Transcript Clostridium botulinum

จุลน
ิ ทรียใ์ นสงิ่ แวดล ้อม
By
Amporn Thiengtrongdee
5/3/2012
ึ ษำพยำบำลศำสตร์ชน
ั ้ ปี ท ี่ 1
สำหรับนั กศก
ิ วิทยำ
วิชำจุลชวี และปรสต
ฉลำกผักและผลไม ้
่ 4xxx, 4922
• เลข 4 หลักขึน
้ ต ้นด ้วย 4 เชน
เป็ นผักและผลไม ้ทั่วไป
่ 9xxxx, 99222
• เลข 5 หลักขึน
้ ต ้นด ้วย 9 เชน
เป็ นผักและผล Organic
่ 8xxxx, 89222
• เลข 5 หลักขึน
้ ต ้นด ้วย 8 เชน
เป็ นผักและผล GMO (genetically Modified)
วัตถุประสงค์กำรเรียนรู ้
1. มีควำมรู ้ควำมเข ้ำใจเกีย
่ วกับจุลน
ิ ทรียใ์ นสงิ่ แวดล ้อม
2. ตระหนั กถึงควำมสำคัญของจุลน
ิ ทรียใ์ นสงิ่ แวดล ้อม
3. สำมำรถนำควำมรู ้เรือ
่ งจุลน
ิ ทรียใ์ นสงิ่ แวดล ้อม
้
ไปประยุกต์ใชในกำรปฏิ
บต
ั ก
ิ ำรพยำบำลและใชกั้ บ
ชวี ต
ิ ประจำวันได ้
สำระกำรเรียนรู ้
1.
2.
3.
4.
5.
6.
จุลน
ิ ทรียใ์ นน้ ำ
จุลน
ิ ทรียใ์ นนม
จุลน
ิ ทรียใ์ นอำหำร
จุลน
ิ ทรียใ์ นอำกำศ
จุลน
ิ ทรียใ์ นดิน
จุลน
ิ ทรียท
์ ม
ี่ ป
ี ระโยชน์และกำรประยุกต์ใช ้
จุลน
ิ ทรียใ์ นน้ ำ
ั อยู่ แม ้แต่ในน้ ำพุร ้อน
• น้ ำในธรรมชำติจะมีจล
ุ น
ิ ทรียอ
์ ำศย
จะพบจุลน
ิ ทรียป
์ ระเภท Thermoduric
• จุลน
ิ ทรียท
์ พ
ี่ บอำจจะเป็ น flora หรือ contaminants
ั ว์ ซงึ่ เป็ นสำเหตุของกำรเกิดโรคติด
ทีม
่ ำจำกคนหรือสต
ื้ ต่ำงๆ
เชอ
• จุลน
ิ ทรียช
์ ว่ ยสร ้ำงสมดุลของสงิ่ แวดล ้อมโดยย่อย
่ oxidation pond และกำร
สลำยต่อเป็ นทอดๆ เชน
เรืองแสงของปลำก็เกิดจำก luminenesent bacteria
ั อยูใ่ นปลำนั น
ทีอ
่ ำศย
้ ๆ
• ดังนัน
้ จึงต ้องมีกำรประเมินคุณภำพน้ ำ ทีจ
่ ะนำมำใช ้
กำรประเมินคุณภำพของน้ ำ
น้ ำดืม
่
ื้ ทัว่ ไป (Total aerobic count) เพือ
• กำรนับจำนวนเชอ
่ ประเมิน
ื้ ทีเ่ ป็ นตัวบ่งช ี้ (indicator organisms)
ควำมสะอำด และหำเชอ
เป็ นกำรบอกว่ำน้ ำนัน
้ ปลอดภัยจำกโรคทำงเดินอำหำรหรือไม่ ซงึ่
ั พันธ์กบ
่ ลำไส ้
indicator นีจ
้ ะสม
ั โรคทีม
่ ำจำกแหล่งเดียวกัน เชน
ั ว์ indicator ทีน
ของคนและสต
่ ย
ิ มใชคื้ อ coliforms ซงึ่ เป็ น
แบคทีเรียแกรมลบ ไม่สร ้ำงสปอร์เปลีย
่ นน้ ำตำลให ้เป็ นกรดและ
ี ส ถ ้ำพบแสดงว่ำ
แก๊สได ้ภำยใน 48 ชวั่ โมง ที่ 35 องศำเซลเซย
ั ว์ ถ ้ำจะให ้แน่นอนก็ตรวจ
มีกำรปนเปื้ อนอุจจำระของคนและสต
fecal coliforms ควบคูไ่ ปด ้วย และเพิม
่ อุณหภูมเิ ป็ น 44.5 องศำ
ี ส คุณภำพน้ ำดืม
