Transcript LocalHealthFund_17052555versionlecture

ระบบประกันสุขภาพและทิศทางการจัดบริการ
ด้ านสุขภาพในชุมชนของ อปท. ร่ วมกับ
สถานบริการของกระทรวงสาธารณสุข
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. สงครามชัย ลีทองดี
คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
[email protected]
ประวัตวิ ิทยากร
•
•
•
•
•
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. สงครามชัย ลีทองดี
• คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• เคยดารงตาแหน่ ง ผู้ช่วยอธิการบดี รอง
คณบดี หัวหน้ าสาขา ใน มมส
• ผู้ริเริ่มก่ อตัง้ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มมส
• อาจารย์ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จ.
ขอนแก่ น
สาธารณสุขศาสตรบัณฑิต มสธ.
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาธารณสุขศาสตร์ ) • ช่ วยราชการ กองสาธารณสุขภูมภิ าค, กอง
แผนงาน, สภาบันพระบรมราชชนก
ม.มหิดล
กระทรวงสาธารณสุข
บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต M.B.A. ม. ขอนแก่ น
• [email protected],
นิตศิ าสตรบัณฑิต ม. รามคาแหง
Ph.D. Health Science, Swansea University, • 080-7429991
UK นักเรียนทุนรัฐบาลไทย (ก.พ.)
ประเด็นการนาเสนอ
•
•
•
•
•
บทนา
กระแสการเปลี่ยนแปลงของสังคมยุคใหม่
ระบบบริการสุขภาพไทยและการปรับเปลี่ยน
ระบบบริการสุขภาพในพืน้ ที่กับการสร้ างเสริมสุขภาพ
การพัฒนาสุขภาพในพืน้ ที่โดยกลไกกองทุนสุขภาพ
บทนา
กระแสการเปลี่ยนแปลงของสังคมยุคใหม่
กระแสการเปลี่ยนแปลงของสังคมยุคใหม่
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
การเปลี่ยนแปลงด้ านประชากร- population change
ชีวิตเป็ นดิจติ อล-life style
กระแสสีเขียว-Green society
กระแสสร้ างสุขภาพ Health trends
ความรู้ และภูมปิ ั ญญา Knowledge and wisdom
ความคิดสร้ างสรรค์ Creative and Value added
ของแท้ เท่ านัน้ ที่อยู่รอด Professional era
การเปลี่ยนแปลงด้ านประชากร
•
•
•
•
•
•
การเชื่อมกันของคนทัง้ โลก ง่ ายและเร็ว
องค์ กรจะเล็กลง
โอกาสเปิ ดกว้ าง สาหรับคนที่เก่ ง
เกาหลีและจีนบุกโลก
จีนเป็ นทุนนิยมแบบใหม่
อาเซียน 600 ล้ านคน
อาเซียน
และ
“ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน”
AEC
อาเซียน ASEAN (Association of South East Asian Nations)
• ก่อตั้งเมื่อปี 2510(1967) ครบรอบ 40 ปี เมือ่ ปี ทีแ่ ล้ว (2550)
• จุดประสงค์ เริ่มแรก – สร้ างความมัน่ คง เพือ่ ต้ านภัยคุกคามคอมมิวนิสต์
อาเซียน 6
สมาชิกใหม่ CLMV
สมาชิก และปี ทีเ่ ข้ าเป็ นสมาชิ ก
ปี 2540
ปี 2540
ปี 2510
ปี 2510
ปี 2538
ปี 2510
ปี 2542
ปี 2527
ปี 2510
ปี 2510
ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community)
ปี 2558 (2015)
ประชาคม
เศรษฐกิจ
อาเซียน (AEC)
ประชาคม
ความมัน่ คง
อาเซี ยน (ASC)
ประชาคม
สังคม-วัฒนธรรม
อาเซี ยน
(ASCC)
•พิมพ์เขียว AEC
•AEC Blueprint
ตารางดาเนินการ
Strategic
Schedule
แผนงานสาคัญภายใต้ AEC Blueprint
เป้ าหมาย AEC
1. เป็ นตลาดและฐานการผลิตร่ วม
2. สร้ างเสริมขีดความสามารถแข่ งขัน
AEC
3. การพัฒนาเศรษฐกิจอย่ างเสมอภาค
4. การบูรณาการเข้ ากับเศรษฐกิจโลก
แผนงานสาคัญภายใต้ AEC Blueprint
1. เป็ นตลาดและฐานการผลิตร่ วม
มุ่งดาเนินการให้ เกิด…….
