Transcript เกษตรกรทั่วไป

สปก
ษ.
กนท.
ถ่ายทอด
ความรู ้
ประสบการณ์
วิธค
ี ด
ิ
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ และ
กระบวนการ
พัฒนาการ
เกษตรตาม
แนวทฤษฎีใหม่
โครงการ
พัฒนาศู นย ์
ฯ ปี 50-56
ศู นย ์
เครือข่าย
ปราชญ ์
ชาวบ้าน ผลการดาเนิ นงานของ
โครงการ
่ กษาทาง
ประเมินผลการ
ทีปรึ
ดาเนิ นงานของโครงการ
วิชาการ
พัฒนาศู นย ์ ฯ
เกษตรกร
่
ทัวไป
ปี 50-56
เกษตรกร
อาสา
ปี 51-53
วัตถุประส
งค
์
1. ศึกษาระดับความรู ้ ความเข้าใจ และ
่
ความสามารถทีจะน
าไปประยุกต ์ใช้ได้ตามหลัก
ปร ัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและความพึงพอใจ
่
่ าร่วมโครงการ ปี 56
ของเกษตรกรทัวไปที
เข้
2. ศึกษาผลการนาความรู ้ตามหลักปร ัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบต
ั ใิ ช้ และสถานภาพ
่
ของเกษตรกรทัวไปตามคุ
ณลักษณะของการเป็ น
่ (Smart Farmer) ของ
เกษตรกรปราดเปรือง
่
่ าร่วมโครงการ ปี 50–55
เกษตรกรทัวไปที
เข้
่ มี
่ ความโดดเด่น
3. สารวจผลิตภัณฑ ์ท้องถินที
่ ดขึนหรื
้
ซึงเกิ
อเป็ นผลเนื่ องมาจากการดาเนิ นงาน
ของศู นย ์เครือข่ายปราชญ ์ชาวบ้าน และแนวทาง
ในการพัฒนาผลิตภัณฑ ์
4. ศึกษาสถานภาพของปราชญ ์ชาวบ้านที่
เข้าร่วมโครงการ ฯ โดยพิจารณาจาก
้ ดของการเป็ นเกษตรกร
คุณลักษณะตามตัวชีวั
่ (Smart Farmer) และแนวทาง
ปราดเปรือง
่
พัฒนาสู ่การเป็ นเกษตรกรปราดเปรือง
5. จัดทาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการ
ปร ับปรุงและพัฒนาคุณภาพการดาเนิ นงาน
โครงการพัฒนาศู นย ์เครือข่ายปราชญ ์
ประชา
กร
่ ในการศึกษา
ประชากรทีใช้
ประกอบด้วย
่
่ าร่วม
1. เกษตรกรทัวไปที
เข้
โครงการ ฯ ปี 56
่
่ าร่วม
2. เกษตรกรทัวไปที
เข้
โครงการ ฯ ปี 50-55
3. ปราชญ ์ชาวบ้าน/ ตัวแทน
ปราชญ ์ชาวบ้าน
4. สมาชิกศูนย ์เครือข่ายปราชญ ์
ชาวบ้าน
ศู นย ์
2. ผลกำรนำควำมรู ้ไปปฏิบต
ั ใิ ช ้ และสถำนภำพตำม
คุณลักษณะของ
่ (Smart Farmer) จำก
เกษตรกรปรำดเปรือง
่
เกษตรกรทัวไป
(50-55)
จานวน 10 รายต่อศู นย ์
3. สถำนภำพของปรำชญ ์ชำวบ ้ำนตำมคุณลักษณะ
ของกำรเป็ น
่ (Smart Farmer) และ
เกษตรกรปรำดเปรือง
แนวทำงพัฒนำจำก
ปราชญ ์ชาวบ้าน สมาชิกศู นย ์ เกษตรกร
และเจ้าหน้าที่
จานวน 7 รายต่อศู นย ์
่ มี
่ ควำมโดดเด่นแนวทำงใน
4. สำรวจผลิตภัณฑ ์ท ้องถินที
กำรพัฒนำ
ผลิตภัณฑ ์จำก ปราชญ ์ชาวบ้าน/ ตัวแทน
สมาชิกศู นย ์
เกษตรกร และเจ้าหน้าที่ จานวน 7 รายต่อศู นย ์
กลุ่ม
ตัวอย่าง
159
ศู นย ์
40
30
ภาค
ตะวันออกเฉี ยงเ
หนื อ
(12 จังหวัด)
ภาคเหนื อ (9
จังหวัด)
ภาคกลาง (9
จังหวัด)
ภาคใต้ (5
จังหวัด)
• เลย อุดรธานี หนองคาย
สกลนคร กาฬสินธุ ์
มหาสารคาม มุกดาหาร
ร ้อยเอ็ด ยโสธร อานาจเจริญ
ศรีษะเกษ สุรน
ิ ทร ์
• เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่ าน
ลาปาง เชียงใหม่ อุตรดิถ ์
ตาก พิจต
