Transcript Kortikosteroid Tedavisi Gokhan Keser 2013

KORTİKOSTEROİD TEDAVİSİ
ve HASTA İZLEMİNDE
GENEL PRENSİPLER
Dr. Gökhan Keser
Reçete Günleri
17 Nisan 2013
KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ
ZARAR
YARAR
Kortikosteroid Endikasyonları
• Yerine koyma tedavisi
– Hidrokortizon
• Alerji, anafilaksi, ödem tedavisi
– Deksametazon
• Otoimmun hastalıkların kronik tedavisi
– Prednizolon
– Metilprednizolon
Steroidler Eşdeğerlik Tablosu
25 mg kortizon
20 mg hidrokortizon (kortizol)
5 mg prednizolon veya prednizon
4 mg metilprednizolon
0.75 mg deksametazon
• Tüm steroidler aynı reseptöre bağlanmasına karşın,
afiniteleri ve plazma yarı ömürleri farklı !!!!!
• Prednizon, KC’de prednizolone dönüşür.
Prednizolon
• Deltacortril ® 5 mg tb
Fluocortolone
• Ultralan ®
tb 5 mg
tb 20 mg
Metil prednizolon
Prednol ® 4 mg tb
16 mg tb
20 mg amp
40 mg amp
250 mg amp
Deksametazon
• Dekort ® 8 mg amp
0.50 mg tb & 0.75 mg tb
Deksametazon’un Özellikleri
• Kuvvetli ve hızlı etki  acil durumlar
– Anafilaksi ve anti-ödem tedavisi
• Plasentayı geçebilir
• Kan beyin bariyerini hızlı geçer
• Metabolik yan etkiler 
Deflazocort
• Flantadin ® 6 mg & 30 mg tb
• Metabolik yan etkiler ve büyüme üzerine
olumsuz etki az olduğu için çocuklarda tercih
edilebilir.
• 6 mg doz, 5 mg prednizolona eşit !!??
• ≤ 7.5 mg/gün prednizon  düşük doz
• > 7.5 mg/gün; ≤ 30 mg/gün  orta doz
• > 30 mg/gün; ≤ 100 mg/gün  yüksek doz
• 100-250 mg/gün dozlar  çok yüksek doz
• 250 mg’dan fazla dozun bir veya birkaç gün verilmesi
 puls tedavisi….
Buttgereit F: Ann Rheum Dis 2002;61:718-22.
İdeal dozaj
• Sabah erken saatte, tek doz ve tok karına
• Parçalı doz daha etkindir, ama yan etkiler de 
• Parçalı doz tedavisinde dozun 2/3’ü sabah; 1/3’ü
akşam tok
Romatoid Artrit Örnek Reçetesi:
Rp/
1) Uygun DMARD’lar (Temel Etkili İlaçlar)
2) Prednol 4 mg tb
S: Sabah 1 tane tok
3) Nonsteroid antiinflamatuar ilaç
S: Akşam 1 tane tok
4) Proton Pompa İnhibitörü ilaç
S: Sabah 1 tane aç
Hastanız kortizon tedavisi aldığını söylüyorsa….
• Hangi dozda aldığını
• Ne kadar süreyle aldığını veya alacağını
• Hangi endikasyonda aldığını
...... öğrenin.
• Aldığı dozda veya endikasyonda hata varsa düzeltin;
aksi takdirde ilacı hastaya kötülemeyin.
Ortada çözüm bekleyen bir problem varsa, ve siz
çözüm önerisi getirmeden yalnızca eleştiride
bulunuyorsanız, siz de o problemin bir
parçasısınız demektir.
Zehirin çok az bir dozu ilaç olarak tedavide
kullanılabilir; yaşam için vazgeçilmez olan su
veya şekerin fazlası ise öldürür.
Sık yapılan hatalar
• Temel etkili ilaçlar yanında düşük doz steroid
tedavisi de alan romatoloji hastasında, zararlı
olduğu gerekçesiyle steroidi kesmek
• Hastaya immunsupresiv ajan vermemek için,
sürekli orta/yüksek doz steroid vermek
• Enfeksiyon, dahili veya cerrahi acil bir tıbbi durum
varlığında steroidi aniden kesmek
• Steroid kullanan hastada lökositoz ve sola kaymayı
enfeksiyon olarak yorumlamak
Nedeni ne olursa olsun, uzun süre yüksek doz
steroid alan kişide ilaç aniden kesilmez!
• 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20
mg/gün ve prednizolon 20 mg/gün alırken,
pnömoni nedeniyle hastaneye yatırılıyor.
Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden romatoloji
konsültasyonu isteniyor.
• Ne yaparsınız ?
Klasik Yan Etkiler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Glukoz intoleransı
Hiperlipidemi
Hipertansiyon
Kilo alma
Aydede yüz, buffalo boyun
Osteoporoz
Miyopati
Peptik ulkus
Enfeksiyonlar
• Ateroskleroz
• Deride incelme
• Çocuklarda büyüme
bozukluğu
• Osteonekroz
• Posterior sublapsüler
katarakt
• Mental bozukluklar (psikoz)
• Hirsutismus
Kortikosteroidlerin mide yan etkileri
gerçekten çok mu fazla ?
Üst GİS yan etkisi açısından aşağıdaki
tedavilerden hangisi en az risklidir?
a) Yalnız başına steroid
b) Yalnız başına NSAİİ
c) NSAİİ + steroid birlikte
Olası yan etkilere karşı önlemler
• Mümkün olan en düşük dozu, sabah bir defada ve tok
karına ver….(günaşırı doz!)
• Yüksek ve/veya parçalı doz ile tedaviye başlandıysa,
hastalık kontrol altına alındıkça, dozu yavaşça azalt
• Gerekirse steroid dozunu düşmene yardımcı olacak
immunsupresiv ajanları devreye sok
• Hasta ve hasta yakınlarını ilacın yararları ve olası yan
etkileri konusunda bilgilendir.
Önlemlere devam….
• Tuzsuz, yağdan ve kaloriden fakir diet
• Mutlaka osteoporoza karşı önlem al
• İmmobilizasyondan kaçınmalı
• Düzenli egzersiz
• Gereğinde mide koruyucu ekle (özellikle NSAİİ ile
birlikte alnıyorsa)
• Enfeksiyonlara yatkınlığı unutma
Uzun süre ve parçalı, yüksek doz steroid
tedavisi verilecekse…….
• Tedavi öncesinde PA AC grf ve tüberkülin deri
testi yapmayı unutma….
• Gerekirse en az 6 ay INH profilaksisi
Osteoporoza karşı hangi önlemler alınabilir?
• Günlük pred dozu 5 mg  ve 3 aydan daha uzun ise
– En az 1500 mg/gün Ca alımı
– En az 400 IU/gün D vit. Alımı
– Düzenli egzersiz, en azından yürüyüş
• Tedavi öncesi DXA çekilmesi ve bifosfonat verilmesi
konusunda farklı görüşler var.
İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDER,
MESLEK YAŞAMINIZDA
BAŞARILAR DİLERİM