Transcript suicide - ศูนย์สุขภาพจิตที่ 9

Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
องค์ความรู ้เรื่ องการฆ่าตัวตาย
ดร.พญ.เบ็ญจมาส พฤกษ์ กานนท์
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ประเภทของการฆ่าตัวตาย
• แบ่งเป็ น 5 ประเภทดังนี ้
1. ความคิดฆ่าตัวตาย (suicidal ideation or suicidal
thoughts) เป็ นความคิดที่เกี่ยวข้ องกับตนเองว่าไม่สมควรจะมีชีวติ อยู่
หมกมุ่นความคิดทีจ่ ะทาลายตนเอง แต่ยงั เป็ นแค่คิดซึง่ ยังไม่เกิดพฤติกรรม
การฆ่าตัวตาย
• 2. การขูจ่ ะฆ่าตัวตาย (suicide threat) เป็ นพฤติกรรมการใช้ วาจา
หรื อไม่ใช้ วาจา แสดงสัญญาณเตือนทางตรงและทางอ้ อม หรื อวางแผนจะ
ทาลายชีวิตตนเอง ซึง่ พฤติกรรมจะปรากฏก่อนการฆ่าตัวตาย
• 3. การแสร้ งกระทาการฆ่าตัวตาย (suicide gestures) เป็ นการทาร้ าย
ตนเองให้ บาดเจ็บเล็กน้ อยหรื อไม่ได้ รับบาดเจ็บเลย โดยผู้กระทาไม่ได้ ตงใจที
ั้ ่
จะจบชีวิตลงและไม่ได้ คาดหวังว่าตนเองจะตาย
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ประเภทของการฆ่าตัวตาย
• 4. การพยายามฆ่าตัวตาย (suicide attempt) เป็ นการทาร้ าย
ตนเองที่ตงใจให้
ั้
ตนเองจบชีวิตลงแต่ไม่ประสบความสาเร็จ อาจมีการ
ทาซ ้าในระยะเวลา 1 ปี หลังจากเคยพยายามฆ่าตัวตาย
• 5. การฆ่าตัวตายสาเร็จ (completed or successful
suicide) เป็ นการตายโดยผู้กระทาตังใจท
้ าลายชีวิตตนเองให้ จบลง
เป็ นการกระทาของบุคคลที่ตงใจจริ
ั้
งที่ต้องการตาย แล้ วก็ตายสาเร็จใน
ที่สดุ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ปั จจัยที่เกี่ยวข้องกับการฆ่าตัวตายและการพยายามฆ่าตัวตาย
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
ปั จจัยส่ วนบุคคล
ปั จจัยทางด้ านร่ างกาย
ปั จจัยด้ านสังคม
ปั จจัยเรื่องความสัมพันธ์ กับคนใกล้ ชดิ
ปั จจัยการขาดการสนับสนุนทางสังคม
ปั จจัยทางชีวภาพ
ปั จจัยทางจิตใจ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
1. ปัจจัยส่ วนบุคคล
เป็ นลักษณะบุคลิกของแต่ละบุคคลที่มีการศึกษาพบว่ามีความสัมพันธ์กบั
การฆ่าตัวตายได้ แก่
1.1 เพศ
• เพศหญิงเป็ นเพศที่พยายามฆ่าตัวตายมากกว่าเพศชาย 2 เท่า
• แต่เพศชายจะมีการฆ่าตัวตายสาเร็จมากกว่าเพศหญิง เพราะเพศชาย
มักไม่แสวงหาความช่วยเหลือไม่ระบายถึงปั ญหาหรื อระบายความรู้สกึ
ไม่สบายใจให้ ผ้ อู ื่นฟั ง จึงเป็ นสาเหตุให้ เพศชายฆ่าตัวตายสาเร็จสูง
• ในประเทศไทยเพศชายมักใช้ วิธีฆา่ ตัวตายที่รุนแรงมากกว่าเพศหญิงจึง
ทาให้ มีอตั ราฆ่าตัวตายสาเร็จในเพศชายมากกว่าเพศหญิงชัดเจน
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
1. ปัจจัยส่ วนบุคคล
1.2 อายุ
• การพยายามฆ่าตัวตายและการฆ่าตัวตายพบได้ ทกุ กลุม่ อายุ
• กลุม่ อายุที่พบการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายสูงได้ แก่ วัย 15-24