เซลเซย
่ ทัว่ ๆไป Total coliforms ไม่ควรเกิน 4
ตัว/100 ml
กำรประเมินคุณภำพของน้ ำ
น้ ำในสระว่ำยน้ ำ
่ ชำยหำด ทะเล น้ ำตก จะมีเชอ
ื้ จำก
• น้ ำในแหล่งน้ ำทัว่ ๆไปเชน
ร่ำงกำย ปำก จมูกของผู ้ใช ้ ถ ้ำน้ ำหมุนเวียนไม่เพียงพอ ทีจ่ ะฆ่ำ
ื้ เหล่ำนัน
่ กำรเกิดตำแดงจำกเชอ
ื้
เชอ
้ จะทำให ้ติดโรคได ้เชน
Hemophilus aegytius
• คุณภำพน้ ำตำมทีส
่ ำธำรณ Total coliforms ไม่ควรเกิน 200 ตัว/
100 ml
ื้ ทีต
• เชอ
่ รวจเพิม
่ เติมคือ Staphylococcus aureus,
ื้ เหล่ำนีเ้ ป็ นปั ญหำทีส
Pseudomonas aeruginosa เชอ
่ ำคัญและ
ทนทำนต่อสงิ่ แวดล ้อมมำก
จุลินทรียใ์ นนำ้ ที่ทำให้เกิดโรค
จุลน
ิ ทรียใ์ นน้ ำทีท
่ ำให ้เกิดโรค
• Salmonella typhi  ไทฟอยด์
• Salmonella paratyphi พำรำไทฟอยด์
• Shigella dysenteriae  บิด
•
•
•
•
Vibrio cholerae 
Vibrio parahaemolyticus Diarrhoea
Staphylococcus aureus อำหำรเป็ นพิษ
Clostridium botulinum อำหำรเป็ นพิษ
จุลินทรียใ์ นนำ้ ที่ทำให้เกิดโรค (ต่อ)
• Clostridium perfringens 
แผล gas gangreen
• Leptospira Leptospirosis
• Klebsiella pneumonia
• Proteus mirabilis ท้องร่วงในเด็ก
• Hepatitis A virus
• Entameaba histolytica บิด ameabiasis
• Giardia lambia เป็ น Protozoa 
Diarrhoea จากน้าและอาหาร
เกิดโรคอะไรได้บำ้ ง?
เกิดโรคฉี่หนู?
(Leptospirosis)
ื้ จุลน
เชอ
ิ ทรียใ์ นอำกำศ
ื้ ทีพ
• เชอ
่ บจะมำจำกสงิ่ แวดล ้อมรอบๆบริเวณนัน
้ จำกดิน คน
ั ว์ โดยลมมีสว่ นทำให ้แพร่กระจำยของเชอ
ื้ เชอ
ื้ จะ
สต
่
แขวนลอยอยูใ่ นฝุ่ นหรือตัวกลำงอืน
่ ๆ (aerosols) เชน
ั ว์ โรงงำนกำจัดน้ ำเสยี
เสมหะ ฝุ่ นจำกโรงงำน โรงฆ่ำสต
ื้ ในโรงพยำบำลเป็ นสำเหตุของกำรเกิด
โรงพยำบำล ซงึ่ เชอ
ื้ ในโรงพยำบำล (nosocomial infection)
โรคติดเชอ
• ในห ้องเตรียมยำฉีด ยำตำ ห ้องผ่ำตัด จะต ้องเป็ น sterile
้
area โดยอำจใชกำรอบ
หรือ แผ่นกรอง HEPA (High
efficiency particular air filter) กรองได ้ 0.3 ไมครอน
จุลินทรียใ์ นอำกำศที่ทำให้เกิดโรค
โรคทีเ่ กิดจำก Virus
• ไข ้หวัด
• ไข ้หวัดใหญ่
• ไข ้ทรพิษ
• หัด
• คำงทูม
• หัดเยอรมัน
• อีสก
ุ อีใส
Bacteria
•
•
•
•
•
•
•
Streptococcus pyogenes ไข ้ดำแดง
Corynebacterium diphtheriae คอตีบ
Bordetella pertussis ไอกรน
Heamophilus influenza
Streptococcus pneumonia
Klebsiella pneumonia
