Transcript MED. ve VET. ENT.2.bMyiasis






Zorunlu myiasis
Larvipar
Erkekler çiftleştikten sonra, dişiler yumurtladıktan sonra ölür.
Larva 9-10 ay, pupa 1 ay (toprakta)
Oestrus, Rhinoestrus, Cephalopsis, Pharyngobolus
Oestrus cinsi
Oestrus ovis
Larvipar, larvalarını koyun ve keçilerin ağız ve burun çevresine fırlatırlar.
Larvalar burun boşluğuna girer. Etmoid kemiği delerek beyine kadar
gidebilirler. Sinus boşluklarına girerler. (3 dönem larva). Toprakta pupa, sonra
erişkin sinekler
Cavicol myiasis (Burun şişmiş, mukopurulent akıntı, tıksırma, zayıflama, MSS
bozuklukları ve ölüm)
Beyinde ise Coenurus cerebralis ile karışır. (kanlı akıntı veya kafatasının
açılarak larvaların görülmesi)
Koyun ve keçi bulamadıklarında insanlarda konjunktivitis ve ophtalmomyiasis
yaz ilaçlaması (yeni alınan larvalar), kış ilaçlaması (kışı atlatmakta olan larva)









Oestrus ovis enfestasyonlarının kontrolünde yılda iki kez ilaç programı
uygulanır.
Birincisi, yeni alınmış olan larvaları ortadan kaldırmak için yapılan yaz
ilaçlaması,
ikincisi ise kışı atlatmakta olan larvaları ortadan kaldırmak için yapılan kış
ilaçlamasıdır.
Rafoxanide, closantel, nitroxynil, trichlorfon, dichlorvos avermectinler
Ivermectin, doramectin, moxidectin gibi avermectin ve milbemycin grubu
ilaçlar 200 µg/kg /s.c. uygulanır.
Nitroxynil 15-20 mg/kg, s.c.,
Rafoxanide 10 mg/kg, p.o.,
Ruelene 110 mg/kg, p.o.,
Trichlorfon %4’lük p.o veya %10 luk solusyonlar halinde burun içerisine
püskürtme tarzında uygulanır.
Oestrus ovis enfestasyonu,
cavicol myiasis
 Zorunlu
myiasis, Larvipar
 Equidae’lerin burun boşluklarında, cavicol
myiasis
 Larvalarını beyinde bulunur.
 İnsanlarda ophtalmomyiasis
Cephalopina titillator
Develerde, cavicol myiasis
Pharyngobolus spp.
Fillerde, farenks’te myiasis




Zorunlu myiasis
Ovipar, deri myiasisi (Cuticol myiasis), hypodermosis
Hypoderma, Przhevalskiana
H. bovis, H. Lineatum, P. silenus, P. aegagri, P. crossi
Hypodermosis
Hypoderma bovis
Hypoderma lineatum