ิ ร อุทย
ั ธานี
• ระยอง นครนายก
พระนครศรีอยุธยา นนทบุร ี
ปทุธานี นครปฐม กาญจนบุร ี
ช ัยนาท อ่างทอง
• นครศรีธรรมราช กระบี่
พังงา พัทลุง สตู ล
่
่ ใน
เครืองมื
อทีใช้
การเก็บข้อมู ล
แบบสอบถาม
่
เกษตรกรทัวไป
ปี 2556
่
- ข้อมู ลทัวไป
่
- ความสามารถทีจะน
าความรู ้ไปประยุกต ์ใช้ได้
ตามหลักปร ัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
่ านการฝึ กอบรม
- ความพึงพอใจของเกษตรกรทีผ่
่ ดขึน
้ และข้อเสนอแนะ
- ปั ญหา อุปสรรคทีเกิ
แบบทดสอบความรู ้
- ความรู ้ ความเข้าใจแนวคิดและหลักปร ัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง
- ความรู ้ ความเข้าใจตามวิชาทีร่ ับการฝึ กอบรม
เกณฑ ์การประเมินทัศนะคติของผู ผ
้ ่าน
การฝึ กอบรม
ระดับความคิดเห็น
ช่วงคะแนน
การแปลผล
่ ด
มากทีสุ
5
4.21 - 5.00
่ ด
มากทีสุ
มาก
4
3.41 - 4.20
มาก
ปานกลาง
3
2.61 - 3.40
ปานกลาง
น้อย
2
1.81 - 2.60
น้อย
่ ด
น้อยทีสุ
1
1.00 - 1.80
่ ด
น้อยทีสุ
เกณฑ ์คะแนนความรู ้ ความเข้าใจของผู ผ
้ ่าน
การอบรม ปี 2556
ระดับ
วิชา
ควรปร ับปรุง
ปานกลาง
ดี
แนวคิดและหลักปร ัชญา
เศรษฐกิจพอเพียง
0.00 - 9.00
9.01 - 12.00
12.01 - 15.00
วิชาชีพเฉพาะ
0.00 - 6.00
6.01 - 8.00
8.01 - 10.00
(คะแนนเต็ม 15 คะแนน)
(คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
คะแนน
คะแนน
คะแนน
คะแนน
คะแนน
คะแนน
่
เกษตรกรทัวไป
ปี 2550-2555
แบบสอบถาม
่
- ข้อมู ลทัวไป
- ผลของการนาความรู ้ตามหลักปร ัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงไปปฏิบต
ั ิ
่
- คุณลักษณะของเกษตรกรทัวไปตามตั
วชีว้ ัดของ
่
การเป็ นเกษตรกรปราดเปรือง
่ ดขึน
้ และข้อเสนอแนะ
- ปั ญหา อุปสรรคทีเกิ
ปราชญ ์ชาวบ้าน/ ตัวแทน สมาชิกศูนย ์
เกษตรกร และเจ้าหน้าที่
แบบประชุมกลุ่ม (FDG) ประเด็นคาถามในการคัด
ก ร อ ง ผ ลิ ต ภั ฑ ณ์ ท้ อ ง ถิ่ น ที่ มี
ความโดดเด่น
แบบสัมภาษณ์
- ด้านบริบทหรือสภาวะแวดล้อม
้
- ด้านปั จจัยเบืองต้
นหรือปั จจัยป้ อน
- ด้านกระบวนการผลิต
- ด้านผลผลิต
- ด้านการตลาด
่
- แนวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ ์ท้องถิน
ปราชญ ์ชาวบ้าน สมาชิกศูนย ์ เกษตรกร และ
เจ้าหน้าที่
แบบสอบถาม สมาชิกศูนย ์ เกษตรกร และเจ้าหน้าที ่
่
- ข้อมู ลทัวไปของปราชญ
์ชาวบ้าน
- สถานภาพของปราชญ ์ชาวบ้านตามคุณลักษณะ
่
การเป็ นเกษตรกรปราดเปรือง
- แนวทางในการพัฒนาปราชญ ์ชาวบ้านสู ่การเป็ น
่
เกษตรกรปราดเปรือง
แบบสัมภาษณ์ ปราชญ ์ชาวบ้าน
- ความคิดเห็นต่อสถานภาพของปราชญ ์ชาวบ้าน
ตามคุณลักษณะการเป็ น
่
เกษตรกรปราดเปรือง
- แนวทางในการพัฒนาปราชญ ์ชาวบ้านสู ่การเป็ น
ผลการศึกษาและ
ประเมินผล
ตอนที่ 1 ผลการศึกษาและประเมินผล
่
่ าร่วมโครงการพัฒนาศู นย ์
เกษตรกรทัวไปที
เข้
่วไปที
่เข้าน
เครื
ข่ายปราชญ
์ชาวบ้
งบประมาณ
- อเกษตรกรทั
ร่วปีมโครงการ
ฯ พ.ศ.
