Transcript 11 - ayph.in.th

นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การประมาณการประชากร
ว ัยรุน
่ (พันคน)
กลุ่มอายุ
2553
2556
2554
2555
10-14
2,334
2,320
2,323
2,337
15-19
2,552
2,518
2,467
2,409
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ธรรมชาติของวัยรุน
่
1. วู ว
่ ามหุนหัน(ถู กใจมาก)
้ ง(กฎเกณฑ ์ คาสัง่ คาสอน)
2. ต่อต้านดือดึ
้
้ า/
3. รสนิ ยมซาซาก(เสพติ
ด อาหาร/เสือผ้
กิจกรรม)
4. หงุ ดหงิด งุ่ นง่ าน(อารมณ์แปรปรวน)
5. ปิ ดบังพ่อแม่(มีโลกส่วนตัว)
่
่ ง(ความคิ
่
6. เพือนเป็
นทีพึ
ด อารมณ์ การ
เลือก)
่
7. ชอบเสียงทุ
กรู ปแบบ(ชีวต
ิ อนาคต)
่
8. อดหลับอดนอน(วงจรการนอนเปลียน)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
เป้ าหมาย
ดู แลความสุขและความ
่ ก 2
ปลอดภัย โดยมีหน้าทีหลั
ประการ
1.การแยกคนไข้ออกจากคนปรกติ
เพราะการดู แล
ช่วยเหลือจะทาได้ตรงกับสาเหตุของ
ปั ญหา
2. การแยกคนไข้ออกจากคนเลว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
สาเหตุแห่งการกระทาความผิด
1. ความชุกของปั ญหา
2. การถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น
โรคทางจิตเวช สาร
เสพติด อารมณ์วูว
่ าม
้
3. รู ปแบบการเลียงดู
ทไม่
ี่ เหมาะสม เช่น
ใช้อารมณ์รุนแรง
ดุดา
่ หยาบคาย ลงโทษรุนแรง บังคับ เผด็จ
การ
4. ระดับสติปัญญาทึบหรืออ่อน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่ EQ ด้านดี เช่น การ
5. การพัฒนาเรือง
ควบคุมตนเอง
่ ผลเรืองสมอง
่
6. การใช้สารเสพติดทีมี
ติดยา
7. โรคทางสมองและโรคทางจิตเวช
้ั ซึมเศร ้า อารมณ์
เช่น สมาธิสน
แปรปรวน บาดแผลทางใจ
้
8. เหตุการณ์สะเทือนใจตังแต่
วย
ั เด็ก
บาดแผลทางใจ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ข้อมู ล
มีพฤติกรรม(%)
ชาย
หญิง
ม.1
ม.2
ม.3
อายุ < 12
อายุ 12
อายุ 13
อายุ 14
อายุ >14
เพศ
สาร
เล่น
สัมพัน เสพติด พนัน
ธ์
12.3
38.3
46.7
17.2
7.66
4.4
15.8
18.5
4.8
28.6
47.6
19
42
36.8
39.9
39.9
38.2
14.6
17
36.6
24.4
7.3
เล่น
เกม
หนี
เรียน
ทะเลาะ
66.3
45.2
65.3
47.8 75.9
50.2
69.7
45.2 55.6
38.8
60.4
42.9 78.8
30.5
68.9
47.4 56.6
60.1
67.6
49.6
58
45.8
55.7
25.7 41.8
18.8
35.6
28.4
8.1
16.4
22.9 51.8
27
23
20.3
37.8
21.2
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
นายแพทย
์ประยุกต
เด็
ก เยาวชนและครอบคร
ัว ์ เสรีเสถียร ศู นย ์
2.7 สุขภาพจิ
51.4ตที่ 1 8.1
3.9
ความจาเป็ นในการนอนหลับ
อายุ
ทารกแรกเกิด (0-2 เดือน)
เด็กเล็ก (3 เดือน – 1ปี )
เด็ก (1 - 3 ปี )
ก่อนวัยเรียน (3 - 5 ปี )
เด็กวัยเรียน (5 – 12 ปี )
วัยรุน
่ (12 – 18 ปี )
้
้
ผู ใ้ หญ่ (ตังแต่
18ปี ขึนไป)
่ั
จานวนชวโมง
12 - 18
14 - 15
12 - 14
11 - 13
10 - 11
8.5 - 10
7.5 - 9
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
พฤติกรรมเสียงของ
เยาวชน(USA)
18
16
1991
14
1993
12
1995
10
1997
8
1999
6
2001
4
2003
2
2005
0
2007
ดืม่ สุรา
เสยี่ งอนั ตราย
พยายามฆ่าตวต
ั าย
ความรุนแรง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ยดในชีวต
ิ Kenneth S Kendler et.al.(1999,2003,2004)
เรืองเครี
่
เรืองเครี
ยดในชีวต
ิ
่
ความเสียง(เท่
า)
1. ถู กทาร ้ายอย่างรุนแรง
2. ปั ญหารุนแรงในชีวต
ิ คู ่
3. ขัดแย้งในครอบคร ัวอย่างรุนแรง
25.36
8.39
7.24
้ น
4. มีปัญหาทางการเงิน หนี สิ
5.85
5. แยกทาง หย่าร ้าง หม้าย
5.22
6. ตกงาน
7. ถู กฟ้องร ้อง มีคดีความ
8. บุคคลทีร่ ัก ตายจาก
9. เจ็บป่ วย บาดเจ็บรุนแรง
3.95
3.81
3.17
3.10
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
โรคซึมเศร ้าใน
วัยรุน
่
- ความชุกตลอดชีพ (Lifetime
prevalence) 6%
- เป็ นสาเหตุการตายของเด็ก/
วัยรุน
่ อ ันดับ 3
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อารมณ์เศร ้าในเด็กไทย
(สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติและ
โรงพยาบาลรามาธิบดี)
พ.ศ. 2535
พ.ศ.
2542 พ.ศ. 2544
(10-17ปี )
(10-15ปี )
(10-19ปี )
อารมณ์ซม
ึ เศร ้า
40%
36%
50%
ชนิ ดรุนแรง
13%
14%
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ลักษณะเฉพาะของซึมเศร ้าใน
วัยรุน
่
้ ัง ป่ วยซาสู
้ ง
1. เรือร
2. พัฒนาการทางอารมณ์ ความคิด
สติปัญญาช้า
3. บกพร่องด้าน การเรียน สังคม และ
ครอบคร ัว
้
4. มีแนวโน้มเสพสารเสพติดและตังครรภ
์
่ มป่
่ วยตอนอายุน้อย ความเสือม
่
5. ถ้ายิงเริ
ด้านสังคม อาชีพ
่
คุณภาพชีวต
ิ ยิงมาก
และมีมุมมองต่อ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการซึมเศร ้าในวัยรุน่
1. หงุ ดหงิดรุนแรง(Excessive irritability)
ก้าวร ้าว(Aggression)
่
2. การกิน การนอนเปลียนไป(อาจลดหรื
อ
่
เพิม)
3. การเรียนแย่ลง การสังคมลดลง แยกตัว
4. ไม่มค
ี วามสุข (Anhedonia) ไม่ม ี
ชีวต
ิ ชีวา(Reduce energy)
5. หมดความสนใจ/ความสุขในกิจกรรมที่
เคยชอบ
6. มีอาการทางกาย(somatic symptoms)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
สติปัญญาวัยรุน
่ (2546)
IQ เด็ก อายุ 13-18 ปี
86.72+/- 13.93
่
59% อยู ่ในเกณฑ ์ค่อนข้างตา
27% อยู ่ในเกณฑ ์ปกติ
5% อยู ่ในเกณฑ ์ค่อนข้างสู ง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
กำรวิเครำะห์
คำ/ภำษำ
เหตุผล
จังหวะ
ระยะทำง
องค์รวม
เสน้
รำยกำร
ขนำด
จำนวน
ฝั นกลำงวัน
ลำดับ
จินตนำกำร
ขว
ซ ้า
ย of Professor Roger Sperry of theาUniversity of California
Based on the research
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
สมองสองซีก
สมองคนแบ่งเป็ นซีกซ ้ายและขวา ซึง่
ต้องทางานร่วมกัน
แต่มค
ี วาม
ถนัดต่างกัน
่ รายละเอียด
สมองซีกซ ้าย เก่งเรือง
เหตุผล ภาษา
สมองซีกขวา
่
เก่งเรืองความคิ
ดแบบ
องค ์รวม รวบยอด
กลยุทธ ์ แผนการ ทิศทาง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
สมองซีกซ ้าย
สมองซีกซ ้าย
สมองซีกขวา
และขวา
1. การวิเคราะห ์
1. จังหวะ
2. คา/ภาษา
3. เหตุผล
2. ระยะทาง/ทิศทาง
3. องค ์รวม/ความคิดรวบยอด
4. เส้น
5. รายการ/ รายละเอียด
4. ขนาด/สามมิต ิ
5. ฝั นกลางวัน/แผนการ/กลยุทธ ์
6. จานวน
7. ลาด ับ
6. จินตนาการ
่
7. การเคลือนไหวข้
ามแนวกลางต ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
พัฒนาการระดับสติปัญญา
และวุฒภ
ิ าวะทางจิตสังคมตามอายุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
นายแพทย
์ประยุกต
เด็ก เยาวชนและครอบคร
ัว ์ เสรีเสถียร ศู นย ์
สุขภาพจิตที่ 1
ระดับความวู ว
่ ามลดลงตามอายุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่ นช่
้ วง
ความไวการร ับสัมผัสเพิมขึ
วัยรุน
่ ตอนต้นแล้วค่อยๆลดลง
ตามอายุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
การอยู ่ในกลุ่มเพือน
่
่
จะเพิมพฤติ
กรรมเสียงใน
วัยรุน
่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
% in each age group who
develop first-time dependence
1.8%
1.8%
1.6%
1.6%
1.4%
1.4%
1.2%
1.2%
การเสพติดเป็ นโรค
พัฒนาการโรคหนึ่ ง
TOBACCO
่ มต้
่ CANNABIS
ทีเริ
นในช่วงวัยเด็กและ
ALCOHOL
วัยรุน
่
1.0%
1.0%
0.8%
0.8%
0.6%
0.6%
0.4%
0.4%
0.2%
0.2%
0.0%
0.0%
55
10
10 15
15
21
21 25
25 30
30 35
35 40
40 45
45 50
50 55
55 60
60 65
65
Age
Age at tobacco, alcohol, and cannabis dependence per DSM IV
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions, 2003.