ปี และ กลุม่ ผู้สงู อายุ
• ในประเทศไทยพบว่าช่วงอายุ 20-34 ปี มีการพยายามฆ่าตัวตายและ
ฆ่าตัวตายมากที่สดุ และสูงสุดในช่วงอายุ 20-24 แต่ในปี 2541-2545
กลับพบว่า มีผ้ สู งู อายุมีอตั ราเพิ่มสูงขึ ้น และในปี 2546-2550 กลับเป็ น
วัยทางานอายุระหว่าง 24-45 มีอตั ราการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัว
ตายเพิ่มขึ ้น โดยคนกลุม่ นี ้จะใช้ วิธีการแขวนคอเป็ นส่วนใหญ่ รองลงมา
ใช้ สารเคมีประเภทยาฆ่าแมลงยากาจัดศัตรูพืชและอาวุธปื น
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
1. ปัจจัยส่ วนบุคคล
1.3 สถานภาพสมรส
• เพศชายและหญิงที่มีสถานภาพสมรสที่สมรสแล้ ว มีอตั ราการพยายาม
ฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายน้ อยกว่าผู้ที่สถานภาพสมรส โสด หม้ าย หย่า
และแยกกันอยู่ ซึง่ มีอตั ราการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายสูง
• บางการศึกษาพบว่าบุคคลที่ประสบความล้ มเหลวในชีวิตสมรสเมื่ออายุ
มากขึ ้นจะพบอัตราการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายเพิ่มมากขึ ้น
1.4 ประวัตบิ ุคคลในครอบครัว หรื อญาติที่เกี่ยวข้ องกับผู้ที่ฆา่ ตัวตาย
• ครอบครัวที่มีญาติสายตรงที่เคยมีประวัติพยายามฆ่าตัวตายมาก่อนจะ
มีความเสี่ยงในการพยายามฆ่าตัวตายมากกว่าประชากรทัว่ ไป 2.8 เท่า
ซึง่ สอดคล้ องกับการศึกษาครอบครัวที่มีประวัติการฆ่าตัวตายสาเร็จ
สมาชิกในครอบครัวจะมีโอกาสพยายามฆ่าตัวตายสูงกว่าบุคคลทัว่ ไป
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
2. ปัจจัยทางด้ านร่ างกาย
เป็ นลักษณะทางกายภาพที่มีตงแต่
ั ้ กาเนิดของแต่ละบุคคล และอาจ
เปลี่ยนแปลงได้ ตามสภาพจิตใจและสังคม ซึง่ ประกอบด้ วย
2.1 การเจ็บป่ วยด้ วยโรคทางจิตเวช พบว่าพฤติกรรมการพยายามฆ่าตัวตาย
และฆ่าตัวตายเนื่องจากการเจ็บป่ วยทาให้ เกิดความรู้สกึ ท้ อแท้ สิ ้นหวัง ซึมเศร้ า
เครี ยด นาสูก่ ารพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตาย
2.2 การเจ็บป่ วยด้ วยโรคทางกาย ได้ แก่
• การเจ็บป่ วยด้ วยโรคเรื อ้ รัง เช่น โรคมะเร็ ง เอดส์ ไตวาย ผู้ป่วยที่เป็ นโรค
เรื อ้ รังจะมีความเสี่ยงต่อการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายสูงมากที่สดุ
เพราะขณะที่โรคกาเริ บ หรื อ ได้ รับความทุกข์ทรมานจากโรคนัน้
• โรคที่สง่ ผลต่อภาวะทุพลภาพสูง เช่น การบาดเจ็บที่สมองหรื อไขสันหลัง
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
2. ปัจจัยทางด้ านร่ างกาย
2.3 ประวัตกิ ารใช้ สารเสพติด
• เนื่องจากฤทธิ์ของสารเสพติดมีผลต่อสมองส่วนที่การควบคุมอารมณ์
ทาให้ อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่ายความคิดสับสนควบคุมอารมณ์ไม่ได้ การ