ปี 56
้ น
้ 407 ราย
2556
ทังสิ
- เพศหญิง มีอายุระหว่าง 41-60
ปี
จบ
การศึกษาระดับประถมศึกษา
- สมาชิกในคร ัวเรือน 4-6 ราย เป็ นแรงงาน
ทางการเกษตร 1-3 ราย
่ าการเกษตรเป็ นของตนเอง ต่ากว่า
- มีพนที
ื้ ท
10 ไร่
- ประกอบอาชีพทานาเป็ นหลัก ของคร ัวเรือ น
่ ยวข้
่
และประกอบอาชีพเสริม
ทีเกี
องกับภาค
การเกษตร
ก่อนการเข้าร ับการฝึ กอบรม
- เกษตรกรต้อ งการเพิ่มความรู ้ ทัก ษะ และ
ประสบการณ์ให้ดก
ี ว่าเดิม รองลงมาต้องการนา
แนวคิด และหลัก ปร ช
ั ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย ง
มาปร บ
ั ใช้ใ นครอบคร วั ต้อ งการให้ค รอบคร วั มี
่ น
้ และสามารถลด ละ
รายจ่ายลดลง รายได้เพิมขึ
เลิกอบายมุขได้
- คาดหวัง ว่ า หลัง ผ่ า นการฝึ กอบรมจะได้ร บ
ั
ความรู ้ ทักษะ และประสบการณ์ใหม่ ๆ มาปร ับใช้
ในการดาเนิ นชีวต
ิ
หลังผ่านการฝึ กอบรม
- มีความพึงพอใจต่อความรู ้และประสบการณ์
ของปราชญ ช
์ าวบ้า นและคณะวิท ยากรมาก
่ ด
ทีสุ
- สิ่งที่ได้ร บ
ั จากการฝึ กอบรมเป็ นไปตามที่
้
คาดหวังทังหมด
- มีค วามมั่นใจในแนวคิด และหลัก ปร ช
ั ญา
้
ของเศรษฐกิจพอเพียงมากขึนจนกล้
านาไปใช้
- ความรู ท
้ ี่ได้ร บ
ั จากการเรีย นรู ม
้ ีป ระโยชน์
่
ต่ อ การพัฒ นาตนเอง (เพิ มควำมรู
้ ทัก ษะ และ
ประสบกำรณ์ใหม่ ๆ)
- ได้ถ่ายทอดให้กบ
ั คนในครอบคร ัว และคนใน
ชุมชน
- ได้แนะนาให้คนในครอบคร ัวและชุมชนเข้า
รบ
ั ก าร ฝึ กอ บร มกับ ศู น ย เ์ ค รือ ข่ า ย ปร าช ญ ์
- มีค วามรู ้ ความเข้า ใจด้า นแนวคิด และ
่
หลักปร ัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเฉลียอยู
่ใน
ระดับดี (12.72 คะแนน)
่ ร ับ
- การทดสอบความรู ้ตามวิชาต่าง ๆ ทีได้
การฝึ กอบรมจากศู นย ์ ฯ จานวน 22 วิชา พบว่า
1) มีความรู ้ ความเข้าใจในวิชาการท า
่ ด (9.28 คะแนน) รองลงมา
บัญชีคร ัวเรือนมากทีสุ
วิช าเกษตรทฤษฎีใ หม่ (8.56 คะแนน) และวิช า
อนุ ร ก
ั ษท
์ รพ
ั ยากรธรรมชาติแ ละสิ่งแวดล้อ ม
(8.20 คะแนน)
2) มี ค วามรู ้ ความเข้า ใจในระดับ ควร
้
่ ด (4.90
ปร ับปรุงในวิชาการเลียงปลาดุ
กมากทีสุ
คะแนน) รองลงมาวิชาการทาอาหารสัตว ์ (5.90
คะแนน)
่ ร ับไปลงมือปฏิบต
การนาความรู ้ทีได้
ั ิ
้
- เกษตรกรเกือ บทังหมดน
าความรู ท
้ ี่ได้ร บ
ั
จากการฝึ กอบรม ไปลงมือ ปฏิบ ต
ั ิห ลัง ผ่ า นการ
ฝึ กอบรมไปแล้วภายใน 1 เดือน
ได้ร ับแรงบันดาลใจจากตนเองให้ลงมือ
่ เ รีย นรู แ้ ละตัด สินใจด้ว ย
ปฏิบ ต
ั ก
ิ จ
ิ กรรมตามทีได้
ตนเองในการลงมือ ปฏิบ ต
ั ิเ ป็ นบางกิจ กรรมตาม
ความพร ้อม
