Transcript ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญ - กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น

การจัดการคุณภาพน้า
บริโภค
นางสาวนัยนา
หาญวโรดม
นักวิชาการสาธารณสุขชานาญการพิเศษ
สานักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ
•
•
•
•
สิ ทธิเกี่ยวกับน้ ำและบทบำทภำรกิจในกำรจัดกำรน้ ำบริ โภค
นิยำม ควำมสำคัญของกำรจัดกำรน้ ำบริ โภค
ควำมรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับน้ ำ
กำรพัฒนำคุณภำพน้ ำบริ โภค
(น้ ำประปำ ,น้ ำตูห้ ยอดเหรี ยญ ,น้ ำบรรจุขวด)

น้าเป็ นทรัพยากรธรรมชาติอน
ั มี
จากัดและเป็ นสิ นสาธารณะทีจ
่ าเป็ นขัน
้ พืน
้ ฐาน
ตอชี
ิ และสุขภาพ
สิ ทธิมนุ ษยชนเกีย
่ วกับ
่ วต
น้าเป็ นสิ่ งจาเป็ นอันขาดเสี ยมิไดในการด
าเนิน
้
นสิ่ งจาเป็ น
ศักดิศรี
์ ของมนุ ษยและเป็
ชีวต
ิ อยางมี
์
่
ตอการได
รั
น
่ ๆ
่
้ บสิ ทธิมนุ ษยชนดานอื
้
สิ ทธิมนุ ษยชนเกีย
่ วกับน้าคือ
การที่
ทุกคนมีสิทธิทจ
ี่ ะไดรั
ยงพอ
้ บน้าอยางเพี
่
ย บตั ิแเป็ละมาตรฐานสิ
นทีย
่ อมรั
งไดโดยทาง
ที่มปลอดภั
า: แนวทางปฏิ
ทธิมบนุได
ษยชนระหว่
งประเทศ”สิ
้ เขา้าถึ
้ ทธิเกี่ยวกับน ้า
กายภาพ ในราคาทีส
่ ามารถจายได
เพื
่ ใช้
่
้ อ

ภ า ร กิ จ ใ น ก า ร
จัดบริการน้าสะอาดในชุมชนเป็ นบทบาทและหน้าที่
หนึ่ ง ซึ่ง รัฐจะต้องส่งเสริมให้ ประชาชนมีน้ า สะอาด
เพือ
่ เป็ นน้าดืม
่ และใช้อยางเพี
ยงพอ
มีคุณภาพ
่
ชี ว ิต ที่ด ี ได้ “พระราชบัญ ญัต ิส ภาต าบล และ
องค การบริ
ห ารส่ วนต าบล พ. ศ.
๒๕๓๗
์
มาตรา ๖๘ ก าหนด ให้ องค ์การบริห ารส่ วน
ต า บ ล จั ด ท า กิ จ ก า ร ใ ห้ มี น้ า เ พื่ อ ก า ร อุ ป โ ภ ค
บริโภค และการเกษตร” และ “พระราชบัญญัต ิ
า: กรมส่๒๔๙๖
งเสริมการปกครองท้
องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
เทศบาล ที่มพ.ศ.
มาตรา
๕๑ มาตรา ๕๓
และมาตรา ๕๖ กาหนดใหเทศบาลตาบล
•
น้ า บริโ ภค
หมายถึง
น้ า จาก
แหล่งน้ า ส าหรับ ใช้ ปรุง ประกอบอาหาร
ลางหน
น
ไดแก
้
้ า บวนปากและแปรงฟั
้
้ ่
น้ า ประปา
น้ า บ่อบาดาล
น้ า บ่อตื้น
น้าฝน ทีถ
่ ูกสุขอนามัย ในปริมาณ
5
ลิตรตอคนต
อวั
ยโลก
่
่ น ทัง้ นี้องคการอนามั
์
และยูนิเซฟให้คาจากัดความวา่ หมายถึง
“น้ าซึ่งไมมี
่ สารเคมีหรือสารพิษในปริมาณ
ที่ เ ป็ น อั น ต ร า ย ต อ สุ ข ภ า พ เ จื อ ป น แ ล ะ
http://www.sunflowercosmos.org/report/report_main/report_water_1.html
http://www.sunflowercosmos.org/report/report_main/report_water_1.html
น้ากับสุข
“นภาพ”
่ าคัญอยางยิ
ง่ ในตอสุ
้า” เป็ นปัจจัยทีส
่
่ ขภาพ
รางกายของมนุ
ษยเรา
่
์
โดยอวัยวะตางๆภายในร
างกายนั
้นลวนแต
มี
น้าเป็ น
่
่
้
่
75% สมอง หัวใจ
ส่วนประกอบสาคัญ เช่น
กลามเนื
้อ
เป็ น “น้า”
้
83% เลือด ไต
เป็นน้าอยู
“น้า2ใน
”
รางกายมี
่
่
86%้าปอด
บ การสูญเสี ย
3ของน
หนัก ตัและมี
น “น
้า” 2
โดยเฉลีย
่ ประมาณเป็ 2.7
– 3.