ตัดสินใจหุนหันพันแล่น ซึมเศร้ า
• ผู้ดื่มสุรามีอตั ราเสี่ยงต่อการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายเป็ น
20.24 เท่าของผู้ที่ไม่ได้ ดื่มสุรา
• สาหรับผู้ที่ดื่มสุราที่มีความทุกข์ใจและไม่มีทางออกเมื่อมีความทุกข์ทาง
ใจ มีอตั ราเสี่ยงต่อการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายเป็ น 3.02 เท่า
ของผู้ที่มีทางออกเมื่อมีความทุกข์ทางใจ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
3. ปัจจัยด้ านสั งคม
เป็ นปั จจัยที่มีความสัมพันธ์กบั การดาเนินชีวิตของบุคคล และจะส่งผลกระทบทังทางด้
้
าน
ร่างกายและจิตใจ
• ปั จจัยทางสังคมเชื่อว่าเกิดจากความสัมพันธ์ของบุคคลต่อสิง่ แวดล้ อมในสังคม แบ่ง
สาเหตุการพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายออกเป็ น 2 ประเภท ได้ แก่
1. การพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายที่นกึ ถึงตนเอง (Egoistic suicides) เป็ น
การพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายที่เกิดจากการปรับตัวเข้ ากับสังคมไม่ได้ ขาดความ
ผูกพันกับครอบครัวหรื อสังคม คิดถึงตนเองเป็ นสาคัญมุง่ ประโยชน์สว่ นตัวมากกว่า
2. การพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายเพื่อเสียสละ (Altruistic suicide) เป็ น
การฆ่าตัวตายเพื่อประโยชน์ของผู้อื่น เนื่องจากมีความผูกพันกับสังคมและส่วนรวมมาก
เกินไป ยอมให้ สงั คมมีอิทธิพลต่อตนเอง ยึดถือความอยูร่ อดของกลุม่ มากกว่าตนเองจน
ทาให้ สามารถทาลายตนเองได้ เพื่อกลุม่ เป็ นการเสียสละ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
4. ปัจจัยเรื่องความสั มพันธ์ กบั คนใกล้ ชิด
• ปั ญหาเรื่ องความสัมพันธ์กบั คนใกล้ ชิดที่ทาให้ การพยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตาย
• ทฤษฎีสมั พันธภาพระหว่างบุคคล เชื่อว่าความล้ มเหลวในการจัดการกับความขัดแย้ ง
ที่เกิดขึ ้นจากสัมพันธภาพกับบุคคลสาคัญในชีวิตทาให้ เกิดการพยายามฆ่าตัวตาย
และฆ่าตัวตายสาเร็ จ
• เหตุการณ์สว่ นใหญ่ที่เผชิญมักเป็ นเรื่ องสูญเสีย เช่น การตายของบุคคลอันเป็ นที่รัก
การหย่า การพลัดพรากเป็ นต้ น
• บางการศึกษาพบว่าสิง่ แวดล้ อมเป็ นปั จจัยหนึง่ ที่ทาให้ บคุ คลมีพฤติกรรมการ
พยายามฆ่าตัวตายและฆ่าตัวตายสาเร็ จ เป็ นการเรี ยนรู้โดยตรงจากการสังเกตและ
การปฏิบตั ิของคนอื่น
• การทะเลาะเบาะแว้ งของคนในครอบครัวจะเป็ นตัวกระตุ้นให้ พยายามฆ่าตัวตายและ
ฆ่าตัวตายสาเร็ จ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
5. ปัจจัยการขาดการสนับสนุนทางสั งคม
• ผู้หากผู้ที่พยายามฆ่าตัวตายได้ รับการดูแลช่วยเหลือจากญาติหรื อผู้ใกล้ ชิด
ทาให้ เกิดความหวังมีกาลังใจในชีวิตมากขึ ้นจะทาให้ สถานการณ์ที่รุนแรงที่
เกิดขึ ้นก่อนหน้ านี ้ลดลง ทาให้ การฆ่าตัวตายนันคลี