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ปั ญหาทางเพศเรือง
้ ่
การแข็งตัวเท่านันที
่
เพิมตามอายุ
คควา
มชุก
ไม่ม ี
อารมณ์
เพศ
ปั ญหาการ
แข็งตัว
ปั ญหา
่ ว
หลังเร็
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
Erectile dysfunction is never 'normal', however it does become
more common and more severe as men age. One Australian study
reported the rate of erectile dysfunction in different age groups:
อายุ
ED(%)
20-29
30-39
40-49
9.2
8.4
13.1
50-59
60-69
70-79
33.5
51.5
69.2
80+
76.2
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
พฤติกรรมเสียงของ
เยาวชน(USA)
18
16
1991
14
1993
12
1995
10
1997
8
1999
6
2001
4
2003
2
2005
0
2007
ดืม่ สุรา
เสยี่ งอนั ตราย
พยายามฆ่าตวต
ั าย
ความรุนแรง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ระดับการควบคุมตนเอง
ตามอายุ
ควา
ม
แม่น
ยา
0.
5
1
อายุ(
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
้
ความไวในการตอบสนองสู งขึน
่
ความไวใน เมือรางว
ัลใหญ่ขน
ึ้
ขนา
การ
ตอบสนอง
ด
รางวั
ล
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวช
เด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ความแตกต่าง
รายบุคคล
ควา
ม
แม่น
ยา
อายุ(
ปี )
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การควบคุมตนเองจาก
การเลือกตอบสนองต่อ
รางวัลในช่วงวัยรุน
่
ควา
ม
แม่น
ยา
อายุ(
ปี )
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ว ัยรุน
่ ไวต่ออารมณ์ทางลบของบุคคล
รอบข้างมากกว่าเด็ก&ผู ใ้ หญ่
C= Child T=
teen A= adult
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ความแตกต่างระหว่างเพศ
หญิง-ชาย
หญิง(เอสโตรเจน)
ชาย(เทสโทสเทอโรน)
1. อ่อนไหวต่อการกระตุน
้
1. หนักแน่ น/กระตุน
้ ได้ยาก
2. ตอบสนองไม่รุนแรง
2. ตอบสนองรุนแรง/โหด
่
3. เชือตามค
าพู ด>กระทา
่
3. เชือการกระท
า> คาพู ด
4. ร ักจึงยอมมีเพศสัมพันธ ์
4. ร ักจึงยอมร่วมทุกข ์
่ ยความสัมพันธ ์
5. ทุกข ์เมือเสี
5. ทุกข ์เพราะล้มเหลว
6. แบ่งปั นความทุกข ์-สุข
6. แบ่งปั นความสุข/เก็บทุกข ์
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
วัตถุประสงคของโครงการฯ
์
่ มีพฤติกรรมทางเพศ
1. ผลัดผ่อนการเริม
ให้ชา้ ลง
่
2. ลดความถีในการมี
เพศสัมพันธ ์
่
3. ลดจานวนคู น
่ อน เพิมพฤติ
กรรมคู ่
นอนเดียว
่
4. เพิมการใช้
ความสม่าเสมอ
ประสิทธิภาพของการใช้
ถุงยางและการคุมกาเนิ ด
่ มก
5. ลดการมีเพศสัมพันธที
์ ไม่
ี าร
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
้
การตังครรภ ์ในวัยรุน
่
1. เพศสัมพันธ ์ก่อน 16 ปี (การละเมิดทาง
เพศ)
- อายุน้อย
- บกพร่องทางสติปัญญา
้
้
2. เพศสัมพันธ ์ตังแต่
16 ปี ขึนไป
2.1 ขาดความภาคภู มใิ จ(Low selfesteem)
้
- การเลียงดู
ผด
ิ ๆ
- ความอบอุน
่ ในครอบคร ัว
่
- การเลียนแบบกลุ่มเพือน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
้ั
2.2 วู ว
่ าม สมาธิสน/อารมณ์
แปรปรวน
- พันธุกรรม
้
- การเลียงดู
/EQ
- วัยรุน
่
่
่ ยง
่
2.3 สิงแวดล้
อมทีเสี
่ั ง
- พ่อแม่ดูแลไม่ทวถึ
่ นเมา ขาดสติ
- เสพสิงมึ
่
- สือกระตุ
น
้ รุนแรง
2.4 บกพร่องทางสติปัญญา/พัฒนาการ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่ งประสงค ์ที่ หญิง>
พฤติกรรมทางเพศทีพึ
ชาย
1. การมีเพศสัมพันธ ์
- วัยรุน
่ หญิงมัธยมต้นเคยมีเพศสัมพันธ ์
แล้วถึง 1 ใน 3
- วัยรุน
่ ชายมีเพศสัมพันธ ์ >วัยรุน
่ หญิง 2
เท่า(71.9%,36.4 %)
่
2. การใช้สอเช่
ื่
น internet เพือ
วัตถุประสงค ์ทางเพศ
- วัยรุน
่ หญิงใช้สอ
ื่ แล้ว ถึง 1 ใน 7
- วัยรุน
่ หญิงใช้สอ
ื่ < วัยรุน
่ ชาย 2+ เท่า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่ ยงต่
่
3. กิจกรรมทางสังคมทีเสี
อการมี
เพศสัมพันธ ์
่
่ง
- วัยรุน
่ หญิงมีกจ
ิ กรรมแล้วกว่าครึงหนึ
ทางสังคม
- วัยรุน
่ หญิงมีกจ
ิ กรรม<วัยรุน
่ ชาย 1+
เท่า(59.2 %,77.3% )
4. ผลของการมีเพศสัมพันธ ์
- วัยรุน
่ หญิงมีเพศสัมพันธ ์จนเกิดผล
กระทบแล้ว ถึง 1 ใน 5
- วัยรุน
่ หญิงเกิดผลกระทบ<วัยรุน
่ ชาย1+
เท่า(30.2%,18.5%)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่ งประสงค ์ที่ ชาย>
พฤติกรรมทางเพศทีพึ
หญิง
การสาเร็จความใคร่
- วัยรุน