เคลือ่ นย้ายสินค้าเสรี
AEC
เคลือ่ นย้ายแรงงานมีฝีมืออย่างเสรี
เคลือ่ นย้ายบริการอย่างเสรี
เคลือ่ นย้ายการลงทุนอย่างเสรี
เคลือ่ นย้ายเงินทุนอย่างเสรีมากขึ้ น
การขยาย FTA ของอาเซียน – อนาคต…
CEPEA (Comprehensive Economic Partnership in East Asia)
(ASEAN +6)
EAFTA (East Asia FTA)
(ASEAN +3)
China
Japan
AEC
Australia
New Zealand
Korea
India
ASEAN10 : 572 ล้านคน ( 9%ของประชากรโลก )
GDP 1,275 พันล้าน$ ( 2% ของ GDP โลก )
EAFTA (ASEAN +3) : ประชากร 2,068 ล้านคน ( 31% ของ
ประชากรโลก )
GDP 9,901 พันล้าน$ (18% ของ GDP โลก )
CEPEA(ASEAN +6) :ประชากร 3,284 ล้านคน (50% ของ
ประชากรโลก )
GDP 12,250 พันล้าน$ (22% ของ GDP โลก )
ชีวิตดิจติ อล
• 1984 โลกมีอุปกรณ์ เชื่อต่ ออินเทอร์ เน็ต 1000 เครื่ อง
• 1992 โลกมีอุปกรณ์ เชื่อต่ ออินเทอร์ เน็ต 1 ล้ าน เครื่อง
• 2008 โลกมีอุปกรณ์ เชื่อต่ ออินเทอร์ เน็ต 1000 ล้ านเครื่อง
โลกออนไลน์
• สื่อกว่ าจะมีคนใช้ 50 ล้ านคน
– โทรศัพท์ 38 ปี
– โทรทัศน์ 13 ปี
– อินเทอร์ เน็ต 4 ปี
– Facebook 2 ปี
– ข้ อมูลข่ าวสารทีเ่ ผยแพร่ ในอินเทอร์ เน็ต สองสัปดาห์
มีมากกว่ าทีเ่ ขียนลงในหนังสือพิมพ์ สารสารทั่วโลก 1
ปี
Facebook- Mark Zuckerberg
•
•
•
•
ว วชิรเมธี มีแฟนเพจ 700 000 คน
ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร 550 000 คน
อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ 880 000 คน
เลดี ้ กาก้ า 48 ล้ านคน
• มีทุกสิ่งในโลกออนไลน์
• ตลาดอยู่ในโลกออนไลน์
กระแสสีเขียว
•
•
•
•
•
วันโลกแตก
กรุ งเทพฯ เมืองบาดาล
อากาศร้ อน
ภัยพิบตั ทิ ่ เี กิดถี่ขนึ ้
สีเขียวคือทางออก
กระแสสร้ างสุขภาพ
• แพทย์ รักษาคนไม่ ป่วย
• ความงามและสุขภาพดี
• พันธุกรรมและรหัสพันธุกรรม DNA
กระแสความรู้และภูมปิ ั ญญา
•
•
•
•
•
ความรู้ดๆ
ี ในอดีตที่ถูกมองข้ ามจะกลับมา
สร้ างวัฒนธรรมขายได้
เปลี่ยนการศึกษาใหม่
เอาตาราเป็ นศูนย์ กลางมาเป็ นผู้เรียนเป็ นศูนย์ กลาง
เดิมเน้ นเนือ้ หาในการสอนเปลี่ยนเป็ นเน้ นวิธีการสร้ างการ
เรียนรู้
• เน้ นท่ องจามาเป็ นคิดวิเคราะห์
• เน้ นปริญญามาเป็ นเรียนรู้ตลอดชีวิต
• การศึกษาไม่ ได้ อยู่ท่ โี รงเรียนและมหาวิทยาลัย แต่ อยู่ท่ สี ังคม
กระแสความคิดสร้ างสรรค์
•
•
•
•
Creative + knowledge = Innovation
วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี่
DOS to window to touch screen
1+1=3
ของแท้ เท่ านัน้ ที่จะอยู่ได้
•
•
•
•
กรีซ ล้ ม
เถ้ าแก่ วัยรุ่ น
แฟนพันธ์ แท้
เดอะ สตาร์
ระบบสุขภาพและปั ญหาสุขภาพในภูมิภาค
Since 2006
Guangxi Province, China
Land Area: 240,100 sq. k.