Arılara benzerler, küçüktürler, vücut tüylü, abdomen sarı-turuncu tüylü

H. bovis, H. lineatum
Hypodermosis, nokra, okra

Özellik
H. bovis
H. lineatum
Yumurta bırakma
Günesli havalarda
Kapalı havalarda
Yumurta bırakma
Her kıla tek tek (1 adet)
Kıllara paketler halinde (815 adet)
Larvaların göçü
Karın bölgesinden sırta
Özafagustan sırta
Erişkin sinekler
13-15 mm
Daha küçük
Larva 3
Mayısta düşmeye başlar
Martta düşmeye başlar
Larva 3
Stigma kanalı dar ve uzun
Geniş ve kısa
Larva 1
Cephaloskelotonun 2 ucu
çatallı
Tek ve sivri
Erişkin sinekler Mayıs-Ağustos arasında uçuşur (H. lineatum’da
2-3 hafta erken)
 Dişi sinekler yumurtalarını sığırların arka bacak ve karın altı
tüylerine bırakır. (H. bovis tek tek, H. lineatum dizi halinde)
 Yumurtadan çıkan larvalar (L1) (2-4 gün içinde) proteolitik
enzimleri ile deriyi delerek deri altı bağ dokusuna girer. Deri
altındaki sinirleri tahrip ederek canalis vertebralise ulaşır
(Kasım, kışı burada geçirir).
 Larvalar H. bovis’de karın bölgesinden canalis vertebralis -sırta,
H. lineatumda ise karın altından özafagus-sırt bölgesine göç
ederler (Ocak-şubat). Sırt derisi altında iken (L2)
dönemindedirler.
 Zamanla sırt derisi altında L3 gelişir. Deride delik açarak
stigmalarını bu deliğe dayarlar. İlkbahar sonuna doğru toprağa
düşerler. Toprakta pupa dönemi (30-35 gün) gerçekleşir. Ve
erişkin sinekler yaz başlangıcına doğru pupadan çıkarlar.






Larvaların vücutta göçleri esnasında toksinler vasıtasıyla et, süt vb.
verimi düşürürler.
H. bovis larvaları canalis vertebralis (medulla spinalis) te ölürse
proteolisin toksini hayvanlarda parapleji’ye neden olur.
H. lineatum larvaları özafagusta ölürse özafagus fonksiyonları bozularak
meteorismus (timpani) a neden olur.
Deride açtıkları delikler deri kaybı (ekonomik)
Tanı: yaz aylarında bacak kıllarında yumurtaların görülmesi
Kışın sırt bölgesinde şişliklerin görülmesi (geç kalınmıştır). Ancak bir
sonraki sene için önlem alınabilir.
Serolojik testler (pratik değil)
Tedavi ve Korunma: Bölgelere göre değişir (mevsimsel farklılık).
Sırt derisine gelmeden önce larvaları yok etmek amaçlanmalıdır.
1- Sonbahar ilaçlaması (eylül-ekim-kasım ortası)
2- ilkbahar ilaçlaması (sırt derisini delmeden önce) tahribatı yapmışsa bir
sonraki nesl için etkili olabilir.

Tedavi için özellikle organofosfatlar ve makrosiklik laktonlar
kullanılır.

Trichlorfon, fenthion, phosmet, coumaphos,

ivermectin, moxidectin, doramectin, eprinomectin, rotenone

Mücadele ve korunma kontrol için en uygun ilaçlama zamanı
sonbaharda yapılan ilaçlamadır.

Hypodermalardan daha küçüktürler, kahverenkli,

P. silenus, P. aegagri, P. crossi

Keçilerde cuticol myiasis, nadiren koyunlarda görülür ama koyunlarda
gelişmelerini tamamlayamazlar (sırt derisinde L2’ye kadar gelişebilir.)
Biyolojileri ve diğer özellikleri Hypoderma bovis gibidir (karın altından
larvalar direkt sırta gelir, hiçbir organa uğramaz).




Gastricol myiasis
Ergin sineklerin vücudu tüylüdür.
Ağız organelleri atrofiye
Gasterophilus soyu



Kahverenkli tüylü sinekler, arılara benzerler.
Tektırnaklıların midelerinde parazitlenirler.
G. pecorum (yumurtalarını çimen ve bitkilere), G. nasalis, G. intestinalis
(Larvaları deri altında myiasis=Creeping disease, L2 de ölür), G.
haemorrhoidalis, G. meridionalis, G. nigricans, G. inermis


Yumurtalar kıla bırakılır.
Olgun larvaların ayrımı larvaların segmentleri üzerindeki dikenlerin sayısı ve
özelliğine göre yapılır.







