Transcript Kortikosteroid Tedavisi -Kenan Aksu

Kortikosteroid Tedavisi ve
Hasta İzlemindeki Temel Prensipler
Dr.Kenan Aksu
Ege Romatoloji
26 Mart 2014
67, Kadın
• 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20 mg/gün
ve metil prednizolon 8 mg/gün alırken, pnömoni
nedeniyle hastaneye yatırılıyor.
Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden konsültasyon
isteniyor.
• Ne yaparsınız ?
26 Mart 2014
Kortikosteroid Endikasyonları
• Yerine koyma tedavisi
– Hidrokortizon
• Alerji, anafilaksi, ödem tedavisi
– Deksametazon
• Otoimmun hastalıkların kronik tedavisi
– Prednizolon
– Metilprednizolon
26 Mart 2014
KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ
ZARAR
YARAR
26 Mart 2014
Steroidler Eşdeğerlik Tablosu
25 mg kortizon
20 mg hidrokortizon (kortizol)
5 mg prednizolon veya prednizon
4 mg metilprednizolon
0.75 mg deksametazon
• Tüm steroidler aynı reseptöre bağlanmasına karşın,
afiniteleri ve plazma yarı ömürleri farklı !!!!!
• Prednizon, KC’de prednizolone dönüşür.
26 Mart 2014
Prednizolon
• Deltacortril ® 5 mg tb
Fluocortolone
• Ultralan ® tb 5 mg
tb 20 mg
26 Mart 2014
Metil prednizolon
Prednol ® 4 mg tb
16 mg tb
20 mg amp
40 mg amp
250 mg amp
26 Mart 2014
Deksametazon
• Dekort ® 8 mg amp
0.50 mg tb & 0.75 mg tb
26 Mart 2014
Deksametazon’un Özellikleri
• Kuvvetli ve hızlı etki  acil durumlar
– Anafilaksi ve anti-ödem tedavisi
• Plasentayı geçebilir
• Kan beyin bariyerini hızlı geçer
• Metabolik yan etkiler 
26 Mart 2014
Deflazocort
• Flantadin ® 6 mg & 30 mg tb
• Metabolik yan etkiler ve büyüme üzerine
olumsuz etki az olduğu için çocuklarda tercih
edilebilir.
• 6 mg doz, 5 mg prednizolona eşit
26 Mart 2014
Kortikosteroid Preparatları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Prednol 4 mg tb (20 tablet):Metil prednizolon
Prednol 16 mg tb(20 tablet):
Ultralan 5 mg tb (10 tablet):Fluokortolon
Ultralan 20 mg tb(10 tablet):
Deltacortril 5 mg tb (20 tablet):Prednizolon
Flantadin 6 mg tb (20 tablet):Deflazokort
Flantadin 30 mg tb (10 tablet).
Kenacort A ampül-Triamsinolon-İNTRAARTİKULER KULLANIM !!
Sinokart A ampül
Prednol 20 mg ampül
Prednol 40 mg ampül
Prednol 250 mg ampül
Dekort tablet-Deksametazon
26 Mart 2014
• ≤ 7.5 mg/gün prednizon  düşük doz
• > 7.5 mg/gün; ≤ 30 mg/gün  orta doz
• > 30 mg/gün; ≤ 100 mg/gün  yüksek doz
• 100-250 mg/gün dozlar  çok yüksek doz
• 250 mg’dan fazla dozun bir veya birkaç gün
verilmesi  puls tedavisi….
Buttgereit F, et al. Ann Rheum Dis 2002;61:718-22.
Düşük doz kortikosteroid
•<7.5 mg/gün prednizon
•Birçok romatizmal hastalık için idame tedavi
•RA için özellikle önemli olan bir tedavi
Orta doz steroid
• 7.5-30 mg/gün
• Hayati önem göstermeyen visseral tutuluşlarda kullanılabilir
(SLE seroziti, mezenşiyal lupus nefriti…)
• Birçok BDH seyri sırasında (yüksek dozdan düşük dozlara
geçişte) kullanılır.
• Bireysel özellikler nedeniyle (karaciğer, böbrek hst. gibi)
yüksek doz verilemeyen hastalar
• Jüvenil idiopatik artritlerde
Yüksek doz
• Dermato/polimyozit
• SLE (SSS tutulusu, sekonder vaskulit, İTP,
proliferatif nefritlerde…)
• Romatoid vaskülit
• Romatizmal ateş (kardit varlığında)
• Still Hastalığı
• Sistemik vaskülitler
İdeal dozaj
• Sabah erken saatte, tek doz ve tok karına
• Parçalı doz daha etkindir, ama yan etkiler de 
• Parçalı doz tedavisinde dozun 2/3’ü sabah; 1/3’ü
akşam tok
26 Mart 2014
Romatoid Artrit Örnek Reçetesi
Rp/
1) Uygun DMARD’lar (Temel Etkili İlaçlar)
2) Prednol 4 mg tb
S: Sabah 1 tane tok
3) Nonsteroid antiinflamatuar ilaç
S: Akşam 1 tane tok
4) Proton Pompa İnhibitörü ilaç
S: Sabah 1 tane aç
26 Mart 2014
Hastanız kortizon tedavisi aldığını
söylüyorsa….