ควบคุมอุณหภูมข
ิ องรางกายให
่
้ คงที่
าเนิน
ทาให้กระบวนการทางเคมีในรางกายด
่
ไปอยางต
อเนื
่
่ ่อง
 เป็ นตัวกลางในการลาเลียงสารตางๆ
ใน
่
รางกาย
และ ช่วยขับของเสี ยออกจาก
่
รางกาย
เช่น ปัสสาวะ เหงือ
่
่
 ใช้ปรุงอาหาร ทาความสะอาด และซักผา้


หมายถึง
โรคทีเ่ กิดโดยการนาของน้าซึง่ มี
สิ่ งต่ าง ๆ ที่ เ ป็ นพิ ษ ต่ อร่ างกาย เจื อ ปนเป็ น
จานวนมาก
มาตรฐานที
สำเหตุของโรคทีเกิ่เกินดจำกน
ำ้ เป็ นสื่ อ ก่ าหนดไว้





1.เกิดจากบักเตรี (Bacterial infections)
2.เกิดจากโปรโตชัว (Protozoal infections)
3.เกิดจากไวรัส (Viral infections)
4.เกิดจากพยาธิตาง
ๆ (Parasitic
่
infections)
5.โรคทีเ่ กิดจากสารเคมีเป็ นพิษ (Chemical
คุณลักษณะของน้า แบงออกเป็
น 3 ลักษณะ
่
คือ
1. ลักษณะทางกายภาพ : น้าทีเ่ กิดจากสาร
บางอยางที
เ่ ราสามารถมองเห็ นไดด
า่
่
้ วยตาเปล
้
เช่น ความขุน
่ รส เป็ นตน
่ สี กลิน
้
2. ลักษณะทางเคมี : เกิดจากแรธาตุ
หรือ
่
สารประกอบตางๆละลายอยู
ในน
้า และไม่
่
่
สามารถมองเห็ นไดด
า่ เช่น ความ
้ วยตาเปล
้
กระดาง
เป็ นตน
้
้
ลักษณะของน้าทีเ่ กิดจากสารบางอยางโดยที
เ่ ราสา
่
การสั งเกตหรือประสาทสั มผัสอืน
่ ๆ อาทิ ความขุน
่
1.1 ความขุน
้า
่ ( Turbidity ) ความขุนของน
่
หมายถึง การทีน
่ ้ามีพวกสารแขวนลอยอยูในน
้าให้
่
บดบังแสงทาให
บน้าที่
้
้ไมสามารถมองลงไปในระดั
่
ลึกไดสะดวก
้
1.2 สี ( Color ) สี ในน้าตามธรรมชาติเกิด
จากการหมักหมม ทับถม
กันของพืช ใบไม้ เศษวัสดุอน
ิ ทรียต
ๆ
์ าง
่
1.3 กลิน
่ ( Odor ) กลิน
่ ในน้ามักเกิดจากการ
ทีน
่ ้ามีจุลน
ิ ทรีย ์
เช่น
สาหราย
่
1.4 รสชาติ (Taste) รสชาติในน ้าเกิดจากการละลายน ้าของพวกเกลือ
อนินทรี ย์ เช่น ทองแดง
1.5 อุณหภูมิ (Temperature) การที่อณ
ุ หภูมิของน ้าเปลี่ยนแปลงอาจ
เกิดจากธรรมชาติ หรื อ เกิดจากการที่น ้าได้ รับการปนเปื อ้ นจากน ้าทิ ้งที่เกิด
จากกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์หรื อจากโรงงานอุตสาหกรรม
ลักษณะทีเ่ กิดเนื่องจากแรธาตุ
หรือสารประกอบตา่
่
น้า ซึง่ ไมอาจสามารถสั
งเกตดวยตาเปล
า่
่
้
คุณสมบัตข
ิ องน้าทีม
่ อ
ี งคประกอบของ
์
สารเคมี
2.1 คา่ pH น้าทีบ
่ ริสุทธิ ์ มีคา่
pH = 7
2.2 ความกระดางของน
้า
้
2.3 ความเป็ นดางของน
้า
่
(Alkalinity)
2.4 ความเป็ นกรดของน้า
(Acidity)
2.9 ทองแดง (Copper)
2.8 สั งกะสี (Zinc)
2.10 ไนไตรต ์ (Nitrite)