่ หญิงสาเร็จความใคร่แล้ว 8.7%
- วัยรุน
่ ชายสาเร็จความใคร่ 40%
- วัยรุน
่ ชายสาเร็จความใคร่ >วัยรุน
่ หญิง
4+ เท่า(40.%,8.7%)
- วัยรุน
่ หญิงมีเพศสัมพันธ ์<กับวัยรุน
่ ชาย
เพราะ
- ไม่รู ้วิธส
ี าเร็จความใคร่ดว้ ยตนเอง
่
- อายทีจะส
าเร็จความใคร่ดว้ ยตนเอง
่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ความฉลาดทางอารมณ์
1. EQ มีผลต่อพฤติกรรมทางเพศทุกด้าน/
องค ์ประกอบย่อย
ความเข้มแข็งทางจิตใจมีผลทาให้ม ี
พฤติกรรมทางเพศที่
เหมาะสมหรือไม่เหมาะสม
่
่
2. องค ์ประกอบEQ ทีควรพั
ฒนาเพือให้
พฤติกรรมทางเพศ
เหมาะสม ได้แก่
ด้านดี การควบคุมตนเอง ความ
ร ับผิดชอบ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การควบคุมตนเอง
้
1. ความรู ้สึกทางเพศเกิดขึนตามธรรมชาติ
ของวัยรุน
่ ห้ามไม่ได้
่
่
่
2. รู ้วิธเี บียงเบนเพื
อลดความถี
ได้
่ กกระตุน
3. เมือถู
้ ให้เกิดอารมณ์มก
ั รุนแรง
ควบคุมได้ยาก
่
4. รู ้วิธรี ะบายออกอย่างเหมาะสมเพือลด
ผลกระทบ ปลอดภัย เหมาะสม
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ความร ับผิดชอบ
1. ร ับผิดชอบผลกระทบจากการมี
เพศสัมพันธ ์โดยลาพัง และไม่ได้ร ับความ
่ นท
้ าไม่ได้
ช่วยเหลือจากคนอืนนั
้ แก้ไขเองไม่ได้ เก็บ
2. ถ้ามีผลกระทบขึน
ความลับไม่ได้
3. ถ้าต้องเปิ ดเผยความจริง สังคมไม่ยอมร ับ
ถู กตาหนิ ลงโทษ
่
4. ทางทีง่่ าย คือ ไม่ไปเสียงมี
เพศสัมพันธ ์
เพียงเพราะอยากลอง ถู กท้า
ทาย หรือกลัวคนร ักโกรธ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การตัดสินใจแก้ปัญหา
่
่
1. เมือตกอยู
่ในสถานการณ์ทเสี
ี่ ยงต่
อการมี
เพศสัมพันธ ์ เช่น
ถู กลวนลาม ถู กท้าทายให้พส
ิ ู จน์ร ักด้วย
การร่วมเพศ
่ ต้องมีสติ เป็ นตัวของ
2. การตัดสินใจทีดี
่
ตัวเอง คิดถึงผลเสียทีจะตามมา
้
3. ประเมินศ ักยภาพว่าร ับมือกับผลเสียนันได้
หรือไม่
้
4. รู ้วิธรี ับมือกับผลเสียนันได้
อย่างเหมาะสม
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ความภาคภู มใิ จ
1. จาเป็ นต่อการตัดสินใจแบบมีสติ ยับยัง้
ตนเองเป็ นตรวจสอบผลดีผลเสีย
ก่อนกระทา เป็ นต ัวของตัวเอง
่ ้ว่ามีผลเสียตามมา ปฏิเสธได้โดยไม่
2. เมือรู
ต้องเกรงใจ/กลัวคนร ักโกรธ
่
3. มันใจในคุ
ณค่าของตนเอง ไม่ตกเป็ น
่
เหยือการท้
าทาย ไม่พส
ิ ู จน์ตนเอง
่
ด้วยวิธท
ี เสี
ี่ ยง
่ ่ ฝั น และมุ่งมันไปให้
่
4. มีเป้ าหมายทีใฝ
ถงึ ฝั น
้
นัน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ข้อเสนอแนะ
วัยรุน
่ หญิงมีเพศสัมพันธ ์ไปแล้วถึง 1 ใน 3
้
1. การมีเพศสัมพันธ ์ไม่ได้เกิดขึนเฉพาะ
ช่วงเทศกาล
่
2. เทศกาลเพิมโอกาสมี
/ลองมีเพศสัมพันธ ์
้ งในวั
้
่
มากขึนทั
ยรุน
่ ทีเคย/ไม่
เคย
มีเพศสัมพันธ ์
3. จึงจาเป็ นต้องสังเกตพฤติกรรมลู กหลาน
่
โดยประเมินจากความเสียงด้
าน
พฤติกรรมทางเพศ และด้าน EQ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
แนวทางป้ องกัน
่
ผู ป
้ กครองควรพู ดคุยกับวัยรุน
่ เกียวกั
บ
่
เรืองเพศอย่
างตรงไปตรงมา ถ้าไม่กล้า
พู ดคุยซ ักถามกับวัยรุน
่ โดยตรง ควรขอ
่
คาปรึกษาจากผู เ้ ชียวชาญของกรม
สุขภาพจิตต่อไป
1. ความสัมพันธ ์ของวัยรุน
่ ไปถึง
ไหน
- ชอบมากน้อยแค่ไหน
้
- ลึกซึงแค่
ไหน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
2. ให้ว ัยรุน
่ ประเมินเองว่า
่
่
- กิจกรรมทีจะไป
หลีกเลียงไม่
ไปได้
หรือไม่
้
่ บตา
- กิจกรรมนันอยู
่กน
ั สองต่อสองในทีลั
หรือไม่
้ องตัวกันหรือไม่ ถ้ามีแก้ไข
- ถู กเนื อต้
อย่างไร
- ถ้าถู กขอมีเพศสัมพันธ ์ วัยรุน
่ จะ
ตัดสินใจอย่างไร
- ถ้าลงเอยด้วยการมีเพศสัมพันธ ์ ป้ องกัน
อย่างไร
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ความเสียงด้
านเพศ
่
านEQ
ความเสียงด้
1. มีคนร ัก/แฟน
1. ใจร ้อน
รอไม่เป็ น
่
2. มีพฤติกรรมทีชอบเล่
นInternet
2.
่ พ่
่ อแม่หา้ มไม่ชอบ
ชอบทาสิงที
ช่วงดึกๆ
่ สุรา
3. มีกจ
ิ กรรมสังสรรค ์ทีมี
3. ติด/
่
เกรงใจเพือน
> พ่อแม่
่
เกียวข้
องบ่อย
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ความเสียงด้
านเพศ
่
ความเสียงด้
านEQ
่
4. มีทพั
ี่ ก/กิจกรรมทีนอก
ทาอะไรไม่เสร็จ ล้มเลิก/
สายตาพ่อแม่
เก็บให้
5. เรียนรู ้การป้ องกัน/คุม
ความลับกับพ่อแม่ ปกปิ ด
กาเนิ ด
่
6. ไม่มก
ี จ
ิ กรรมอดิเรกอืนๆ
่ าย หงุ ดหงิด
เอาแต่ใจ เบือง่
4.
่
คนอืน
5. มี
โกหก
6.
