Transcript Proto-sunu10 (Sıtma, Hepatozoon, Haemoproteus, Leucocytozoon

Klossiellidae Ailesi
Klossiella Cinsi









Klossiella equi, K. cobayae
Böbreklere yerleşir.
Glomerulus kapillar endotellerde
(Merogoni 1),
Tubulus kontortus proksimalis
epitellerde (merogoni 2),
Henle borusu epitellerinde
gametogoni-singami,
Ookist duvarı oluşmaz.
Sporogoni,
sporokist içlerinde 15-30 arası
sporozoit.
Sporokistleri idrarla dışarı çıkar.
Klossiella enfeksiyonları



Bulaşma ağız yoluyla
sporokistlerin
alınmasıyla olur.
Klinik belirtilere yol
açmazlar.
Histopatolojide yangı
reaksiyonu gözlenir.
meront
Haemogregarinidae ailesi
Hepatozoon canis


Köpek, tilki ve bazı
karnivorlarda.
Vektörü :
Rhipicephalus
sanguineus
Hepatozoon canis

Gametositleri
sonkonağın kan
dolaşımında
löykositler (monosit
ve nötrofil) içinde
bulunur.
Hepatozoon canis
Biyolojik gelişme








KENE kan emerken gametositleri alır. Kenenin sindirim
kanalında gametositlerden gametler meydana gelir.
Singami sonucu hareketli zigot (ookinet) oluşur.
Ookinet hemosele yerleşir. Yuvarlaklaşır ve ookist oluşur.
Ookist içinde sporogoni yoluyla çoğalarak sporozoitler
meydana gelir.
SONKONAK lar keneleri yediğinde ookist çatlar ve sporozoitler
serbest kalır.
Merogoni (şizogoni), dalak, kemik iliği, karaciğerde olur.
Makromerontlar, makromerozitler, mikromerontler ve
mikromerozoitler (genellikle 3 kere).
Mikromerozoitler kana geçerek löykositlere (monosit ve nötrofil)
girer ve gametositleri oluşturur.
Hepatozoon canis
Klinik Belirtiler







Genellikle asemptomatikdir.
Şiddetli klinik bulgular gösteren veya ölen
hayvanlar da olur.
Ateş, kaşeksi, depresyon,uyuşukluk,
Göz ve burun akıntısı,
Lenf yumrularında büyüme, bel ve kalça
bölgesinde ağrı,
Ağrılı ve isteksiz hareket, boyun ve gövdede
sertlik, dik duruş ,
Kronik veya akut seyreder.
Hepatozoon canis
Tanı




Leukocytosis görülmesi,
Kasların tutunma yerlerinde
periostal kemik üremeleri
(Özellikle bir yaşından küçük
köpeklerde) kemik lezyonları
fazladır)
Dalakta büyüme, Lumbar paraliz,
Perifer kan frotilerinde ; nötrofil
ve monositler içinde gamontları
görülür. Gamontlar bir ucu
yuvarlak uzun dikdörtgen
şeklinde büyüklükleri 8-12 X
3-6 mikrondur.
Hepatozoon canis
Tedavi-Kontrol






Imidocarb dipropionate, 5 mg/kg, s.c.,2 hafta
süreyle,
Sulfadoxine+trimethoprim 15-20mg/kg, p.o, 1
hafta.
Trimethoprim-Sulfadiazine + pyrimethamine
+ clindamycin,
Decoquinate,
Tetrasiklinler.
Kontrolde köpeklerde kene mücadelesi.
Haemosporina Alttakımı
Plasmodidae Ailesi
Plasmodium
(Plasmodiosis, malarya, sıtma)
 Leucocytozoon
 Haemoprotetus
 Hepatocystis cinsleri yer alır.

Anopheles
Plasmodium life cycle
Plasmodium – Biyolojik
gelişme



Ekzoeritrositer şizogoni döneminde ilk
oluşan merozoitlere kriptozoit,
Daha sonra oluşanlara
metakriptozoit,
karaciğer parankim hücrelerinde yıllarca
inaktif olarak kalan merozoitlere
hipnozoit (latent dönem).
Plasmodium – Sıtma nöbetleri


Eritrositer şizogoni süresi türlere göre değişir.
P.malaria’da 3 gün, (3 gün normal bir gün
kriz) P.vivax, P.ovale, P.falciparum ‘da 2 gün
sürer (2 gün normal bir gün kriz).
Parazit, hemoglobinin globulin kısmını sindirir.
Kalan haem kısmı hemozoin (hematin)
pigmenti olarak kalır. Toksik olan ve suda
çözülmeyen bu pigment şizont dağılması ile
kana bol miktarda geçer ve sıtma nöbetlerine
neden olur.
İnsanlarda malarya

