Transcript SITMA Plasmodium Prof. Dr. Semra KUŞTİMUR

SITMA
Plasmodium
Prof. Dr. Semra KUŞTİMUR
 Türkiye’de
P. vivax (Tersiyana sıtması)
 S.B
Sıtma Savaşı Daire Başkanlığı 19901995 yılları verileri:
 P.
falciparum
 P. malaria
 P. ovale
 Miks sıtma
62 ( Tropika sıtması)
4 ( Quartana sıtması)
1
14 ( 2 etken)
 İnvaziv
şekilleri polar hücrelerdir.
 Konak hücreye apikal kompleksleri (roptiri
proteinleri) ile girerler.
 Eritrosit membranında protein,kh ve
lipitlerde değişiklik yaparak geçirgenliği
artırır.
 Hb en önemli O2 , amino asit kaynağıdır.
Heme + globin parçacıkları
Hemozoin
 Ekzo
PATOJENİTE
–eritrositer evrede karaciğere ait
klinik belirti yok
 P. vivax ve P. ovale ‘de hipnozoit formlar
 Eritrositer şizogoni P. vivax , P. ovale 48
saat
P. falciparum 36-48 saat
P. malaria
72 saat
 P.
vivax ‘ da 20.000 eritrosit enfekte olunca
sıtma nöbetleri başlar.
 En çok 50.000 eritrosit enfekte olur (%1-2)
 Anemi:
4-6 kez devam eden şizogoni
K.İ. eritropoezde yavaşlama
Otoimmun mekanizma
 Hemoglobinüri
 Hemoglobinemi
Splenomegali
Nötropeni
 Trombositopeni
 Sitoadherans
kapillerlerde tıkanma
doku ve organlarda anoksi veya hipoksi
 İmmun
kompleksler (böbrek, beyin)
dolaşımda yavaşlama, tıkanma
beyinde
ödem ve koma ( serebral sıtma)
 Sıtma
pigmentleri
dalak, karaciğer,
beyinde renk değişimi
 Hipoglisemi(
tropika sıtması)
Kinin, kinin türevleri
İnsulin salınımı
k.c glukogenezis
tutulumu
dokuda glukoz
P. VİVAX SITMASINDA
KLİNİK
 Kuluçka
dönemi 12-17 gün (8-9 ay)
 Prodnom
dönemi (başağrısı,bulantı,kusma)
 Başlangıçta
 Klasik
ateş 2-4 gün düzensiz
üşüme-titreme ile nöbet
 Ateş 40,6 ˚C (öğleden sonra yükselmeye
başlar, bulantı,kusma,dudakta uçuk)
 Bol terleme
 Hepato-splenomegali,
koydurucu
sarılık, ateş tanı
 Tedavi
edilmeyen, tam radikal tedavi
uygulanmayan olgularda spontan iyileşme
 Ancak
8-10 hafta sonra nükslerle
NÖBET
 30-40
hafta sonra uzun dönem nükslerle
NÖBET
PARAZİTOLOJİK TANI
 Lamlar
temiz olmalı (sabunlu su, alkol)
 Erişkinde yüzük,orta parmak ucundan
çocukda topuk alt kısmından kan lama
alınır
1. İNCE YAYMA KAN PREPARATI
2. KALIN DAMLA KAN PREPARATI

İnce yayma tesbit edilir : metil alkol (3-5 dk)
absolü etil alkol,%95 etil alkol(10-15 dk)

Kalın damla tesbit edilmez.

GİEMSA ile boyama : pH 7-7.2 olan saf su ile
sulandırılır.(8.5 g NaH2PO4 + 9.7 g KH2PO4 1
Lt saf su içinde eritilir. pH 7.2)

20-30 dk bekletilir. Su ile yıkanır.