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ผู ป
้ กครองต้องระมัดระวัง/ป้ องกัน
่
้
1. ถ้ามีความเสียงด้
านเพศ>2 ข้อขึนไป
โดย
มีขอ
้ 1และ ข้อ4
่
้
2. มีความเสียงด้
านEQ >1 ข้อขึนไป
และมี
ข้อ2 หรือข้อ 5อย่างน้อย 1 ข้อ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ปั จจัยเสียง
ประวัตใิ นครอบคร ัว
1. การใช้สารเสพติดของสมาชิกใน
ครอบคร ัว
2. พ่อแม่ทาโทษรุนแรงหรือไม่ใส่ใจ
ความรู ้สึกและความต้องการของลู ก
่ เซ็กส ์ครงแรกและตั
้ั
้
3. พีมี
งครรภ
์แรกตอน
อายุน้อย
่
4. พ่อแม่ไม่ยอมร ับเรืองเพศสั
มพันธ ์ก่อน
วัยอ ันควร/วัยรุน
่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
่
ประวัตเิ กียวกั
บเพือน
่
1. มีเพือนสนิ
ท/คูร่ ักอายุมากกว่า
่
่ ม/เสพยาหรื
่
2. มีเพือนที
ดื
อมีพฤติกรรม
่
เบียงเบน
่
้
่
3. มีเพือนเห็
นด้วยกับการตังครรภ
์ เพือน
้
ตังครรภ
์เอง
4. คิดว่าการมีเพศสัมพันธ ์ในวัยรุน
่ ไม่ใช่
่
เรืองเสี
ยหาย
่
่ ประสบการณ์เรือง
่
5. คบเพือนที
มี
เพศสัมพันธ ์
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ประวัตก
ิ ารเรียน/ส่วนตัว
่
1. ไม่ประสบความสาเร็จ/มีปัญหาเรือง
เรียน
2. มีศร ัทธา/เข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนา
บ่อยๆ
่ รา/เสพยาเสพติด
3. ดืมสุ
4. เข้าเป็ นสมาชิกของกลุ่มแก๊ง
5. พกพาอาวุธและชกต่อย
่
6. พฤติกรรมเกเรอืนๆ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ทัศนคติ/พฤติกรรมกับคนร ัก
่
1. คิดว่ามีเซ็กส ์ก่อนแต่งไม่ใช่เรืองเสี
ยหาย
่
2. คิดว่าการมีเซ็กมีผลดีในเรืองส่
วนตัว
สังคม
3. นัดกับคู ร
่ ักบ่อยครง้ั
4. มีความสัมพันธ ์ใกล้ชด
ิ อย่างสม่าเสมอ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ประวัตพ
ิ ฤติกรรมทางเพศ
1. เคยกอดจู บกัน
2. มีเซ็กส ์บ่อยๆ
่
3. เปลียนคู
น
่ อนใหม่
4. มีคูน
่ อนหลายคน
้
5. เคยตังครรภ
์มาก่อน
้
่ วๆนี ้
6. มีโรคติดเชือทางเพศสั
มพันธ ์เมือเร็
7. มีประวัตถ
ิ ู กขืนใจ/บังคับมีเซ็กส ์
8. มีพฤติกรรมหรือดึงดู ดเพศเดียวกัน
9. เคยแต่งงานมาก่อน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ปั จจัยปกป้ อง
่
ความสัมพันธ ์กับพ่อแม่/เพือน
่
1. ความผู กพันธ ์ การเกียวข้
องสัมพันธ ์ที่
อบอุน
่
่ ยงให้
้
2. พ่อแม่ใส่ใจและเป็ นพีเลี
3. พ่อแม่ยอมร ับสนับสนุ นให้มก
ี าร
คุมกาเนิ ดถ้ามีเพศสัมพันธ ์
่
4. พ่อแม่ลูกพู ดคุยเรืองเพศและถุ
งยางก่อน
่ เพศสัมพันธ ์
เริมมี
5. คู ร
่ ักเห็นด้วยกับการคุมกาเนิ ด/ใช้ถงุ ยาง
่
่
6. เพือนสนั
บสนุ นเรืองการคุ
มกาเนิ ด/
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ทัศนคติเรืองการเรี
ยน
1. ระดับสติปัญญาดี
่
2. อยากมีการศึกษาสู งและอนาคตทีดี
3. ผลการเรียนดี
4. ร่วมกิจกรรมในโรงเรียนมาก
5. เล่นกีฬาประจา(เฉพาะหญิง)
่ น/เชื
่ าทุกอย่างกาหนดเองได้
่
6. เชือมั
อว่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ทัศนคติเรืองเพศ
่
1. ถือพรหมจารีย ์เป็ นเรืองส
าคัญ
่ เซ็กส ์
2. รู ้สึกผิดมากเมือมี
่ าถุงยางไม่ได้ขด
่
3. เชือว่
ั ขวาง/บันทอน
ความสุขทางเพศ
่ นดีทจะใช้
4. ให้คณ
ุ ค่ากับคู น
่ อนทียิ
ี่
ถุงยาง
้
5. ถือการป้ องกันการตังครรภ
์เป็ นความ
ร ับผิดชอบของชาย
6. ร ับรู ้ว่าถุงยางมีประโยชน์/ค่าใช้จ่ายถู ก
และเป็ นเกราะป้ องกันโรคต่างๆ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ทัศนคติ/พฤติกรรมทางเพศ
่
่
1. มันใจที
จะช
ักจู งคู น
่ อนให้ใช้ถงุ ยางได้
่
้
2. มันใจ/ตั
งใจ/ต้
องการใช้ถุงยาง/การ
คุมกาเนิ ด
3. เคยใช้ถงุ ยาง/การคุมกาเนิ ดอย่างได้ผล
มาก่อน
้ั
่
4. มีเซ็กส ์ครงแรกเมื
ออายุ
มาก
้
5. ร ับรู ้ผลเสีย/ต้องการป้ องกันการตังครรภ
์
้
และติดเชืออย่
างมาก
่
่
่
6. แลกเปลียนความเห็
นเรืองความเสี
ยงการ
้
์/โรคทางเพศสัมพันธ ์
ตังครรภ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
เภสัชวิทยา
1. ถ้ากิน ดู ดซึมจากทางเดินอาหารได้ดม
ี าก
่
์
เริมออกฤทธิ
ใน
่
เวลา 30 นาที ถ้าละลายน้ าฉี ด เริมออก
์ 20-30 วินาที
ฤทธิใน
์
2. ยาไอซ ์(ICE) ใช้สูบจะออกฤทธิรวดเร็
ว
่ ดโดย
และรุนแรงทีสุ
์ 8 วินาที
ออกฤทธิใน
์ สมองและอวั
่
3. ออกฤทธิที
ยวะได้ทุกแห่งมี
ฤทธิสู์ งสุดใน 2 ชม.
่ บเป็ นอนุ พน
ย่อยสลายทีตั
ั ธุ ์ของ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
4. Half-life Amphetamine=8 ชม
methamphetamine=12 ชม.
ขับถ่ายออกทางไต ถ้าปั สสาวะเป็ นกรดจะ
้
ขับถ่ายได้เร็วขึน
5. การร ักษาอาการเมายาบ้า ทาได้โดยทา
ให้ปัสสาวะเป็ นกรด
่ งการขับถ่าย
เพือเร่
vit C 1 gm qid x 5 วัน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การตรวจปั สสาวะ
่ ความเข้มข้นไม่ตา
่
1. สามารถตรวจพบเมือมี
กว่า 200Ng/ml
่ dextro isomer
และเป็ นผลบวกแท้ เมือมี
> 20%หรือ 500Ng/ml
2. ผลบวกเทียม พบได้เนื่ องจากการใช้ยา
บางอย่าง chlopromazine,
Ranidine, ยาดม Vick ,ยาแก้หวัด ยาลด
น้ าหนัก ยาอดบุหรี่
(bupropion) ยาร ักษาโรคparkinson
3. ผลลบเทียม พบได้ในยาแก้ปวดข้อ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ผลเลือด(ต่อ)
1. Obsolete:
- ยาบ้า + tetrabromo = สีม่วง
2. GC/MS: (Gas chromatography)
- แม่นยาสู งสุด ใช้ยน
ื ยันการใช้สารเสพ
ติด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
์
ฤทธิต่อสมอง
1. ยาบ้าทาให้สมองหลัง่
norepinephrine(NE) และ
dopamine(DA)
2. ยาบ้าขนาดมากระยะแรกทาให้หลัง่
serotonin(5-HT)มาก
แต่ตอ
่ มาจะลดลงอย่างมากเกิดอารมณ์
เศร ้า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
์
ฤทธิของ NE
1. ใน reticular activating system
- ว่องไว เตรียมพร ้อม กระฉับกระเฉงมาก
้
ขึน
่
- ตืนเสมอ
นอนไม่หลับ
- สมาธิดข
ี น
ึ ้ ใช้ร ักษา ADHD
Narcolepsy
2. ใน Sympathetic system