Population: 46.33 million
การเปลี่ยนอย่ างรวดเร็วของสังคม
Regional integration and economic
liberalization
Expansion of infrastructures
Greater use of natural resources
Intensification of financial, information
and people flows
Changing lifestyles
… but Inequal
 Income gaps persistent and even
increasing
 Differential costs and benefits to
different countries and groups
ระบบบริการในพืน้ ที่กับงานสร้ างเสริมสุขภาพ
ประชาชนทุกคนเป็น
เจ้าของระบบ
หล ักประก ันสุขภาพ
การปฏิรป
ู ระบบบริการสุขภาพ
ก่อน-UC ก่อน 2554
integrated model
หล ัง-UC 2544-2554
Purchaser-provider split
สธ
ผู้จัดบริการร
ผู้รับบริการร
ผู้ซื้อบริการร
ผู้จัดบริการร
Next step
Area health
2555
Board
ผู้รับบริการร
ผู้จัดบริการร
ผู้ซื้อบริการร
ผู้รับบริการร
งบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
งบกองทุนUC (ไม่รวมเงินเดือนภาครัฐ )
85,112
101,057
89,385
76,599
67,364
งบเพิม
่ มากขึน
้
54,429
ปี 2547
ปี 2548
ปี 2549
25,385
27,467
28,584
28,223
ปี 2554
ปี 2546
27,594
ปี 2553
ปี 2545
26,693
ปี 2552
27,640
ปี 2551
25,553
ปี 2550
23,796
ปี 2549
33,573
ปี 2548
30,538
ปี 2546
27,612
จากปี 2545=266%
40,790
ปี 2547
งบเหมาจ่าย
งบปี 2555=2,895 บาท/คน
เงินเดือนภาครัฐ
ปี 2545
120,000
110,000
100,000
90,000
80,000
70,000
60,000
50,000
40,000
30,000
20,000
10,000
-
ปี 2550
ปี 2551
ปี 2552
ปี 2553
24,003
ปี 2554
รายหัว
1,202 1,202 1,308 1,396 1,659 1,899 2,100 2,202 2,401 2,546
ิ ปี ของระบบหล ักประก ันสุขภาพถ้วนหน้า
สรุปสบ
้
ประชาชนเข้าถึงบริการสุขภาพมากขึน
ป้องก ันการล้มละลายจากโรคห ัวใจ มะเร็ง เอดส ์ ไตวาย
ระบบบริการปฐมภูมแ
ิ ละ P&P ย ังมีขอ
้ จาก ัด
ยุทธศาสตร์การพ ัฒนาระบบ
หล ักประก ันสุขภาพแห่งชาติ
ปี 2555 – 2559
ผานคณะกรรมการหลั
กประกันสุขภาพ
่
แห่งชาติ
วันที่ 21 กุมภาพันธ ์ 2554
31
กรอบยุทธศาสตรการพั
ฒนาระบบ
์
หลักประกันสุขภาพฯ 55-59
32
ยุทธศาสตร ์ - 2
2. พัฒนากระบวนการทางานรวมกั
นอยางสร
างสรรค
่
่
้
์ และ
ปราศจากช่องวางกั
บองคกรด
านสุ
ขภาพ/ภาคีทุกภาคส่วน
่
้
์
เพือ
่ นาไปสู่ความเป็ นเจ้าของระบบรวมกั
น (ownership)
่
2.1 การดาเนินงานรวมกั
บองคกรด
านสุ
ขภาพ เพือ
่ ขับเคลือ
่ นงาน
่
์
้
หลักประกันสุขภาพโดยเฉพาะกระทรวงสาธารณสุข
2.2
เสริมสรางความรู
านหลั
กประกันสุขภาพอยาง
้
้ ความเขาใจในด
้
้
่
เพียงพอ ให้แกองค
กรภาคี
ทุกภาคส่วน ทัง้ ในระดับบุคคล สถาบัน
่
์
และเครือขาย
่
2.3 ให้องคกรเอกชน,อปท,ภาคประชาชน,
องคกรสาธารณะประโยชน
์
์
์
หรือกิจการเพือ
่ สั งคม (Social enterprise) ไดมี
้ ส่วนรวมในการ
่
บริหารงานและดาเนินการในระดับพืน
้ ที่
33
ยุทธศาสตร ์ - 5
5. เสริมสรางและพั
ฒนาธรรมาภิบาล (good governance)
้
ของการบริหารระบบหลักประกันสุขภาพ
5.1 พัฒนาการบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแหงชาติ
ให้มี
่
ประสิ ทธิภาพ
5.2 พัฒนาการบริหารงานหลักประกันสุขภาพให้ไดรั
้ บการยอมรับ
โดยทัว่ ไปในดานธรรมาภิ
บาล (Good governance)
้
5.3 สนับสนุ นการกระจายอานาจ ควบคูกั
่ บการพัฒนาระบบการติดตาม
ตรวจสอบ ประเมินผล โดยเฉพาะผลลัพธทางสุ
ขภาพ (health
์
outcome) อยางต
อเนื
่
่ ่ อง
34
ยุทธศาสตร ์ - 5
5. เสริมสรางและพั
ฒนาธรรมาภิบาล (good governance)
้
ของการบริหารระบบหลักประกันสุขภาพ
5.4 ส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรในระบบหลักประกันสุขภาพ ทัง้
ในดานความรู
ความสามารถในงาน
และดานจริ
ยธรรม เพือ
่ การบริหาร
้
้
้
และอภิบาลระบบทีเ่ ป็ นกลไกระดับชาติในระยะยาว
5.5 พัฒนา สปสช.ให้เป็ นองคกรแห
งการเรี
ยนรู้ และธารงไวซึ
์
่
้ ง่ วัฒนธรรม
และคุณคาหลั
กทีพ
่ งึ ประสงค ์ รวมทัง้ เพือ
่ เป็ นแหลงศึ
่
่ กษา ถายทอด
่
แลกเปลีย
่ นความรู้ระดับชาติ/นานาชาติ
35
หล ักประก ันสุขภาพ
เพือ
่ คนไทยใน 5 ปี ข้างหน้า
ิ ธิทว่ ั ถึง เป็นธรรม
จากให้สท
่ ล ักประก ันสุขภาพที่
สูห
ประชาชนเข้าถึง
ด้วยความมน
่ ั ใจ
5 นโยบายเน้นหน ักใน 5 ปี ข้างหน้า
1. ระบบบริก ารใกล้บ ้า นใกล้ใ จและสุ ข ภาพชุ ม ชน
(ระบบบริการปฐมภูม ิ และกองทุนสุขภาพ อปท.)