Kalın damla şale içindeki saf su ile yıkanmalıdır
İNDİREK TANI YÖNTEMLERİ
 Antikorları gösterme: İFA,İHA,ELİSA
MOLEKÜLER TANI YÖNTEMLERİ
 DNA, ribozomal RNA probları daha özgül
 PCR
 Nested PCR
HIZLI TESTLER (Dipstik) (10-15 dk)
 Histidinden zengin proteini saptar(1001000 parazit / µl kan)
ÜLKEMİZDE SITMA TEDAVİSİ



o
o
P. vivax’ da klorokine direnç bildirilmemiştir.
DSÖ’ nün önerdiği radikal tedavi uygulanmakta.
Klorokin: Kan şizontosidi, güvenli, iyi tolere edilir.
15 yaş üzeri kişilerde ve erişkinlerde;
1. ve 2. günlerde
600 mg
3. gün
300 mg
Çocuklara;
1.ve 2. günlerde
10 mg/ kg
3. gün
5 mg/ kg

o
o
Primakin: Kan gametositleri ve karaciğer
hipnozoitlerine etkili
Erişkinlerde 1./4. günden itibaren 15 mg (14
gün)
Çocuklarda 1./4. günden itibaren 0.25 mg/kg (14
gün)
Klorokine dirençli P. falciparum tedavisi
 Meflokin- kuvvetli ve uzun etkili kan şizontosidi
 Kinin veya kinidin
 Sulfadoksin
Fansidar
 Pirimethamin

