Transcript PowerPoint-kynning

Náttúrufræði
Garðaskóli
NT
1-1
 Ráðgátan
er
skilgreind
 Upplýsinga er aflað
um ráðgátuna
 Tilgáta er sett fram
 Tilraunir eru gerðar
(könnum gildi tilgátu)
 Skráning gagna í
tilraun
 Kynnum niðurstöður
 Hvernig
skilgreinum
við ráðgátu?
 Skoðum það nánar..
(sýnikennsla)
 Skoðum
hlutina, lögun, massi, áferð,
uppbygging….?
 Gæti maður aflað sér upplýsinga á fleiri
vegu?
Líkleg útskýring eða
„lausn“ á ráðgátunni er
TILGÁTA, sem sagt það
sem ég held að útskýri
það sem ég sá.
 Við
gerum tilraun til
þess að sanna eða
afsanna tilgátuna.
 aka
 Við viljum vita: er það
rétt sem ég hélt, eða
er það rangt.
 Breytan er sá þáttur
sem verið er að prófa
í tilrauninni.
 Af
hverju er ekki skynsamlegt að hafa
meira en eina breytu í tilraun?
 Samanburðartilraun er gerð til þess að
finna þær mögulegu földu breytur, sem
hugsanlega gætu leynst í tilraun.

Hið fullkomna límonaði!
1. Byrjaðu á því að fylla jafn miklu af jafn heitu vatni í tvö eins
glös.
2. Í fyrsta glasið setur þú eina teskeið af sykri og eina
teskeið af sítrónusafa.
3. Í seinna glasið setur þú tvær teskeiðar af sykri og tvær af
sítrónusafa.
4. Fyrsta glasið köllum við samanburðarlausnina
(samanburðarlímonaðið) og seinna glasið tilraunalausnin
(tilraunalímonaðið).
5. Með því að bera saman bragðið við samanburðarlausnina
getur þú betur lagt mat á breytingarnar heldur en ef þú
hefðir ekki haft neinn samanburð.
6. Þú getur s.s. breytt sykur- eða sítrónumagni í seinna
glasinu (tilraunalausninni) á meðan að samanburðarlausnin
er alltaf eins.
 Skrifum
niður útkomuna úr tilrauninni
og..
 Áttum okkur á niðurstöðunni – sem við
skrifum síðan um í skýrslunni okkar og
tengjum við tilgátuna með því t.d. að
segja hvort við höfum haft rétt fyrir okkur
eða ekki.
 Fyrst
hér.
 Og svo hér.
 Uppfinningin
 Fyndnar
staðreyndir
 Chewinggumfacts.co
m
 Alþjóðlegu
tyggigúmmí
samtökin
 Tyggjótímalínan
 Berðu
kennsl á ráðgátuna. Mín tillaga:
Eftir 5 mínútna tuggu, hefur tyggjó þá
misst massa, massi aukist eða er massi
þess sá sami og ótuggið tyggjó?
 Safnaðu upplýsingum: Hvenær var tyggjó
fundið upp, hver uppgötvaði það, úr
hverju er það, hvernig er það búið
til…o.s.frv.
 Búðu til tilgátu út frá ráðgátunni þinni.
 Kannaðu
tilgátuna þína: Gerðu tilraun (búðu
til lista yfir efni/áhöld, ákveddu hvernig ef
e-ar mælingar skulu gerðar, hugaðu að
samanburði)
 Skráðu gögnin þín: ætlar þú að setja þau
upp í grafi/töflu/lista…?
 Niðurstaða: Hvað gerist með massa
tyggigúmmís eftir 5 mín tuggu? Og AF
HVERJU…?
 Endurtaktu tilraunina…til þess að vera viss;)
1-2
 Stöðlun
og staðlar
 Staðall = hlutur eða
aðferð sem nota má
sem viðmið
 Er
skynsamlegt að
hafa staðla?
Staðlar eru notaðir
gríðarlega víða
 Staðlar 1
 Staðlar 2
 Staðlar 3
 Staðlar 4
 Staðlar 5
 Staðlar 6
 www.stadlar.is
Metrakerfið er
sameiginlegt mælikerfi
í vísindum um allan
heim.
 Þegar vísindamaður
gefur út grein í
vísindablaði sem aðrir
vísindamenn lesa (og
aðrir áhugasamir)…þá
notar hann einingar
metrakerfisins.

Telst til SI kerfisins sem
þróaðist út frá
upprunalega
metrakerfinu
 SI = Standard
d´International
(franska)

 Grunneingin
er
metri.
 Tugakerfi og
grundvallast því af tíu
og margfeldi af tíu.
 Lengd
minnsta hunds í heimi = 0,0635m
 Meðaltyppastærð = 0,12-0,15m
 Vegalengd til stjörnuþokunnar
Andrómedu =
18.921.600.000.000.000.000.000m
 Massi hunangsbýflugu = 0,09g
 Massi jarðarinnar =
5.980.000.000.000.000.000.000.000.000g
Vegna þess að
það er hentugra
að segja t.d.:
venjuleg býfluga
hefur massann
90mg
(milligrömm)
 Lengd: metrinn
(m)
 Massi: gramm (g)
 Rúmmál: (m3)
 Hiti: kelvin (K)
 Tími: sekúnda (sek)
Sjá nánar glærurnar „Massi og þyngd“
 Mælikvarði
á massa ákveðins rúmmáls af
tilteknu efni nefnist eðlismassi og segir til
um þéttleika efnisins.
 Eðlismassi = massi/rúmmál
Dæmi:
Eðlismassi hlutar sem hefur massann 12g
og rúmmálið 7 millilítra er…?
 Vinnið hefti frá kennara.
1cm3 = 1mL
 Selsíusgráðukvarðinn
er ákvarðaður þannig
að nákvæmlega 100
gráður eru á milli
frostmarks og
suðumarks vatns.
 Tími er samfella, tekur
ekkert rúm, líður án
afláts…er mögulega
óendanlegur…eða
hvað?