Mycobacterium tuberculosis
Bacteria
•
•
•
•
•
•
Rickettsia prowazekii ไข ้รำกสำดใหญ่
Bacillus anthracis
Streptococal menigitis ไข ้กำฬหลังแอ่น
Legionella pneumophila เกิดโรค legionaires
ื้
Coccidiodes immitis ปอดติดเชอ
ื้
Histoplasma capsulatum ปอดติดเชอ
หนอนพยำธิ
• Enterobius vermicularis
• ติดต่อโดยหำยใจเอำไข่พยำธิเข ้ำไป
Universal Precautions
แบคทีเรียก่อโรคทีอ
่ ยูใ่ นดิน
• Clostridium botulinum
• Clostridium tetani
• Bacillus anthracis
• Acinetobacter
• Pseudomonas pseudomallei
เกิดโรค melloidosis
หนอนพยำธิทอ
ี่ ยูใ่ นดิน
• Hook worm ระยะ filariform larva
• Strongyloides stercoralis
ระยะ filariform larva
จุลน
ิ ทรียก
์ อ
่ โรคทีป
่ นเปื้ อนในน้ ำนม
• Streptococcus pyogenes เกิดโรค
Scarlet fever
• Staphylococcus aureus
เกิดอำหำรเป็ นพิษ
• Salmonella typhi ไทฟอยด์
• Entamoeba histolytica
จุลน
ิ ทรียใ์ นอำหำรทีท
่ ำให ้เกิดโรค
จุลน
ิ ทรียก
์ อ
่ โรคทีอ
่ ยูใ่ นอำหำร
•
•
•
•
•
•
•
Staphylococcus aureus อำหำรเป็ นพิษ
Clostridium botulinum อัมพำตของกล ้ำมเนือ
้
ิ ทำลำยตับ
Aspergilus flavus สร ้ำงอัลฟำทอกซน
Samonella typhi
Shigella dysenteriae เกิดโรคบิด
Vibrio cholerae
ื้ มำกในอำหำร
Vibrio parahaemolyticus พบเชอ
ทะเล ทำให ้ท ้องร่วงอย่ำงรุนแรง
จุลน
ิ ทรียก
์ อ
่ โรคทีอ
่ ยูใ่ นอำหำร
ื้ เข ้ำไป
• Bacillus anthracis รับประทำนเนือ
้ วัวทีม
่ เี ชอ
• Opisthorchis viverrini กินเนือ
้ ปลำทีม
่ ี Metacercaria
เข ้ำไป พยำธิใบไม ้ตับ
• Entamoeba histolytica
ื้ HAV
• Hepatitis A virus รับประทำนอำหำรทีม
่ เี ชอ
เข ้ำไป ทำให ้ตับอักเสบ
ื้ HEV
• Hepatitis E virus รับประทำนอำหำรทีม
่ เี ชอ
เข ้ำไป ทำให ้ตับอักเสบ
จุลน
ิ ทรียก
์ อ
่ โรคทีอ
่ ยูใ่ นอำหำร
• Tinea solium พยำธิตด
ื หมู กินเนือ
้ หมู
ระยะ Cysticercus cellulosae
• Tinea saginata พยำธิตด
ื วัว กินเนือ
้ วัว
ระยะ Cysticercus bovis
• Trichinella spiralis กินเนือ
้ หมูทม
ี่ ต
ี วั อ่อน
อยูใ่ นกล ้ำมเนือ
้ หมู เกิดโรค Trichinosis
ื้ ระยะติดต่อทำให ้
• Giardia lambia กินเชอ
มีพยำธิสภำพต่อระบบทำงเดินอำหำร
จุลน
ิ ทรียท
์ ม
ี่ ป
ี ระโยชน์
• แบคทีเรียชนิดเดียวกัน อำจก่อให ้เกิดทัง้ โทษ
และประโยชน์ ขึน
้ กับสภำพกำรทีเ่ ป็ นอยู่ ซงึ่