้ ่คลาย การสนับสนุนทาง
สังคมมีความสาคัญในการช่วยให้ ผ้ ทู ี่พยายามฆ่าตัวตายไม่มีการฆ่าตัวตาย
ซ ้าอีก
• ปั ญหาความเป็ นอยูใ่ นชีวิตประจาวัน เช่น ปั ญหาด้ านเศรษฐกิจ การ
ประกอบอาชีพ การว่างงาน การลาออกจากงาน หรื อ ถูกไล่ออกจากงาน
รวมถึงการสูญเสียทรัพย์สนิ อัตราการว่างงานที่เพิ่มขึ ้นมีความสัมพันธ์กบั
ทางบวกกับอัตราการฆ่าตัวตาย
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
6. ปัจจัยทางชีวภาพ
• จากการศึกษาเรื่ องโครงสร้ างทางชีวภาพของสารเคมีในสมอง และการ
เปลี่ยนแปลงของสารสื่อประสาท พบว่ามีความสัมพันธ์กบั การเกิด
อารมณ์ที่ผิดปกติ
• ในกลุม่ ที่มีประวัติบคุ คลในครอบครัวเคยฆ่าตัวตาย เครี ยด วิตกกังวล
เก็บกด และก้ าวร้ าว จะมีสารซีโรโตนิน และโดปามิน ต่ากว่าปกติ
• การตรวจหาระดับโคเลสเตอรอลในเลือดของผู้ป่วยจิตเวชที่พยายามฆ่า
ตัวตายหรื อมีความคิดฆ่าตัวตายพบว่าระดับโคเลสเตอรอลสูงกว่าผู้ที่ไม่
แสดงพฤติกรรมการฆ่าตัวตาย
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
7. ปัจจัยทางจิตใจ
7.1 แนวคิดของทฤษฏีจิตวิเคราะห์
7.2 แนวคิด ทฤษฎีบคุ ลิกภาพ
• เชื่อว่าการพยายามฆ่าตัวตายและการฆ่าตัวตายเกิดจากความสานึกในคุณค่าแห่ง
ตนต่าและรู้สกึ ว่าตนเองมีปมด้ อย
7.3 แนวคิด ทฤษฎีสมั พันธภาพระหว่าบุคคล
• เชื่อว่ามีความขัดแย้ งที่เกิดจากประสบการณ์ชีวิต ด้ านสัมพันธภาพกับบุคคลสาคัญ
ในชีวิต โดยเฉพาะวัยต้ นของชีวิต ประสบการณ์ที่ที่ได้ รับมักพบว่าถูกปฏิเสธ ทาให้ มี
ความรู้สกึ ที่ไม่ดีตอ่ ตนเองทาให้ เกิดการปฏิเสธตนเอง ทาให้ พยายามฆ่าตัวตายและ
การฆ่าตัวตาย
7.4 ทฤษฏีปัญญานิยม เชื่อว่า มีลกั ษณะทางปั ญญาติดอยูก่ บั เรื่ องใดเรื่องหนึง่ มี
ความเห็นในเรื่ องใดเรื่ องหนึง่ เป็ นแบบสุดขัวสองด้
้
าน การหาทางเลือกจัดการกับปั ญหา
ได้ ยาก มีลกั ษณะความคิดทางลบ มองโลกในแง่ร้ายเกิดความรู้สกึ หมดหวัง ท้ อแท้ รู้สกึ
ตนเองไร้ คา่ เกิดภาวะซึมเศร้ า
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ผลกระทบจากการพยายามฆ่ าตัวตาย
• ในกรณีที่ทาสาเร็ จก่อให้ เกิดความรู้สกึ ผิด เศร้ าโศกเสียใจของผู้ที่ได้ รับการ
สูญเสียตลอดเวลา
• หากผู้กระทาไม่สาเร็ จจะทาให้ ร้ ูสกึ ผิดและคิดว่าตนเองเป็ นสร้ างปั ญหาเป็ น
ภาระแก่ผ้ อู ื่น จึงพยายามฆ่าตัวตายซ ้า และมีวิธีการกระทาที่รุนแรงขึ ้น ทาให้
มีผลกระทบต่อตนเอง ครอบครัว ประเทศชาติ
• ในประเทศกาลังพัฒนาและด้ อยพัฒนาต้ องสูญเสียงบประมาณอย่างน้ อย
สุด ร้ อยละ 1 เพื่อดูแลสุขภาพของประชากรในประเทศในด้ านสุขภาพจิตใน
การแก้ ปัญหาการฆ่าตัวตายแบบบูรณาการ
1. ผลกระทบต่ อตัวผู้ป่วย
2. ผลกระทบต่ อครอบครั ว
3. ผลกระทบต่ อสังคมและประเทศชาติ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ผลกระทบต่ อตัวผู้ป่วย
