Transcript yenidogan_enfeksiyonlari

Yenidoğan Enfeksiyonları
Prof. Dr. Asım Gültekin
Yenidoğan bebekler genellikle dünyaya
sağlıklı olarak gelirler




Doğumdan önce
Doğum esnasında
Doğumdan sonra
Enfeksiyonlara yakalanabilirler
TOKSOPLAZMA
KONJENİTAL TOKSOPLAZMOZİS




İntrasellüler bir parazit olan Toksoplazma gondinin
intrauterin neden olduğu enfeksiyondur.
Toksoplazmozis dünyada en yaygın enfeksiyonlardan biri
olmasına rağmen hastalık nispeten oldukça azdır.
Prenatal tanı ve tedavisi mümkündür.
Esas konağı kediler olup;
–
–
–
Ookist
Trofozoit (veya Taşizoit)
Doku kisti olmak üzere 3 formu vardır.
Patogenez:


İnsanlara bulaş; enfekte kedilerin veya onların
feçeşlerindeki kistlerden direkt temas veya ara
konakların kistleri içeren etlerinin iyi pişirilmeden
yenmesi ile geçer (Çiğ köfte :-).
Ayrıca ookistler ile enfekte olan toprakta yetişen
sebzeler veya kontamine sular ile de enfeksiyon
gelişebilir.
Patogenez-3



Enfeksiyon gebeliğin herhangi bir döneminde
fetusa geçebilir fakat transplasental geçiş riski
en çok üçüncü trimesterdedir.
Maternal enfeksiyondan sonra fetusa geçiş
riski ortalama %40 dır.
Birinci ve ikinci trimesterde fetusa geçiş
yüzdesi düşüktür fakat fetuse olan zararı daha
fazladır.
Klinik belirtiler
 Konjenital toksoplazmazisin klasik tetradı:





HİDROSEFALİ (%20)
EPİLEPSİ
SEREBRAL KALSİFİKASYON (%37)
KORİORETİNİT (%86)’ dir
Konjenital toksoplazmazisde retikuloendotelial
sistem, karaciğer, akciğerler ve myokardı da tutan
kas tutulumu olabilir.
Klinik belirtiler-2


MSS enfeksiyonunda kortikal ve periventriküler nekroz
gelişir.Bu doku kalsifiye olur ve kranial USG da diffuz
intrahemisferik kalsifikasyonlar görülür.
Ayrıca:





Mikrosefali
Mikroftalmi
Anemi
Trombositopeni
Sarılık ve hepatosplenomegali görülebilir.
KONJENİTAL TOKSOPLAZMAYA BAĞLI HİDROSEFALİ
KONJENİTAL TOKSOPLAZMAYA BAĞLI
İNTRAKRANİAL KALSİFİKASYONLAR
TOKSOPLAZMAYA BAĞLI
AKUT KORİRETİNİT
TOKSOPLAZMAYA BAĞLI
KRONİK KORİRETİNİT
Korunma



Gebe olmayan enfekte kadınlar 6 ay süre ile
gebe kalmamalıdırlar.
Gebe kadınlar çiğ ya da az pişmiş etleri
yemekten kaçınmalı ve çiğ eti elledikten
hemen sonra ellerini yıkamalıdırlar.
Kedi fecesi içerebileceğinden bahçede
çalışmaktan kaçınmalı ve toprakla temas
edilirse eller yıkanmalıdır.
KONJENİTAL RUBELLA



Rubella (kızamıkçık); çocuklar ve erişkinde subklinik
veya hafif seyirli döküntülü bir hastalıktır.
İlk kez 1814 yılında George Maton tarafından tarif edilen
hastalık 1866 yılında Henry Veale tarafından “Rubella”
olarak adlandırılmıştır.
Norman Gregg gebelikte ilk trimesterde geçirilen Rubella
enfeksiyonunun; IUGG, katarakt,mikrosefali, sağırlık,
konjenital kalp hastalığı, mental retardasyon gibi
konjenital malformasyonlarla seyrettiğini bildirmiş ve
“konjenital Rubella Sendromunu” tarif etmiştir.
Patogenez


İntrauterin geçiş ve fetal hasarda gebelik haftası
önemlidir.
Gebelik haftası ile malformasyon riski
Gebeliğin ilk 4 haftası: %30-50
– 5-8 hafta: %25
– 9-12 hafta: %8
(İlk trimesterde toplam risk:%20 dir.)
–
Konjenital Rubella Sendromu


Transplasental geçiş olmasına rağmen konjenital
rubella sendromu gelişme olasılığı gebelik yaşına
göre farklılıklar gösterir.
Gelişme olasılıkları;
–
–
–
–
–
–
I. Ayda
%50
II. Ayda %25
III. Ayda %10
IV. Ayda %11-24
V. Ayda
%6
V. Aydan sonra belirgin risk yoktur.
KONJENİTAL RUBELLA DÖKÜNTÜSÜ
KONJENİTAL RUBELLAYA BAĞLI KATARAKT
Korunma