่ ม ชว
่ ยคนไทยห่างไกลโรค ( P&P)
2. สร้างนาซอ
3. ป้องก ันและควบคุมภ ัยเงียบ ( DM/HT )
้ า
4. ป้องก ันล้มละลายจากโรคค่าใชจ
่ ยสูง
(ห ัวใจ/มะเร็ง/ไตวาย)
5. บริการด้วยห ัวใจความเป็นมนุษย์
่ ยเพือ
(มิตรภาพบาบ ัด เพือ
่ นชว
่ น ฟื้ นฟูสมรรถภาพคน
พิการ ผูป
้ ่ วย และผูส
้ ง
ู อายุ)
การบริหารภาคร ัฐแนวใหม่
New Public Management (NPM)
ิ ธิผล ประสท
ิ ธิภาพ และความ
เป้าประสงค์ เพิม
่ ประสท
ร ับผิดชอบของภาคร ัฐ
Responsibility
- แยกบทบาทนโยบาย กากับ
จากการจัดบริ การ
- หน่วยบริ การมีอิสระบริ หาร
Performance
- เน้นผลลัพธ์การจัดบริ การ
- กลไกตลาด/การแข่งขัน
Accountability
- ประชาชนเป็ นศูนย์กลาง
- ตอบสนองความจาเป็ นด้านสุ ขภาพ
ข้อเสนอการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
39
ระบบบริการสุขภาพ
ระบบบริการ
ระบบสน ับสนุนบริการ
: Emergency
Medical Services
EMS
ปฐมภูม ิ
ทุตย
ิ ภูม ิ
ตติยภูม ิ
ตติยภูม ิ
ขนสู
ั้ ง
Referral
System
สถานบริการสาธารณสุขทุกระด ับ
PHER : Public
Health Emergency
Response
40
ผังพืน
้ ทีบ
่ ริการ
สุขภาพและ
การจัดสรร
ทรัพยากร
ภารกิจพ ัฒนา
ระบบสุขภาพ
ทีม
่ ง
ุ่ เน้น
ระบบ
สารสนเทศเพือ
่
การจัดการ
สุขภาพ
การปร ับโครงสร้าง
สป.รองร ับหน่วย
บริการ : สบรส. ฯ
ระบบการจัด
บุคลากรใน
ระบบสุขภาพ
ระบบการเงิน
การคลังเพือ
่
จัดระบบ
สุขภาพ
การปร ับโครงสร้าง
รองร ับ : สาน ัก
ทร ัพยากรบุคคล
การคล ังสุขภาพและ
พ ัฒนาบริหารการเงิน
หน่วยบริการ:สพค.
การพ ัฒนาระบบ
ศูนย์ขอ
้ มูลกลาง
ระบบบริการสุขภาพ แบบเบ็ดเสร็จผสมผสาน 4 มิติ
่ เสริม
สง
ป้องก ัน
ฟื้ นฟู
ร ักษา
HOLISTIC
POLICY
INTEGRATE
COMPLET
COMPHEHENSIVE
ALL CARE
SYSTEM
INFORMATION
TOOL
TECNOLOGY
PARTNER
RESOURCE
1.ส่งเสริมสุขภาพ 2.ป้องกันโรค
3.รักษาพยาบาล 4.ฟื้ นฟูสมรรถภาพ
สัดส่วนบริการสุขภาพ (SERVICE SPECTRUM)
•ปฐมภูมิให้บริการ 1,2 >3,4
•ทุติยภูมิ ตติยภูมิให้บริการ 3,4>1,2
•ทุกหน่วยระดับเห็นพ้องต้องจัดบริการครบ
•รพศ. รพท.อาจมอบอปท.ดาเนินการปฐมภูมิ
ภารกิจบริการสุขภาพกระทรวงสาธารณสุข 4 ส่วน
1.รักษาฟื้ นฟู 2.ส่งเสริมป้องกัน
3.ควบคุมโรค 4.คุม้ ครองผูบ้ ริโภค
ระบบบริการสุ ขภาพแบบบูรณาการ
(Integrated Health Care System)
Excellent Center
Tertiary Medical Care
Tertiary Referral Center
Care
Secondary Medical Care
(3 Care)
Special Care
Secondary Care
Primary Medical Care
(2 Care)
General Practice
Family Practice
Primary Care
Primary Health Care
(1 Care)
Referral System
Holistic
Care
คุณภาพบริการ
Integrated
Care
เชื่อมโยง
Continuous
Care
ไม่ มีช่องว่ าง ไม่ ซ้าซ้ อน
Self-Care
การพัฒนาระบบบริการสุขภาพ แบบเครือข่าย
บนหลักการ
• ประกันคุณภาพ
2
ล้
า
นคน
• ประกันราคา
Ex. Cent.