Ovipar sinekler, Erişkin sinekler yaz aylarının ikinci yarısında uçuşur (5-15 gün
yaşarlar).
Dişi sinekler yumurtalarını tektırnaklıların ön bacak, göğüs, karın, yanak ve
burun çevresi kılların yapıştırır. (G. pecorum-merada otlara)
Türlere göre yumurta bırakma yeri değişiktir. G. intestinalis-ön bacak, omuz; G.
nasalis-boyun, G. haemorrhoidalis-burun ve yanak
Yumurtadan çıkan larva ya kendiliğinden yada tektırnaklının yalaması ile ağız
mukozasına girer, farenkse ilerler (yaklaşık 1 ay). Otlara bırakılan yumurtalar
ağız yoluyla alındığından dil mukozasına gider. Yanaktaki larvalar ise yanak
mukozasını delerek ağız boşluğuna gelir.
Farenkste 1 ay kalan larvalar, mideye geçer. (G. intestinalis-kırmızı-kardiya; G.
nasalis-sarı-pyloris ve duedonum)
Midede 8-9 ay içinde L2, L3 gelişir. Buradan bağırsaklara geçerek ilkbahar
aylarında dışkı ile dışarı atılır. (G. haemorrhoidalis-rektumda birkaç gün
tutunur)
Larvalar toprakta 3-5 hafta süren pupa dönemine geçer. Ve pupadan erişkin
sinekler oluşur.




Gastricol myiasis: midede gastritis ve ülser, ağız mukozasında stomatitis
ve dilde yaralar, mide yırtılması sonucu septik peritonitis
Anemi ve kaşeksi
TANI:
1- Tektırnaklıların kılları üzerinde yumurtaların görülmesi (Yumurta
kapakları açılmamış ise tımar yapılabilir)
2- Ağız, farenkste larva göçlerinin görülmesi (Karbon disülfit vb.)
3- Düşük dozda ilaç uygulayarak dışkıda larvaların görülmesi
TEDAVİ-KONTROL:
1- Kış ilaçlaması (Neguvon, dichlorvos, ivermectin)
2- Yaz ilaçlaması (yumurtalara karşı-insectisitli sıcak su)

Fruncular myiasis

Dermatobia, Cuterebra soyları önemlidir.
Dermatobia soyu




Dermatobia hominis, esas konakçı insan, evcil hayvanlarda (özellikle sığır ve
koyun) enfeste olabilir.
Mavi renkli sinekler, 12 mm uzunluğunda (Calliphoridae benzer)
Tropik Amerika, et ve süt kaybı
Larvaları lobut şeklindedir.
Ovipar sinekler
 Dişi sinekler yumurtalarını diğer sinek ve artropodların
(sivrisinek, tabanus, kene vb.) abdomenine toplu halde
yapıştırır. Transport konak olan artropodlar kan emerken
vücut ısısının etkisiyle yumurtadan çıkan larvalar aktif olarak
konak derisini delerek subkutan dokulara girer.
 Eğer D. hominis dişileri yumurtalarını taşıyacak artropod
bulamazlarsa yumurtalarını nemli elbiseler üzerine bırakır.
 Larvalar 5-10 haftada gelişerek olgun larvalar toprağa düşer ve
pupa dönemine geçerler.
 Pupalardan da erişkin sinekler gelişir.





İnsanları evcil hayvanlarla ilişkiler çerçevesinde enfeste eder.
Larvalar deri altında ısırdıklarında büyük acı verir. Ekonomik kayıplara neden
olur.
Tanı: derideki nodüllerin görülmesi ve bunların açılarak larvaların görülmesi ile
yapılır.
Tedavi: cerrahi müdahele, lokal insectisit uygulaması
 Fruncular
 C.
myiasis
emasculator
 Kemiriciler
esas konak olup köpek, kedi ve
insanlarda da parazitlenirler.
 Arılara benzerler, 20 mm uzunluğunda
(Dermatobia’lardan daha büyük)
 Larvaları oldukça büyüktür (25 mm)