2.10 ไนเตรต (Nitrate)
2.11 แก๊สไฮโดรเจนซัลไฟด ์ (Hydrogen Sulfide)
เป็ นแก๊สทีม
่ ก
ั พบใน
น้าใตดิ
้ นโดยธรรมชาติ
2.12 สารหนู (Arsenic) เกิดขึน
้ ตามธรรมชาติ
เนื่องจากการไหลของ
น้าผานชั
น
้ ใตดิ
่ ส
ี ารหนู
่
้ นหรือหินทีม
2.13 พวกไตรฮาโลมีเธน (Trihalomethanes=
THMs) เชือ
่ กันวาเกิ
่ ด
คุณสมบัตท
ิ เี่ กิดจากเชือ
้ จุลชีพ
ตางๆ
ทีป
่ นเปื้ อนมากับน้าซึง่ อาจทา
่
ให้เกิดโรคตางๆโดยเราไม
สามารถสั
งเกตเชือ
้ โรค
่
่
3.1 จุลน
ิ ทรียที
ไ่ มท
าให้เกิดโรค
่
์
ดวยตาเปล
าได
้
่
้ Microorganism)
(Nonpathogenic
3.2
จุลน
ิ ทรียที
่ าให้เกิดโรค (Pathogenic
์ ท
Microorganism)
ก . ไวรัส (Virus)
ข . แบคทีเรีย (Bacteria)
ค . โปรโตซัว
วิธ/ี ระบบการปรับปรุงคุณภาพน้า ขึน
้ กับ
 คุณภาพน้าของแหลงน
่ ้าดิบ (น้าจาก
บรรยากาศ/น้าผิวดิน/น้าใตดิ
้ น)
 คุณภาพน้าทีต
่ องการ
(น้าสาหรับบริโภค/
้
ผลิตยา/ใช้ใน Boiler/ฯลฯ)
วิธก
ี ารปรับปรุงคุณภาพน้า
สาหรับครัวเรือน
การตม
ตมให
้
้
้เดือดนาน 1 นาที ฆา่
เชือ
้ โรค
การกลัน
่ นิยมใช้ในกิจการทาง
วิทยาศาสตรและอุ
ตสาหกรรมบาง
์
ประเภท
การใช้สารเคมี เช่น chlorine, Bromine, Iodine
สาหรัการกรอง
บชุมชน คุณภาพของน้าทีไ่ ดขึน
้ ้ กับวัสดุท ี่
จัดทาเป็ นระบบประปาเพือ
่ ชุมชน
ใช้ในการกรอง
ประปา
คือ ขบวนกำรบำบัดน้ ำ
จำกแหล่งน้ ำธรรมชำติ
ส่ งผ่ำนท่อให้บริ กำร
อย่ำงทัว่ ถึงเป็ นธรรม
ั
ผู้ใช้น้าประปาปัจจุบน
มีหลายกลุม
่
พ
่ ก
ั อาศั ย
บานและที
้
โรงงานอุตสาหกรรม
โรงพยาบาล
มหาวิทยาลัย
วัด , โรงเรียน
สนามบิน
บริษท
ั ห้างราน
ตางๆ
้
่
เป้าหมายของการประปา
ด้านโรงงานผลิตน้าประปา
ผลิตและจายน
่
้ าสะอาด
เพือ
่ การอุปโภคบริโภค ผาน
่
ทางระบบทอจ
่ ายน
่
้ า โดยมี
ด้านผู
คาใช
า่ (low
cost)
้ บริโภค
่
้จายต
่
 สะดวกสบาย
 ปริมาณเพียงพอตลอดเวลา
 สะอาดปลอดภัย
 ราคาเหมาะสม
(Reasonable Price)
เป้าหมายของการประปา
ด้านโรงงานผลิตน้าประปา &
ด้านผู้บริโภค



สะอาดปลอดภัย
ราคาเหมาะสม
เพียงพอตอเนื
่ ่ อง
น้าดิบจากแหลงน
่ ้า
คัดแยกสิ่ งเจือปนออกจากน้า
ฆาเชื
้ โรคในน้า
่ อ
จายใช
่
้แกผู
่ ้ใช้บริการ
น้าทีอ
่ ยูใต
ดิ
น
่ ้
แหลงน
่ ้าธรรมชาติ
น้าทีอ
่ ยูบนดิ
น
่
ระบบประปาบาดาล
ระบบประปามีกป
ี่ ระเภท
ระบบประปาผิวดิน
กระบวนการผลิตประปาบาดาล
สูบน้าจากบอบาดาล
่
เติมอากาศในน้า
กรองสิ่ งเจือปนออกจากน้า
ฆาเชื
้ โรคในน้า
่ อ
สรางแรงดั
นส่งน้าผานท
อจ
