Transcript Metody a efekty kształcenia - Instytut Filologii Polskiej

METODY A EFEKTY KSZTAŁCENIA
SPOTKANIE INFORMACYJNE W INSTYTUCIE
FILOLOGII POLSKIEJ
13.11.2013R.
CELE SPOTKANIA
1.
UMIEJĘTNOŚĆ DOSTOSOWANIA METOD
PRACY DYDAKTYCZNEJ DO ZAŁOŻONYCH
EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
2.
UJEDNOLICENIE OPISU MODUŁÓW
PRZEDMIOTÓW (SYLABUSY I KARTY
PRZEDMIOTÓW) NA PODSTAWIE
PRZEDSTAWIONEGO WYKAZU FORM I METOD
PRACY
3.
ZACHĘTA DO BOGACENIA WARSZTATU
DYDAKTYCZNEGO (WSKAZANIE METOD PRACY,
KTÓRE EFEKTYWNIE MOŻNA STOSOWAĆ W
NIEWIELKICH GRUPACH STUDENCKICH)
ZAŁOŻENIE…
SYLABUSY I KARTY
PRZEDMIOTÓW TO
RODZAJ DOKUMENTACJI,
NA PODSTAWIE KTÓREJ
OCENIA SIĘ POZIOM
PROWADZONYCH ZAJĘĆ,
A SZERZEJ JAKOŚĆ
KSZTAŁCENIA W
INSTYTUCIE, WYDZIALE…,
PODLEGAJĄ ONE
SZCZEGÓŁÓWEJ ANALIZIE
METODY KSZTAŁCENIA WYLICZAMY W SYLABUSIE W
TABELI „INFORMACJE DODATKOWE”,
WYSTĘPUJĄ TAM JAKO „SPOSOBY PROWADZENIA
ZAJĘĆ”
Informacje dodatkowe
1. Odniesienie efektów kształcenia i treści kształcenia do sposobów prowadzenia zajęć i
metod oceniania
Nazwa modułu (przedmiotu):
Symbol efektu
kształcenia dla
modułu
Symbol treści kształcenia
realizowanych w trakcie
zajęć
Sposoby prowadzenia zajęć
umożliwiające osiągnięcie
założonych efektów
kształcenia
Metody oceniania
stopnia osiągnięcia
założonego efektu
kształcenia
WIĄZANIE EFEKTU KSZTAŁCENIA Z
METODĄ
TRZY CYTATY Z SYLABUSÓW
Zaplanowany efekt jest „niewykonalny” w czasie zajęć o charakterze
„ćwiczeń” lub „konwersatoriów”, jego osiągnięcie jest możliwe
jedynie na poziomie praktyk zawodowych.
Efekt kształcenia
Student potrafi
pracować w zespole
diagnostycznym;
korzystać z wiedzy i
doświadczenia
innych
specjalistów.
Wyliczony sposób
prowadzenia zajęć
dyskusja
Proponowany sposób
np. projekt, analiza diagnostyczna,
analiza zajęć, wywiad…
Efekt w postaci umiejętności praktycznych zamierzamy
osiągnąć poprzez zastosowanie wykładu.
Efekt
kształcenia
Wyliczony sposób
prowadzenia zajęć
Student potrafi wykład
zastosować
zdobytą wiedzę
do interpretacji.
Proponowany sposób
np. analiza dokumentacyjna,
redagowanie pracy pisemnej
(referat, esej, impresja,
eksplikacja, recenzja)
Efekt kształcenia wymaga stosowania bardziej
zróżnicowanych sposobów prowadzenia zajęć niż te
wyliczone w sylabusie.
Efekt kształcenia
Student potrafi
dostrzec związki
literatury, kultury
i sztuki wybranej
epoki z literaturą,
kulturą i sztuką
powszechną.
