )3‬درصتد لتری‬
‫فیزی ش ب ر الزا ش است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آرایش كاشت‬
‫تش استت‬
‫• رقتش ترا م طلرب ر یزاش بت ر شت ی شتد‬
‫سش را بتتا الیرهتتای تفتتارتش در زرعتته شتتت ن تترد‪ .‬البتتا ً‬
‫ب ت رها را رری ردیتتف هتتا یتتا طتترط تتش ارنتتد‪ .‬فاصتتله در‬
‫ردیتتف دتتارر تترالً گنتتدیش برابتتر فاصتتله در برتتته تترالش‬
‫در رری یتتا ردیتتف استتت‪ .‬هتتدف از فاصتتله گ ت اری ناستتب‬
‫یاش برته ها سش است ه تر یبش ناستب از عرا ت حیطتش‬
‫(سب هرا نرر ر اا) برای حصر حدا رر ع ل رد ش‬
‫بتتا یفیتتت طلتترب تتتأ یش شتترد‪ .‬بتتا در ن‪،‬تتر گتترفتش فاصتتله‬
‫ردیف هتا ر فاصتله بت رها رری ردیتف ت تداد برتته در راحتد‬
‫سط ش ی ش گردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫عمق كاشت‬
‫• اصرالً هنیام ب ر اری بایستش س ش شرد ته رری بت ر بتا قتداری‬
‫اا سرشیدس شرد تا بت ر در ت تاس تافش بتا رات تاا باشتد‪ .‬شتت‬
‫بستتیار ع یتتش یتتا بستتیار ستتطحش طلتترب نیستتت‪ .‬در شتتت یلتتش تتم‬
‫ع ش ب رها در رف گر ای ررشید ح الت سرندگاش حشرات‬
‫ر شت ش قتترار تتش گیرنتتد ر گنانگتته بت ر یلتتش ع یتتش اشتتته شترد‬
‫راده شرد‪.‬‬
‫ش است درانه زنش ب ر ر رر گیاهگه با ش‬
‫• در دستتته عرا ت تتا ش ر گیتتاهش بتتر ت یتتیش ع تتش اشتتت تتتأریر تش‬
‫گ ارند‪.‬‬
‫• عامل خاك‪( :‬بافت اا‪ -‬سرعت شا شدش اا – حرارت اا)‬
‫• عامل گیاهی‪( :‬عادت درانه زنش ر رری – اندازس ب ر)‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫تاد سته‬
‫• به طرر لش رسرم است ه ع ش شتت بت ر را‬
‫تا گهار برابر قطر سش در ن‪،‬ر ش گیرند‪.‬‬
‫• ددر زیرع ش شت ب ر برای بر ش از گیاهاش زراعش را‬
‫نشاش شدهد‪.‬‬
‫ع ش ب ر اری (سانتی تر)‬
‫گیاس زراعش‬
‫‪1-5/1‬‬
‫ب رر بسیار ریز انند یرنده ر شبدر‬
‫‪2- 4‬‬
‫تاش ندد گیندر قند ر سریا‬
‫‪3-5‬‬
‫گندم در سررگرم عدس ر لربیا‬
‫‪4-6‬‬
‫رت سفتابیرداش ر سنبه‬
‫‪10-12‬‬
‫دس سیب ز ینش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫وسایل كاشت‬
‫• شاررزاش برای شت ب رر گیاهاش زراعش بستته بته رر‬
‫اشتتت نتتر حصتتر صرصتتیات تتاا زرعتته ر اب تتاد‬
‫زرعتتته (ستتتط زیتتتر شتتتت) از رستتتای ر ادرات تلفتتتش‬
‫استفادس ش نند‪.‬‬
‫• به طرر لش اشیش های ب ر ار را ش تراش در ستنك گتررس‬
‫شا ردیف ار الت دانه ریز ردیف تار گیاهتاش علرفته‬
‫ای ردیتتف تتار گیاهتتاش ردینتتش تتدس تتار ستتیب ز ینتتش ر‬
‫اشیش نشا ار ررد طال ه قرار داد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ردیف كار غالت دانه ریز‬
‫زش بزرگش است ه در ف سش سرراخ‬
‫• ایش دستیاس شا‬
‫هایش برای رر ب ر ت بیته شتدس استت‪ .‬فاصتلة بتیش طترط‬
‫اشتتت بتته طتترر تتر ‪ 15‬تتتا ‪ 25‬ستتانتی تر استتت‪ .‬از ایتتش‬
‫دستیاس برای اشت الت دانه ریز انند گنتدم دتر ارزش‬
‫ستتررگرم (دهتتت علرفتته) ر ستتریا ر لربیتتا گشتتم بلبلتتش (دهتتت‬
‫رد سبز) در رری ز یش سط استفادس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ردیف كار گیاهان علوفه ای‬
‫• ایتتش دستتتیاس از ن‪،‬تتر ستتا ت اش تتزش ر قس ت تهای تن‪،‬تتیم‬
‫یزاش ب ر شباهت زیادی به ردیتف تار تالت دارد دتز‬
‫سن تته فاقتتد لرلتته ریتتز ر ساشتتنه بتتاز ننتتدس شتتیار تتش باشتتد‪.‬‬
‫تن‪،‬تتیم فاصتتله ردیتتف هتتای اشتتت در ایتتش دستتتیاس بتتا بستتتش‬
‫سرراخ های ریز بطترر تنتارب ( اننتد ردیتف ارهتای‬
‫الت دانه ریز) اندام ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫تصویر یک ماشین‬
‫ردیف کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫ردیف كار گیاهان وجینی‬
‫• ایش ردیف ارهتا بته صتررت دستتیاس ‪ 4‬ردیفته ‪ 6‬ردیفته یتا بزرگتتر‬
‫ستتا ته ششتترند ر هتتر راحتتد ارنتتدس دارای یتتا تتزش ب ت ر ستتتق‬
‫شباشد‪ .‬بته ایتش ترتیتب تفتارت اصتلش در ستا ت اش هتر راحتد ردیتف‬
‫ار گیاهاش ردینش با راحد ردیف ار الت دانته ریتز تنهتا در نحترس‬
‫دریافت ب ر از زش است‪.‬‬
‫ینتتش رری یتتا تتط‬
‫• در اشتتت گیاهتتاش ردینتتش ب ت رها بتتا فراص ت‬
‫اشته ش شرند‪ .‬ع ت انتقتا بت ر برستیله صتفحه ای گترداش (صتفحه‬
‫رز ) ه رری سش سرراخ هتایش ت بیته شتدس استت اندتام تش گیترد‪.‬‬
‫ایش دستیاس ها از ن‪،‬ر طرز ار به در صتررت تانی ش ر سنر اتیتا‬
‫سا ته ششرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫تصویر یک ماشین‬
‫ردیف کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫غده كار سیب زمینی‬
‫• ایتتش دستتتیاس نیتتز نتترعش ردیتتف تتار حستترب تتش شتترد‪.‬‬
‫صرصیات سا ت انش ردیف ارهای سیب ز ینتش بستیار‬
‫تنتتر استتت‪ .‬ا تتا بتته طتترر لتتش دارای یتتا تتزش تتدس بتتا‬
‫ستترراخهایش بتترای تترر تتدس استتت‪ .‬تتدس هتتا از تتزش‬
‫ار شدس ر برسیله یا گرخ یتا تست ه حدترس دار دریافتت‬
‫شدس ر به لرله سقرط ش رسند ر از سندتا رری تاا قترار‬
‫ش سرشاندش دس هتا بتا‬
‫شگیرند‪ .‬یا دفت دیسا تقاب‬
‫اا رری سنها سشتههای رگ ش ایداد ش ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫تصریر یک اشیش سیب ز ینش کار ردکار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫اشیش سیب ز ینش کار نی ه ردکار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ماشین نشاء كار‬
‫• ایش دستیاس از یا شیار باز ش سیستم انتقا برتته درگترخ فشتار‬
‫دهندس ر لرله برای سبساشش تش ی شتدس استت‪ .‬ایتش گرنته اشتیش هتا‬
‫برای شت نشاهای ترترش گرده فرنیش فلف باد داش ر بترنك‬
‫ررد استفادس قرار ش گیرند‪ .‬در فرم های سادس تتر نشتا ترستط‬