Serolojik olarak (-) olan kadınlar aşılanmalı
Aşıdan sonraki üç aylık dönemde kontrasepsiyon
uygulanmalı
Gebelikte aşılama kontrendike
Bağışık olmayan gebeler rubella şüphesi olanlardan
uzak durmalı
Emzirme postpartum aşılanma için kontrendikasyon
oluşturmaz.
Ig proflaksisi önerilmez.
KONJENİTAL CMV ENFEKSİYONU



CMV en sık rastlanan konjenital viral enfeksiyon
etkenidir.
CMV enfeksiyonları erişkinler için selim
karakterdedir.
Hayatın ileriki dönemlerinde işitme kaybı ve
öğrenme güçlüğü ile ortaya çıkan subklinik
konjenital enfeksiyona neden olur.
Bulaşma Yolu



Fetal geçiş dört yolla olur.
1) Transplasental
2) Serviksten yukarı doğru
3) Doğum esnasında
4) Anne sütü ile
Neonatal CMV enfeksiyonlarının yarısı doğum
sırasında geçiş nedeniyle olmaktadır.
Enfeksiyonun geçirildiği gebelik haftasının fetal
geçiş ve fetal enfeksiyonun şiddeti üzerine etkisi
bilinmemektedir.
Konjenital CMV Enfeksiyonu (1)
•En yaygın ve en ciddi konjenital enfeksiyon
•Primer enfeksiyonlu annelerin %40‘ ında gelişir





Semptomatik (%10)
Prognoz kötü
Sarılık, ateş, HSM,
trombositopeni, anemi
%20-30 postpartum ex
Sağırlık, mental ve motor
gerilik



Asemptomatik (%90)
Prognoz daha iyi
%10-15 uzun dönemde
sağırlık, mental gerilik
KONJENİTAL HERPES ENFEKSİYONU


Genel popülasyonda bulunan HSV suşları 2 serolojik subtipte
sınıflandırılmaktadır.
HSV-1;
–
–
–

HSV-2;
–
–
–

oral enfeksiyonların (gingivastomatit,farenjit) %98’ ine,
primer genital herpes vakalarının %7-50’ ine ve
yenidoğan dönemi hariç ensefalitlerin hemen tamamına sebep olur.
genital herpes vakalarının %90’ı,
rekürran genital herpes vakalarının %99’u ve
septik menejitlerin büyük çoğunluğuna sebeptir.
HSV Tip -2 yenidoğandaki herpes enfeksiyonlarının %75-85’inden
sorumludur.
Korunma


Eğer annede doğum sırasında aktif genital herpes
infeksiyonu varsa ve membranlar intaktsa veya 4
saatten daha kısa süreli rüptür olmuşsa sezeryan
ile doğum düşünülmelidir.
Birçok merkezde genital herpesin 36. haftadan
sonra çeşitli dozlarda Asiklovir ile tedavisi
denenmektedir.
PARVOVİRUS B-19





Tek sarmallı DNA virüsüdür.
Eritema enfeksiyozum (5. Hastalık) etkenidir.
Bulaşma, solunum sekresyonları, kan ve kan
ürünleriyle olur.
Maternal infeksiyona bağlı fetal ölüm oranı %10
Fetusda eritrosit üretim arrestine neden olur.
Anemiyi takiben ödem, kalp yetersizliği ve
hidrops fetalis gelişir.
Tanımlama Yeni Doğan Sepsisi

Yenidoğan bebekte kan kültüründe
mikroorganizma üremesi ile giden klinik
hastalık tablosudur.
Polin ve Gene 1992, Llorenz ve McCracken 1993

Yenidoğanda infeksiyona karşı oluşan
sistemik inflamatuar cevaptır (SIRS).
Heumann, Glauser 1994
Epidemiyoloji

İnsidans:
–
1000 canlı doğumda 1-10
(Menenjit %25-40 oranında)
–

Pretermde 1000 canlı doğumda 4-25
Risk:
–
1000-1500 gr bebekte %12-15
–
500-1000 gr bebekte %25-40
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -1
Fiziksel Engeller: YETERSİZ

–
–
–
Deri ince
Göbek yarası
Mide asiditesi, peristaltizm
T hücreli immün sistem

–
–
–
NK sitotoksik aktivitesi azalmış
Sitokin salınımı immatür (INF-γ)
Pretermde IL-2 reseptörleri için mRNA düşük
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -2

B hücreli immün sistem
–
–
–
–
Sistemik enfeksiyona karşı tip spesifik antikor
cevabı yok
Hücreler immatür, Ig sentezi geç
Pretermde transplasental geçen Ak düzeyi
düşük. IgM, A, G2, G4 eksik
Sekretuar IgA sentezi :6-8. hafta (postnatal)
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem - 3