้ อาจเป็ น CVA
- vital sign สู งขึน
- ม่านตาขยาย หัวใจเต้นผิดจังหวะ
่
้
- ทางเดินอาหารเคลือนไหวเร็
วขึน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
์
ฤทธิของ DA
ใน Limbic system
้ เป็ นสุข เกิดการติดยาได้
- เคลิบเคลิม
้ ช ัก และตายได้
- อุณหภู มส
ิ ู งขึน
- ไม่หวิ ใช้เป็ นยาลดน้ าหนัก
- ก้าวร ้าว ทาลายร่างกาย ทร ัพย ์สิน
- อาการโรคจิต หวาดระแวง หลงผิด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
์
ฤทธิของ 5-HT
1. รู ้สึกสบายกายสบายใจ แล้วตามด้วย
อารมณ์เศร ้า และ
ก้าวร ้าวรุนแรง และคิดฆ่าตัวตายได้
่
้ ไม่มเี ป้ าหมาย
2. เคลือนไหวซ
าๆ
(Stereotype movement)
่ เช่น ขับปั สสาวะมาก เจ็บเต้า
3. อาการอืน
นม
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
Intoxication
การร ักษา
1. Halop 5mg+DZP 5 mg + Benadryl
25mg หรือ Halop
10 mg IM+DZP 10 mg IM +
Benadryl 50mg IM
2. ลดอุณหภู มริ า่ งกาย
3. ร ักษาความดันสู งด้วย phentolamine 25 mg IV
4. ร ักษาอาการช ักด้วย DZP
5. ร ักษา cardiac arrhythmia ด้วยยา
propanolol
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการขาดยา
1. ไม่สบายใจ ซึมเศร ้า
2. เหนื่ อย อ่อนเพลีย
้ นทังคื
้ น นอนไม่
3. นอนผิดปกติ นอนทังวั
หลับ ฝั นร ้าย
4. กินจุ
5. กระสับกระส่าย ซึม ช ัก
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การร ักษาDependence
1. ร ักษาด้วยยา
- อาการเมายา halop + DZP+
benadryl
- อาการอยากยา ให้ desipramine,
bupropion, amineptine
2. ร ักษาทางจิตสังคม จุดมุ่งหมาย ป้ องกัน
การเสพซา้
่ ดจากยา อาการ
3. ร ักษาโรคจิตทีเกิ
ซึมเศร ้า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
เภสัชวิทยาของเหล้า
่
1. การดู ดซึม เหล้าถู กดู ดซึมทีกระเพาะ
20%,
Duodenum 80%
การดู ดซึมช้าลงถ้ามีอาหารกระตุน
้ ให้
่ ้ าย่อยเพิม
่
กระเพาะหลังน
่
2. เหล้าเคลือนผ่
านกระเพาะอาหารหญิงได้
เร็วกว่าชาย จึงดู ด
ซึมและเมาเร็วกว่าชาย
3. การย่อยสลาย น้ าย่อย 3 ชนิ ดได้แก่
- liver alcoholic dehydrogenase(LAD)
- catalase
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
4. เหล้าประมาณ 1% ไม่ถูกย่อยและถู กขับ
ออกทางปั สสาวะ
และลมหายใจ
5. การขับออก
- เลือด : ลมหายใจ = 2100 : 1
6. การเผาผลาญ
้ 40% ในผู ต
- จะสู งขึน
้ ด
ิ บุหรี่
้ 20-70% ในผู ต
- สู งขึน
้ ด
ิ สุรา
่
่ มกาเนิ ด
- ตาลง
25% ในหญิงทีคุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
7. หน่ วยเทียบ
1mg/ml = 100mg% = 0.1
gm%(0.1)(DOT use)
เหล้า 100 ดีกรี = ethanol 100 ส่วน+
น้ า 100 ส่วน
ethanol 30 ml = 15 gm
ethanol 1gm = 7 calories
1 drink = beer 360 ml(1 กระป๋ อง)=
ethanol 15 gm
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ผลของเหล้าต่อสมอง
่ งปานกลาง มีฤทธิเหมื
์
1. ขนาดตาถึ
อน
benzodiazepine
์
2. ขนาดสู งมีฤทธิเหมื
อนPhenobarb
3. เหล้ามี cross tolerance กับ morphine
่
ดืมเหล้
ามากๆอาจ
บรรเทาขาดฝิ่ นได้ โดยกระตุน
้ ให้
่ มขึ
่ น
้
endorphineหลังเพิ
่ ม
่
4. เหล้าระยะแรกทาให้ serotoninหลังเพิ
แต่ตอ
่ มาจะลดลง
อย่างมาก
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
6. เหล้าลดการทางานของ cholinergic
system อย่างเฉี ยบพลัน
เกิดอาการลืมบางช่วงได้
่
7. ดืมเหล้
านานๆ ลดการทางานของ NE ใน
locus ceruleus
่
้ างานเพิมขึ
่ นมาก
้
เมือหยุ
ดเหล้า ระบบนี ท
เกิด sympathetic crisis
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ระดับเหล้าในเลือดกับความมึน
เมา
1. 20mg% = 1 drink
หายเครียด
2. 50mg% = 2.5 drink
บกพร่อง
3. 80mg% = 4 drink
กฎหมาย
4. 200mg% = 10 drink
บ้า
5. 400mg% = 20 drink
= ผ่อนคลาย
= ตัดสินใจ
= เมา ผิด
= อาละวาด
= โคม่า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การย่อยสลายของเหล้า
1. 1 drink = 30ml = 15 gm
2. ร่างกายย่อยสลายได้ 10 กร ัมต่อ ชม
3. ระดับเหล้าจะลดลง 20-30% ต่อ ชม
4. ถ้าในเลือดมี alc. > 40mg% ต้องพักงาน
และห้ามขับรถ
5. ห้ามขับรถเด็ดขาด ถ้าจานวน ชม.
่
หลังเลิกดืม<
จานวน
่ ม
่ เช่น ดืม
่ 1 drink ต้องรอ 1
drink ทีดื
ชม. จึงขับรถได้
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
เหล้ากับพันธุกรรม
่ ดเหล้า
1. ลู กชายของพ่อทีติ
่
่
- เสียงติ
ดเหล้า > คนทัวไป
4 เท่า
่
- ดืมได้
ทนกว่าเพราะ มี tolerance เวลา
่
หยุดดืมจะเกิ
ดอาการขาดอย่างรุนแรง
เพราะมีน้ าย่อยเหล้ามากกว่าปกติ
- มีสอ
ื่ endorphine น้อยกว่าปกติ
2. ลู กสาวของแม่ทติ
ี่ ดเหล้า
่
- เสียงติ
ดเหล้า> คนปกติ 4 เท่า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
Screening Test สาหร ับ “สุรา”
แบบ 2 คาถาม
่ ราใช่หรือไม่
1. คุณเคยมีปัญหาจากการดืมสุ
่ ราภายใน 24 ชม.ทีผ่
่ านมาใช่
2. คุณดืมสุ
หรือไม่
3. ถ้าคาตอบคือ “ใช่” ทัง้ 2 ข้อ
4. วินิจฉัยว่า “ติดเหล้า” ได้แม่นยาถึง
91.4%
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
แบบ CAGE
่
1. C = เคยอยาก “ลดปริมาณการดืมลง”
หรือไม่(cutting down)
2. A = เคย “รู ้สึกราคาญเวลาถู กบ่น
่
่ รา” บ้าง
วิจารณ์เรืองดื
มสุ
หรือไม่(Annoyed)
่ รา”หรือไม่
่
มสุ
3. G = เคย “รู ้สึกผิดเรืองดื
(Guilty)
่ งดึก”แค่ไหน(Early in the
4. E = เคย “ดืมถึ
day)
ถ้าตอบ “ใช่” 2 ข้อ แม่นยาถึง 90%
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ผลเลือด
1. “ติดเหล้า”
- ระดับ Alc. ในเลือด > 150mg% แต่ยงั
ไม่เมา
่
- ดืมเบี
ยร ์ 3 กระป๋ อง ไม่เมา
2. “เมาทางกฎหมาย”
- ระดับ Alc. ในเลือด > 50mg% จับได้
- ระดับ Alc. ในเลือด > 40mg% ต้องพัก
งาน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
ผลเลือด(ต่อ)
1. CBC :