• เข้ าถึงบริการ 1 ล้ านคน
2 แสนคน
8 หมื่นคน
3-5 หมื่นคน
1 หมื่นคน
ตติยภูมิ
ทุติยภูมิ ระดับ 3
ทุติยภูมิ ระดับ 2
ทุติยภูมิ ระดับ 1
ปฐมภูมิ
ท้ องถิ่น ชุมชน ครอบครัว ตนเอง
• บริการระดับสู ง ต้ อง
คุ้มค่ าการลงทุน
• ความเชี่ยวชาญเฉพาะ
• เป็ นเครือข่ ายบริการ
บริการระดับต้ น
ประชาชน-ท้ องถิน่
ดาเนินการได้
แพทย์ ระดับปฐมภูมิและทุตยิ ภูมิ ระดับต้ น 1: 10,000 GP:SP = 40:60
Seamless health service network
ื่ มโยงบริการ3 ระด ับ
• เชอ
(ปฐมภูม ิ ทุตย
ิ ภูม ิ ตติยภูม)ิ ตามสภาพ
ภูมศ
ิ าสตร์ และคมนาคม
• 12 พวงบริการ โดยแต่ละพวงบริการ
ครอบคลุม 4-8 จ ังหว ัด ปชก 4-6 ล้าน
คน มีกรรมการบริหารเครือข่าย 1 ชุด
ภาคกลาง 3 เครือข่าย
ภาคใต้ 2 เครือข่าย
นครชัยบุรินทร์
ภาคอีสาน 4 เครือข่าย
ภาคเหนือ 3 เครือข่าย
Referral hospital
Cascade
Provincial health service network
Level
- สามารถรองรั บการส่ งต่ อตาม
มาตรฐานระดับจังหวัดได้ อย่ าง
สมบูรณ์ อย่ างน้ อย 1 เครื อข่ าย
- รพท.เป็ นแม่ ข่าย รั บผิดชอบการ
จัดบริการของ รพช.และCUP
- Refer นอกเครื อข่ าย
เท่ าที่จาเป็ น
- บริหารในรู ปแบบ
กรรมการ
High level
A advance
S standard
M1 mid level 1
.
M2 mid level 2
F1-3 first level
P1-3 primary
เปรี ยบเทียบ
ชนิดสถานบริการแบบเก่ากับแบบใหม่
Referral hospital
Cascade
Level
รพศ.
High level
S standard
รพท.
รพช.ขนาดใหญ่
ที่พร้ อมเป็ น รพท.
M1 mid level 1
รพช. Node
รพช.ใหม่ 10เตียง
รพช.2.1
รพช.2.2
รพ.สต เครื อข่าย
รพ.สต เดี่ยว
PCU เขตเมือง
A advance
.
M2 mid level 2
F1-3 first level
P1-3 primary
การพัฒนาสุขภาพในพืน้ ที่โดยกลไก
กองทุนสุขภาพ
ผลของกองทุนสุขภาพตาบลต่อ
การเสริมพล ังอานาจท้องถิน
่ และชุมชน
ในการจ ัดการปัญหาสุขภาพในชุมชน
ทีมวิจัยจาก สวปก
ึ ษา
ว ัตถุประสงค์การศก
ึ ษาการเปลีย
่ น
1. เพือ
่ ศก
่ นแปลงบทบาทและการมีสว
ร่วม อปท. องค์กรชุมชน และเจ้าหน้าที่ สธ.
2. เพือ
่ วิเคราะห์ปจ
ั จ ัยสน ับสนุนการเสริมพล ังอานาจ
แก่ทอ
้ งถิน
่ และชุมชนด้านสุขภาพ
–
–
–
–
ั
ต้นทุนเดิมของชุมชน (บริบท ความเข้มแข็ง ล ักษณะผูน
้ า ศกยภาพ
บุคลากร)
การสน ับสนุนจาก สปสช.