• คือ การได้ รับความพิการ การบาดเจ็บทางร่างกาย และสภาพจิตใจและ
ความรู้สกึ ของผู้พยายามฆ่าตัวตาย ซึง่ เป็ นภาวะวิกฤติที่ทาให้ ผ้ ู
พยายามฆ่าตัวตายเสียสมดุลย์ทางด้ านร่างกายและจิตใจเพราะได้ รับ
ผลแทรกซ้ อนทางด้ านร่างกายและจิตใจ
• ผู้ที่พยายามฆ่าตัวตายจะรู้สกึ อายและเกิดตราบาปกับตัวเอง จาก
ทัศนคติของสื่อและสังคมมีผลต่อผู้รอดชีวิตรู้สกึ ว่าสังคมไม่ยอมรับ
ตนเอง
• ผู้ที่พยายามฆ่าตัวตายมักจะไม่ได้ รับความสนใจในการดูแล ถูกทอดทิ ้ง
และซ ้าเติมให้ ร้ ูสกึ ผิดจากสมาชิกในครอบครัว ทาให้ มีโอกาสพยายาม
ฆ่าตัวตายซ ้า
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ผลกระทบต่ อครอบครัว
• คือ บุคคลในครอบครัวหรื อผู้ใกล้ ชิดจะเกิดปฏิกิริยากับการพยายามฆ่า
ตัวตาย
• ขึ ้นอยูก่ บั ความสัมพันธ์กบั ผู้ที่พยายามฆ่าตัวตาย
• ในระยะแรกจะมีอาการ รู้สกึ ช็อก ร้ องไห้ คร่าครวญ เศร้ าโศกเสียใจ เบื่อ
อาหาร น้ าหนักลด นอนไม่หลับตื่นกลางดึก หรื อฝั นถึงคนทีต่ าย ทาให้
อาจเกิดผลการเจ็บป่ วยทางกายและจิตใจต่อไปได้ ในบางรายยังมี
อาการรู้สกึ ผิด โกรธโทษตัวเอง และเป็ นภาระในการดูแลของบุคคลใน
ครอบครัวทาให้ ขาดรายได้
• องค์การอนามัยโลกได้ ประมาณการว่าผู้ที่พยายามฆ่าตัวตาย จนกระทัง่
มีฆา่ ตัวตายสาเร็จ 1 คน ส่งผลกระทบกับคนใกล้ ชิดอย่างน้ อย 6 คน
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ผลกระทบต่ อสั งคมและประเทศชาติ
• การพยายามฆ่าตัวตายทาให้ เกิดผลทังทางตรงและทางอ้
้
อมต่อคนในครอบครัว คน
ใกล้ ชิด และคนในสังคม
• อาจก่อให้ เกิดพฤติกรรมเลียนแบบพฤติกรรมการพยายามฆ่าตัวตาย รวมถึงทัศนคติ
ของคนในสังคมที่มองการมีผ้ พู ยายามฆ่าตัวตายเกิดขึ ้นในสังคมเป็ นเรื่องปกติเป็ น
ทางออกในการแก้ ปัญหา จากการนาเสนอสื่อต่างๆ ซึง่ ข่าวหรื อภาพที่ปรากฏ มีผลทา
ให้ คนในสังคมที่เผชิญปั ญหาซึง่ แก้ ไขไม่ได้ มีความรู้สกึ อยากเลียนแบบ
• ในการสูญเสียอาจก่อให้ เกิดปั ญหาสังคมด้ านอื่น เช่น ปั ญหาการใช้ สารเสพติด ทา
ให้ เกิดคดีตา่ งๆ ได้ ทาให้ สงั คมไม่มีความสงบสุข
• ประเทศชาติได้ รับการสูญเสียทางด้ านเศรษฐกิจ จากความพิการ หรื อ การเจ็บป่ วย
ค่าใช้ จา่ ยในการรักษาพยาบาล ขาดโอกาสในการทางานหารายได้ หลังจากที่
พยายามฆ่าตัวตาย
• จากการรายงานของโรงพยาบาลจิตเวช 12 แห่งพบว่าค่าใช้ จา่ ยในการดูแลผู้ที่
พยายามฆ่าตัวตาย สูงถึง 37,739 บาทต่อราย และจากระบบส่งต่อ 2,000 รายต่อปี
คิดต้ นทุนในระบบบริ การประมาณ 41-107 ล้ านบาทต่อปี (กรมสุขภาพจิต, 2552)
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ระดับหลักฐานสนับสนุนประสิ ทธิผลของ
แนวทางในการป้องกันการฆ่ าตัวตาย
1. แนวทางที่มีหลักฐานสนับสนุนชัดเจนว่ามีประสิทธิผล
2. แนวทางที่มีหลักฐานสนับสนุนบ้ างว่ามีประสิทธิผล