Plasmodium vivax, P. ovale
İyi huylu tertian (üçgün) malarya

P. falciparum
Kötü huylu tertian malarya

P. malariae
İyi huylu quartan (dörtgün) malarya
Malaria, Plasmodium enfeksiyonları, Coğrafi dağılımı
Sıtma-epidemiyoloji

Plasmodium falciparum tropik ve suptropik bölgelerde

Plasmodium vivax sıtması, Çukurova ve Güneydoğu




(Afrika) yaygın,
Anadolu’da endemikdir.
Dünyada insanlardaki sıtma olgularının %50 si
Plasmodium falciparum, 0/0 43 ü P. vivax,
% 7 si P.malariae olup, P. ovale prevalansı çok azdır.
Halen Dünya’da bir çok insan sıtma riski altındadır.
Maymunlardaki bazı Plasmodium türleri insanlar için
zoonotikdir.
P.vivax da hipnozoitler 5 yıllık bir peryottan sonra aktif
hale gelebilir.
Patolojik ve Klinik Belirtiler






Parazitİn esas olarak eritrositik şizogoni dönemiyle ilgilidir.
En patojen tür Plasmodium falciparum'dur.
Endemik bölgede parazitle daha önce karşılaşmamış ve hiç
İmmun yanıt gelişmemiş çocuklarda erişkinlere göre çok daha
ağır seyreder.
Kendiliğinden iyileşmiş veya tedavi sonucu iyileşmiş kişilerde
uzun süre sonra hastalık nüksedebilir (hipnozoitler, şizogonik
dönem).
Patogenezde parazite ait faktörler ile konağın immun yanıtı
etkilidir.
İmmun yanıtta Makrofajlar ve onlardan salgılanan TNF (Tumor
Necrosing Factor) önemli roloynar.
Patolojik ve Klinik Belirtiler







Karaciğer ve dalakta büyüme
Anemi
Hemoglobinüri ve ikter
Sıtma nöbetleri (krizi)
Serebral bozukluklar
Nefritis ve akut böbrek yetmezliği.
Akciğerde ödem ve hemorajiler.
Anemi ?




Hemolitik anemi gelişir. Kan suludur. Konjuktiva ve
mukozalarda bu durum çok belirgindir.
Aneminin nedenleri : ???
Eritrositik şizogoni sırasında eritrositlerin
parçalanmasıdır. P.falciparum’da parazitemi
oranı % 50 lere kadar çıkabilir.
Parazitli eritrositler değişik immun mekanizmalarla
yok edilir.
Eritrosit-antikor kompleksi lise edilir (komplementle)
yada makrofajlar tarafından fagosite edilir.
Eritropoesis bozulur. Eritrosit yapımı azalır.
Sıtma krizi (sıtma nöbeti)




Tipik sıtma nöbeti sırasıyla 3 devreden oluşur.
Üsüme devresi: Şiddetli üşüme hisi,1 saatden az
sürer.
Ates devresi: Vücut sıcaklığı 40°-41 °C'ta çıkar, deri
kuru ve kırmızıdır. Başın frontal kısmında, vücudun
sırt, bel kısımlarında şiddetli ağrılar Bu devrede zihin
karışıklığı, çılgınlık gibi belirtiler de olabilir. Genellikle
2-6 sat sürer.
Terleme devresi: Bu devrede hasta terlemeye
başlar. Vücut sıcaklığı giderek düşer ve hasta tekrar
normale döner. Bu devre 2-3 saat sürer.
Serebral malarya








Nedenleri ???
Beyinde anoksi:
Beyinde kapillar damarların, şizontlu eritrositler tarafından tıkanarak
kan dolaşımın durması ve parazitli eritrositlerin oksiyen taşıma
kapasitelerinin düşmesidir.
Damarların tıkanması konusundaki görüşler??
Parazitli eritrositler yapışıcı bir özellik kazandığından birbirlerine ve
damar duvarlarına yapışarak kan akışını durdururlar.
Normal eritrositler damarlardan geçebilmek için az çok biçimlerini
değiştirdikleri halde parazitli eritrositler bunu gerçekleştiremezler.
Beyinde ödem:
Kapillar dolaşımının durması,
Parazite karşı uyarılan yangı hücrelerinin salgıladığı kinin ve benzeri
maddelerin damar geçirgenliğini artırması sonucu kan plasmasının
damar dışına çıkması.
Tanı