- แสดงความคิด เห็นว่าสามารถนาความรู ท
้ ี่
ได้ร บ
ั จากการฝึ กอบรมไปปฏิบ ต
ั ิไ ด้ใ นระดับ ง่ าย
และในอนาคตยังจะลงมือปฏิบต
ั ก
ิ จ
ิ กรรมต่อไป
่ ปฏิบต
- เกษตรกรทีไม่
ั ก
ิ จ
ิ กรรมต่อในอนาคต
เนื่ องจากไม่มเี วลาและขาดแคลนวัตถุดบ
ิ และยัง
ไม่แน่ ใจว่าจะลงมือปฏิบต
ั ก
ิ จ
ิ กรรมต่อหรือไม่
่ ลงมือปฏิบต
เกษตรกรทีไม่
ั ก
ิ จ
ิ กรรมหลังผ่าน
การฝึ กอบรม
- ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ มไ ม่ เ อื ้อ อ า น ว ย ( ส ถำ น ที ่
่
สิงแวดล
อ้ ม) และขาดแคลนปั จ จัย จ าเป็ น (เงิน ทุ น
วัตถุดบ
ิ แรงงำน)
- สมาชิกในครอบคร ัวให้ความสาคัญน้อย ไม่
มีเวลา
่
- ในอนาคตยังไม่แ น่ ใจว่าจะเริมลงมื
อ ปฏิบ ต
ั ิ
่
กิจกรรมในอนาคตหรือไม่ แต่มบ
ี างส่วนเริมลงมื
อ
ปฏิบต
ั ิ เพราะต้องการลดรายจ่าย
ปั ญหา และอุปสรรค
- ติดภาระกิจส่วนตัวทาให้ไม่สามารถเข้า
ร ับการฝึ กอบรมได้ครบตลอดหลักสู ตร
่
- การปร ับเปลียนช่
วงเวลาในการจัด
ฝึ กอบรมอย่างเร่งด่วนส่งผลให้ไม่สามารถ
่
ดาเนิ นการตามแผนเข้าร ับการฝึ กอบรมทีวางไว้
ได้
่ ใช้
่ ประกอบการถ่ายทอดความรู ้ไม่ม ี
- สือที
่ าใจยาก
ความทันสมัยและเป็ นภาษาทีเข้
- ไม่สามารถอ่านออกเขียนได้ และขาด
่ ไม่
่ เข้าใจหรือ
ความกล้าในการซ ักถามในสิงที
แสดงความคิดเห็น
- ไม่ ไ ด้ฝึ กปฏิบ ต
ั จ
ิ ริง เนื่ องจากวัส ดุ อุป กรณ์ใ น
การจัดฝึ กอบรมมีไม่เพียงพอ
- ขาดงบประมาณ ปั จจัยการผลิต วัสดุ อุปกรณ์
แหล่งน้ าในการทาการเกษตร
- ครอบคร ัวไม่ให้การสนับสนุ นเนื่ องจากใช้เวลา
ในการลงมือปฏิบต
ั น
ิ านและเห็นผลช้า
ข้อเสนอแนะ
่ านวนรุน
- เพิมจ
่ ในการจัดฝึ กอบรมในแต่ละปี
และระยะเวลาในการจัดฝึ กอบรมในแต่ละครง้ั
- ปร ับปรุงด้านอาคาร สถานที่ ห้องน้ า และ
ระบบสาธารณู ปโภคทุกด้านให้มค
ี วามพร ้อมอยู ่
เสมอ
่
- เพิมองค
์ความรู ้ในการจัดฝึ กอบรมให้ม ี
ความหลากหลายและตรงตามความต้องการของ
ผู เ้ ข้าร ับการฝึ กอบรม
่ จกรรมนันทนาการต่าง ๆ เพือกระตุ
่
- เพิมกิ
น
้
ให้ผูเ้ ข้าร ับการฝึ กอบรมเกิดความกระตือรือร ้นใน
การทากิจกรรมและเป็ นการละลายพฤติกรรม
- ปราชญ ์ชาวบ้าน/วิทยากรเน้นการฝึ ก
ปฏิบต
ั จ
ิ ริงและศึกษาดู งานผู ท
้ ประสบความส
ี่
าเร็จ
ในการน้อมนาแนวคิดและปร ัชญาของเศรษฐกิจ
่
พอเพียงมาใช้ในการดาเนิ นชีวต
ิ เพือสร
้างแรง
บันดาลใจให้ลงมือปฏิบต
ั จ
ิ ริง
่
่ า
ตอนที่ 2 ผลการศึกษาเกษตรกรทัวไปที
เข้
ร่ว มโครงการพัฒ นาศู นย เ์ ครือ ข่ า ยปราชญ ์
ชาวบ้
าน ปี งบประมาณ
25550-2555
่
่ พ.ศ.