3. แนวทางที่ไม่มีหลักฐานสนับสนุน แต่อาจมีประโยชน์ในการป้องกัน
การฆ่าตัวตาย
4. แนวทางที่มีหลักฐานว่ามีอนั ตราย
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
1. แนวทางทีม่ หี ลักฐานสนับสนุนชัดเจนว่ ามีประสิ ทธิผล
• การฝึ กอบรมบุคลากรทางการแพทย์ให้ มีความสามารถในการวินิจฉัย
และดูแลโรคซึมเศร้ าและภาวะที่มีความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย เช่น
การติดสุราและสารเสพติด
• การควบคุมการเข้ าถึงสิง่ ที่ใช้ ฆา่ ตัวตาย
• การให้ ความรู้แก่ผ้ มู ีสว่ นเฝ้าระวังผู้มีความเสี่ยง เช่น ครู ผู้ดแู ลนักโทษ
ผู้ดแู ลบุคลากรในโรงงาน
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
2. แนวทางทีม่ หี ลักฐานสนับสนุนบ้ างว่ ามีประสิ ทธิผล
•
•
•
•
•
•
•
•
•
การดูแลประคับประคองหลังการพยายามฆ่าตัวตาย
การรักษาโรคทางจิตเวชด้ วยยา
การรักษาโรคทางจิตเวชด้ วยจิตบาบัดและการช่วยเหลือทางจิตสังคม
การให้ ความรู้แก่ประชาชนเรื่ องสุขภาพจิตและโรคซึมเศร้ า
การใช้ แบบคัดกรองเพื่อสืบค้ นโรคซึมเศร้ าและผู้มีความเสี่ยงการฆ่าตัวตาย
การมีศนู ย์ดแู ลบุคคลยามประสบภาวะวิกฤติ และมีแหล่งให้ คาปรึกษา
การจัดโปรแกรมส่งเสริ มศักยภาพและทักษะในการจัดการปั ญหา ให้ แก่นกั เรี ยน
การส่งเสริ มให้ สื่อมวลชนนาเสนอข่าวการฆ่าตัวตายอย่างรับผิดชอบต่อสังคม
การให้ ความช่วยเหลือประคับประคองแก่ครอบครัวและเพื่อนของผู้ฆา่ ตัวตาย
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
3. แนวทางทีไ่ ม่ มหี ลักฐานสนับสนุน
แต่ อาจมีประโยชน์ ในการป้องกันการฆ่ าตัวตาย
• การเพิ่มมาตรการควบคุมสุรา
• การมีแหล่งบริการทางสุขภาพจิตในชุมชน
• การให้ ความช่วยเหลือประคับประคองแก่ครอบครัวที่ประสบความ
กดดันหรื อมีปัญหา
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
4. แนวทางทีม่ หี ลักฐานว่ ามีอนั ตราย
•
•
•
•
การจัดโปรแกรมในโรงเรี ยนชนิดเน้ นให้ มีการตระหนักเรื่ องการฆ่าตัวตาย
การให้ ข้อมูลแก่ประชาชนหรื อการนาเสนอในสื่อเรื่ องการฆ่าตัวตาย
การให้ ผ้ ปู ่ วยทาสัญญาว่าจะไม่ฆา่ ตัวตายหรื อทาร้ ายตนเอง
การบาบัดแบบให้ ผ้ ปู ่ วยเล่าเรื่ องกระทบกระเทือนใจที่หลงลืมไป
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
รูปแบบการป้ องกันการฆ่ าตัวตาย
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
การให้ ความรู้แก่ประชาชนเรื่ องสุขภาพจิตและการฆ่าตัวตาย
การส่งเสริมการนาเสนอข่าวการฆ่าตัวตายอย่างเหมาะสม
การควบคุมการเข้ าถึงสิง่ ที่ใช้ ในการฆ่าตัวตาย
การลดอุปสรรคที่ทาให้ ผ้ ปู ่ วยไม่ได้ รับการดูแลรักษาที่ดี
การให้ ความรู้ด้านสุขภาพจิตแก่บคุ ลากรด้ านสาธารณสุข
การป้องกันการฆ่าตัวตายในโรงเรี ยน
การให้ ความรู้แก่ผ้ เู ฝ้าระวังในชุมชน