แบคทีเรียทีใ่ ห ้ประโยชน์มม
ี ำกกว่ำให ้โทษ
• ß streptococci เป็ นสำเหตุของโรคหลำยชนิด
แต่ก็เป็ นแหล่ง enzyme streptokinase ทีใ่ ช ้
รักษำโรคโลหิตแข็งตัวในกระแสเลือดได ้
ประโยชน์ของแบคทีเรียและกำรประยุกต์ใช ้
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
กำรควบคุมร่ำงกำยให ้อยูใ่ นภำวะปกติ
้ นยำและกำรผลิตยำ
กำรใชเป็
้ นอำหำร ผลิตอำหำรและปรุงแต่งอำหำร
กำรใชเป็
ื้ เพลิง
กำรผลิตสำรเคมีและเชอ
้
กำรใชทำงกำรเกษตร
ี และกำรกำจัดของเสย
ี
กำรบำบัดน้ ำเสย
กำรทดสอบ วิเครำะห์ วินจ
ิ ฉั ย
อืน
่ ๆ
กำรควบคุมร่ำงกำยให ้อยูใ่ นภำวะปกติ
่ งปำก ชอ
่ งคลอด ลำไส ้
• ร่ำงกำยคน ผิวหนัง ชอ
จะมี Normal flora ซงึ่ จะให ้ประโยชน์ตอ
่ ร่ำงกำย
• ผิวหนังมี staphylococci ทำให ้ผิวหนังมีสภำพ
เป็ นกรด pH 3-5
่ งคลอดมี Lactobacilli ปรับ pH ชอ
่ งคลอดสตรี
• ชอ
ื้
วัยเจริญพันธุใ์ ห ้เป็ น 4.4-4.6 ป้ องกันกำรติดเชอ
หนองใน รำ อืน
่ ๆ
่
• ลำไสมี้ แบคทีเรียทีส
่ ร ้ำงวิตำมิน เค บี เชน
niacin, thiamine, folic acid, biotin
กำรควบคุมร่ำงกำยให ้อยูใ่ นภำวะปกติ
ี bacteriocin เชน
่ colicin
• สร ้ำงสำรต ้ำนจุลชพ
ื้ ชนิด
จำก Escherichia coli ซงึ่ ชว่ ยทำลำยเชอ
อืน
่ ๆทีท
่ ำให ้เกิดโรค คนทีร่ ับประทำนยำปฏิชวี นะ
ื้ ล ้ำงชอ
่ งคลอดเป็ น
นำนๆและใชน้ ้ ำยำฆ่ำเชอ
ี สมดุลทำงธรรมชำติ อำจเกิด
ประจำ ทำให ้เสย
ื้ รำ Candida
ภำวะขำดวิตำมินหรือเกิดกำรติดเชอ
่ งคลอด
ในปำก ทำงเดินปั สสำวะหรือชอ
้ นยำ
กำรใชเป็
แบคทีเรียก่อโรคเมือ
่ ทำให ้ตำยหรือลดควำมรุนแรงลง
้ ำวัคซน
ี ป้ องกันโรค
ใชท
้ ำวัคซน
ี
• Bordeteiia pertusis ฆ่ำด ้วยสำรเคมีแล ้วใชท
ป้ องกันโรคไอกรน
• Mycobacterium tuberculossis ทำให ้อ่อนควำม
้ นวัคซน
ี ป้ องกันวัณโรค
รุนแรง ใชเป็
ื้ ไม่กอ
เชอ
่ โรคบำงชนิดนำมำเป็ นยำ
• Clostridium butyricum, Lactobacillus acidophilus
ในรูปของเซลล์แห ้งใชรั้ กษำโรคอำหำรเป็ นพิษหรือ
อุจจำระร่วง
้
• L. acidophilus ใชในผู
้ทีม
่ ป
ี ั ญหำย่อยน้ ำตำลแล็กโตส
และชว่ ยลดคลอเรสเตอรอลในซรี ัม
กำรผลิตยำ
ี
วัคซน
• Meningococcal polysaccharide vaccine ผลิตจำก
็ คำไรด์ทเี่ ป็ นแคปซูลของ Neisseria
โพลีแซก
meningitidis type A, C เพือ
่ ป้ องกันโรคเยือ
่ หุ ้มสมอง
อักเสบจำก epidemic meningococci
• pneumococcal polysaccharide vaccine ผลิตจำก