DİĞER İLAÇLAR
 Amodiakin
 Diamino-diafenilsülfon
(DDS veya
Dapson)
 Proguanil ( Klorquanid)- klorokinle
kombine
 Tetrasiklin- doksisiklin
 Klindamisin
 Artemisin- hızlı etkili şizontosit
TOKSOPLAZMOZ
 Toxoplasma
gondii
 Kesin konak kedi
 Etobur,otobur ve omnivor canlılar ara
konak
 Kedi dışkısı ile milyonlarca ookist atılır.
 Kist içeren az pişmiş veya çiğ etlerle,
ooksit içeren su ve gıdalarla bulaşabilir.
 Akut enfeksiyon geçiren anneden fetusa
transplatensal yol,organ plantasyonu,kan
nakli ile geçebilir.
İMMUN SİSTEMİ SAĞLAM KİŞİLERDE
AKKİZ TOKSOPLAZMOZ
 %10-20’ sinde oluşan servikal lenfadenopati
ile hasta gelir.
 Ağrısız, hareketli 3 cm’ den büyük, sert veya
yumuşak lenf nodülleri
 Ateş, halsizlik, gece terlemeleri, kas ağrıları,
boğaz ağrısı,döküntü, hepatosplenomegali,
karın ağrısı, korioretinit
 Semptomlar birkaç ayda kaybolur.
 İyileşmeyen,kronikleşen olgularda görülür.
İMMUN SİSTEMİ BASKILANMIŞ
OLANLARDA AKKİZ veya REAKTİV
TOKSOPLAZMOZ
AIDS’li Olgularda;
AIDS Dışı Olgular;
•Beyin, akciğer ve göz
tutulumu
•Santral sinir sistemi
•Akut solunum yetmezliği
ile multiorgan tutulumu
•Toksoplazmik ensefalit
•Pulmonar tutulum
•Myokardial, pulmoner
toksoplazmoz
•Tedavi edilmeyen
olguların %99 unda
ölüm
OKÜLER TOKSOPLAZMOZ
 Toksoplazmik
korioretinit ( göz ağrısı,
görmede azalma)
 Sağlam
bireylerde subklinik seyreder.
Konjenital Toksoplazmozda Klinik
Belirtiler
Hamileliğin ilk 3
ayında bulaşma:
2. ve 3. trimestırda
bulaşma:
•Abortus
•Mikrosefali
•Ölü doğum
•Hidrosefali
•Hamilelik
sonlandırılabilir
•Beyinde
kalsifikasyon
•Genel sarılık
•Hepatomegali
•Korioretinit
TANI
Direk İnceleme:
 Mikroskobi: BOS, heparinize sıvı, salgılar,
doku örnekleri Giemsa ile boyanır
 Antijen saptama : Doku kesitlerinde,doku
kültürlerinde immunofloresan
 Nukleik asit saptama: PCR (amniyotik
sıvıda konjenital toksoplazmoz tanısında
çok duyarlı
İzolasyon Yöntemleri:
 Hücre kültürleri, fareye inokulasyon
Serolojik Testler
 Antikor saptama:
 Metilen mavisi boyama testi (SFDT)
 Aglütinasyon testleri, IFA, EIA
 Ig G avidite testi ( enfeksiyonun en az
4-5 ay içinde oluştuğunu saptar)
 Yeni
enfeksiyonu gösteren testler:
 Özgül Ig A ve özgül Ig E antikorlarını
saptayan
Özgül Ig G Testi
Ig G (-)
Ig G (+)
Özgül Ig M testi
Ig G(+), Ig M (+)
Ig G (+), Ig M (-)
Son 2 yıl içinde
6 aydan fazla enf
enf, veya
yanlış + Ig M
Avidite testi
Ig G avidite
Ig G avidite yüksek:
düşük:
En az 12 haftadan
Olası yeni enf
önce enf
İlk örnekten 3 hafta sonra ikinci örnek alınır.
Her 2 örnekte Ig G, Ig M ve Ig G avidite
sonuçlarının konfirmasyonu için lab a gönderilir.
Gerekliyse müdahale öncesi aglütinasyon
farklılığı,
Ig A ve Ig E test edilir.
Hamilelerde tanısı konmuş akut enf
Her 2-4 haftada bir fetal ultrasound
Amniyotik sıvı örneği alınmalı
Amniyotik sıvı sedimenti
PCR
Fare veya doku kültür
inokülasyonu
Teki/ ikisi birlikte (+): Enf
İkisi de (-):Belki enf, yenidoğan değerlendirilmeli
TEDAVİ
 Primetamin
+ sulfadiazin: Konj. toks,
oküler toks, AIDS’li hastalarda kullanılıyor
 Spiramisin:
 Primetamin
Hamilelerde fetüsü korumak
ve sulfadiazin + lökovarin:
Immun sist. baskılanmışlarda
 İkincil
Alternatif İlaçlar:
 Primetamin ve klindamisin + lökovarin
 Primetamin / Sulfadiazin + atovakuan:
Hafif tablolu erişkinlerde
 Diğer
İlaçlar:
 Azitromisin
 Klaritromisin
 Dapson
Primetamin ile
kombine
LEŞMANYOZ
Doğal kaynaklar

Vahşi ve evcil
karnivorlar

Küçük memeliler

İnsanlar


Vektörler

Phlebotomus

Lutzomyia cinsi
sinekleri
kum
Klinik Tablo:
Etkenler:
Visseral leşmanyoz
L. infantum, L. donovani,
L. chagasi
Kutanöz leşmanyoz
L.infantum, L. tropica,
L.major,L.mexicana,
L. chagasi, L. braziliensis
Mukokutanöz leşmanyoz
L. braziliensis, L. donovani,
L. panamensis
Diffüz kutanöz
leşmanyoz
Post kalaazar dermal
leşmanyoz
L. mexicana,
Türkiye’ de Visseral Leşmanyoz
 Etken;
L. infantum
 Rezervuar; Köpekler
 Genellikle 12 yaş altı çocuklarda
 1997-2000 yılları S.B. verileri
78 Akdeniz bölgesi
30 Ege bölgesi
30 Orta Anadolu bölgesi
VL’ un Klinik Belirtileri
 RES
hücrelerini enfekte eder.
Ateş
Splenomegali
Hepatomegali
Öksürük
İshal
Kilo kaybı
Anemi
Lenfadenopati
İştah kaybı
Ödem (L. chagasi)
Türkiye’de Kutanöz Leşmanyoz
 Endemik,
Güneydoğu Anadolu bölgesi,
Şanlıurfa’ da en çok
 Çukurova, Ege, Marmara, Batı Akdeniz,
Orta Anadolu’ da da görülür.
 L. tropica en sık görülen etken (kuru tip)
 L. major ve L. infantum Adana’ da.
 1988-2001 yılları arasında 30.089 olgu
KL’ de Klinik Belirtiler

Subklinik kalabilir.