‫تتارگر از تتزش برداشتتت شتتدس ر یتتا بتته یتتا بتته قس ت ت ارنتتدس‬
‫هدایت تش شترد‪ .‬ا تا در فترم هتای سیشترفته تر یتر از نفتری ته‬
‫اشتتیش یتتا ترا تتترر را هتتدایت تتش نتتد نیتترری تتارگری ا تتافش‬
‫الزم نیست‪ .‬بر ش از نشتا ارهتا دهتز بته تزش سب هستتند ته‬
‫سس از فرر ردش نشا در اا از زش سب برای سبیتاری نشتا‬
‫یا قل ه اشته شدس استفادس ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫سا ت اش یک اشیش نشا کار ه راس با‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫زش سب‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هفتم ‪ :‬ع لیات کاشت‬
‫فصل هشتم‬
‫عملیات داشت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫• به لیه ع لیات ر راقبت هایش ه از ز اش درانه زنش بت ر‬
‫تتتا برداشتتت حصتتر در زرعتته اندتتام تتش شتترد ع لیتتات‬
‫داشت تش گرینتد‪ .‬در ایتش فصت اطالعتات لتش ر تررری‬
‫در ررد راقبت های زراعش به شرح زیر ارایه ش گردد‪:‬‬
‫• آبیاری‬
‫• تنك كردن‬
‫• كود دادن‬
‫• مبارزه با آفات‬
‫• واكاری‬
‫• كنترل بیماری های گیاهی‬
‫• وجین و سله شكنی‬
‫• كنترل علفهای هرز‬
‫• خاك دادن پای بوته‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری‬
‫• برای این ه گیتاس زراعتش بتا تتن رطتربتش ر تاه ع ل ترد‬
‫راده نیردد الزم است ب شش یا ت تا ش سب تررد نیتاز سش‬
‫را به اا ا افه نیم‪ .‬ایش ع ی نش تتأ یش رطربتت تررد‬
‫نیتتتتاز گیتتتتاس در طتتتتر دررس رریتتتت را اصتتتتطالحا ً سبیتتتتاری‬
‫)‪ (Irrigation‬شگریند‪.‬‬
‫• سب سبیتتاری از نتتاب ش اننتتد گاسهتتای ع یتتش ر نی تته ع یتتش‬
‫گش ه ررد انه یا قنات تأ یش ش گردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان آبیاری‬
‫• ارلتتیش نربتتت سبیتتاری بالفاصتتله ستتس از اشتتت اندتتام تتش شترد‪.‬‬
‫ایش سبیاری ه بتیش شتاررزاش بته ا تاب تررف استت بهتتر‬
‫استتت یتتا سبیتتاری ستتنییش باشتتد‪ .‬در صتتررتش تته قب ت از س تبز‬
‫شتتدش گیاهگتته هتتا تتاا ستتطحش شتتا شتتدس یتتا ستتله ببنتتدد تتش‬
‫بایست اقدام به سبیاری سبا ن ترد‪ .‬سبیتاری هتای ب تدی تناستب‬
‫با سب ر هرا نیتاز گیتاس ر ع تش ترست ه ریشته اندتام شست یرد‪.‬‬
‫بتته طتترر لتتش بستتیاری از گیاهتتاش زراعتتش را هنیتتا ش سبیتتاری‬
‫تتش ننتتد تته حتتدرد ‪ 50‬تتتا ‪ 75‬درصتتد از ت رطربتتت قاب ت‬
‫استفادس اا صرف شدس باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ررر بر ت ییش ز اش سبیاری عبارتند از‪:‬‬
‫• همتریش عرا‬
‫‪ -1‬چگونگی رشد و نمو گیاه‬
‫‪ -2‬بافت خاك‬
‫‪ -3‬شوری آب و خاك‬
‫‪ -4‬شرایط آب و هوایی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدار آب در هر نوبت آبیاری‬
‫• در هر نربت سبیاری ش بایست سنقدر سب به زرعته دادس شترد‬
‫تتتا تتاا زرعتته در ع تتش تتررد ن‪،‬تتر بتته حتتد ‪،‬رفیتتت زراعتتش‬
‫برسد‪ .‬قدار سبش ه بر سط اا ا افه ش شرد ترالً بتر‬
‫حسب حدم سب بر سط ( تر ب در ه تار) یتا ارتفتا سب‬
‫رری اا ( یلی تر یا سانتی تر) بیاش ش نند‪.‬‬
‫• بتته طتترر رتتا ‪ 5‬ستتانتی تر سب در هتتر نربتتت سبیتتاری تتاد‬
‫تلفتش از د لته‬
‫‪ 500‬تر ب سب در ه تار است‪ .‬عرا‬
‫ع ش ترس ه ریشه ع ش اا زراعتش بافتت ر شترری تاا‬
‫یفیت (شرری) سب ر راند اش سبیاری بر ت ییش یتزاش سبیتاری‬
‫تأریر دارند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫• در ارلتتیش سبیتتاری (خاااك آب) تته قبت یتتا ب تتد از اشتتت اندتام‬
‫تتش شتترد بتته دلی ت نفتتر س ت یری زیتتاد تتاا حدتتم زیتتادی سب‬
‫صرف تش شترد‪ .‬در در تتا سته سبیتاری ب تدی (پای آب) ته‬
‫عتتالرس بتتر تتتأ یش رطربتتت در الیتته ستتطحش تتاا اندتتام تتش‬
‫شرد سله ش نش ر تسهی سبز ردش حصر را نیتز تررد‬
‫تردتتته قتتترار تتتش دهتتتد‪ .‬در حصتتترالت دانتتته ای سبیتتتاری در‬
‫بر ش از راح رشد گیاس از د له در رحله گ دهتش (گال‬
‫آب) ر دانتتتته بنتتتتدی ر ستتتتر شتتتتدش دانتتتته (دان آب) از اه یتتتتت‬
‫بیشتری بر رردار است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫روش های آبیاری‬
‫• انت اب رر سبیاری به بافت اا سستش ر بلندی ز تیش یتت‬
‫ر یفیتتتت سب تتتررد استتتتفادس رر اشتتتت شتتترایط حیطتتتش ر‬
‫سر ایه گ اری ارلیه برای انتقا سب به زرعه بستیش دارد‪.‬‬
‫• رر های سبیاری رسرم برای گیاهاش زراعش ر با ات در سه‬
‫گررس اصلش به شرح زیر تقسیم بندی شدس اند‪:‬‬
‫‪ -1‬آبیاری سطحی‬
‫‪ -2‬آبیاری تحت فشار‬
‫‪ -3‬آبیاری زیر زمینی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری سطحی‬
‫• در ایش رر سب ستقی ا ً رری سط ز تیش دریتاش یافتته‬
‫ر به سای گیاس ر اطراف ریشهها ش رسد‪.‬‬
‫• سبیتتاری ستتطحش بتته ستته رر نشتتتش شتتیاری ر رقتتابش‬
‫اندام ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری غرقابی‬
‫• در ایتتش رر ت تتا ش ستتط ز تتیش زرعتته بتتا الیتته ای از سب‬
‫سرشتتتیدس تتتش شتتترد ر سب تتت ش دتتتاری شتتتدش بتتتر ستتتط تتتاا‬
‫بتدری نفر ش ند‪ .‬در رر سبیاری رقابش طرقتة گیتاس نیتز‬
‫یس تش شترد ر لت ا احت تا بی تاری سرستیدگش طرقته افتزای‬
‫شیابتتد‪ .‬عتتالرس بتتر ایتتش در تتاا هتتای ستتنییش (رستتش) در ارتتر‬
‫سبیاری رقابش ش تهریه نا ناسب تاا ر ستله بستتش ستی‬
‫ش سید‪ .‬ایش رر بسته بته دردته نترلتش ته بتر رررد سب بته‬
‫زرعه اع ا ش شرد به سه رر ستیالبش نتراری ر رتتش‬
‫قاب اندام است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری نشتی (جوی و پشته ای)‬
‫• در ایش رر ز یش را به صررت دری ر سشته درسرردس گیاس‬