็ คำไรด์ทเี่ ป็ นแคปซูลของ Streptococcus
โพลีแซก
pneumoniae เพือ
่ ป้ องกันปอดบวมจำก pneumococci
กำรผลิตยำ
เอนไซม์ จะออกฤทธิท
์ อ
ี่ ณ
ุ หภูมก
ิ ำย 37 °C
• asparaginase ผลิตจำก Escherichia coli
ใชรั้ กษำมะเร็งเม็ดเลือดขำวบำงชนิด
• Streptokinase ผลิตจำก ß-hemolytic
streptococci ใชรั้ กษำโรคโลหิตแข็งตัวในกระแส
เลือด
• Callagenase ผลิตจำก Clostridium histolyticum
้
ใชบรรเทำกำรอั
กเสบเนือ
่ งจำกเนือ
้ ตำยจำกกำรติด
ื้
เชอ
กำรผลิตยำ
วิตำมิน
• riboflavin (B 2) ผลิตจำก Clostridium
butyricum, C. acetobutyricum ใชรั้ กษำปำก
เปื่ อย เนือ
่ งจำกกำรขำดวิตำมินนี้
• Cyanocobalamin (B 12) ผลิตจำก
Bacillus megaterium, B coagulans,
Propionibacterium freudenreichii,
P. shermanii ใชรั้ กษำโรคโลหิตจำงเนือ
่ งจำก
ขำดวิตำมินนี้
กำรผลิตยำ
วิตำมิน
• Mycobacterium smegmatis ให ้สำร
้ อ
carotinoid ทีใ่ ชเพื
่ ผลิตวิตำมินเอ
• Gluconobacter oxydans ให ้สำร L-sorbose
้ อ
ทีใ่ ชเพื
่ กำรผลิตวิตำมินซ ี
กำรผลิตยำ
กรดอะมิโน
• L-glutamine ผลิตได ้จำก Bacillus flavum,
Clostridium glutamicum ใชรั้ กษำแผลในกระเพำะ
อำหำร
่ กัน ใชลดสภำวะกำรมี
้
• L-arginine ผลิตจำก 2 ตัวนีเ้ ชน
แอมโมเนียในเลือดสูง และบรรเทำควำมผิดปกติของตับ
• L-cysteine ใชรั้ กษำหลอดลมอักเสบผลิตโดยเอนไซม์
ทีไ่ ด ้จำก Aerobacter aerogenes คือ
cysteine desulfhydrase
้ นสำรอำหำรทดแทนผู ้ทีไ่ ด ้รับโปรตีนจำก
• กรดอะมิโนใชเป็
อำหำรไม่พอ
กำรผลิตยำ
ยำปฏิชวี นะ
• acitracin ผลิตได ้จำก Bacillus licheniformis ใชรั้ กษำ
ื้ แบคทีเรีย
โรคผิวหนั งทีต
่ ด
ิ เชอ
• streptomycin ผลิตได ้จำก Streptomyces griseus ใช ้
ื้ จำกแบคทีเรียแกรมลบ และวัณโรค
รักษำโรคติดเชอ
• erythromycin ผลิตได ้จำก S. erythraeus ใชรั้ กษำ
ื้ แบคทีเรียแกรมบวก
ติดเชอ
ื้ รำ
• Amphotericin B ผลิตได ้จำก S. nodosus รักษำเชอ
กำรผลิตยำ
ตัวยับยัง้ เอนไซม์
• Clavulanic acid ผลิตได ้จำก streptomyces
clavuligerus มีสต
ู รโครงสร ้ำงคล ้ำยยำปฏิชวี นะ
ิ น
กลุม
่ เพนนิซล
ิ มีฤทธิต
์ ้ำนแบคทีเรียตำ่ แต่มฤ
ี ทธิ์
ยับยัง้ เอนไซม์บต
ี ำ-แลกแตม ทีแ
่ บคทีเรียบำง
ิ น
ชนิดผลิตทำให ้ดือ
้ เพนนิซล
ิ ได ้ จึงนำมำผสมกับ
ิ น
่ amoxycillin หรือ
ยำ กลุม
่ เพนนิซล
ิ เชน
ิ ธิภำพในกำรต ้ำนเชอ