การให้ คาปรึกษาทางโทรศัพท์
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
การให้ ความรู้ แก่ ประชาชนเรื่องสุ ขภาพจิตและการฆ่ าตัวตาย
• ลดตราบาป เพราะเป็ นสาเหตุให้ ผ้ ปู ่ วยไม่มารักษา และประชาชนไม่ให้
ความสนใจเนื่องจากคิดว่าการฆ่าตัวตายช่วยเหลือแก้ ไขไม่ได้
• โครงการที่ทาแบบเหวี่ยงแห ครอบคลุมประชากรทุกกลุม่ มักไม่มี
ประสิทธิผล โครงการที่พบว่าได้ ผลกว่าคือโครงการที่มีขนาดไม่ใหญ่
มากและมุง่ ที่ประชากรเฉพาะกลุม่
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
การส่ งเสริมการนาเสนอข่ าวการฆ่ าตัวตายอย่ างเหมาะสม
• เลี่ยงการนาเสนอข่าวให้ เกิดความรู้สกึ ว่าการฆ่าตัวตายเป็ นสิง่ น่าสนใจ
• เลี่ยงการบรรยายวิธีการฆ่าตัวตายโดยละเอียด
• ตระหนักถึงโอกาสเกิดการเลียนแบบ หากผู้ฆา่ ตัวตายเป็ นดาราหรื อผู้มี
ชื่อเสียง
• ให้ ความรู้เกี่ยวกับการฆ่าตัวตายไปพร้ อมกับการนาเสนอข่าว
• ให้ คาแนะนาเกี่ยวกับการช่วยเหลือเบื ้องต้ นและแหล่งช่วยเหลือ
• คานึงถึงผลกระทบที่อาจมีตอ่ ญาติหรื อผู้ใกล้ ชิด
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
หลักการดูแลรักษาผู้ทเี่ สี่ ยงต่ อการฆ่ าตัวตาย
1.
2.
3.
4.
ประเมินผู้ป่วยอย่างครอบคลุม
กาจัดปั จจัยเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายของผู้ป่วย
สนับสนุนปั จจัยป้องกันต่อการฆ่าตัวตายของผู้ป่วย
รักษาโรคจิตเวชที่เกี่ยวข้ อง
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ปัจจัยเสี่ ยง สุ ขน้ อย
หญิง
หม้ าย/หย่ า/แยก
รายได้ น้อย
การงานไม่ ม่ ันคง
ช่ วยเหลือตัวเองไม่ ได้
ตัวเองจน)
มีหนีส้ ินนอกระบบ
(หนีใ้ นระบบไม่ ใช่ ปัญหา)
สูงอายุ
การศึกษาต่า
เป็ นหัวหน้ าครอบครั ว
เกษตรกรที่ไม่ มีท่ ดี นิ ทากิน
อยู่ในจังหวัดที่รวย (แต่
ไม่ สนใจศาสนา
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ปัจจัยปกป้อง สุ ขมาก
• ครอบครัวมีเวลาให้ กันอย่ างเพียงพอ มีกิจกรรมร่ วมกัน เข้ าร่ วม
กิจกรรมที่เป็ นประโยชน์ ต่อชุมชน/หมู่บ้าน
• ยกโทษและให้ อภัยผู้ท่ สี านึกผิดอย่ างจริงใจ
• ปฏิบัตติ ามหลักคาสอนทางศาสนา
• ถ้ าเป็ นชาวพุทธ : ฝึ กสมาธิ
• ประเมินตนเองว่ ามีสุขภาพดี
• ออกกาลังกาย
• การงานมั่นคง มีท่ ดี นิ ทากินเป็ นของตนเอง
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
การประเมินความเสี่ ยง
1.
2.
3.
4.
5.
เจตนา
โรคทางจิตเวชและโรคทางกาย
การจัดการปั ญหา
แหล่งสนับสนุน
ข้ อมูลทัว่ ไป
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
1. เจตนา
•
•
•
•
•
•
คุณเคยรู้สกึ อยากนอนหลับไปแล้ วไม่ต้องตื่นขึ ้นมามัย๊ ?
คุณเคยรู้สกึ ไม่ร้ ูจะอยูต่ อ่ ไปทาไมมัย๊ ?
คุณเคยมีความคิดทาร้ ายตนเองมัย๊ ?
คุณเคยมีความคิดฆ่าตัวตายมัย๊ ?
คุณได้ วางแผน/เตรี ยมการการฆ่าตัวตายหรื อยัง?