‫را رری سشته ها ش ارند ر سب ه در دریگه هتا بته حر تت‬
‫در تش سیتد بته تتدریك بته ست ت ستاییش تاا ر سشتته هتا نشتتت ر‬
‫نفر ش ند‪ .‬در سبیاری نشتش سب سای برتته هتا را ن تش گیترد‬
‫بنابرایش برای سبیاری گیاهانش ه نسبت بته تیس شتدش طرقته‬
‫سله بندی ر تهریه اا حساس هستند ناسبت بیشتری دارد‪.‬‬
‫• برای انتقا سب از انا اصلش به دریگه های بیش سشته هتا یتا‬
‫از سیفرش استفادس ششرد‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫ن ای‬
‫سبیاری دری سشتهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری شیاری‬
‫• ایتتش رر در سبیتتاری تتزار گنتتدم ر دتتر تته بتتا ردیتتف تتار‬
‫طش شت شدس اند اربرد دارد‪ .‬تفارت سش با سبیاری دتری ر‬
‫سشته ای تنها در اندازت دریگهها ر ارتفا سشتته هاستت‪ .‬گتاهش‬
‫ش است گیاس به طرر ی نرا تت در ت تام ستط ز تیش شتت‬
‫شتتدس باشتتد ر شتتیار هتتا صتترفا ً بتترای تستتهی حر تتت سب احتتداث‬
‫شتتدس باشتتند‪ .‬بنتتابرایش شتتیرس سبیتتاری شتتیاری حتتد فاص ت سبیتتاری‬
‫نشتش ر رقابش استت‪ .‬ی نتش تش استت ارتفتا سب در دا ت‬
‫دریگتتهها (شتتیارها) بتته ناحیتته استتتقرار ب ت ر یتتا حتتتش بتته بتتاالی‬
‫شیار نیز برسد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری تحت فشار‬
‫• ش ستتالش هتتای سیتتاسش در ستتالیاش ا یتتر ر تترررت تتتأ یش سب‬
‫بتترای گیاهتتاش زراعتتش در نتتاطش شتتا ر نی تته شتتا دهتتاش‬
‫رری تترد بتته رر سبیتتاری تحتتت فشتتار را بیشتتتر تتردس اس تت‪.‬‬
‫هتتدف اصتتلش در ایتتش رر دلتترگیری از تلفتتات سب در طتتر‬
‫سیر انتقا از نبع تا زرعه صرفه دتریش در صترف سب‬
‫ر افتزای رانتد اش سبیتاری استت‪ .‬ایتش رر نیاز نتد تأسیستات‬
‫اصتتتش از قبیتتت حر تتتگه س تتتپ سب لرلتتتههای انتقتتتا ر سب‬
‫فشتتاش هتتا شباشتتد‪ .‬ر بتته در رر سبیتتاری بتتارانش ر قطتترسای‬
‫اندام ششرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری بارانی‬
‫• در ایتش رر بتته تتا تدهیزاتتتش تته تتر شتتد سب بتته صتتررت‬
‫باراش از باال رری حصر ساشیدس ش شرد‪.‬‬
‫• سیستم لرله شش سبیاری بتارانش بترای حصترالت ستر ارز‬
‫گند ساله یا برای ستاحت هتای رگتا از نتر رابتت ر دای تش‬
‫رد به سه دسته تقسیم بندی یشرد‪:‬‬
‫است‪ .‬ایش رر‬
‫• افقی متحرك‬
‫• دایرهای متحرك‬
‫• ثابت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫تصریر یک اشیش بارانش افقش تحرک‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫تصریر یک اشیش بارانش دایرسای تحرک‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫تصریر یک زرعه در حا سبیاری بارانش با افشانکهای رابت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری قطرهای‬
‫• در ایتتش رر سب از طریتتش رتتترر س تتپ بتته دا ت لرلتته هتتای‬
‫سرراخ دار ه در زیر یا رری ز یش نصتب شتدس انتد حر تت‬
‫تتردس ر در ناحیتته ریشتته گیاهتتاش برستتیله قطتترس گ تتاش هتتایش بته‬
‫صتتتررت قطتتترس قطتتترس ر ی نرا تتتت بتتته سهستتتتیش تتتش ریتتتزد‪.‬‬
‫راند اش سبیاری در ایش شیرس حدرد ‪ 95‬درصتد استت زیترا از‬
‫نفر سب به اع اش اا ر تب یر سطحش سش به شدت استه ش‬
‫ش تراش بته ا تاش نتتر از‬
‫شرد‪ .‬از دییر زایای ایش رر‬
‫راس درر سبیاری در ت ام ساعات شبانه ررز ر رد ار ردش‬
‫سیستم اشارس ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫ن ای‬
‫سا ت اش یک سیستم سبیاری قطرهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫ن ای‬
‫یک زرعه با سیستم سبیاری قطرسای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫آبیاری زیر زمینی‬
‫• در ایتتش رر شتتیارهایش بتته ع تتش ‪ 75‬تتتا ‪ 100‬ستتانتی تر در‬
‫دهت شیب ز یش حفر ش شرد ر لرله هتایش ستفالش یتا فلتزی‬
‫شبا در دا ت سش نصتب تش ننتد‪ .‬بتا هتدایت سب بته دررش‬
‫ایتتش لرلتته هتتای زیتتر ز ینتتش سب در زیتتر تتاا ستتطحش ر در‬
‫نطقتته نفتتر ریشتته تتتأ یش شگتتردد‪ .‬بتترای افتتزای رانتتد اش‬
‫سبیتتاری در ایتتش رر تتش بایستتت تتاا تحتتت االر تتش یتتر‬
‫قابتتت نفتتتر ر تتتاا ستتتط االر تتتش از نفتتتر ستتت یری تتتربش‬
‫بر رردار باشد‪ .‬ایش رر بیشتر در گل انته هتا استتفادس تش‬
‫شرد ر در زراعت گنداش ر ن ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫تنك كردن‬
‫• در بستتتتیاری از تتتترارد تتتتترا م گیاهگتتتته هتتتتای ستتتتبز شتتتتدس‬
‫در زرعتته بستتیار زیتتاد استتت‪ .‬تتترا م بتتی از حتتد طلتترب‬
‫نیست زیترا بترای ت یت دررس رشتد ر ترلیتد ع ل تردی قابت‬
‫قبر بته ف تا نترر هترا ر تراد ت ایش تافش احتیتا دارد‪.‬‬
‫در شتتت تتترا م بتتیش برتتته هتتای ه دتترار بتترای دستتتیابش بتته‬
‫نتتابع رشتتد رقابتتت ستتی تتش سیتتد ر گیاهگتته هتتا تت یف ر‬
‫رگا راهند اند ر ع ل رد طلربش بدست ن ش سیتد‪ .‬ع ت‬
‫حتتتتت ف برتتتتتتههای ا تتتتتافش ستتتتتس از ستتتتتبز شتتتتتدش را تنتتتتتا‬
‫ردش )‪ (Thinning‬شگریند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان تنك كردن‬
‫• برای شرر تنتا تردش بایتد از برطترف شتدش طتر از بتیش‬
‫رفتتتش برتتته هتتا اط ینتتاش حاص ت تترد‪ .‬تترالً تنتتا تتردش در‬
‫رحله در تا گهار برگش گیتاس اندتام تش شترد‪ .‬در در لسته ایهتا‬
‫قطتتع قست ت هتترایش از زیتتر گتترس لستته یتتا از ستتط تتاا فایتتت‬
‫ش ند‪ .‬در حالی ه برای تنتا تردش تتا لسته ایهتا اننتد رت ر‬
‫ستتررگرم تتش بایستتت برتتته ا تتافش را از تتاا بیتتررش شتتید‬
‫زیرا اگر فقط برگ های گیاهگه قطع شرند برته دربارس رشتد‬
‫ش ند‪ .‬بهتر است تنا ن ردش در در رحله اندام شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ابزار تنك كردن‬