ื้
ticarcillin เพือ
่ เพิม
่ ประสท
ให ้ยำกลุม
่ นี้
กำรผลิตยำ
ยำต ้ำนมะเร็ง
• Actinomycin D เป็ นยำปฏิชวี นะทีม
่ ก
ี ลไกกำรออกฤทธิ์
ต่อดีเอ็นเอผลิตได ้จำก streptomyces antibioticus
ทอกซอยด์
• Diphtheria toxoid ผลิตได ้จำก exotoxin ของ
Corynebacterium diphtheriae ทีท
่ ำให ้หมดพิษลง
ใชป้้ องกันโรคคอตีบ
• Tetanus toxoid ผลิตได ้จำก exotoxin ของ
clostridium tetani ทีท
่ ำให ้หมดพิษลง ป้ องกันโรค
บำดทะยัก
กำรผลิตอำหำร
• อำหำรหมัก เป็ นกำรผลิตอำหำรตัง้ แต่โบรำณ โดยใส่
้ ้ จุลน
จุลน
ิ ทรียล
์ งในอำหำรทีม
่ ส
ี ำรทีม
่ ันนำไปใชได
ิ ทรีย ์
จะปล่อยเอนไซม์ชนิดต่ำงๆมำย่อยสลำยสำรนัน
้ แล ้ว
แปรเปลีย
่ นกลิน
่ รส ตำมต ้องกำร
• อำหำรหมักประเภทนม ได ้แก่นมเปรีย
้ วต่ำงๆและเนย
(cheese) แบคทีเรียนีไ
้ ด ้แก่ Streptococcus
thermophilus, Lactobacillus bulgaricus,
ื้ นีเ้ ปลีย
Propionibacterium shermanii โดยเชอ
่ น
น้ ำตำลแล็กโทสในนมเป็ นกรดแล็กติก ทำให ้นมเปรีย
้ ว
และจับตัวเป็ นก ้อนแข็ง
กำรผลิตอำหำร
ั ว์ ได ้แก่ไสกรอกต่
้
• อำหำรหมักประเภทเนือ
้ สต
ำงๆ แหนม
ปลำร ้ำ ปลำเจ่ำ ปลำจ่อม กุ ้งจ่อม แบคทีเรียทีม
่ บ
ี ทบำท
ได ้แก่ Pediococcus cerevisiae, P. acidilactici,
Micrococcus surantiacus, Lactobacillus plantarum
ื้ เหล่ำนีใ้ ห ้กรดแล็กติก ก่อให ้เกิดปฏิกริ ย
โดยเชอ
ิ ำไนเตรท
ั่
รีดก
ั ชน
• อำหำรหมักประเภทแป้ ง ได ้แก่ขนมปั งฝรั่งเศสชนิดเปรีย
้ ว
้ ้แก่ Lactobacillus sanfrancisco
แบคทีเรียทีใ่ ชได
• อำหำรหมักประเภทผัก กิมจิ กะหลำ่ ดองเปรีย
้ ว หน่อไม ้ดอง
้ นชนิดทีใ่ ห ้กรดแล็กติก ได ้แก่
แบคทีเรียทีใ่ ชเป็
Lactobacillus brevis, L. plantarum, P. cerevisiae
สุดท ้ำยจำกกำรหมักจะได ้กรดแล็กติก คำร์บอนไดออกไซด์
แอลกอฮอล์และกรดน้ ำสม้
กำรผลิตสงิ่ ปรุงแต่งอำหำร
้
• น้ ำสมสำยชู
ผลิตได ้โดยปฏิกริ ย
ิ ำกำรเปลีย
่ นแอลกอฮอล์
เป็ นกรดน้ ำสม้ จำก Acetobacter pasteurianum,
Gluconobacter oxydans, G. suboxydans
• ผงชูรส มีองค์ประกอบคือ monosodium L-glutamate
้
โดยใชกรด
L-glutamic เป็ นวัตถุดบ
ิ ซงึ่ ผลิตจำก
Clostridium glutamicum,C. lilium, Brevibacterium
divaricatum, B. flavum, Microbacterium flavum
var. glutamicum และ Arthrobacter aminofaciens
ี วิ๊ ใชแบคที
้
• ซอ
เรียทนเกลือ Bacillus spp.