Wyliczony sposób
prowadzenia zajęć
dyskusja, elementy wykładu
Proponowany sposób
metody pokazowe i analityczne
UJEDNOLICENIE OPISU METOD
KSZTAŁCENIA
DIAGNOZA I PROPOZYCJA
TYPOWE BŁĘDY W ZAKRESIE STOSOWANEJ
TERMINOLOGII
Opisując metody
posługujemy się nazwą
formuły przedmiotu („rodzaj
zajęć dydaktycznych”):
 wykład, ćwiczenia,
laboratorium,
seminarium,
konwersatorium, praktyki,
zajęcia terenowe…
Opisując metody
poprzestajemy na wyliczeniu
formy pracy:
 praca samodzielna
(indywidualna), praca
zespołowa pod
kierunkiem nauczyciela,
praca w podgrupach,
praca poza godzinami
kontaktowymi,
konsultacje, praca z
wykorzystaniem kontaktu
elektronicznego (elearning)
PROPOZYCJA UJEDNOLICENIA OPISU METOD KSZTAŁCENIA
Z UWZGLĘDNIENIEM TERMINOLOGII WINCENTEGO OKONIA
metody podające
wykład informacyjny, pogadanka, prelekcja, odczyt;
metody problemowe
 wykład konwersatoryjny,
 wykład interakcyjny (zakładający zapoznanie się z problemem i
zastanowienie się nad nim przed wykładem),
 klasyczna metoda problemowa (analiza dokumentacyjna lub eksplikacja),
 przekład intersemiotyczny,
 metody aktywizujące: „drzewo decyzyjne”, symulacje, analiza SWOT,
metoda Edwarda de Bono, studium przypadku, metaplan; dyskusja
(debata, burza mózgów, dyskusja panelowa, „śnieżna kula”);
metody eksponujące
pokaz obrazu, filmu, sztuki teatralnej, prezentacja audialna, prezentacja
multimedialna;
metody praktyczne
z użyciem komputera, redakcyjne, projekt, portfolio
W stronę efektywności kształcenia
Od stożka Edgara Dale`a (1961) do zmiany strategii nauczania
(Jerome Bruner „Kultura edukacji” (1996, wydanie polskie 2006)
•
uczenie się przez
działanie (symulację)
•
zmiana nastawienia z
„czego nauczyciel uczył”
na „czego student
nauczył się”
•
problem staje się
środkiem do rozwoju
umiejętności
WYBRANE METODY PROBLEMOWE
I PRAKTYCZNE
W poszukiwaniu trafnych przykładów….
„Burza mózgów”
Rodzaj przygotowania do
zrozumienia problemu. W
odpowiedzi na postawiony
problem studenci podają
swoje pomysły, każdy ma
prawo podać swoje
rozwiązanie. Praca odbywa
się w dwóch fazach:
„zielonego światła”, podczas
której zapisujemy wszystkie
pomysły; „czerwonego
światła”, podczas której
dochodzi do selekcji
pomysłów, ich
hierarchizacji.
„Śnieżna kula” (dyskusja piramidowa)
Metoda często
wykorzystywana do
definiowania pojęć.
Umożliwia sprecyzowanie
i zaprezentowanie
własnego zdania
(definicji, stanowiska),
poznanie zdania innych,
daje możliwość
przedyskutowania danego
pojęcia, uściślenia jego
rozumienia, prowadzi do
negocjowania zapisu.
Drzewo decyzyjne
Richarda C. Remy`ego i Rogera La Rausa
To graficzny zapis procesu
podejmowania decyzji w
sytuacjach trudnych i
niejednoznacznych.
Metoda służy analizie i
pełnemu zrozumieniu
motywów, pomaga
przybliżyć kontrowersyjne
postaci, umożliwia
podsumowanie
wiadomości w atrakcyjnej
formie.
Metoda „sześciu myślących
kapeluszy” Edwarda de Bono
Metoda, dzięki której można
uporządkować proces myślenia.
Pozwala uniknąć chaotycznej
dyskusji i schematycznego
sporu na argumenty. Kapelusz
myślowy pełni rolę rekwizytu o
charakterze porządkującym,
można go zastąpić innym
wyróżnikiem graficznym.
Użycie kapelusza oznacza
rozważenie wybranego punktu
widzenia, niekoniecznie
zgodnego z własnymi
poglądami, chodzi o przejęcie
określonej roli myślowej i
stworzenie mentalnej mapy
sytuacji.
Analiza SWOT
(Strenghts – mocne strony; Weaknnesses – słabe strony;
Opportunites – szanse; Threats – zagrożenia)
Metoda polegająca na
zespołowej analizie i
ocenie określonego
problemu lub
wydarzenia.
Metoda symulacyjna
Metoda polegająca na
naśladowaniu
rzeczywistości;
odgrywaniu ról, zgodnie z
ich realizacją w
prawdziwym świecie
(student w roli
wykładowcy, nauczyciela
szkolnego, bohatera
literackiego,
dziennikarza). Służy do
ćwiczenia reakcji,
kształtuje empatię,
prowadzi do prac
redakcyjnych.