Ovipar sinekler
Dişi sinekler yumurtalarını tavşan, fare ve
sincap yuvalarının ön kısımlarına bırakırlar.
Yumurtadan çıkan larvalar konaklarının
derilerine penetrasyonla girerler. Deri altında
kist benzeri lezyon meydana getirerek bunların
içinde olgunlaşırlar (Dermatobia’dan farklı
olarak deri altında L1 vücutta göç geçirir).
Larvalar konağı terkederek toprağa düşer.
Toprakta pupalar oluşur. Ve erişkin sinekler
gelişir.
 Patojen
etkileri deri altında büyük kist
oluşturmalrından kaynaklanır.
 İnsanlarda nasal ve dermal enfeksiyonlar
 Köpek ve kedilerde parazitik orşitis (scrotumu
yıkımlayarak)
 Paraziter kastrasyon
HİPPOBOSCİDAE (At sinekleri-Bit sinekleri)
 Memeli ve kuşlarda, bit ve kenelere benzerler
 Geçici parazitizmden daimi parazitizme geçiş
 Kanatlı ve kanatsız sinekler
 Sokucu -emici ağız organeli, kan emerler
 Dorsoventral basık
 Vücutlarının ön kısmı kitinize, arka kısmı ise abdomenleri
deri şeklinde
 Dişiler larva doğurur, larva vücudu terketmeden pupa şeklini
alır.

Hippobosca, Melophagus, Pseudolynchia, Lipoptena
Pupipar insektler
PUPİPAR sinekler
Glossina
pupa
Hippobosca equina
Pseudolynchia canariensis
Melophagus ovinus
Glossina
Hippobosca equina
Pseudolynchia canariensis
Melophagus ovinus






Glossina, Afrika tropikal ve subtropikal bölgeleri
Ev sineklerine benzer fakat 2 kat daha büyüktürler (6-14 mm)
Kahverenkli, kan emerler, larvipardırlar. Larvalar hemen pupa olur, pupalardan 1 ay sonra
erişkinler oluşur. Bu üzden pupipar sinekler adıda verilir.
Nehir, su kenarlarındaki ormanlık bölgelerde çoğalır.
Dişi ve erkekler kan emer.
Glossina morsitans (hayvan beslenme alanları-en önemli tür)
Glossina palpalis (nehir, seyrek orman)
Glossina fusca-ormanlık



Trypanasoma gambiense, T. rhodesiense (Uyku hastalığı)- T. vivax,
T. brucei, T. congolense-protozoon
Biyolojik mücadele ( çalılık arazilerin temizlenmesi, kuş ve
örümcekler, pupalara zararlı küf ve mantarlar)
Kimyasal mücadeke
 H.
equina (At sineği), H. rufipes (sığır), H. maculata
(sığır)
 Kanatlı,
kısa mesafe uçarlar.
 1 cm, açık kırmızı, abdomende sarı noktalar vardır.
 Perineal bölgeler, arka bacaklar
 Konaklar üzerinde uzun süre yaşarlar ve kan emerler.
 Dişiler larvalarını (Pupa) bitki diplerindeki humuslu
toprağa bırakır. Pupadan erişkin sinekler çıkar.
 Trypanosoma theileri, antraks, huzursuzluk
 M.
ovinus
 Kanatsız,
tüylü
 Koyun bit sineği, daimi parazit
 Ayaklar kuvvetli, uçta tırnaklar vardır.
 Dişiler larvalarını koyun yünlerine yapıştırır. Hemen
pupaya dönüşürler.
 Pupalar kahverenkli olup, yünler arasında görülür. 20-35
gün içinde pupalardan erişkin sinekler çıkar.
 Kışın yaygındır, anemi ve kondüsyon düşüklüğü
 Yün kalitesi bozulur. Kaşıntı sonucu yaralanmalar oluşur.
 Trypanasoma
melophagium
Melophagus ovinus
Daimi ektoparazit,
Yakın temas ile bulaşır,
Kış aylarında, soğuk mevsimlerde yaygın,
Koyun yünleri arasında yaşar,
Kan emer, anemi, şiddetli irritasyon, kaşınma, kendini ısırma,
Dertide yaralanmalar, kızarıklık
Verim kaybı, kondüsyon düşüklüğü,
Hayvanları huzursuz eder, stres,
Yapağı kirlenmesi, yün kalitesi bozulması,
Yünleri koparırlar, yünlerin pul pul dökülmesi,
Trypanosoma melophagum vektörü
Melophagus ovinus, biyolojisi
Ergin
Pupalardan
20-35 günde erginler çıkar
Yünler arasında
Birkaç saat içinde
larvalar pupaya dönüşür
Ergin dişi içinde larva gelişir
ve yumurta içinden çıkar
Larvaları doğurur
ve yünlere yapıştırır
Her dişi 10 günde bir larva bırakır,
Popülasyonu azdır
Melophagus ovinus
pupa
Triklorfon, amitraz, ivermectin
Banyo, püskürtme, pour-on, spot-on
3-4 haftada bir tekrarlamalı (2 kez ilaç uygulanır)
İlaç pupalara etkisizdir.