- เกษตรกรทั
วไปที
เข้
า ร่ว มโครงการ
ฯ ปี 50้ น
้ 437 ราย
55 ทังสิ
- เพศหญิง มีอายุระหว่าง 41-60
ปี
จบ
การศึกษาระดับประถมศึกษา
- มีสมาชิกในคร ัวเรือน 4-6 ราย เป็ นแรงงาน
ทางการเกษตร 1-3 ราย
่ าการเกษตรเป็ นของตนเองต่ากว่า
- มีพนที
ื้ ท
10 ไร่
- ประกอบอาชีพทานาเป็ นหลักของคร ัวเรือน
และป ระกอบ อา ชี พ เสริม ที่ เกี่ ยวข้อ งกับ ภ า ค
การเกษตร
่ ร ับไปปฏิบต
การนาความรู ้ทีได้
ั ิ
มีความคิดเห็นว่าความรู ท
้ ได้
ี่ ร ับจากการ
ฝึ กอบรมมี ป ระโยชน์ใ นการพัฒ นาตนเอง (มี
ควำมรู ้ ทักษะ และประสบกำรณ์ใหม่ ๆ)
่
- จากการฝึ กอบรมได้ส่งผลให้มค
ี วามมันใจ
้
มากขึนจนกล้
าน าแนวคิด และหลัก ปร ัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงไปใช้
้
- เกษตรกรเกือบทังหมดน
าความรู ้ไปลงมือ
ปฏิ บ ต
ั ิ ห ลัง ผ่ า นการฝึ กอบรมไปแล้ว ภายใน 1
เดือน
- เกษตรกรได้ร ับแรงบันดาลใจจากตนเองให้ลง
่ เรียนรู ้มา และตัดสินใจ
มือปฏิบต
ั ก
ิ จ
ิ กรรมตามทีได้
ด้วยตนเองในการลงมือปฏิบต
ั บ
ิ างกิจกรรม
- สามารถนาความรู ้ไปปฏิบต
ั ไิ ด้ในระดับง่ าย
และในอนาคตยังคงจะลงมือปฏิบต
ั ก
ิ จ
ิ กรรมต่อไป
่ นประโยชน์ต่อ
- ความรู ้จากการฝึ กอบรมทีเป็
่ ด: การทาปุ๋ ย
เกษตรกรและบุคคลรอบข้างมากทีสุ
ห มั ก ชี ว ภ า พ ร อ ง ล ง ม า แ น ว ท า ง ก า ร ท า
การเกษตร (เกษตรผสมผสำน เกษตรปลอดภัย
เกษตรอินทรีย )์ และแนวทางการดาเนิ นชีวต
ิ ตาม
หลักปร ัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
่ ลงมือปฏิบต
เกษตรกรทีไม่
ั ก
ิ จ
ิ กรรมหลัง
ผ่า นการฝึ กอบรมส่วนใหญ่ยงั คงไม่ลงมือ ปฏิบ ต
ั ิ
กิ จ ก ร ร มใ น อ น า ค ต เ นื่ อ ง จ า ก สุ ข ภ า พไ ม่
้ านวย ครอบคร ัวสนใจน้อ ย และขาดปั จจัย
เอืออ
การผลิต
่ ร ับจากการนาความรู ้ไปลงมือปฏิบต
ผลทีได้
ั ิ
่
- ร ้อยละ 84.19 รายได้มค
ี วามเปลียนแปลงไปใน
่ มขึ
่ น
้
ทิศทางทีเพิ
่
- ร ้อยละ 72.92 รายจ่ายมีความเปลียนแปลงไปใน
่
ทิศทางทีลดลง
่
- ร ้อยละ 72.16 มีเงินออมสะสมเปลียนแปลงไปใน
การถ่
า
ยความรู
้
่
่
้