้ ที่ (จ ังหว ัด อาเภอ)
การสน ับสนุนในพืน
การมีโครงการสุขภาพชุมชนจากแหล่งทุนอืน
่
3. เพือ
่ พ ัฒนาข้อเสนอเชงิ นโยบายในการพ ัฒนากองทุนตาบล
เพือ
่ เสริมพล ังอานาจด้านสุขภาพแก่ทอ
้ งถิน
่ และชุมชน
มโนท ัศน์ ระบบข้อมูล การทาแผน และ
การบูรณาการโครงการ
ประเด็นข้ อมูล
• ความตระหนักและการให้ ความสาคัญและใช้ ข้อมูลยังมีไม่ มาก ประเด็นคือ
ทาอย่ างไรให้ กองทุนเห็นความสาคัญตรงนี ้ อาจต้ องคิดเครื่ องมือบางอย่ าง
แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ มันยากไป ประเด็นคือต้ องมีการวางแผนว่ าจะ
เก็บข้ อมูลอย่ างไร ทาให้ มันง่ ายได้ อย่ างไร
• การรั บรู้ เรื่ องราวระหว่ างกองทุนไม่ มี ทาให้ ไม่ มีกระบวนการเรี ยนรู้
แลกเปลี่ยนข้ อมูลระหว่ างกัน
• บางแห่ งกรอกแต่ ข้อมูลแต่ ไม่ เคยนามาใช้ ขาดการคืนข้ อมูลระหว่ างคน
วิเคราะห์ ข้อมูลและการใช้ ประโยชน์ ในพืน้ ที่
• ข้ อเสนอควรมีเรื่ อง กระบวนการทาข้ อมูล การแชร์ ข้อมูลระหว่ างพืน้ ที่ และ
ระหว่ างกองทุนกับ สปสช.
ประเด็นข้ อมูล
• ข้ อมูลที่ใช้ ในการตอบ สปสช. มีและข้ อมูลที่จะใช้ ในการวางแผนการพัฒนา
ต่ อไม่ ค่อยมี
• ลักษณะข้ อมูลควรมีความครอบคลุมทุกมิติ ด้ านสาธารณสุข สิ่งแวดล้ อม
ด้ านสังคม ควรเป็ นฐานข้ อมูลสุขภาพชุมชน area-based มากขึน้ ผนวกกับ
ข้ อมูลบริการ เน้ นการมีข้อมูลสาหรั บใช้ ไม่ ใช่ สาหรั บรายงาน
• การจัดการข้ อมูลเพื่อการเรี ยนรู้ ระหว่ างชุมชน ในการทารายงานส่ งและมี
การเรี ยนรู้ ระหว่ าง กัน ปั ญหาคือ ใครควรเป็ นคนจัดการตรงนี ้ สปสช.เขต/
จังหวัด/ อาเภอ หาก earmark เงิน 10% เป็ นเรื่ องการจัดการข้ อมูล ทาให้
สามารถมาสืบค้ นได้ ของกองทุนอื่น
• ระดับอาเภอไม่ มีการประชุมประจา ไม่ มีการใช้ ข้อมูลมาเพื่อการวางแผนการ
พัฒนา
ั
การพ ัฒนาศกยภาพคณะกรรมการกองทุ
นฯ
ร้อยละกองทุนทีค
่ ณะกรรมการได้ร ับการอบรม
ร้อยละกองทุนทีไ่ ด้ร ับการนิเทศจาก สสอ.
ร้อยละกองทุนทีไ่ ด้ร ับการนิเทศจาก สสจ.
ร้อยละกองทุนทีไ่ ด้ร ับการนิเทศจาก สปสช.
เขต
การบริหารกองทุนฯ
รายร ับเฉลีย
่ กองทุนตาบล
ั ว
่ นการสมทบของอปท.
สดส
ปี ทีเ่ ริม
่ เข้าร่วม
ปี งบประมาณ
2550
2551
2552
2553
เทศบาลเมือง
2551
50
50
50
34
55
61
33
45
52
35
43
เทศบาลตาบล
2550
26
2551
2552
2553
42
อบต.
2550
2551
2552
2553
16
14
27
35
25
29
35
24
26
42
กองทุนเทศบาลตาบลทีช
่ ุมชนร่วมสมทบ
การประชุมคณะกรรมการฯ
2550
2551
ร้อยละกองทุนทีม
่ ก
ี ารประชุมโดยมีต ัวแทนครบสามฝ่าย
เริม
่ ปี 2550
77
เริม
่ ปี 2551
เริม
่ ปี 2552
เริม
่ ปี 2553
รวม
77
จานวนครงเฉลี
ั้
ย
่ ในการประชุมทีม
่ ต
ี ัวแทนครบสามฝ่าย
เริม
่ ปี 2550
3.0
เริม
่ ปี 2551
เริม
่ ปี 2552
เริม
่ ปี 2553
รวม
3.0
ร้อยละการประชุมทีม
่ ส
ี าธารณสุขอาเภอเข้าร่วมประชุม
เริม
่ ปี 2550
30
เริม
่ ปี 2551
เริม
่ ปี 2552
เริม
่ ปี 2553
รวม
30
2552
2553
92
77
96
90
78
84
89
3.9
2.8
4.0
4.3
2.1
3.3
3.5
25
26
28
22
31
26
26
100
93
100
90
95
4.8
4.3
3.8
3.5
4.1
38
31
26
36
33
ิ ธิภาพการใชเ้ งิน
ประสท
้ า่ ยเงินตามประเภทโครงการ
การใชจ
ผูเ้ สนอโครงการ
การใชง้ บประมาณตามประเภทโครงการ
กลุม
่ ประชาชนทีไ่ ด้ร ับประโยชน์
การมีส่วนร่ วม
่ นร่วมของแต่ละภาคสว
่ น
การมีสว
การมีองค์กรเครือข่ายในชุมชน
เขต สปสช.