- MCV = สู งใน 25% ของผู ต
้ ด
ิ สุรา
่ งเมา
่
- GGT = สู งใน กลุ่มทีเพิ
ลดลงเป็ น
ปกติใน 3 wks
2. SGOT,SGPT:
้ ใ่ นผู ต
้ ด
ิ สุรา แสดงว่าตับแข็ง
- สู งทังคู
่ ดว่า “ติดสุรา”
- CDT = ตรวจได้ไวทีสุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการทางคลินิกของเหล้า
อาการทางจิต
- ปฏิเสธ
- หมกมุ่น กระวนกระวาย
- รู ้สึกผิด ซึมเศร ้า
- ความจาขาดช่วง(black-out) คือ จา
่
่ ม
เหตุการณ์บางช่วงทีดื
เหล้าไม่ได้
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
โรคทางจิตร่วมกับเหล้า
50% ของผู ต
้ ด
ิ เหล้าพบว่าโรคจิตเวชร่วม
ด้วยอย่างน้อย 1โรค
- วิตกกังวล
28%
- อารมณ์แปรปรวน 26%
- บุคลิกแบบ Antisocial 18%
- schizophrenia
7%
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการทางคลินิกของเหล้า
อาการทางกาย
1. ทางเดินอาหาร gastritis,
esophagitis,hemorrhoids, varices,
2. ตับ/ตับอ่อน
- ตับอ่อนอก
ั เสบ
- fatty liver,ตับอักเสบ ตับแข็งพบ10%
ของผู ต
้ ด
ิ เหล้า
้ วน
3. หัวใจหลอดเลือด HT, HDL3 สู งขึนส่
HDL2 ปกติ
arrhythmia(Holiday syndrome)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
4. ต่อมไร ้ท่อ
้ ไม่สามารถsuppress
- cortisol สู งขึน
ได้
่
- ผู ช
้ าย testosterone ตาลง
แต่
่ นท
้ าให้
estrogen กลับเพิมขึ
อณ
ั ฑะฝ่อ ในหญิง ร ังไข่จะไม่ทางาน
5. ระบบประสาท
- Wernicke’s encephaopathy เกิดจาก
ขาด B1 สับสน โซเซ
ประสาทตาเสีย
- Korsakoff’s syndrome ความจาขาด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
6. สมองฝ่อ
่
- สมองส่วนกลาง ความจาเสือม
- cerebella degeneration เสียการทรง
ตัว ตาแกว่ง
(nystagmus) การพู ดบกพร่อง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการขาดเหล้า
่ เริมวั
่ นรุง่ ขึน
้ สู งสุดวันที่ 1-2 อาจอยู ่
1. สัน
ได้ถงึ 7 วัน
่ 6-48 ชม. มากทีสุ
่ ดวันที่ 1-2
2. ลมช ัก เริม
่ นที่ 2-6 หลังดืม
่ สู งสุดวันที่ 3
3. DT’s เริมวั
- 1/3 ของผู ม
้ อ
ี าการช ักจากเหล้าเกิด
้
DT’s และเป็ นซาได้
สูง
่
- ถ้าดืมแต่
ไม่กน
ิ อาหารจะเกิดDT’sได้ง่าย
- มีโรคตับอยู ่เดิม จะเป็ น DT’sได้ง่าย
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
อาการ DT’s
- ไม่มส
ี มาธิ
- ANS hyperactivity ทาให้ BP สู ง ชีพ
จรเร็ว เหงื่อออก รู
่
ม่านตาขยาย ตาเหลือก ไข้ขน
ึ ้ สัน
อาเจียน
- หู แว่ว เห็นภาพหลอน สับสน
การร ักษา
- ใช้ Benzodiazepine/ phenobarb
ได้ผลดีทสุ
ี่ ด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
5. ผลต่อทารกแรกเกิด(Fetal Alcoholic
syndrome=FAS)
่ นสาเหตุใหญ่ทสุ
- เหล้าและบุหรีเป็
ี่ ดของ
ทารกในครรภ ์
ผิดปกติและเด็กปั ญญาอ่อน
- ความชุก
้
- ทารกแรกเกิดมีชวี ต
ิ ทังหมด
พบ 1:
700
- แม่ทติ
ี่ ดเหล้า แต่พบ 2-8% ของทารก
่ ด
ทีเกิ
- แต่ถา้ แม่ดม>
ื่
6 drinkต่อวัน ลู กจะ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
- ลักษณะทารก น้ าหนัก. ตัวน้อย เติบโต
ช้า หน้าตา
ผิดปกติ หัวใจ/ไตผิดปกติ ไขข้อผิดปกติ
่ เฉลีย
่ = 68 บกพร่องในทักษะ
- IQ ตา
แก้ปัญหาและจัดการ
้
อารมณ์ ไม่มส
ี มาธิและความตังใจ
ตัดสินใจบกพร่อง
6. อาการทางจิต
- มีโรคจิตในผู ต
้ ด
ิ เหล้า 47%
- หญิง> ชาย
- อารมณ์แปรปรวน โดยเฉพาะ ซึมเศร ้า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การร ักษาผูป้ ่ วยติดเหล้า
การถอนพิษ
- DZP ativan, barbiturate
์
- ถ้าตับแข็งแรง ใช้ยา ออกฤทธินาน
เช่น
CDX
์ น
้ เช่น
- ถ้าตับไม่แข็งแรงใช้ยาออกฤทธิสั
DZP
การคงสภาพหยุดเหล้า
- disulfiram(Antabuse) 250-500mg/
วัน เป็ นยาบล็อกน้ าย่อย
่
acetaldehyde dehydrogenase ถ้าดืม
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
การร ักษาผูป้ ่ วยติดเหล้า
- Naltrexone เป็ นยาบล็อกสารฝิ่ น โดย
ยึดหลักว่าเหล้าทาให้
่ น
้ มีความสุข แต่
endorphine เพิมขึ
Naltrexone ทาให้
่
endorphine จับกับ receptor ไม่ได้ ดืม
แล้วไม่รู ้สึกสุข
ขนาด 50-100mg/วัน ยาอยู ่ได้ 1 วัน
การร ักษาอาการทางจิต
- หวาดระแวง หลงผิด Antipsychotic
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร lสถาบันนิ ต ิ
จิตเวชเด็ก เยาวชนและครอบคร ัว
่
ต ัวอย่างปั จจ ัยเสียงและปั
จจ ัยปกป้ อง
่
ปั จจ ัยเสียง
พฤติกรรมก้าวร ้าวในวัยเด็ก
สถาบัน
ปั จจัยปกป้ อง
รายบุคคล
การควบคุมตนเอง
EXAMPLES OF RISK AND PROTECTIVE FACTORS
Risk Factors
Early Aggressive
ทักษะทางสังคมไม่
ดี
Behavior
ขาดการดู แลช่วยเหลือจาก
of Parental
พ่อแม่ Lack
Supervision
Poor Social Skills
Domain
รายบุ
คคล
Individual
Individual
ครอบคร
ัว
Family
Protective Factors
่
สัมพันธภาพทีดี
Self-Control
Positive
Relationships
พ่อแม่ดูแลและสนับสนุ น
Parental Monitoring
and Support
Peer
Academic
Competence
School
Anti-Drug Use
Policies
Poverty
การเข้าถึงสารเสพติ
ด
Community
โรงเรี
ยน
Strong
Neighborhood
Attachment
ความยากจน
ชุมชน
Substance Abuse
การใช้สารเสพติด
Drug Availability
่
เพือน
ความสามารถทางวิชาการ
นโยบายต่อต้านการเสพยา
่
เพือนบ้
านผู กพันและเข้มแข็ง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
่
่
ความเชือเรืองการใช้
สารเสพติด
ก่อนบาบัด ถ้ามีการเสพยา
- เป็ นคนไม่ด ี น่ าอาย น่ าตาหนิ
- เสียสุขภาพ กินไม่ได้ นอนไม่หลับ
- เสียงาน ไม่ได้เรียน เสียอนาคต
หลังบาบัด ถ้ายังมีการเสพ แม้ลดปริมาณลง
- การร ักษาล้มเหลว ยังไม่หายขาด
- ยอมร ับไม่ได้ ต้องหยุดทันที เด็ดขาด
๋
- เดียวกลั
บไปติดเหมือนเดิม
- ไม่รว่ มมือในการร ักษา เป็ นคนไม่ด ี
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
อ ัตราการพบผูท้ มีี่ ปัญหาสุขภาพจิต
ผู ท
้ ไม่
ี่ เสพสารเสพติด พบผู ท
้ มี
ี่ ปัญหาทาง
จิตเวช 12%
ในผู ท
้ ติ