‫• تنتتا ن تتردش برتتته هتتای ا تتافش ترستتط تتارگر یتتا بتته رستتیله‬
‫اشیش صری اندام ش شرد‪ .‬ارگراش برای تنا ن ردش‬
‫زرعه با ترده به نر گیاهگته از دستت گتاقر بیلگته ر یتا‬
‫داس رتاس استفادس ش نند‪.‬‬
‫• اشتتیش سالتتتش تته بتترای تنتتا تتردش تتررد استتتفادس قتترار تتش‬
‫گیرند در نرعند‪ :‬تصادفش ر هرش ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫تصریر یک اشیش تنک کش در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫واكاری‬
‫• ه تتاش طتترر تته تتترا م بتتی از حتتد طلتترب نیستتت ر بتتا تشتتدید‬
‫رقابت ردب تاه ع ل ترد در راحتد ستط تش گتردد تترا م‬
‫تر از حد طلرب نیز سسندیدس نیست زیرا باعتث تش شترد از‬
‫سب نتترر ر تتاا بتته طتترر ا تت استتتفادس نشتترد‪ .‬در ایتتش گرنتته‬
‫رارد باید هر گه سریعتر نسبت به را اری ی نش دربارس اشتش‬
‫در قستتت تهایش از ز تتتیش تتته تتتالش انتتتدس اقتتتدام ن تتترد‪ .‬بتتترای‬
‫را اری در گیاهتانش ته اصتیت دابدتایش دارنتد از برتته هتای‬
‫ا تتافش نتتدس شتتدس تتش تتتراش استتتفادس ر سنهتتا را در داهتتای تتالش‬
‫شتتت تترد‪ .‬ا تتا در تتررد گیاهتتانش تته دابدتتایش سنهتتا ا اشس ت یر‬
‫نیست ر به ریشه سنها صتد ه رارد تش شترد بایتد بالفاصتله بت ر‬
‫اری ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫وجین و سله شكنی‬
‫• گتتتاهش ارقتتتات بتتت ر علفهتتتای هتتترز از ستتتا قبتتت در زرعتتته‬
‫ری ته شدس ر یا به صررت نا الصش ه تراس بت ر گیتاس زراعتش‬
‫شتتتت تتتش شتتترند‪ .‬رریتتت علفهتتتای هتتترز در زرعتتته ردتتتب‬
‫اه ع ل رد ر گاهش افت یفش حصتر تش گتردد‪ .‬از ایتش‬
‫رر بتترای ایدتتاد شتترایط ناستتب بتترای رشتتد ر ن تتر گیتتاس اصتتلش‬
‫باید سنها را از بیش برد‪ .‬از بتیش بتردش علفهتای هترز بتا استتفادس‬
‫انی ش را ردیش )‪ (Hoeing‬شگریند‪ .‬سله الیته‬
‫از رسای‬
‫س ت ر ترا ش است ه در سط اا های نی ه سنییش تتا‬
‫سنییش ر تحت فشار سب تش ی ش شرد‪ .‬سله انع رشد ریشته‬
‫هتتتا ر تتترر درانتتته هتتتا تتتش شتتترد ر از ستتتبز شتتتدش بتتت رها‬
‫دلتتترگیری تتتش نتتتد‪ .‬از ایتتتشرر ستتتله شتتت نش ی تتتش از اقتتتدا ات‬
‫اساسش در ع لیات داشت است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫خاك دادن پای بوته‬
‫• ی ش از ع لیات زراعش در زراعت هتای ردیفتش تاا دادش ستای‬
‫برته است‪ .‬ایش ار ی نش هدایت اا ردرد بتیش طترط اشتت‬
‫به در طرف ر ری تش سش در سای برتته هتا بته گنتد ن‪،‬ترر اندتام‬
‫ش شرد‪:‬‬
‫ افتتزای قار تتت گیتتاس نستتبت بتته ررس (در گیاهتتاش سابلنتتد اننتتد‬‫رت سررگرم ر سفتابیرداش)‬
‫ افزای ترلید سنده های ددید در الت (سررگرم ر نیش ر)‬‫ حفا‪،‬تت ر تحریتتا رشتتد بیشتتتر ریتتزرم هتتا استتترلش هتتا یتتا تتدس هتا‬‫(سیب ز ینش ر … )‬
‫ بهبتتترد رنتتتگ ستتتفید در انتتتدام هتتتای تتتررا ش گیتتتاس (ستتتاقه هتتتای‬‫ارگربه ر رفس)‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫كنترل آفات‬
‫• به لیه دانررانش ه دارای قط ات دهانش گزندس ندس ر یا‬
‫درنتتدس هستتتند ر بتته قس ت تهای تلتتف گیاهتتاش ر حصتترالت‬
‫شاررزی در زرعه ر انبار ح له تش ننتد سفتت )‪(Pest‬‬
‫گفتتتته تتتش شتتترد‪ .‬از اینتتترر نیهتتتداری ر حاف‪،‬تتتت گیاهتتتاش ر‬
‫حصرالت شاررزی از رحله اشتت تتا برداشتت ی تش از‬
‫ه تریش ع لیات داشت به حساب ش سید‪.‬‬
‫• سفات نباتش به گررس هتای تلفتش از حشترات )‪(Insects‬‬
‫نتتهها نتترم تنتتاش درنتتدگاش ر سرنتتدگاش ر سستتتانداراش ت لتتش‬
‫دارند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫مهمترین اقدامات پیشگیری از آفات عبارتند از‪:‬‬
‫• از بیش بردش ح ز ستاش گ رانش ر ت مگ اری حشرات اننتد‬
‫بقایای گیاهش ر علفهای هرز‪.‬‬
‫• تن‪،‬یم ز اش اشت ر یا برداشت حصر به نحری ته رحلتة‬
‫حساس رشد گیاس با رحله سارت زای سفت همز اش نباشد‪.‬‬
‫• نتر سفت قب از سن ه به رحله سسیب رسانش برسد‪ .‬به طترر‬
‫را اگر حشترس ای در رحلته الرری ستارت تش زنتد بایتد‬
‫سش را در رحلتته ای تته بتته صتتررت حشتترس بتتالغ استتت نتتتر‬
‫ن رد ر بال س حشترس ای را ته در رحلته بتالغ ستارت تش‬
‫زند باید در رحله الرری نتر ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫• روش های مبارزه با آفات عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬مبارزه زراعی‬
‫‪ -2‬كنترل مكانیكی‬
‫‪ -3‬كنترل فیزیكی‬
‫‪ -4‬كنترل بیولوژیكی‬
‫‪ -5‬كنترل شیمیایی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫از ن‪،‬ر نحرت ارر عبارتند از‪:‬‬
‫انرا س رم سفت‬
‫الف‪ -‬سموم گوارشی‪ :‬ایش س رم ه ع دتا ً برای بارزس بتا سفتات‬
‫درندس به ار شررند ترسط سفت رردس ش شرند‪.‬‬
‫ب ‪ -‬سموم تماسی‪ :‬ایش س رم از طریش سرستت ر دتاری تنفستش‬
‫رش حشرس ش شرند‪.‬‬
‫رارد دستیاس گرد‬
‫ج – سااموم سیسااتمیك‪ :‬ایتتش ست رم بتترای بتتارزس بتتا سفتتاتش تته از‬
‫بافتتت هتتای دا لتتش گیتتاس ر شتتیرس نبتتاتش تی یتته تتش ننتتد تتررد‬
‫استفادس قرار ش گیرند‪.‬‬
‫د‪ -‬سااموم تنفساای (تاادخینی)‪ :‬ایتتش ست رم بتترای تتد عفتترنش تاا‬
‫سطحش ر ف ای سدرد انبار ر گل انه استفادس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫از ن‪،‬ر تر یب شی یایش عبارتند از‪:‬‬
‫انرا س رم سفت‬
‫الف‪ -‬آفت كش های گیاهی‬
‫ب‪ -‬آفت كش های روغنی‬
‫ج‪ -‬آفت كش های معدنی‬
‫د‪ -‬حشره كش های آلی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫بیماری های گیاهی‬