N
% มีกองทุนที่
ชาวบ้านร่วม
สมทบ
% มีองค์กร
เครือข่ายใน
ชุมชน
จานวนองค์กร
เครือข่ายเฉลีย
่
% มีโครงการ
สน ับสนุนจาก
สสส./สกว.
1
เมืองลาพูน
16
31.3
93.8
5
56.25
2
เนินมะปราง
8
42.9
71.4
2
14.29
3
้
โพธิป
์ ระทับชาง
7
57.1
85.7
5
14.29
4
บ ้านหมอ
8
14.3
85.7
3
28.57
5
ท่ามะกา
7
28.6
85.7
4
28.57
6
บ ้านโพธิ์
15
30.0
40.0
3
30.00
7
ชุมแพ
13
0
54.5
2
27.27
8
เมืองสกลนคร
18
11.1
88.9
8
33.33
9
เมืองสุรน
ิ ทร์
8
16.7
66.7
2
0
10
คาเขือ
่ นแก ้ว
6
0
100.0
4
83.33
11
บางขัน
4
0
50.0
1
0
12
ควนขนุน
10
0
44.4
4
44.44
รายจ่ายเทศบาลเมือง 2550-2553
รายจ่ายเทศบาลตาบล 2550-2553
สรุปข้อค้นพบ
่ นเกีย
• คณะกรรมการของกองทุนฯ และผูม
้ ส
ี ว
่ วข้องย ังขาด
ั
ความเข้าใจและชดเจนในเป
้ าประสงค์ทแ
ี่ ท้จริงของ
กองทุนฯ และไม่เข้าในในทิศทางของกองทุนฯ
• ระบบข้อมูลสุขภาพในชุมชนดีขน
ึ้ แต่ย ังเป็นข้อมูลด้าน
สุขภาพเกีย
่ วก ับการป่วย การตายเท่านน
ั้
้ อ
• การจ ัดทาแผนขาดการใชข
้ มูลเชงิ ประจ ักษ์ แม้จะมรการ
้ ผนทีท
พยายามใชแ
่ างเดินยุทธศาสตร์แต่ย ังขาดความ
ั
เข้าใจและสบสน
่ นกลางย ังทรงอิทธิพลในพืน
้ ที่ แผนงานจาก
• นโยบายสว
กระทรวงสาธารณสุขย ังมีอท
ิ ธิพลมาก
• สงิ่ ทีน
่ า
่ สนใจคือ การลงทุนของ อบต. ด้านสาธารณสุข
้
เพิม
่ ขึน
สรุปข้อค้นพบ
• ในการบริหารกองทุน
้ ที่
– มีการตงคณะอนุ
ั้
กรรมการในการบริหารแต่แตกต่างก ันตามพืน
่ งหล ัง
้ ในชว
– ร้อยละกองทุนทีก
่ รรมการได้ร ับการอบรมเพิม
่ ขึน
่ งหล ัง
้ มากในชว
– สาธารณสุขอาเภอมีบทบาทในการนิเทศเพิม
่ ขึน
ในขณะที่ สสจ. และ สปสช.เขตไม่มก
ี ารเปลีย
่ นแปลง
้ ตาม
– การประชุมคณะกรรมการครบสามฝ่ายมีความถีเ่ พิม
่ ขึน
จานวนปี ทีเ่ ข้าร่วม แต่การเข้าร่วมประชุมของ สสอ.ไม่
เปลีย
่ นแปลง
ิ ธิภาพการบริหารกองทุนมีแนวโน้มดีขน
• ประสท
ึ้ ตาม
ระยะเวลาทีเ่ ข้าร่วม แต่ย ังคงมีเงินสะสมเหลือในกองทุน
ค่อนข้างมาก ประมาณร้อยละ 40 เน้นการจ่ายเงินเพือ
่ การ
สร้างสุขภาพมากทีส
่ ด
ุ แต่กจ
ิ กรรมเกีย
่ วก ับการแจกจ่าย
้
ว ัสดุมแ
ี นวโน้มเพิม
่ ขึน
สรุปข้อค้นพบ
• ประเภทโครงการทีด
่ าเนินงาน
– มีความแตกต่างในการจ ัดประเภทโครงการ
– รายจ่ายสว่ นใหญ่เป็นไปเพือ
่ การแก้ปญ
ั หาสุขภาพในชุมชน
้ แม้สว่ น
– สงิ่ ทีด
่ ค
ี อ
ื แนวโน้มโครงการทีช
่ ุมชนเป็นคนเสนอเพิม
่ ขึน
ใหญ่จะเป็น อสม.เป็นคนเสนอ
่ เสริมสุขภาพ ป้องก ันโรค และ
– สว่ นใหญ่เป็นกิจกรรมด้านการสง
การอบรม
– สว่ นใหญ่เป็นการจ ัดกิจกรรมสาหร ับประชาชนทว่ ั ไปและ
ี่ ง ในขณะทีก