้า
้
่
่ ายน
่
สูบน้ ำจำกบ่อน้ ำตื้น
น้ ำผ่ำนถำดแอร์เรเตอร์
เหล็กเปลี่ยนจำกสำรละลำยเป็ นตะกอนเหล็ก
น้ ำไหลเข้ำสู่ถงั กรอง
ตะกอนถูกกรองบนทรำยกรอง
น้ ำไหลเข้ำสู่ ถงั น้ ำใส
เหล็กบำงส่วนถูกกรองในถังน้ ำใส
น้ ำถูกส่ งผ่ำน Dron
เหล็กถูกกำจัดโดยเดล่อน
น้ ำถูกส่ งผ่ำนถังกรองสำเร็จรู ป
เหล็กถูกกำจัดโดยถังกรองสำเร็ จรู ป
น้ ำถูกจ่ำยเข้ำสู่ ภำยในบ้ำน
กระบวนการผลิตประปาผิวดิน
สูบน้าจากสระ,หนอง,คลองบึง ฯลฯ
แยกตะกอนออกจากน้า
รองสิ่ งทีห
่ ลงเหลือจากการแยกตะกอน
ฆาเชื
้ โรคในน้า
่ อ
สรางแรงดั
นส่งน้าผานท
อจ
้า
้
่
่ ายน
่
รูปแบบการจัดการน้าบริโภคภาค
ธุรกิจ
• ตู้นำ้ ดื่มหยอดเหรี ยญ
• นำ้ ดื่มบรรจุขวด
หลักเกณฑ์ วธิ ีการทีด่ ีในการผลิตนา้ ดื่ม
- สถำนที่ต้ งั และอำคำรผลิต
- เครื่ องมือเครื่ องจักรและอุปกรณ์กำรผลิต
- แหล่งน้ ำ แหล่งน้ ำที่นำมำใช้
- กำรปรับคุณภำพน้ ำ
- ภำชนะบรรจุ ต้องทำจำกวัสดุที่ไม่เป็ นพิษ
- สำรทำควำมสะอำดและสำรฆ่ำเชื้อ
หลักเกณฑ์ วธิ ีการทีด่ ีในการผลิตนา้ ดื่ม (ต่ อ)
- กำรบรรจุ
- กำรควบคุมคุณภำพมำตรฐำน
- กำรสุ ขำภิบำล
- บุคลำกรและสุ ขลักษณะผูป้ ฏิบตั ิงำน
- กำรบันทึกและรำยงำน
1. ขาดการดูแลควบคุมคุณภาพน้าดิบ
2. การสะสมของเชือ
้ ในสารกรอง/ไส้กรอง
3. ข้อบกพรองของระบบฆ
าเชื
้
่
่ อ
4. จุดพักในขบวนการผลิตทีอ
่ าจเป็ นแหลง่
สะสมของเชือ
้ โรค
5. วิธก
ี ารบรรจุและการดูแลไมเหมาะสม
่
6. การลางภาชนะบรรจุ
และการเก็บรักษาไม่
้
เหมาะสม
วิธก
ี ารเลือกซือ
้ น้าบรรจุขวด
• สภาพภายนอก และสภาพภายในของขวด/
ถังทีใ่ ช้บรรจุ
• ลักษณะของน้าตองใสสะอาด
้
่ ลิตตราน้าดืม
ชอ
ื่ ผูผลิ
• ฉลากตองระบุ
่
้ ตสถานทีผ
้
• ไมซื
้ น้าบริโภคในภาชนะบรรจุปิดสนิททีว่ าง
่ อ
ปะปนกับวัตถุมพ
ี ษ
ิ
ตู้นา้ ดืม่ หยอดเหรียญ
1.Sediment Filter
2.Resin Filter
3.Pre Carbon Filter
4.RO membrane
5.Post Carbon Filter
6.UV Disinfection
•
ปัจจัยเสี่ ยงจากตูน
่ หยอดเหรียญ
้ ้าดืม
- น้าทีใ่ ช้ในการผลิต หรือน้าดิบ
- การดูแลบารุงรักษาตูน
่ อัตโนมัต ิ
้ ้าดืม
(การบารุงรักษาไมดี
ทา
่ พอ ไมมี
่ การลาง
้
ความสะอาดไส้กรองอยางเหมาะสม)
่
- ภาชนะบรรจุทผ
ี่ บริ
ู้ โภคนามาบรรจุใส่
น้า ไมสะอาด
่
Website สานัก
สุขาภิบาลอาหารและน้า
http://foodsan.anamai.moph.go.th
โทร 0-2590-4188 , 0-2590-4186
Fan Page สานักสุขาภิบาลอาหารและน้า
http://www.facebook.com/foodandwatersanitation