‫• گرنه های اصش از ی رر ارگانیسم هتا از گتررس قارگهتا‬
‫بتتا تری هتتا ریتتررس هتتا ر ن اتتتد هتتا تته بتته سنهتتا ستتاترهش یتتا‬
‫تلتتف رشتتد گیتتاس‬
‫عا ت بی تتاری زا تتش گتترییم در راح ت‬
‫زراعش از طریش تیییر سنتاتر ش ررفرلترهی ر تابرلیستم‬
‫گیاس یزباش باعث اه حصر افت یفتش ر حتتش ترگ‬
‫گیاس ش شرند ‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫• بی اری های گیاهش با ایداد یا یا گند ررد از حاالت زیر به‬
‫گیاس یزباش سارت ش زنند‪:‬‬
‫‪ -1‬از بتتتیش بتتتردش بافتتتت بتتترگ تتته ردتتتب ا تتتتال در سیستتتتم‬
‫فترسنتزی ر ترلید گیاس شگردد‪.‬‬
‫‪ -2‬از بتتیش بتتردش بافتتت سرنتتدی تته در نتیدتته انتقتتا سب ر تتراد‬
‫ایش در گیاس ت ششرد‪.‬‬
‫‪ -3‬سلتتردگش سیستتتم ریشتته ای گیتتاس تته بتته ردتتب سش د ت ب سب ر‬
‫عناصر ایش از اا با ش ددی راده ش گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬از بتتیش بتتردش انتتدام زایشتتش تته در نتیدتته ترلیتتد ب ت ر در گیتتاس‬
‫ت شدس ر یا از طریش ترلید ب رهای سلردس به عا ت بی تاری‬
‫زا ا اش انتشار سلردگش به سایر زار فراهم شگردد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫بی اریهای گیاهش بر اساسش نر عا‬
‫‪ -1‬بیماری های قارچی‬
‫‪ -2‬بیماری های باكتریایی‬
‫‪ -3‬بیماری های ویروسی‬
‫‪ -4‬بیماری های نماتدی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫بی اری زا عبارتند از‪:‬‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫• جهاااات پیشااااگیری از بیماااااری هااااای گیاااااهی اقاااادامات زیاااار‬
‫ضروری است‪:‬‬
‫الف‪ -‬اقدامات بهداشتی‬
‫ب‪ -‬اقدامات قانونی‬
‫ج‪ -‬روش های زراعی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫كنترل بیماری های گیاهی‬
‫ش بایست‬
‫• در صررت بررز ر گستر بی اری در زار‬
‫نسبت بته نتتر بی تاری ر بتارزس بتا عرا ت بی تاری زا بته‬
‫ی ش از رر های زیر اقدام رد‪.‬‬
‫• ‪ -1‬كنترل فیزیكی بیماری های گیاهی‬
‫• ‪ -2‬روش های بیولوژیكی‬
‫• ‪ -3‬كنترل شیمیایی بیماری های گیاهی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫سم پاشها‬
‫• ستتم ستتا ی تتش از ابزارهتتای هتتم در شتتارررزی استتت تته‬
‫بتترای تتاربرد س ت رم سفتتت ت علف ت ر تر یبتتات نت تر‬
‫نندت بی اری گیتاهش تررد استتفادس قترار تش گیترد‪ .‬هتر ستم‬
‫سا گه سادس ر گته سیشترفته از گهتار قست ت اصتلش شتا ‪:‬‬
‫تتزش س تتپ لرلتته هتتای انتقتتا ر نتتاز تش ت ی شتتدس استتت‪.‬‬
‫برحسب رس ت نطقه ررد ع ر شرایط ردرد شتتراش‬
‫از انرا سم سا های سشتتش (ستادس یتا رتترری) گر تدار‬
‫ترا ترری ر هراسی ای سم سا استفادس ن رد ‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫علفهای هرز‬
‫• علفهای هرز )‪ (Weeds‬انند هر گیاس دییر ب شش از سرشت‬
‫تاا‬
‫گیاهش هر نطقه حسرب شدس ر با دلرگیری از فرسای‬
‫افزردش به راد سلش اا ر تأ یش نابع ایش بر ش دانرراش ر‬
‫ی رر ارگانیسم ها در ربات ر سایداری ا رسیستم ها نقت دارنتد‪.‬‬
‫ا ا از سندا ه زیاش ر سارت سنهتا بتر شتاررزی بتی از سترد‬
‫سنها ش باشتد باعتث شتدس تتا البتا ً بته دیتد نفتش بته سنهتا نیریستته‬
‫شرد تتا دتایش ته ایتش نیتر نفتش حتتش در استم گت اری (علتف‬
‫هرز) سنها نیز ن س شدس است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ا رر گیاهانش ه به عنراش علتف هترز طبقته بنتدی شتدس انتد از ن‪،‬تر‬
‫رشد ر ن ر بسیاری از صرصیات زیر را دارا ش باشند‪:‬‬
‫ ترلید ب ر فراراش (ستانسی ترلید د یت های بزرگ)‬‫ ا اش رری ر رشد ر ن ر در شرایط نا ساعد اا ر سب ر هرا‬‫ تربیت سریع د یت در نطقه تحت اشیا‬‫ حف‪ ،‬قرس نا یه ب رهای دفش شدس در اا برای دتش طرالنش‬‫ سازگاری ر سرا ن در سط رسیع‬‫ بر تتررداری از انتتدام هتتای رریشتتش ت ریتتر شتترندس اننتتد ریتتزرم‬‫استرلرش دس سیاز بنه ر …‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع علف هرز از نظر مورفولوژی‬
‫• به طرر لش علفهای هرز به در گررس پهن برگ هاا (در لسته‬
‫ای) ر باریك برگ ها (تا لسه ای) تقستیم تش شترند‪ .‬علفهتای‬
‫هتتترز سهتتتش بتتترگ بتتته انرادسهتتتای گیتتتاهش تلفتتتش از د لتتته‬
‫بقتتترالت گلیساییتتتاش‬
‫بادندانیتتتاش‬
‫تتتانرادت ر بتتتاش‬
‫استتفنادیاش سنیتتر یتتاش ر سیگ یتتاش ت لتتش دارنتتد‪ .‬ا تتا ا ر تر‬
‫علفهتتای هتترز باریتتا بتترگ از در تتانرادت گنتتد یاش ر شتتبه‬
‫گند یاش یا دیش ها نشا گرفته اند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع علف هرز از نظر نوع زندگی‬
‫• در ایتتش تقستتیم بنتتدی ترانتتایش علتتف هتترز در اندتتام فترستتنتز ر‬
‫ات تتای سش بتته یزبتتاش بتته عنتتراش تتالا طبقتته بنتتدی در ن‪،‬تتر‬
‫گرفته شتدس استت‪ .‬از ایتش دیتدگاس علفته هتای هترز در ‪ 3‬گتررس‬
‫دای ش گیرند‪:‬‬
‫‪ .1‬علفهای هرز كامل‪:‬‬
‫‪ .2‬علفهای هرز انگل‪ :‬انند سس ر گ دالیز‬
‫‪ .3‬علفهای هرز نیمه انگل‪ :‬انند داررا از انرادت ار یدس ها‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫انواع علف هرز از نظر چرخه زندگی‬
‫که عبارتند از‪:‬‬
‫• عفهای هرز یكساله‪ ،‬دو ساله و چند ساله‬
‫• به طرر عفهای هرز ی ستاله در ستاله ر گنتد ستاله ستادس‬
‫ترسط ب ر ت ریر ش شرند‪ .‬ا ا گند ستاله هتای زنتدس عتالرس‬
‫بر ب ر از طریش ریتزرم استترلش تدس سیتازی بنته ر ریشته‬
‫های درانه زا نیز ت ریر ش یابند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫روش های كنترل علفهای هرز‬
‫• هدف از نتر علفهای هرز اه ترا م ر رشد سنها تا حد‬
‫سستتتانه بیرلتترهی ش استتت ی نتتش تتتا دتتایش تته ردتتب تتاه‬