ประชาชนกลุม
่ เสย
่ จ
ิ กรรมสาหร ับกลุม
่ ด้อยโอกาส ผู ้
พิการย ังมีจาก ัด
่ นร่วมทางานอยูใ่ นระด ับสูงยกเว้น การร่วมลงข ัน
• การมีสว
่ น
และร่วมก ับหน่วยงานภายนอก อปท.และจนท.สธ.มีสว
ร่วมสูงกว่าชุมชน
สรุปข้อค้นพบ
• การเปลีย
่ นแปลงอยูใ่ นระด ับสูงยกเว้นด้านการมีนว ัตกรรม
และ อปท. และ จนท.สธ.เห็นการเปลีย
่ นแปลงมากกว่า
ชุมชน
่ นร่วมและการเปลีย
้ ตามระยะเวลา
• การมีสว
่ นแปลงเพิม
่ ขึน
ั ันธ์เชงิ
เข้าร่วมโครงการ และการเปลีย
่ นแปลงมีความสมพ
่ นร่วมมาก
บวกก ับการมีสว
่ นร่วม คือ ประเภท อปท. ระยะเวลา
• ปัจจ ัยกาหนดการมีสว
้ ที่
การเข้าร่วม ประเภทต ัวแทนในกรรมการ และ พืน
ข้ อเสนอแนะ
• ควรมีความชัดเจนในเป้าหมายและทิศทางที่จะให้ “กอง
ทุนฯ เป็ นกลไกหรือเครื่องมือในการเสริมพลังอานาจแก่
ท้ องถิ่นและชุมชนในการแก้ ปัญหาหรือจัดการปั ญหา
สุขภาพของตนเองตามศักยภาพ”
• สร้ างการเคลื่อนไหวทางสังคมโดยให้ ชุมชนมี
กระบวนการเรี ยนรู้ร่วมกันและให้ ชุมชนท้ องถิ่นเป็ น
ผู้จัดการโดยเริ่มที่เรื่ องสุขภาพ ลดอานาจเจ้ าหน้ าที่
สาธารณสุข เพิ่มอานาจให้ ท้องถิ่น
ข้ อเสนอแนะ
• ควรแยกหมวดเงินของกองทุนออกมาเฉพาะเพื่อป้องกัน
ความสับสนกับงบประมาณการจัดบริการสุขภาพ
• ควรใช้ ข้อมูลและระบบข้ อมูลเป็ นกลไกการเสริมพลัง
อานาจให้ แก่ ท้องถิ่น เท่ าที่เป็ นข้ อมูลใช้ เพื่ออธิบาย
สถานการณ์ เท่ านัน้ ยังไม่ ได้ ใช้ เพื่อเป็ นพลังในการ
ขับเคลื่อน จาเป็ นต้ องมีการแลกเปลี่ยนข้ อมูลระหว่ างกัน
ในกองทุนด้ วยกันและทัง้ สสจ. และ สปสฃ. เขต
ข้ อเสนอแนะ
• กระบวนการจัดทาแผนยุทธศาสตร์ เป็ นเรื่องที่สาคัญแต่
พบว่ ามีการใช้ แผนและจัดกระบวนการตามแผนน้ อย
กลับไปเน้ นการใช้ เทคนิคแผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ เสีย
มาก ควรเน้ นการมีส่วนร่ วมในการทาแผนให้ มาก
• การพัฒนาศักยภาพยังขาดการจัดการและขาดความ
ครอบคลุม ส่ วนใหญ่ เน้ นการอบรมเชิงเทคนิคและการ
ปฏิบัตติ ามระบบราชการไม่ ได้ เป็ นการพัฒนาระบบการ
จัดการที่เน้ นการพัฒนาระบบและกลไกเพื่อเสริมพลัง
อานาจอย่ างแท้ จริง
ข้ อเสนอ
• ควรมีศูนย์ การเรียนรู้กองทุนในระดับพืน้ ที่ ในลักษณะ
การเรี ยนรู้ร่วมกันแบบข้ ามพืน้ ที่ และการเรี ยนรู้ ผ่านการ
ปฏิบตั จิ ริง
• ควรมีเวทีในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระดับอาเภออย่ าง
ต่ อเนื่อง มีกองทุนสุขภาพชัน้ นา เป็ นพี่เลีย้ ง
• กลไกการพัฒนาศักยภาพคณะกรรมการกองทุนควรใช้
กลไกของสานักงานสาธารณสุขอาเภอ เนื่องจากใกล้ ชดิ
เข้ าใจและมีต้นทุนเดิมที่ดีกว่ า