1-12 hafta kuluçka dönemi

Eritemli papül
ağrısız nodül
ülser
kabuklanma
nedbe dokusu ile iyileşme

Yaş tipte lezyon geniş, iltihaplı,hızlı ilerler kısa
sürede nedbe ile iyileşir.

Sekonder bakteriyel enf sık görülür, ağrı yapar.
Leşmanyozda TANI
 VL:
Dalak,lenf nodu,K.İ aspirasyonları,k.c
biyopsisi,venöz kan buffy coat,idrar,BAL
sıvısı, plevral effüzyon,GIS biyopsi,
orofarinks örnekleri
 KL:Kutanöz
lezyon %70 alkol ile iyice
temizlenir. Ülser tabanı bistüri ile kazınır.
Aspirasyon, punch biyopsi örnekleri
TANI
 Boyalı
preparatların mikroskobik incelenmesi
(Giemsa)
 Kültür: NNN besiyeri, %30 fetal sığır
serumlu Drosophila besiyeri
 Moleküler teknikler
 Serolojik testler:
Formol jel testi (Ig G, Ig M’ de )
IFA, ELİSA, Immunblot, Dipstik testi
(k39 ag)
TEDAVİ
 Kriyoterapi,ısıtma,cerrahi
 Na
eksizyon
stiboglukonat (VL,KL)
 Meglümin antimoniat (KL)
 Pentamidin isetiyonat (VL için alternatif)
 AMB ve lipozomal AMB
 Allopurinol (KL)
 Heksadesil fosfokolin (Miltefosine – VL,KL)
TRİKOMONYAZ
 Trichomonas
 Ürogenital
vaginalis
sistem patojeni
 Seksüel
yolla bulaşır.
 Sadece
trofozoit formu bulunur.
Klinik Önemi
 Kadınlarda: Vajinit, servisit,üretrit
Bol,sıvı,yeşilimsi,köpüklü,kötü kokulu
akıntı
Vajinal ve vulvar kaşıntı
%20 oranında dizüri
 Erkeklerde:
Asemptomatik
Üretrit
 HIV
geçisinde kofaktör.
 Yenidoğan pnömonisinin bir etkeni
TANI
 Direk
inceleme: vajinal ve üretral
akıntı,prostatik sekresyon,idrar sedimenti
 Taze örnek + 1 damla SF veya Ringer eriyiği
1
saat içinde bakılmalıdır !!!!!!
 Boyama
Yöntemleri: Giemsa,Gram,
May-Grünwald

Kültür: CPLM (laktoz,sistein,k.c ekstresi,maltoz)
TYM (Tripticase- Yeast extract –maltose)
Diamond TPS-1 besiyerleri

Antijen saptama yöntemleri: Hızlı,kolay tanı
LA testi (duyarlılığı yüksek)
Immunfloresan
Dipstik testi

NA saptama yöntemleri (%90 duyarlı, %98 özgül)
Ticari kit yok
İdrar örneklerinde duyarlılık düşük
TEDAVİ
 Metronidazol
oral tercih edilir.
3 x 250 mg/ gün 7 günlük tedavi
 Secnidazol:
Yan etkileri az
Erişkin
4 x 500 mg tek doz
Çocuk
30 mg / kg tek doz
 Tinidazol
Eşler birlikte tedavi edilmelidir.