ี่ ดบุหรี่ พบผู ม
้ ป
ี ั ญหาสุขภาพจิต
22%
ในผู ท
้ ติ
ี่ ดสุรา พบผู ท
้ มี
ี่ ปัญหาสุขภาพจิต
30%
ในผู ท
้ ติ
ี่ ดสารเสพติด พบผู ม
้ ป
ี ั ญหา
สุขภาพจิต 45%
สรุป
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความชุกสารเสพติด
ในผู ป
้ ่ วยจิตเวช (Reiger และคณะ)
ความชุก แปรตามความรุนแรงของอาการ
ทางจิ
ต
่
คนทัวไป
ร ้อยละ 16
ผู ป
้ ่ วยจิต
เวช
จิตเภท
เป็ น 2 เท่า(ร ้อยละ 29)
bipolar
่
เป็ น 4 เท่าของคนทัวไป
(56% ของ
bipolar)
่
เป็ น 3 เท่าของคนทัวไป
(47 %ของจิตเภท)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ผลกระทบทางลบ
่ อาการทางจิต
ผู เ้ สพทีมี
1. หยุดยาเสพติดยาก
2. บาบัดได้ผลน้อยกว่า
3. การหยุดร ักษาบ่อย
4. ไม่มาตรวจตามนัดบ่อย
(Addiction Research
Foundation,1997)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความหมายของการเสพยา
การติดยาเป็ นการเจ็บป่ วย ไม่ใช่นิสย
ั ไม่ด ี
- ไม่เข้าใจตนเองว่าทาไมถึงต้องเสพ
่ ดยามีความเสียงที
่
่
- คนทีติ
มองไม่
เห็นอยู ่
ก่อน เพศและวัย
- ควบคุมตนเองตามทีรู่ ้ข้อเสียไม่ได้
(อารมณ์แปรปรวน)
มีประโยชน์ แต่ไม่คม
ุ ้ กับผลเสีย
- การบาบัดร ักษาตนเองด้วยยา
- การหลีกหนี /ลืมความทุกข ์
- การผ่อนคลายความเครียด(ทาง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
การ “
เป็ น
เสพติด”
้ ัง
โรคเรือร
เหมือน
เบาหวาน ความดันสู ง มี
โอกาสกาเริบได้ตลอดช่วง
้
ชีวต
ิ ของบุคคลนัน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
สมองติดยา (Addicted brain
disease)
1. เป็ นวงจรเคมีในสมอง (ในส่วนของ
ventral tegmental และ
่
nucleus accumbens)ทีตอบสนองให้
เกิด
ความสุข (reward circuit)
อย่างมีเงื่อนไข(classical conditioning)
2. วงจรคงอยู ่แม้หยุดเสพนานเป็ นปี
่ างานเมือบุ
่ คคลนันเผชิ
้
3. วงจรเริมท
ญกับ
่
ตัวกระตุน
้ ทีเหมาะสม
่
่
4. ตัวกระตุน
้ ทีเหมาะสมได้
แก่ คน สิงของ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
พันธุกรรมกับการเสพติด
่ อง และลู กเสียงติ
่
1. พ่อแม่ พีน้
ดเหล้า>คน
่
ทัวไป
3-5เท่า
่
่ องคือ
2. ฝาแฝดไข่คนละใบ อต
ั ราเสียง=
พีน้
3-5 เท่า
่
3. ฝาแฝดไข่ใบเดียว อต
ั ราเสียงติ
ดเหล้า
80%
่ ดเหล้าพบว่ามีความผิดปกติของ
4. คนทีติ
gene D2 allele gene
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
้
ด
ขันตอนการเสพติ
่
่
1.ริเริมใช้
ยา มักเริมอายุ
< 18 ปี ความ
่
ดจาก
เสียงเกิ
่
- ความชอบ สนุ ก แปลกใหม่ ท้าทาย เสียง
อ ันตราย
่ าย
- ลดความเหงา เบือง่
- ความกดดัน ขัดแย้งจากครอบคร ัว
่
- อิทธิพลเพือน
ขาดความภาคภู มใิ จใน
ตนเอง (80%)
่
อนแล้วไต่
2. การเลือกเสพ เริมจากยาอ่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
่
3. การติดยา เริมจากลองใช้
ใช้บ่อย
ใช้สม่าเสมอ ติดยา
4. เงื่อนไข (Enabling system)
สมบู รณ์
- กาย เกิดการเมายา สมองติดยา ขาดยา
้
ดือยา
่
- จิต หยุดไม่ได้ เสียความมันใจ
่
- สังคม เพือนฝู
งห่างหาย ครอบคร ัวตาหนิ
เกาะกลุ่มเสพยา
่
- สิงแวดล้
อม มีแหล่งขาย เป็ นหนี ้
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ชีววิทยาของความสุข
1. สาร Dopamine และ Endorphine เป็ น
สารแห่งความสุข
่
- dopamine สุขแบบ ตืนเต้
น เร ้าใจ
สนุ กสนาน
่
- endorphine สุขแบบ อิมเอิ
บ สุขสงบ
ภายใน
2. สาร GABA เป็ นสาร วิตกกังวล
กระสับกระส่าย ความทุกข ์
่
3. Amygdala เป็ นศู นย ์เก็บความจาเกียวกั
บ
ความรู ้สึกทัง้ สุข
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
4. ศู นย ์ในสมองและ receptor จะตอบสนอง
่
เมือสาร
dopamineและ endorphine มี
้
ระดับสู งเท่านัน
้ เมือสารเหล่
่
้ ระดับตาจะเกิ
่
5. ดังนัน
านี มี
ด
อารมณ์ทุกข ์ เช่น
ท้อแท้ อึดอัด โกรธ กังวล และอยากยา
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ชีววิทยาของการเสพติด
่ ยวข้
่
ศู นย ์สมองทีเกี
องกับสารเสพติด
วงจรความสุข(Pleasure circuit)
Nucleus accumbens dopamine
Ventral tegmental area 10
GABA,opioid
Glutamate
Amygdala
pallidum
Ventral
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
การติดกับการเสพ
ติดยาเป็ นอย่างไร
่
่
่
- เสพซา้ เพิมขนาดที
เสพเรื
อยไป
- เกิดผลเสีย ยังหยุดเสพยาไม่ได้
้
่ งใจไม่
้
- ควบคุม ยับยังตนเอง
ตามทีตั
ได้
- หมกมุ่น ดารงชีวต
ิ ตามปกติไม่ได้
ประโยชน์ของการเสพแต่ไม่ให้ตด
ิ
- ไม่มป
ี ั ญหาสุขภาพ ไม่ทรุดโทรม กินได้
นอนหลับ
่
- ไม่สูญเสียหน้าทีทางสั
งคม ดารงชีวต
ิ
ตามปกติได้
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความเครียด
่
่
จะเสพยา
คือ ความเสียงที
มีลก
ั ษณะดังนี ้
่ ด
1. การแปรปรวนของร่างกาย สาคัญทีสุ
เช่นพันธุกรรม โรค
่
ยา สิงเสพติ
ด ความอ่อนแอของร่างกาย
่
2. มีเรืองไม่
สบายใจ
่
่
3. การเปลียนแปลงสิ
งแวดล้
อม
ลักษณะ มีอะไรบ้าง
่
่
- ความเสียงที
มองเห็
นได้ง่าย (ข้อ 2,3)
่
่
- ความเสียงที
มองเห็
นยาก (ข้อ1)
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
สาเหตุความเครียด(การติดสารเสพติด)
1. ร่างกาย พันธุกรรม ความแปรปรวน โรค
ยา สารเสพติด
่
สุขภาพทัวไป
่
2. จิตใจ IQ/EQ นิ สย
ั เรืองเครี
ยด โรค
ทางจิต
3. สังคม ฐานะ ความขัดแย้ง กฎ
ประเพณี เศรษฐกิจ
การปกครอง สถานภาพสมรส
่
4. สิงแวดล้
อม มีสงเสพติ
ิ่
ด ผู ช
้ ว
่ ยเหลือ อยู ่
นอกระบบ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ญาติ :อย่าตาหนิ ตนเอง
้
1. การเสพยาไม่ได้เกิดจากการเลียงดูไม่
ถู กต้อง ไม่ได้เกิดจาก
่
่ ด ี คบเพือนที
่
่ ดี
สิงแวดล้
อมทีไม่
ไม่
่
2. การเสพยาเกิดจากบุคคลมีปัจจัยเสียงอยู
่
ก่อน
่
3. ปั จจัยเสียงในการเสพยา
ได้แก่
ความเครียด โรคทางจิตเวช
่
ประวัตค
ิ รอบคร ัวเรืองยาเสพติ
ด IQ/EQ
บาดแผลทางใจ
่
4. ปั จจัยเสียง.