‫اقتصادی در ع ل رد گیاس زراعش ن ش شرد‪.‬‬
‫• رر های تدار در نتر علفهای هرز عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬روش مكانیكی‬
‫‪ .2‬روش زراعی‬
‫‪ .3‬روش بیولوژیكی‬
‫‪ .4‬روش شیمیایی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫انواع علفكش ها‬
‫• از دنبتته هتتای تلفتتش تتش تتتراش علف ت‬
‫گررس بندی رد‪.‬‬
‫الف ‪ -‬از نظر طیف تأثیر‬
‫ب‪ -‬از نظر نحوة ورود به بافت گیاهی‬
‫ج‪ -‬از نظر زمان مصرف‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫هتتای شتتی یایش را‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫الف ‪ -‬از نظر طیف تأثیر‬
‫• علفكش های عمومی‪ :‬هر نر گیاس ر رستنش اعتم از باریتا‬
‫برگ سهش برگ علف هرز یتا گیتاس زراعتش را از بتیش تش‬
‫برد‪ .‬انند گرا ا سرش ر راندسپ‪.‬‬
‫• علفكش های انتخابی‪ :‬ایش دستته از علف ت هتا را تش تتراش‬
‫با ل‪،‬ت ترصیه شدس در حصر قارم علیه علفهای هرز‬
‫حساس به ار بترد‪ .‬بته طترر رتا ترفترردی یتا سهتش بترگ‬
‫انت ابش در زار الت (گندم ر در) است ‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ب‪ -‬از نظر نحوة ورود به بافت گیاهی‬
‫• تماسی‪ :‬علف های ت اسش فقط قس تهایش از علف هترز را‬
‫ه به سم س شته شدس است شا تش ننتد اننتد گرا ا سترش‬
‫ر دینرسب‪.‬‬
‫• نفاوذی یااا سیسااتمیك‪ :‬ایتش علف ت هتتا از طریتش سرنتتد هتتا در‬
‫گیتتاس انتقتتا یافتتته ر بتتا رستتیدش بتته بافتتت هتتای حستتاس ب ته سش‬
‫سسیب ش رسانند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫زراعت عمومی‬
‫ج‪ -‬از نظر زمان مصرف‬
‫‪ -1‬علفكش های دوران آیش‬
‫‪ -2‬علفكش های قبل از كاشت )‪(Preplant‬‬
‫‪ -3‬علفكش های پیش رویشی )‪(Pre-emergence‬‬
‫‪ -4‬علفكش های پس رویشی )‪(Post-emergence‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص هشتم ‪ :‬ع لیات داشت‬
‫نحوه كاربرد علفكش ها‬
‫ها به فرم های گرد ر گرانر ا رلسیرش ر سردر قابت ت لیتش‬
‫• علف‬
‫در سب به بازار عر ه ش شرند‪ .‬البته یر از ادس رررس درصدی‬
‫از رزش ح رلة سم را راد یس نندس گستبانندس تراد ت یتز ننتدس‬
‫ستتطرح تتراد حفا‪،‬تتت ننتتدس از ا ستتید شتتدش ر احیتتا شتتدش علف ت‬
‫تش ی ش دهند ه برای افزای ارر ب شش علف ها به سنها افزردس‬
‫ش شرند‪.‬‬
‫• بسته به سن ه فرم فیزی ش حاصت از ا تتالط تایع یتا دا تد باشتد تش‬
‫را به صررت گرد ساشش یا با استتفادس از ستم ستا هتای‬
‫تراش علف‬
‫تلف ررد استفادس قرار داد ‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل نهم‬
‫عملیات برداشت محصول‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان برداشت‬
‫• برداشتتت حصتتر در ز تتاش ناستتب اه یتتت بستتیار زیتتادی‬
‫دارد گنانگه زردتتر از رعتد اندتام شترد حتدا رر ع ل ترد‬
‫حاص ن ش گتردد ر در صتررت تتأ یر در برداشتت نیتز بته‬
‫تلفتتش از قبی ت ریتتز دانتته یتتا شتتبش شتتدش علرفتته‬
‫دالی ت‬
‫یزاش ع ل رد ر یفیت سش نیتز افتت تش نتد‪ .‬بته طترر لتش‬
‫ز تتاش برداشتتت در هتتر حصتتر تترق ش فتترا تتش رستتد تته‬
‫تتتش ر یفتتتش بدستتتت س تتتدس باشتتتد‪ .‬در ت یتتتیش‬
‫حتتتدا رر ارز‬
‫ز اش طلرب برای برداشت هتر گیتاس زراعتش بایتد بته هتدف‬
‫زراعت ترده داشت‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان برداشت غالت‬
‫• رسیدگش فیزیرلرهیا در الت دانه ریز (گندم در یترالف‬
‫ر گاردار) زرد شدش ساییش سنبله ر تیییر رنگ ستاقه ر زرد‬
‫شتتدش برگهاستتت‪ .‬رطربتتت دانتته در ایتتش رحلتته ‪ %40‬ر در‬
‫رحلتته یتتری س ت ت تتش باشتتد‪ .‬در ستتایر تتالت ( رت ر‬
‫ستتررگرم) قهتترس ای شتتدش حت اتصتتا دانتته بتتا حتترر ستتنبله‬
‫نشانه رسیدش فیزیرلرهی ش است‪.‬‬
‫• بتته طتترر لتتش ز تتانش تته رطربتتت دانتته بتته ‪ 14-15‬درصتتد‬
‫برسد برای برداشت ناسب است‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫زمان برداشت گیاهان علوفه ای‬
‫• گیاهتتانش اننتتد شتتبدر ر یرندتته را تته بافتتت ستتبزینه ای سنهتتا‬
‫هدف زراعت است از ارای تا ارا ر دررس گلدهش برداشت‬
‫ش نند‪ .‬در ایش گیاهاش ه گند گتیش حصتر شدهنتد بایتد‬
‫علرفه را از ارتفتا حتدرد ‪ 10‬ستانتی تری تاا بتر زد تتا‬
‫قتتداری تتراد اندر تتته ای بتترای تتتأ یش رشتتد دتتدد گیتتاس ر‬
‫برداشت علرفه در گیش های ب دی بر دای ب اند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• زمان برداشت حبوبات‬
‫• به طرر لش ز انش ته بیشتتر تالف هتا (بتی از ‪ )%60‬بته‬
‫حتتد رستتیدش نزدیتتا شتتدس باشتتند سبیتتاری قطتتع تتش گتتردد تتتا از‬
‫تش ی گلهای ددیتد دلترگیری شترد‪ .‬بته ایتش ترتیتب ز تانش ته‬
‫قس ت اع‪،‬م الفها زرد شدس باشند ا ا سرار ریتز دانته در‬
‫ساییش تریش الفها سش ار نشدس باشد ع برداشتت اندتام تش‬
‫گیرد ‪.‬‬
‫• در حالتش ه برای برداشتت از بتایش استتفادس شترد تش تتراش‬
‫ع تتت برداشتتتت را تتتتا زرد شتتتدش ت تتتا ش تتتالف هتتتا ر تتتاه‬
‫رطربت دانه به ‪ %20‬به ت ریش اندا ت‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• زمان برداشت در گیاهان غده ای‬
‫• دس های سیب ز ینتش تتا هنیتا ش ته ‪ %50‬بترگ هتا زرد شتدس‬
‫باشند ه گناش به رشد رد ادا ه ش دهنتد‪ .‬ترالً قطتع سبیتاری‬
‫در ارا ر دررس رشد سیب ز ینش ردب تحریا ر ترس ه گترب‬
‫سنبهای شدش سرست سیب ز ینش ششرد‪.‬‬
‫• ی ش دییر از اقدا ات زراعش در برداشت حصر سیب ز ینش‬
‫شت اندش برگهتتا ر انتتدام هتترایش قبت از برداشتتت استتت‪ .‬بتتا اندتام‬
‫ایتتش تتار تته تترالً بتتا استتتفادس از تر یبتتات شتتی یایش علف تت‬