สัดส่วนทีเพิมขึน
่ ร ับจากการฝึ กอบรม
- การถ่ายทอดความรู
้ที
ได้
่
่
- ร ้อยละ 92.56 สิงแวดล้
อมเปลียนแปลงไปใน
่
ให้ก บ
ั คนในครอบคร
ว
ั
และเห็
น
ด้
ว
ยกั
บ
ความรู
ท
้
ี
่ ขน
ทิศทางทีดี
ึ้
ได้ร ับจากการถ่ายทอด
- ร ้อยละ 88.17 ่สังคมและวัฒนธรรมในชุมชน
- ่ ได้ถ่ายความรู ท
้ ได้
ี ร ับจากการฝึ กอบรมให้กบ
ั
เปลียนแปลงไป
คนในชุมชน
่ ขน
ในทิศทางทีดี
ึ้
- ได้แ นะน าคนในครอบคร วั และชุม ชนเข้า ร บั
ปั ญหา และอุปสรรค
- ยังไม่เข้าใจในหลักปร ัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงอย่างถ่องแท้จงึ ยังไม่สามารถนาไปปฏิบต
ั ิ
ให้เกิดผลสาเร็จอย่างเป็ นรู ปธรรม
- ขาดแรงจู งใจในการลงมือปฏิบต
ั ใิ ห้สาเร็จ
่ ากลับมาปฏิบต
เนื่ องจากความรู ้ทีน
ั ส
ิ ่วนใหญ่ตอ
้ ง
ใช้เวลานานจึงจะเห็นผล
- ขาดแรงสนับสนุ นจากคนในครอบคร ัวและ
ความคิดเห็นของคนในชุมชนไม่ตรงกับ
่ ร ับจากการเรียนรู ้มา
แนวความคิดทีได้
้
- ขาดทักษะด้านการปลู กพืช / เลียงสั
ตว ์ การ
แปรรู ป และการใช้ว ัสดุทดแทน
- ขาดเงินทุน แรงงาน วัตถุดบ
ิ จาเป็ นบาง
ชนิ ดในการลงมือปฏิบต
ั ก
ิ จ
ิ กรรม
้ ไม่
่ เหมาะสมกับการปฏิบต
- พืนที
ั ก
ิ จ
ิ กรรม
้
ต
- ขาดตลาดร ับซือผลผลิ
- ควรมีการติดตามและให้คาปรึกษา
่ านการฝึ กอบรมอย่างต่อเนื่ อง
เกษตรกรทีผ่
่ าเนิ นกิจกรรม
- ส่งเสริมการรวมกลุ่มเพือด
่ ความตังใจจริ
้
ต่าง ๆ ให้กบ
ั คนในชุมชนทีมี
งใน
การนาความรู ้ไปปฏิบต
ั ิ และการรวมกลุ่มเป็ น
่ ๆ ในชุมชน
การสร ้างแรงจู งใจให้เกิดกับคนอืน
- สนับสนุ นให้ศูนย ์เครือข่ายปราชญ ์
ชาวบ้านเป็ นศู นย ์กลางในการเรียนรู ้ทางด้าน
การเกษตรและให้คาปรึกษาแก่คนในชุมชน
้
- ศู นย ์ ฯ นันควรมี
ถา
่ ยทอดความรู ้อย่าง
่ นการ
ต่อเนื่ องเพือเป็
่
พัฒนาต่อยอดองค ์ความรู ้ของคนในชุมชนทีมี
ความสนใจ
- การถ่ายทอดความรู ้ของศู นย ์ ฯ เป็ นการ
่
เปิ ดเวที/ โอกาสให้ได้พูดคุยและแลกเปลียน
่
เมือเกษตรกรประสบปั
ญหาและอุปสรรค
เกษตรกรจะปรึกษาคนในครอบคร ัวมาก
่ ด รองลงปรึกษาปราชญ ์ชาวบ้าน/
ทีสุ
วิทยากร