ถ้าไม่ครบองค ์ประกอบ ไม่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ญาติ :อย่าตาหนิ ผูเ้ สพยา
1. ผู เ้ สพยาเป็ นคนไข้ ไม่ใช่คนเลว
่
2. ผู ป
้ ่ วยเสพยาเพราะยังเครียด มีปัจจัยเสียง
่ าให้เป็ น
ทีท
่
3. ปั จจัยเสียงส่
วนใหญ่มาจากกรรมพันธุ ์
่
่
บุคคลเลือกเกิดเพือหลี
กเลียง
่
ไม่ให้มป
ี ั จจัยเสียงไม่
ได้
่
่
4. เมือเข้
าสู ่วย
ั รุน
่ ปั จจัยเสียงครบ
องค ์ประกอบ ส่งผลให้วย
ั รุน
่ ใช้สารเสพติด
้
5. วัยรุน
่ เองไม่สามารถหยุดยังการครบ
องค ์ประกอบได้
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
่
ญาติ : ผู ช
้ ว
่ ยเหลือที
่
สาค ัญทีสุด
1. เข้าใจ/คาดหวังคนไข้อย่างเหมาะสม เสพ
เพราะยังเครียด มี
่
่ าให้เป็ น เป็ นคนไข้ไม่ใช่
ปั จจัยเสียงที
ท
คนเลว
2. ผู ป
้ ่ วยหยุดเสพหรือไม่ขนอยู
ึ้
่กบ
ั
ความเครียดของผู ช
้ ว
่ ยเหลือ
3. ดู แลตนเองให้ด ี กินให้ได้ นอนไม่หลับ
อย่าเครียด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ปั จจัยเสริมการ“หาย” คือ
ทัศนคติของญาติ
1. ต่อคนเสพ เช่น คนเลว ใจอ่อน
2. ต่อความเครียด เช่น ความเครียด คือ
ความไม่สบายใจ
3. ต่อการหาย เช่น หยุดเด็ดขาดตลอดไป >
่
หมดปั จจัยเสียง
4. ต่อวิธก
ี ารช่วยเหลือ เช่น ใจแข็ง ใจสู ้
่
พู ดคุย > พึงยา
้ บเจตนาของ
5. ต่อการช่วยเหลือ เช่น ขึนกั
ผู ช
้ ว
่ ยเหลือ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
การตรวจ
ความหมาย
่ านมา
1. ยืนยันว่ามีการเสพยาใน 3 วันทีผ่
หรือไม่
่ ป
่
2. เงื่อนไขของระบบทีผู
้ ่ วยเกียวข้
อง
3. หลักฐานทางกฎหมาย ความไว และ
โอกาสผิดพลาด
4. ไม่ยน
ื ยันว่า หยุดพฤติกรรมเสพยาได้
หรือไม่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
บาบัดด้วยยา
หลักการ
์
1. แก้ฤทธิยาเสพติ
ดโดยตรง
2. ร ักษาอาการขาดยา
3. ส่งเสริมให้หยุดยาต่อเนื่ อง
4. ร ักษาโรคร่วมทางจิตเวช
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
เป้ าหมายการร ักษา
1. ลดความคาดหวังให้เหมาะสม (ไม่ใช่
หยุดเสพเด็ดขาด)
่ เสียง
่
2. ลดจากติดเป็ นเสพยา เสพทีไม่
่
3. มีชวี ต
ิ ทีปกติ
เป็ นส่วนใหญ่ แม้ยงั เสพยา
4. หยุดยา คุน
้ เคยกับการไม่เสพยา ว่าเป็ น
่
ชีวต
ิ ทีปกติ
มากกว่า
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความหมาย “หาย”
1. หยุดยาเสพติดเด็ดขาด
2. หายจากติดยา
3. หยุดยาร ักษาทางการแพทย ์
่
่
4. หมดปั จจัยเสียงแต่
ละเรือง
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
่
“ติด” เปลียนเป็ น “เสพ”
่ อยกว่าระยะครึงชี
่ วต
1. เสพถีน้
ิ (Half-life)ที่
ยาอยู ่ในร่างกาย
่
่
2. ไม่เพิมปริ
มาณและความถี(Tolerance)
้ งใจ(Control)
่ั
้
3. มีการยับยังช
มากขึน
้
ควบคุมอารมณ์ได้มากขึน
้
ร ับผิดชอบคาพู ด คาสัญญา ความตังใจ
ได้
4. ไม่หมกมุ่น ทากิจวัตรประจาวัน ทางาน
เรียนได้
5. ไม่มส
ี มองติดยา แม้เสพ ยังสามารถทา
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
การตรวจสอบการเสพยา
1. ดู ผลของการเสพยา เช่น ไม่กน
ิ ไม่นอน
่
2. ดู จากความถีในการเสพยา
ถ้าความถี่
้ั ปดาห ์
ของการใช้ยา > 2 ครง/สั
3. ดู การควบคุมตนเอง อารมณ์ ก้าวร ้าว
เหงา ฯลฯ
่ อถื
่ อไม่ได้ เช่น ออกนอก
4. การสังเกตทีเชื
บ้าน อุปกรณ์การเสพ คบ
่
เพือนกลุ
่มเสพยา ตรวจปั สสาวะเป็ นลบ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ถ้าไม่อาจเฝ้าสังเกต
้ เมืออยู
่
1. ซ ักถามตรงๆแบบไม่จบ
ั ผิด/คาดคัน
่
กันตามลาพัง
2. ผู ป
้ ่ วยยังอยู ่ในระบบหรือไม่ เช่น ทางาน
เรียน อยู ่บา้ น
่ เช่น อิน
3. ดู ชอ
่ งทางติดต่อกับคนอืน
เทอเนท โทรศ ัพท ์
4. ค่าใช้จา
่ ยรายวัน รายงวด
5. การควบคุมตนเอง เช่น ความร ับผิดชอบ
ร ักษาสัญญา
่ เช่น ทะเลาะ
6. ความสัมพันธ ์กับบุคคลอืน
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ประโยชน์ของยา
1. ลดการขับสารเสพติดออกจากร่างกาย
2. ลดความพึงพอใจจากการเสพยา
3. ลดความทรมานจากการขาดยา
่
4. ลดการติดยา เพิมการควบคุ
ม เช่น ร ักษา
คาพู ด ร ับผิดชอบ
5. ลดอันตราย ผลเสีย เช่น ความผิด งาน
ครอบคร ัว
่
่ เอือให้
้ เสพยา เช่น
6. จัดสิงแวดล้
อมทีไม่
ญาติคาดหวัง เครียด
่
7. ลดปั จจัยเสียงของการเสพยา
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
์
ยา ออกฤทธิอย่างไร
ไม่ใช่ร ักษาโรคจิตประสาท
1. กลไกการออกฤทธิ ์ เหมือนสารเสพติด คือ
แย่งจับตัวร ับ
(Receptor) แต่ไม่ตด
ิ ปลอดภัย ราคา
ถู ก
่ ดการ
2. การปร ับสมดุลของร่างกาย ซึงจั
ไม่ได้ดว้ ยการพู ดคุย
3. เกราะป้ องกันสมอง กินได้ นอนหลับ ไม่ม ี
อาการทางจิต
่
4. ลดการติด เสพแล้วไม่อร่อย เบือ/ห่
างไป
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความสมัครใจในการบาบัด
่
1. เพิมความสะดวก/ร่
วมมือในการร ักษา
่
2. ความไม่สมัครใจ ไม่ใช่ปัจจัยเสียงการ
่ ัตราการหาย
หาย จึงไม่ได้เพิมอ
้ บการควบคุมปั จจัยเสียง
่
3. การหายขึนกั
่
่
4. ถ้าควบคุมปั จจัยเสียงได้
ครบ เพิมโอกาส
หาย
่
5. การพู ดเพือให้
ผูป
้ ่ วยยอมร ับการร ักษา: ถ้า
คิดว่าไม่เป็ นอะไร
่ ดต้องไปอยู ่ทโรงพยาบาล
- ในทีสุ
ี่
ไม่ได้
อยู ่บา้ น
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
ความจาเป็ นในการร ักษาต่อเนื่อง
้
1. ลดการติดซา้ เพราะ ความเครียดเกิดขึน
เป็ นระยะตลอด
่ ปกติ
ชีวต
ิ สังเกตจากการกินการนอนทีไม่
่
2. ยังมีปัจจัยเสียงต่
อการเสพยา เช่น วัยรุน
่
ความเครียด
่
่
เสพ
กรรมพันธุ ์ กลุ่มเพือนที
่
่ ยาเสพติด
สิงแวดล้
อมทีมี
3. รอร่างกายปร ับตัวกับความเครียดได้เอง
่
4. การพู ดคุยเพือให้
ผูป
้ ่ วยยอมร ักษาต่อเนื่ อง
: เสพไม่วา
่ แต่
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
่
่ ยง
่
อิทธิพลของสิงแวดล้
อมทีเสี
- ยาเสพติดระบาดได้ เพราะมีผูท
้ ติ
ี่ ดยาเสพ
ติดอยู ่
- ยาเสพติดจะไม่ระบาด แม้ไม่มก
ี ารปราบ ถ้า
คนติดยาถู ก
่
บาบัดและเปลียนเป็
นแค่เสพยา
่
่ น
- คนทีเสพยาแต่
ไม่ตด
ิ เหมือนคนทีกิ
อาหารโดยไม่หวิ นัก
้
คือ ความอร่อยในขณะกินอาหารนันลดลง
่
่
- เมือเวลาผ่
านไป จะเกิดอาการเบือและหยุ
ด
่ ด
เสพไปในทีสุ
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว
บทบาทสังคมและชุมชน
1. ควบคุมการเข้าถึงยาเสพติดเป็ น
่
่
สิงแวดล้
อมทีเหมาะสม
2. มีความรู ้ความเข้าใจและทัศนคติท ี่
ถู กต้องต่อผู เ้ สพยา
3. ไม่ตาหนิ ไม่คาดหวังเกินเหมาะสม เช่น
ต้องหยุดยาเสพ
ติดเด็ดขาดตลอดไป ไม่สอบสวน ไม่
จับผิด
่
่
่
4. ดู แล/ป้ องกันกลุ่มเสียงที
จะเริ
มเข้
าสู ่การ
ใช้ยาเสพติด
นายแพทย ์ประยุกต ์ เสรีเสถียร สถาบันนิ ตจ
ิ ต
ิ เวชเด็ก
เยาวชน และครอบคร ัว