Mikroskobik muayene
Giemsa yöntemiyle boyanmış kalın
damla ve yayma kan frotiler incelenerek
parazitler aranır. (trofozoit, şizont,
gamont)
Serolojik yöntemler
IF AT ve IHAT gibi.
Anophele, dişi
Trofozoit, şizont
TANI
Tedavi










Chloroquine, Hydroxychloroquine , Mefloquine , Halofantrine
Quinine tuzları
Quinine sulfate (Peros)
Quinine HCl (parenteral)
Quinine gluconate (İntravenoz)
Pyrimethamine
Pyrimethamine-Sulfadoxine
Sulfadiazine
Tetracycline
Doxycycline
Clindamycine
Primaquine
Primaquine + Chloroquine
Kontrol ve korunma





Konakta parazite yönelik ilaç kullanımı
Tam profilaksi: Aseksüel ve ekzoeritrositik formların ortadan
kaldırılması. Bu amaçla primaquine kullanılır.
Baskılayıcı profilaksi: Klinik tablo düzeltilir. Eritrositik devrelerin
gelişmesi durdurulur. İlaçlara endemik bir bölgeye gitmeden 2
hafta öncesi başlanır ve dönüşten sonra 8 hafta daha devam
edilir. Kullanılan ilaçlar;
Chloroquine
Mefloquine
Pyrimethamine + Sulfadoxine
Vektör mücadelesi
Sivrisineklerle mücadele yapılır.
Kanatlılarda malarya

Gametositleri yuvarlak veya düzensiz olan türler:
Eritrositlerin çekirdeğinin yerinin değişmesine neden
olurlar.
Plasmodium relictum,
P. cathmerium
P. gallinaceum,
P. Juxtanucleara

Gametositleri uzunca olan türler : Eritrosit çekirdeğini
genellikle değiştirmezler.
P. elongatum,
P. vaughani,
P. circumflexum,
Plasmodium relictum
P. circumflexum
Kanatlılarda malarya




Konak spektrumları geniştir.
Vektörleri genellikle Aedes ve Culex cinsi
sivrisineklerdir.
Ekzoeritrositik şizogoni damar endotel hücreleri ve
lenfoid makrofaj sistem hücreleri
içinde geçer. P.elongatum ve P. vaughani'de ise kemik
iliğinde (hemopoetik sistem) kan hücrelerini yapan
primitif hücrelerde geçer.
Eritrositik şizogonide oluşan merozoitlerin bir
kısmı tekrar eksoeritrositik şizogoniye dönebilir.
Patolojik ve klinik belirtiler






Kanatlı sıtması;
Genellikle yabani kanatlılarda sorundur.
Anemi (Hemolitik ve aplastik anemi),
Serebral malarya,
Ateş,
Dalak ve karaciğerde büyüme,
Kanatlı malarya






Tanı
Boyanmış kan frotilerinde eritrositler içinde parazitleri
görerek yapılır.
Haemoproteus türlerinden ayrımının yapılması gerekir.
Şizont ve merozoitler görülürse ayrımı kolayca yapılır.
Ancak frotide sadece uzun gametositler görülüyorsa o
zaman Haemoproteus'tan ayrımı yapılamaz.
Tedavi :
Chloroquine, Pyrimetlhamine, Quinacrine
Kontrol ve korunma
vektör sivrisinek mücadelesi
Hepatocystis






Tropik ormanlarda yaşayan sincap, meyve yarasası, bazı
maymunlar, bazı farelerde görülür.
Vektörleri Culicoides’lerdir.
Konakta karaciğer parankim hücrelerinde şizogonik çoğalma
olur. Daha sonra merozoitler eritrositlere girer ve
gametositleri oluşturur. Vektör kan emerek gametositleri alır.
Vektörde singami ve sporogoni olur.
Karaciğerdeki olgun şizontlarına merokist adı verilir. Bunlar
4-6 mm çapa ulaşabilir. Mikroskobik olarak merokistlerin
etrafında yangı hücreleri görülür. Patojen değildir.
Afrika'da maymunlarda Hepatocystis kochi türü
görülmektedir.
Haemoproteus cinsi





kuşların ve reptillerin parazitidir.
Konakta endotel hücrelerinde şizogoni
dönemini, eritrositlerde makrogamet ve
mikrogametositleri görülür.
eritrositik şizogoni görülmez.
Eritrositik dönemde hemoglobinin tam olarak
sidirilmemesi sonucu sitoplazınalarında
pigment granülleri birikir.
Vektörleri Hippoboscidae veya Culicoides
Haemoproteus
Eritrosit formları tam geliştiği zaman,
sitoplazmalarında koyu boyanan pigment
granülleri bulanan ve eritrositin çekirdeğinin
etrafını kısmen saran kıvrılmış bir sosis
şeklindeki yapılar olarak görülür.
Haemoproteus columbae