• Hangi dozda aldığını
• Ne kadar süreyle aldığını veya alacağını
• Hangi endikasyonda aldığını
...... öğrenin.
• Aldığı dozda veya endikasyonda hata varsa düzeltin;
aksi takdirde hastaya ilacı kötülemeyin.
26 Mart 2014
Zehirin çok az bir dozu ilaç olarak
tedavide kullanılabilir; yaşam için
vazgeçilmez olan su veya şekerin
fazlası ise öldürür.
26 Mart 2014
Sık yapılan hatalar
• Temel etkili ilaçlar yanında düşük doz steroid tedavisi
de alan romatoloji hastasında, zararlı olduğu
gerekçesiyle steroidi kesmek
• Hastaya immunsupresiv ajan vermemek için, sürekli
orta/yüksek doz steroid vermek
• Enfeksiyon, dahili veya cerrahi acil bir tıbbi durum
varlığında steroidi aniden kesmek
• Steroid kullanan hastada lökositoz ve sola kaymayı
enfeksiyon olarak yorumlamak
26 Mart 2014
Nedeni ne olursa olsun, uzun süre
yüksek doz steroid alan kişide ilaç
aniden kesilmez!
26 Mart 2014
Klasik Yan Etkiler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Glukoz intoleransı
Hiperlipidemi
Hipertansiyon
Kilo alma
Aydede yüz, buffalo
boyun
Osteoporoz
Miyopati
Peptik ulkus
Enfeksiyonlar
• Ateroskleroz
• Deride incelme
• Çocuklarda büyüme
bozukluğu
• Osteonekroz
• Posterior sublapsüler
katarakt
• Mental bozukluklar
(psikoz)
• Hirsutismus
26 Mart 2014
Olası yan etkilere karşı önlemler
• Mümkün olan en düşük dozu, sabah bir defada ve tok
karına ver….(günaşırı doz!)
• Yüksek ve/veya parçalı doz ile tedaviye başlandıysa,
hastalık kontrol altına alındıkça, dozu yavaşça azalt
• Gerekirse steroid dozunu düşmene yardımcı olacak
immunsupresiv ajanları devreye sok
• Hasta ve hasta yakınlarını ilacın yararları ve olası yan
etkileri konusunda bilgilendir.
26 Mart 2014
Önlemlere devam….
• Tuzsuz, yağdan ve kaloriden fakir diet
• Mutlaka osteoporoza karşı önlem al
• İmmobilizasyondan kaçınmalı
• Düzenli egzersiz
• Gereğinde mide koruyucu ekle (özellikle NSAİİ ile birlikte
alnıyorsa)
• Enfeksiyonlara yatkınlığı unutma
26 Mart 2014
Uzun süre ve parçalı,
yüksek doz steroid tedavisi
(1 mg/kg/gün) verilecekse…….
• Tedavi öncesinde PA AC grf ve tüberkülin deri testi
yapmayı unutma….
• Gerekirse en az 6 ay INH profilaksisi
26 Mart 2014
Osteoporoza karşı hangi
önlemler alınabilir?
• Günlük pred dozu 5 mg  ve 3 aydan daha uzun ise
– En az 1500 mg/gün Ca alımı
– En az 400 IU/gün D vit. Alımı
– Düzenli egzersiz, en azından yürüyüş
• Tedavi öncesi DXA çekilmesi ve bifosfonat verilmesi
konusunda farklı görüşler var.
26 Mart 2014
67, Kadın
• 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20 mg/gün
ve metil prednizolon 8 mg/gün alırken, pnömoni
nedeniyle hastaneye yatırılıyor.
Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden konsültasyon
isteniyor.
• Ne yaparsınız ?
26 Mart 2014
Sonuç
• Kortikosteroidler tıpta birçok kullanım yeri
bulmuş ilaçlar…
• Endikasyonu, dozu ve kullanım süresini iyi
planlamak gerekir…
• Yan etkiler konusunda bilgilendirilmeli, gerekli
önlemler (PPI, ekzersiz, calcium, aşı..) alınmalıdır..
26 Mart 2014
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
USTALARIMIZI, HOCALARIMIZI SAYGIYLA ANIYORUZ
26 Mart 2014