คุณวางแผนอย่างไรบ้ าง? (เช่น วิธีการ เวลา จดหมายลาตาย)
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
2. โรคทางจิตเวชและโรคทางกาย
•
•
•
•
•
•
โรคซึมเศร้ า
อาการทางจิต
สุรายาเสพติด
โรคมะเร็ง
โรคเอดส์
พิการ/อัมพาต
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ความสั มพันธ์ ระหว่ างโรคทางอารมณ์ การพยายามฆ่ าตัว
ตาย และการฆ่ าตัวตายสาเร็จ
การการ
Fโโรคทาง
พยายามฆ่ า
ตัวตาย
อารมณ์
15%ของผู้ป่วยโรค
ทางอารมณ์จะฆ่าตัว
ตายสาเร็จในที่สดุ
กการฆ่ าตัว
ตายสาเร็จ
45-70%ของคนที่ฆ่าตัวตายสาเร็จ
เป็ นโรคทางอารมณ์
10%ของคนที่เคย
พยายามฆ่าตัวตาย
มาก่อนจะฆ่าตัวตาย
สาเร็จภายใน 10ปี
20-25%ของคนที่ฆ่าตัวตายสาเร็จ
เคยพยายามฆ่าตัวตายมาก่อน
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
3. การจัดการปัญหา
•
•
•
•
•
•
พฤติกรรมฆ่าตัวตาย/ทาร้ ายตนเองในอดีต
การใช้ สรุ ายาเสพติด
วิธีคิด/ความเชื่อ/ทัศนคติ
บุคลิกภาพ
ทักษะการแก้ ปัญหา
ประสบการณ์ตรงในอดีต
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
4. แหล่ งสนับสนุน
•
•
•
•
•
•
ลูก
ครอบครัว
คนสาคัญในชีวิต
เพื่อนสนิท
ชุมชน
บุคลากรทางการแพทย์
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
5. ข้ อมูลทัว่ ไป
•
•
•
•
•
•
เพศ
อายุ
สถานภาพสมรส
การศึกษา
ฐานะ
ศาสนา
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
ระดับความเสี่ ยงและการดูแล
• สูง
 ต้ องรับไว้ ในสถานบาบัด
• ปานกลาง  ควรรับไว้ ในสถานบาบัด
หากให้ กลับบ้ าน ญาติต้องดูแลในสายตา 24 ชัว่ โมง,เก็บอาวุธพ้ นมือ
• ต่า
 อาจให้ กลับบ้ านได้
ให้ การช่วยเหลือทางจิตสังคมก่อนกลับบ้ าน
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
สิ่ งทีม่ ักพบร่ วมกันในผู้ฆ่าตัวตาย
 ต้ องการหาทางออกต่อปั ญหา
 เป้าหมายเพื่อจะได้ ไม่ต้องรับรู้อะไรอีก
 สิ่งกระตุ้น ได้ แก่ ความทุกข์ทรมานใจจนทนไม่ได้
 สิ่งกดดัน ได้ แก่ ความผิดหวัง ไม่สมหวัง
 ภาวะอารมณ์เป็ นแบบรู้สกึ สิ ้นหวัง อะไรก็ช่วยไม่ได้
 รู้สกึ สองจิตสองใจต่อการฆ่าตัวตาย
 มุมมองต่อสิง่ ต่างๆแคบลง
 ทาเพื่อหนีความทุกข์ใจ
 แสดงออกต่อผู้อื่นเพื่อสื่อถึงความอยากตาย
 ใช้ รูปแบบเดิมๆในการปรับตัวต่อปั ญหามาโดยตลอด
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
การให้ คาปรึกษา/จิตบาบัด
• การให้ คาปรึกษา
• จิตบาบัดที่มีหลักฐานทางวิชาการสนับสนุนว่ามีประสิทธิภาพในการ
ช่วยเหลือผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย ได้ แก่ cognitive –
behavioral therapy (CBT)และ Interpersonal
psychotherapy (IPT)
• อย่างไรก็ตามไม่วา่ จะเป็ นจิตบาบัดชนิดใดสิ่งสาคัญก็คือ สัมพันธภาพที่ดี
ระหว่างผู้ป่วยและผู้รักษา และการที่ผ้ รู ักษามองผู้ป่วยในแง่ดี และ
กระตือรื อร้ นในการช่วยเหลือ
• การสร้ างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างผู้ป่วยกับผู้รักษา
• ทัศนคติของผู้รักษาซึง่ เห็นอกเห็นใจ
• จิตบาบัดแนวพุทธ
Office of The Secretariat to The National Mental Health C0mmission
“การฆ่ าตัวตาย ป้องกันได้ รั กษาได้
ไม่ มีใครอยากฆ่ าตัวตาย
คุณอาจเป็ นคนสาคัญทีส่ ุดทีช่ ่ วยชีวติ เขาไว้ ในนาทีวกิ ฤติ”