Studium przypadku
Metoda zapożyczona z
psychologii, opiera się na
wnikliwej analizie
zaprezentowanej sytuacji
problemowej, krytycznej
analizie informacji, prowadzi
do sformułowania opinii i
wniosków, a następnie dyskusji
(które z możliwych rozwiązań
zaprezentowanej sytuacji jest
najlepsze?).
Metoda dobrze zrealizowana
uczy, że nigdy nie ma jednego
dobrego rozwiązania, a
pochopnie wydane sądy mogą
być szkodliwe i
kompromitujące.
Może być metodą ćwiczenia
badawczego w czasie praktyk
zawodowych.
Materiałem do studium przypadku
może być tekst, ale również film,
nagranie dźwiękowe, mapy, schematy.
Analiza dotyczyć może np.
tendencyjności i manipulacji
informacją w artykułach prasowych,
roli pisarza w określonej sytuacji
politycznej…
Mapa mentalna
Metoda wizualnego
opracowania problemu
z wykorzystaniem
rysunków, obrazów,
symboli i haseł.
Zgodnie z tezą
grafizmu, przypisywaną
B. Latourowi, wykresy i
grafy są niezwykle
kluczowe dla powstania
i rozwoju nauki.
Metoda projektu
Metoda integrująca wiedzę z
różnych dziedzin, kształtująca
kompetencje społeczne.
Zakładamy samodzielną pracę
studentów prowadzącą do
realizacji określonego
przedsięwzięcia, w oparciu o
przyjęte wcześniej założenia.
Etapy postępowania:
 podanie tematu projektu
 podział na grupy zadaniowe
 przygotowanie szczegółowej
instrukcji dla każdej grupy
 zbieranie i opracowywanie
materiałów przez studentów
(nauczyciel pełni rolę
konsultanta)
 prezentacja i ocena.
 projekty badawcze – zbieranie i
systematyzowanie wiedzy na określony
temat, propozycja nowych rozwiązań,
np. „Wokół interpretacji”
 projekty praktyczne – opracowanie
rozwiązania problemów ważnych dla
społeczności uniwersyteckiej, np.
„Funkcjonowanie klas patronackich”
Portfolio (e-portfolio learning)
Metoda dokumentowania dokonań,
wnikania w daną tematykę lub
dziedzinę.
Rozwija myślenie krytyczne,
samoświadomość oraz umiejętności
analityczne (co w danej sytuacji uczenia
się zadziałało, a co mogłoby być
zrobione inaczej).
 „autorefleksja” po
praktykach zawodowych
 plan rozwoju osobistego w
ramach seminarium
Metoda prowadzi do wypracowania
postawy uczenia się przez całe życie.
Pozwala integrować elementy nauki w
trakcie studiów, scalić praktyki
zawodowe, zainteresowania
pozauniwersyteckie i zdobywaną
wiedzę w jedno doświadczenie „uczenia
się”.
Przykład platformy elektronicznej do
tworzenia portfolio można znaleźć na
stronie Uniwersytetu Newcastle
(http://www.eportfolios.ac.uk/).
•
•
•
•
•
•
BIBLIOGRAFIA
Tony Buzan, Mapy twoich myśli, oprac. Dariusz Rossowski
na podstawie przekł. Moniki Stefaniak, Łódź 1999.
Edward De Bono, Sześć kapeluszy, czyli sześć sposobów
myślenia, przeł. Monika Patterson, Warszawa 1996.
Wincenty Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, wyd. 10 uzup.
i popr., Warszawa 2007.
Aleksander Wit Labuda, Wprowadzenie, w: Lekcje czytania.
Eksplikacje literackie, cz. I, pod red. W. Dynaka, A. W.
Labudy, Warszawa 1991.
Danuta Bernacka, Od słowa do działania. Przegląd
współczesnych metod kształcenia, Warszawa 2001.
Maria Kwiatkowska-Ratajczak, Wokół dydaktyki
akademickiej, w: Po stronie praktyki. Szkice polonistyczne z
dydaktyki szkolnej i akademickiej, Poznań 2013.
Zaproszenie do dyskusji i wymiany doświadczeń
ANETA GRODECKA [email protected]
ZAKŁAD DYDAKTYKI LITERATURY I JĘZYKA POLSKIEGO