P. canariensis (=P. maura)
Kanatlı, koyu kahve, 6 mm
 Esas konakçı güvercin, yabani kuşlarda parazitlenir.
 Dişiler larvalarını güvercin yuvalarındaki çatlak vb. ile
güvercinlerin üzerine bırakırlar. Konak üzerindeki
larvalarda toprağa düşerek pupa dönemine geçer. 23-31
gün süren pupa döneminden sonra erişkinler oluşur.
 Kan emme=anemi ve zayıflık; Haemoproteus columbae

 L.
cervi (geyik), L. caprina (keçi)
 Kanatlı,
uçarak konaklarını bulur. Konak üzerinde
iken kanatlarını atarlar.
 Geyik bit sineği
 Yabani domuz, porsuk ve insanlarda
 Arı
bitleri, bal arıları üzerinde
parlak kahve, akar benzeri
 Braula coeca, kanatsız, 1-1.5
mm
 İşçi ve ana arının göğüs ve baş
kısmında yerleşir
 Erkek arılarda pek rastlanmaz.
 Sonbahar-ilkbaharda yaygın
 Arıların gıdalarıyla (çiçek tozu,
bal, arı sütü) beslenirler.
 Arılara direkt zararları
olmayıp; erginler arının göğüs
ve ağız kısmına yerleşerek
arının ağzından yiyecekleri
çalarlar.
Erişkinler yumurtalarını peteklerin balın sır kısmına,
kapaklarına bırakırlar. 5 gün içinde yumurtadan çıkan
larvalar peteğin mum tabakasına girerek tüneller açarlar. Bu
esnada balın görünüm ve değerini bozarlar. Larvadan 45-50
gün sonra pupa, 12-16 gün sonrada erişkinler oluşur.
 Arı bitleri nisan, eylül-ekimde yumurtlar.
 Biyolojik gelişme için 32-35 ºC, %50-60 ne uygundur.
 Hasat zamanında yumurta ve larvalar kovandan gitmiş olur.

Ana arı: yumurtlamayı keser yada ölür. Yada besinine ortak
olduğu için güçsüz kalır.
 İşçi arı: yavru gıdası ve bal üretimine engel oldukları
içinyavruların aç kalmasına, koloninin zayıflamasına, bal
veriminin azalması.
 Enfestasyonun bulaşması: oğul verme, kovanlar arası çerçeve
değişimi, arı ailelerinin nakli
 Teşhis: Klinik belirtiler, arı üzerindeki parazitlerin direkt ve
mikroskobik olarak görülmesi
 Tedavi-Korunma: ilkbahar ve sonbaharda parazitler görülür
görülmez koruyucu ilaçlama
1- Tütün dumanı uygulanması (7 günde bir tekrarlanır)
2- Tymol ve fenodiyazin uygulaması (8-10 günde bir)
3- Varroa mücadelesinde kullanılan ilaçlar

Varroa destructori
Arı akarı
Braula coeca
Arı biti
Braula coeca
Varroa