Dünya’da ve Ülkemiz’de güvercinlerde yaygındır.
Vektörü Pseudolynchia canariensis'dir
Vektör kan emerek eritrositler içinde makrogamet ve
mikrogametositleri alır.
Vektördeki gelişme süresi 10-12 gündür. Sporogoni olur.
Vektör kan emerken tükürük bezindeki sporozoitleri konağa
verir.
Sporozoitler kan yoluyla başlıca akciğer, dalak, karaciğer ve
böbreklere giderek orada damar endotelleri içinde şizogoni
yoluyla çoğalır.
0luşan merozoitlerin eritrositlere girer ve burada
makrogametleri ve mikrogametositleri oluşturur.
Parazitin konağa girişinden eritrositik formların görülmesine
kadar geçen süre 28-30 gündür.
Haemoproteus columbae
Klinik ve patolojik bulgular





Genellikle çok hafiftir.
Bazı hayvanlar iştahsız ve kıpır kıpırdır.
Anemi vardır
Parazitemi kış sonu ve ilkbaharda artar.
Nekropsi de dalak ve karaciğer
büyümüştür. Renkleri pigmentten dolayı
koyudur.
Haemaproteus columbae, tanı
Kan frotilerinde eritrositler içinde
makrogamet ve mikrogametositleri
bulunur. Eritrositteki formları tam
geliştiği zaman kıvrılmış bir sosis gibi
eritrositin etrafını kısmen sarar.
Sitoplazmalarında pigment maddesi
(Hematin) görülür.
Histopatolojik kesitlerde akciğer, dalak,
karaciğer ve böbreklerde şizontları
aranır.
Haemoproteus enfeksiyonları
Haemoproteosis
Tedavi
chloroquine sulfate
quinacrine hydrochloride
 Kontrol
 Vektör mücadelesi yapılır.

Pseudolynchia canariensis
Leucocytozoon cinsi




Konakları kanatlılar,
Vektörleri Simulium veya
Culicoides’ler
Kanatlıda önce özellikle karaciğer,
dalak, kalp ve beyinde
ekzoeritrositik şizogoni dönemini
geçirir, daha sonra kan
hücrelerinde gametositler oluşur.
Eritrosit ve löykositlerdeki bazı
gametositleri iki ucu incelmiş iğ
şeklinde yapılarıyla tipiktir.
Eritrositlerde bulunan
gametositler pigment yapmazlar.
Bu özellikleri ile Haemoproteus ve
Plasmodium'dan kolayca ayrılır.
Leucocytozoonosis

Leucocytozoon simondi
Ördek-kaz, Simulium spp.

Leucocytozoon smithi
Hindi, Simulium spp.

Leucocytozoon caulleryi
Tavuk, Culicoides
Hepatik merogoni
Klinik ve patolojik bulgular







Gençlerde daha patojendir.
Solunum hızlı ve güçtür.
Löykosit artışı,
Anemi,
Konvulsiyonlar, ataksi,
inkoordinasyon,
Karaciğer ve dalakta
büyüme, dejenerasyonlar,
kanamalar,
Genellikle kronik tipte
seyreder.
Leucocytozoon caulleryi, anemi
Teşhis


gametosit
Boyanmış kan
frotilerinde gametositler
aranır. (pigment yok,
15x5 mikron).
Doku kesitlerinde
merontlar (hepatik
merontlar gibi). 10-20
mikron, megaloşizontlar
60-150 mikron.
Meront
/şizont
Leucocytozoonosis
Tedavi
Pyrimethamine +
sulphadimethoxine
Halofuginone
Clopidol

Kontrol
Kümes içi ve çevresindeki
sineklerin (vektör Simulium,
Culicoides ) erişkin ve larva
dönemlerine karşı ilaçlama
yapılmalı ve önlemler alınmalı.

Culicoides spp.
Simulium spp.