‫رستترم بتته )‪ (Defoliant‬یتتا بتترگ ریتتز اننتتد گرا ا ستترش یتتا‬
‫ستتارا رات صتتررت تتش گیتترد ع ت در سرردش تتدس هتتا از زیتتر‬
‫اا با سهرلت بیشتری اندام ش گیرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫• در برداشت گیندر قند تردته بته بتاال بتردش درصتد قنتد تدس‬
‫ها اه یت زیادی دارد‪ ..‬بهتریش ناطش برای زراعت گیندر‬
‫قند نراحش است ه در ارا ر فص رشد هترای نستبتا ً ن تش‬
‫داشته باشند تتا ت ش نتد شتدش رشتد رریشتش گینتدر قنتد از‬
‫اتالف قند به دلی گر ای زیاد شبانه دلرگیری شرد‪ .‬رالً‬
‫گیندر قند را ز انش برداشت ش نند ته بترگ هتای نتاری‬
‫سش قهتترس ای ر بتترگ هتتای رستتطش زرد رنتتگ شتتدس باشتتد‪ .‬در‬
‫برداشت گیندر قند از سندا ه حصر اقتصادی دس هتای‬
‫گیاس است شتراش قب از برداشتت تدس هتا بترگ هتای گیتاس‬
‫را برداشت ن ردس یا به صرف گرای دام رسانید‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫روش ها و وسایل برداشت‬
‫• ه تتانطرر تته ز تتاش برداشتتت در حصتترالت تلتتف تفتتارت‬
‫استتتتت رر ر ادرات صتتتتری برداشتتتتت نیتتتتز بتتتترای هتتتتر‬
‫حصتتر تفتتارت تتش باشتتد‪ .‬بتته طتترر لتتش در تتزار رگتتا‬
‫ع برداشت به صررت دستش ر به ا ابزار سادس ای انند‬
‫داس (بترای تالت ر علرفتته) ر بیت هتا (بتترای ستیب ز ینتتش ر‬
‫گیندر قند) اندام ش شترد ر حصترالت دتالیزی ر بتا ش نیتز‬
‫دست گیش ش شرند‪ .‬ا ا در تزار رستیع بته ن‪،‬ترر ستهرلت‬
‫اندتتتتتام تتتتتار ر تستتتتتریع در ا تتتتتر برداشتتتتتت از اشتتتتتیش سالت‬
‫صرصش استفادس ش شرد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫برداشت غالت دانه ریز‬
‫• در زار الت دانه ریتز اننتد گنتدم بترنك دتر یترالف‬
‫ارزش ر گتتتتاردار برداشتتتتت ستتتتنتش شتتتتا ‪ 3‬رحلتتتته درر‬
‫تتر ش تتربش ر بتتاد دادش (دتتدا تتردش دانتته از تتاس ر ل ت )‬
‫شباشد‪.‬‬
‫• ا ت تریش اشتتیش برداشتتت تتالت دستتتیاهش استتت تته ع ت‬
‫تر ش تربش ر ت یتز تردش را بته صتررت‬
‫گیدش حصر‬
‫بایش نا یدس شدس است‪.‬‬
‫ترسم اندام ش دهد ر به ه یش دلی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫بایش شابه است‪ .‬به ایتش ترتیتب بتا اندتام‬
‫• اساس ار انرا‬
‫تیییراتش ای در قس تهای قیگش ربندس ر ربتا هتا تش‬
‫تراش از سنها در برداشت حصرالتش انند دانه های رر نتش‬
‫( تتتاش ستتریا سفتتتابیرداش ر گلرنتتگ) رت دانتته ای ر ب ت ر‬
‫گیاهتتاش علرفتته ای ( اننتتد یرندتته شتتبدر ر علفهتتای تتانرادت‬
‫الت) استفادس ن رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر یک ک بایش الت‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫برداشت گیاهان علوفهای‬
‫• در زراعت سنتش ر سطرح رگا علرفه تزار بتا دستت ر‬
‫به ا داس برداشت ش شرد‪0.‬‬
‫• ستتتس از بتتتر علرفتتته را د تتتع سرری ر بتتته حتتت صتتترف‬
‫نتقتتت تتتش ننتتتد‪ .‬در صتتتررتش تتته ب راهنتتتد علرفتتته را بتتته‬
‫صتتتتررت شتتتتا صتتتترف یتتتتا نیهتتتتداری ننتتتتد حصتتتتر‬
‫برداشت شدس را دتش در زرعه زیر سفتاب قترار تش دهنتد‬
‫ر سسس به صتررت بستته هتای قابت ح ت از زرعته تار‬
‫ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫• در تتتزار بتتتزرگ یرندتتته ر شتتتبدر بتتترای تستتتریع ا تتتر‬
‫برداشت در سه رحله کلش زیر اندام ششرد‪:‬‬
‫‪ .1‬درو کاااردن کتتته ترستتتط اشتتتینهای دررگتتتر اندتتتام یشتتترد‪.‬‬
‫)‪(mower‬‬
‫‪ .2‬خشاااک و ردیاااف کاااردن کتتته ترستتتط اشتتتینهای داررکننتتتدس‬
‫اندام ششرد‪(Rake) .‬‬
‫‪ .3‬بسته بندی که ترسط اشینهای بستته بنتدی اندتام ششترد‪.‬‬
‫)‪(Baler‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫یک اشیش دررگر در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر یک اشیش داررکش ررشیدی درحا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر در نر‬
‫زراعت عمومی‬
‫اشیش بسته بندی ک بش ر استرانهای‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫برداشت گیاهان علوفهای سیلویی‬
‫• ب ش از حصرالت علرفه ای انند سررگرم ر رت ع دتا ً بته‬
‫ن‪،‬تتتترر تهیتتتته ستتتتیلر شتتتتت تتتتش شتتتترند‪ .‬هنیتتتتام برداشتتتتت ایتتتتش‬
‫حصتترالت الزم استتت علرفتته بتته صتتررت قط تتات تترگ ش بتته‬
‫طر گند سانتی تر رد شرد‪ .‬برای ایش ن‪،‬رر از دستتیاس گتاسر‬
‫)‪ (Chopper‬یتتا تترد ننتتدس استتتفادس تتش شتترد‪ .‬گتتاسر رت از‬
‫گند راحد قیگش نندس ساقه تش ی شدس ته بته انیشتتشهای بلنتدی‬
‫دهز استت‪ .‬ایتش انیشتتشها ستاقه هتای رت را بته ست ت قیگتش‬
‫هدایت ش نند‪ .‬ساقه ها سس از رد شدش به قط ات ریزی بتیش‬
‫‪ 3-5‬ستتتانتی تر تبتتتدی شتتتدس راز نتتتارداش سشتتتت دستتتتیاس بتتته دررش‬
‫تریلش ه سشت ترا ترر شیدس ش شرد ری ته ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر یک اشیش گاسر در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫زراعت عمومی‬
‫برداشت گیاهان غده ای‬
‫برای برداشت گیاهاش دس ای انند سیب ز ینش ر گینتدر قنتد •‬
‫ه حصر اقتصادی گیتاس در زیتر تاا قترار دارد تش تتراش‬
‫رد‪.‬‬
‫به رر دستش نی ه انیزس ر انیزس ع‬
‫• در زراعت سنتش ارگراش دس های ستیب ز ینتش را بته تا‬
‫بی از ز یش ار تش ننتد‪ .‬ا تا در زراعتت هتای بتزرگ از‬
‫دستتتیاهش استتتفادس تتش شتترد تته بتته تتا بی ت عری تتش ستتیب‬
‫ز ینتتتش هتتتا را از تتتاا در سرردس ر رری یتتتا نقالتتته ربتتتالش‬
‫هدایت ردس ر سس از گرفتش اا سنهتا را بته دررش تریلتش یتا‬