Kompleman sistemi
–
Opsonik aktivite düşük

–
–
–

Opsonik proteinler IgG2 ve M tipinde
Fibronektin düşük (lökosit yapışması, bakteri klirensi)
C3bi reseptör ekspresyonu azalmış
C3 düşük, total kompleman aktivitesi erişkinin % 50-80’ i
Mononüklear fagositik sistem
–
–
–
–
–
MN hücrelerden salınan CSF’ler yetersizz
Kemotaksis zayıf (doku inflamatuar cevabı yetersiz)
Nötrofil depo havuzu yetersiz (nötropeni)
Oksidatif metabolik anormallikler mevcut
Killing ve fagositoz yetersiz
Yenidoğan Sepsisi-Risk Faktörleri
Maternal
Faktörler
Neonatal
Faktörler
SEPSİS
Çevresel
Faktörler
Maternal Risk Faktörleri - 1
1.
2.
EMR: Tüm gebeliklerin %10’nda
Korioamniyonit: Tüm gebeliklerin %1’inde
–
3.
Neonatal sepsis normal popülasyonda 1000’de 1

EMR varsa 100’de 1

Korioamnionit te varsa 10’da 1’e çıkar
Vaginal flora patojenleri
– GBS:
Gebede kolonizasyon %5-30
Bebekte kolonizasyon %50
Bebekte enfeksiyon %1-2
–
Bakteriyel vaginozis:

Prematür doğum riski 3 kat artar
Maternal Risk Faktörleri - 2
4. Üriner enfeksiyon
5. Obstetrik manipülasyonlar
–
Vaginal muayene
–
İnternal fetal monitorizasyon
6. Septik veya travmatik doğum
7. Antenatal steroidler
8. Diğer
–
Kardeş öyküsü (3 ayın altında sistemik bakteriyel
enfeksiyondan kaybedilmiş veya bilinen GBS enfeksiyonu)
–
Sosyoekonomik durum
–
Gebelik sayısı
–
Yaş (<20 yıl, >30 yıl)
–
Antenatal bakım
Neonatal Risk Faktörleri
1.
Prematürelik
<1500 gr
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Sepsis 25 kat
Mortalite 4 kat fazla
Erkek cinsiyet
Perinatal asfiksi (APGAR<6, 5.dakika)
Mekonyumlu amnion sıvısı
IU sepsis
Gasping
MAS
Oksijen tedavisi (mekanik ventilasyon)
Konjenital anomaliler ve metabolik hastalıklar (galaktozemi)
İlk doğan ikiz
İnvaziv işlemler (ETE, kateterler, NGT)
Glükokortikoid, demir tedavileri, IV lipidler
Hiperbiluribinemi (T hücre fonksiyonu ve nötrofil fonksiyonu azalır)
Çevreyle İlgili Risk Faktörleri

YD’ın normal flora gelişimi
–
–
–


1. Hafta GIS kolonizasyonu (+)
Anne sütü: Laktobasiller + E.coli
Anne sütü almayanda: E.coli ve diğer gr (-) mikroorganizma
Bebek NICU’de ise kolonizasyon, dirençli
patojenlerle olacaktır.
Anne veya ev ortamının hijyeni
Neonatal Sepsis Etkenleri -1
Bakteriler
1.
–
–
2.
3.
4.
Aerob
Anaerob
Mantarlar
Viruslar
Protozoalar ve diğerleri
Neonatal Sepsis Etkenleri -2
Bakteriyel Patojenler
1.
–
Tarihçe:
GAS (1930)
E.coli (1940)
Staph. aureus (1950)
E.coli (1960)
GBS (1970-)
S.epidermidis ve aureus (1990)
Neonatal Sepsis Etkenleri -3

Günümüzde
1.
GBS (8 serotipi var)



2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Tip Ia, II, III, V sık
Tip III: Geç sepsis, erken menenjit
Tip V ve VIII: İnvaziz hastalık
E.coli. K1 antijeni (+)
Staph.aureus
Staph. epidermidis
Enterik bakteriler, klebsiella, proteus, serratia, acinetobakter
H.influenza
Listeria monositogenaz
N.meningitidis
S.pneumania
Anaeroblar (%5-23): Bacteroides fragilis, Clostridium
Neonatal Sepsis Etkenleri -4
2- Mantarlar
– Candida Albicans
– Malassezia furfur
– Pytrosporon orbiculare
3- Viruslar
– Enteroviruslar
– CMV ve EBV
– Adenoviruslar
– Parvovirus B19
– HSV
4- Protozoalar ve diğerleri
– T.gondii
– T.pallidum
– M.tuberculosis
Konjenital enfeksiyon
Nosokomial enfeksiyonların
önlenmesinde dikkat edilmesi
gerekenler







1-El temizliği
2-Yenidoğan bakım ünitelerinde dikkatli
antibiotik kullanımı
3-Katater kullanımında dikkatli olunması
4-Cilt ve göbek bakımı
5-Enfekte bebeklerin izolasyonu
6-Galoş giyimi
7-Yeterli sağlık personeli