• นอกจำกให ้ผลิตภัณฑ์ทม
ี่ ก
ี ลิน
่ และรสพิเศษแล ้วยังเป็ น
ี ด ้วย
สำรป้ องกันกำรเสย
กำรผลิตสำรเคมี
สำรเคมี
ิ ก
้ นสำรแต่งรส สำรกันเสย
ี และ
• กรดซต
ิ ใชเป็
่ ขนมหวำน
antioxidant ในผลิตภัณฑ์ตำ่ งๆเชน
เครือ
่ งดืม
่ มึนเมำ ยำ เครือ
่ งสำอำง
• Sodium citrate เป็ นยำต ้ำนกำรแข็งตัวของเลือด
• Gluconic acid เป็ นวัตถุดบ
ิ ในกำรผลิต
ี่ ม
calcium gluconaate เป็ นยำเพิม
่ แคลเซย
้
• ตัวทำละลำย acetone, butanol ใชในกำรสกั
ดสำร
ื้ เพลิง
เชอ
้
• แอลกอฮอล์ใชยี้ สต์ในกำรหมัก แต่ใชแบคที
เรีย
ผลิตได ้คือ Zymomonas mobilis
• แก๊สชวี ภำพ ประกอบด ้วยมีเทน แบคทีเรีย
ทีเ่ กีย
่ วข ้องคือ Metanobacterium เกิดจำก
้
สำรอินทรียใ์ ต ้พืน
้ ดิน
ปั จจุบน
ั ใชกำกพื
ช
ั ว์ หมักก็ได ้
มูลสต
้
ใชทำงเกษตร
•
•
•
•
กำรทำปุ๋ ย
ั ว์ วิตำมิน กรดอะมิโน
อำหำรเสริมให ้สต
ั ว์
ผลิตยำทีใ่ ชกั้ บสต
่ Bacillus thuringiensis
กำจัดแมลงเชน
ฆ่ำลูกน้ ำและหนอนแก ้วได ้
• ปรับปรุงสำยพันธุ์
ี
กำรบำบัดน้ ำเสย
ี ของน้ ำใชค่้ ำ BOD
• กำรวัดควำมเสย
(biochemical oxygen demand) คือปริมำณ
้
ออกซเิ จนทีจ
่ ล
ุ น
ิ ทรียต
์ ้องกำรใชในกำรย่
อย
ี มำก
สลำยอินทรียส
์ ำร ค่ำสูงแสดงว่ำน้ ำเสย
น้ ำธรรมชำติทส
ี่ ะอำดมีคำ่ BOD 100-200
มิลลิกรัมต่อลิตร
ี
ขัน
้ ตอนของกำรบำบัดน้ ำเสย
ี ตกตะกอน
1. Sedimentation ปล่อยให ้น้ ำเสย
ี วนเวียนให ้อำกำศ
2. Activated sludge น้ ำเสย
เข ้ำไปเป็ นกำรเติมออกซเิ จน ย่อยสำรในน้ ำ
ผ่ำน aerobic pathway
3. Sludge digester ย่อยตะกอนทีเ่ หลือด ้วย
จุลน
ิ ทรียผ
์ ำ่ น anaerobic pathway เหมำะกับ
ี ทีม
น้ ำเสย
่ ค
ี ำ่ BOD สูงเหนียวข ้น
ื้
4. Chlorination เป็ นกำรเติมคลอรีนเพือ
่ ฆ่ำเชอ
่ หล่งน้ ำ
ก่อนปล่อยลงสูแ
แบคทีเรียทีใ่ ช ้
• Bacillus subtilis ชว่ ยย่อยแป้ งและโปรตีน
• Nocardia corallina ย่อยฟี นอล
• Pseudomonas putida ย่อยสำรทีไ่ ม่ละลำยน้ ำ
่ น้ ำมัน
ให ้ละลำยน้ ำได ้ เชน
กำรทดสอบวิเครำะห์ วินจ
ิ ฉั ย
้
• Bacillus sterothermophilus ใชทดสอบ
ิ ธิภำพกำรฆ่ำเชอ
ื้ ด ้วยควำมร ้อน
ประสท
้
• Sarcina lutea ใชทดสอบกำรตกค
้ำงของ
ยำปฏิชวี นะในอำหำร เพรำะไวต่อยำปฏิชวี นะมำก
• ประโยชน์ด ้ำนอืน
่ ๆ ได ้แก่กำรสกัดแยกโลหะ
EM (Effective microoganism)
• เกิดจำกกระบวนกำรหมักแบบไม่มอ
ี ำกำศ
ต ้นกำเนิดมำจำกญีป
่ น
ุ่
• น้ ำตำล รำข ้ำว โปรตีนเป็ นอำหำรของ EM
• ไม่สำมรถใชร่้ วมกับสำรเคมีได ้
้
• EM ทำงำนได ้ดีในทีม
่ ด
ื จึงควรใชตอนเย็
น
กระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์
1.
2.
3.
4.
สงั เกต
ั
สงสย
อยำกรู ้
ทดลองทำ