‫رری ز یش ش ریزد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر یک اشیش سیب ز ینش کش‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫تصریر یک ک بایش سیب ز ینش در حا کار‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فص نهم ‪ :‬ع لیات برداشت حصر‬
‫• برای برداشتت گینتدر در زراعتت هتای رگتا از بی هتای‬
‫صرصتتش تته تییتته هتتای بلنتتد ر تتم عتترف دارنتتد استتتفادس‬
‫ردس ر سس از ار سا تش دس ها از اا قست ت هترایش‬
‫برته ی نش طرقه ر برگ را با ساطرر قطع ش نند‪.‬‬
‫• در زارعت ردیفش گیندر ش تراش برداشت را بته صتررت‬
‫نی تته تتانیزس ر در ‪ 3‬رحلتته ستترزنش در سرردش تتدس هتتا ر‬
‫بارگیری اندام داد‪.‬‬
‫• بایش صری گیندر قند دستیاس تا لش استت ته هتر ‪3‬‬
‫ع ت ستترزنش در سرردش تتدس هتتا ر بتتارگیری را بتته طتترر‬
‫ترام اندام ش دهد ‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫فصل دهم‬
‫آیش و تناوب زراعی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫مقدمه‬
‫• گیاهتتاش زارعتتش در طتتر دررس رشتتد ر ن تتر تترد از نهتتادس‬
‫های نرر سب ر عناصر ایش اا بهرس برداری ش ننتد‪.‬‬
‫گنانگه یا قط ه ز یش هر ساله به زیر شت ررد بستته بته‬
‫یتتتزاش ترلیتتتد سش از عناصتتتر تتت ایش تتتاا استتتته شتتتدس ر‬
‫صرصتتیات فیزی تتش ر شتتی یایش تتاا تحتتت تتتأریر قترار تتش‬
‫گیرد‪ .‬از سری دییر بر ش از ش الت انند سفات بی تاری‬
‫های گیاهش ر علفهای هرز حصر ر زراعتت شتاررز‬
‫را تهدید ش نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫تعریف آیش‬
‫• ز ینش را ه یا یا گند فص زراعتش شتت نشترد سیت تش‬
‫گریند‪.‬‬
‫• سیتتت گ اشتتتتش ز تتتیش ی تتتش از رر هتتتای تتتتدار در ت تتتام‬
‫ناطش شا ر نی ه شا دهتاش بترای تقریتت ز تیش ر رفتع‬
‫ستیش سش ش باشد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫تناوب زراعی‬
‫• عبارت است از ترالش ز اش اشتت حصترالت تلتف در‬
‫یا قط ه ز یش با ن‪،‬م ر ترتیبش یش‪.‬‬
‫• به ایش ترتیب سی نیز ش تراند دزیش از یتا برنا ته تنتارب‬
‫شتاررز را از شتت‬
‫زراعش باشتد‪ .‬بته عبتارت دییتر سیت‬
‫دارم ز یش زراعتش بتر حت ر تش دارد ر تنتارب زراعتش ار‬
‫را بتتته تب یتتتت از یتتتا برنا تتته تتتن‪،‬م در شتتتت حصتتترالت‬
‫تلف در ز یش زراعش تشریش ش ند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫انتخاب نوع محصول در كشاورزی یك منطقه‬
‫• شتتتاررزاش بتتتا تدربتتته ستتتس از طال تتته دقیتتتش عرا تتت طبی تتتش‬
‫اقتصادی ر ادت تاعش گیاهتانش را ته بایتد شتت شترند انت تاب‬
‫ن ردس ر ت ام رس ت زرعه رد را قس ت بندی ش ننتد ر هتر‬
‫قس ت ت را بتته شتتت ی تتش از گیاهتتاش تتررد ن‪،‬تتر ا تصتتای تتش‬
‫دهنتتد‪ .‬بتته طتترر رتتا قس ت تش از زرعتته را بتترای شتتت تتالت‬
‫ساییزس (گندم ر در) یتا ستایر گیاهتاش شتتری اننتد لتزا ر یرندته‬
‫در ن‪،‬تتر تتش گیرنتتد ر قس ت ت دییتتر را بتته شتتت گیاهتتاش صتتیفش‬
‫اننتتد گینتتدر قنتتد ر سنبتته در بهتتار ا تصتتای تتش دهنتتد ر تتش‬
‫استتت ب شتتش از ز تتیش را بتتدرش شتتت ر بتته صتتررت سی ت رهتتا‬
‫نند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫عرا‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫ؤرر بر انت اب تنارب زراعش عبارتند از‪:‬‬
‫اقتصاد آب آبیاری‬
‫میزان بهره وری از زمین‬
‫كنترل فرسایش خاك‬
‫كنترل علفهای هرز‪ ،‬آفات و بیماری های گیاهی‬
‫توزیع نیروی انسانی و ماشین آالت‬
‫عوامل اقتصادی‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫اصول توالی محصوالت در تناوب زراعی‬
‫‪ -1‬گیاهاش زراعش با ریشه های ع تردی ر ع یتش بایستتش بته دنبتا‬
‫گیاهانش قرار گیرند ه سیستم ریشهای افشاش دارند‪.‬‬
‫‪ -2‬گیاهاش انرادت بقرالت (لیرم ها) ه قادر بته تربیتت بیرلترهی ش‬
‫نیتررهش هستند ب د از گیاهاش یر لیرم قرار ش گیرند‪.‬‬
‫‪ -3‬در زراعت دیم یا ناطقش ه سب تافش ردترد نتدارد انت تاب ر‬
‫تتترالش گیاهتتاش بتتر استتاس قار تتت سنهتتا بتته ش ت ش اندتتام تتش‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪ -4‬گیاهانش ه سس از برداشت بقایای گیتاهش زیتادی بتر دتای تش‬
‫گ ارند رالً در س از تنارب قرار دادس ش شرند‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫تترالً ستتس از گیاهتتاش‬
‫‪ -5‬تتالت دانتته ریتتز اننتتد گنتتدم ر دتتر‬
‫ردینش قرار ش گیرند ‪.‬‬
‫‪ -6‬سس از حصرالتش انند سنبه ر گینتدر قنتد ته درراش رشتد‬
‫طتتترالنش دارنتتتد شتتتت یتتتا حصتتتر بهتتتارس سر ادرستتتت ر‬
‫زردرس انند گلرنگ لتزا ن ترد یتا عتدس ر یتا شتت یتا‬
‫حصتتر گر ادرستتت زردرس اننتتد لربیتتا تتا ارزش یتتا‬
‫سریا در برنا ه تنارب قرار ش گیرد ر سس از سش تش تتراش‬
‫نسبت به شت گندم یا در ساییزس اقدام رد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫فص دهم ‪ :‬سی‬
‫ر تنارب زراعش‬
‫زراعت عمومی‬
‫نمونه هایی از تناوب های رایج در كشور‬
‫ یرندتته (‪4‬تتتا‪ 5‬ستتا ) – ستتیب ز ینتتش‪ -‬رت‪ -‬لربیتتا‪ -‬گنتتدم‪ -‬دتتر‪-‬‬‫سی ‪.‬‬
‫ شبدر (یا ساله) – گیندر قند – رت – سریا – گندم‪.‬‬‫ رت – گلرنگ – (در – ا ) – گندم – سی ‪.‬‬‫ گیندر قند – رت – سنبه – ا – گندم – سریا ( رد سبز)‪.‬‬‫• در نتتتاطقش تتته سب تتتافش ر نتتتزرالت دتتتری قابتتت تردتتته ردتتترد‬
‫دارند سی گ اشتتش ز تیش ترررتش نتدارد‪ .‬اگتر دا ستررری در‬
‫نطقتته ررنتتش داشتتته ر علرفتته تتررد نیتتاز باشتتد تتش تتتراش ستتط‬
‫بیشتتتتری را بتتته شتتتت گیاهتتتاش علرفتتته ای ا تصتتتای دادس ر در‬
‫قاب سط زیر شت گیاهاش ردینش ر الت را اه داد‪.‬‬
‫برگشت به فهرست درس‬
‫زراعت عمومی‬
‫سایاش‬
‫برگشت به فهرست درس‬