Transcript การจัดบริการช่วยเลิกยาสูบ

สถานการณ์และแนวโน้มปัญหาการบริ โภคยาสูบ
ในประเทศไทย
นายแพทย์ ชัย กฤติยาภิชาตกุล
ยาสู บ เป็ นมหันตภัยทางสุ ขภาพทีร่ ้ ายแรงทีส่ ุ ดในประวัติศาาสตร์
ของมนุษยชาติ
ผู้อานวยการใหญ่ องค์ การอนามัยโลก
การแก้ไขการระบาดของการเสพติดยาสู บ
และการป่ วยตายซึ่ งสามารถป้ องกันได้ดีน้ ี
ต้องจัดให้เป็ นความจาเป็ นลาดับสู งสุ ดของ
ผูน้ าทางการเมืองและการสาธารณสุ ขของ
ทุกประเทศทัว่ โลก
ผู้อานวยการใหญ่ องค์การอนามัยโลก
บุหรี่เป็ นสาเหตุการตายอันดับหนึ่งของโลก !
มากกว่ าวิกฤตอืน่ ใดในโลก เป็ นทั้งวิกฤตและภัยคุกคาม(จากธุรกิจยาสู บ)
เป็ นสาเหตุของการตายปี ละเกือบ 6 ล้านคน ( 1 คนในทุก 6 วินาที)
มากกว่ าโรคเอดส์ อุบัติเหตุจราจร และวัณโรค รวมกัน
Global Deaths per Year
(millions)
6
5.4
5
4.0
4
3
2.1
2
1.9
1.6
1.2
1
0.9
0.6
0
Tobacco
Lower
Resp
Infect
AIDS
Diarrheal
Disease
TB
Traffic
Injuries
Malaria
Measles
วิกฤตจากความรุนแรง และอุบ ัติเหตุ
การตายจากการบาดเจ็บทุกประเภทรวมกันทัว่ โลก
Road traffic Incidents
Suicide
Interpersonal violence
Drowning
Poisoning
War and conflict
Falls
Burns
1, 260, 000
815, 000
520, 000
450, 000
315, 000
310, 000
283, 000
238, 000
(รวมปี ละ = 4.2 ล ้านคน = น ้อยกว่าการตายจากยาสูบ)
การตายจากยาสู บปี ละเกือบ 6 ล้านคน
สาเหตุการตาย 10 อันดับนาของโลก
สว่ นใหญ่เป็ นโรคทีม
่ บ
ี ห
ุ รีเ่ ป็ นเหตุ
World Deaths in millions
Coronary heart disease
Stroke and other cerebrovascular diseases
Lower respiratory infections
Chronic obstructive pulmonary disease
Diarrhoeal diseases
HIV/AIDS
Tuberculosis
Trachea, bronchus, lung cancers
Road traffic accidents
Prematurity and low birth weight
7.20
5.7
4.18
3.02
2.16
2.04
1.46
1.32
1.27
1.18
% of deaths
12.2
19.7
7.1
5.1
3.7
3.5
2.5
2.3
2.2
2.0
ปัจจัยเสี่ ยงโรคไม่ ติดต่ อ(NCD)หลัก 4 โรค
ยาสู บ
สุ รา
อาหารไม่ ถูก ขาดการออก
สุ ขลักษณะ
กาลังกาย
โรคหัวใจและ
หลอดเลือด
+
+
+
+
โรคมะเร็ ง
เบาหวาน
โรคปอดเรื้ อรัง
+
+
+
+
+
+
+
+
+
9
การเสี ยชีวติ ของคนไทยจากโรคไม่ ติดต่ อ(NCD)หลัก 4 โรค
พ.ศา.2552
จานวนผูเ้ สี ยชีวิตจากทุกสาเหตุ
= 415,900 คน
กว่า 50% จาก 4 โรค
โรคมะเร็ ง
โรคเส้นเลือดสมอง
โรคเส้นเลือดหัวใจ
โรคเบาหวาน
ถุงลมโป่ งพอง
รวม
มีสาเหตุจากการสูบบุหรี่
เสี ยชีวิตก่อนอายุ 60 ปี = 56,960 คน = 27%
=
=
=
=
=
=
=
80,711 คน
50,829 คน
34,384 คน
26,380 คน
18,660 คน
210,964 คน
50,700 คน
10
คณะทำงำนภำระโรคฯ กสธ. 2554
ประเทศาไทย การเสี ยชีวติ ทีม่ ีสาเหตุจากยาสู บ พ.ศา. 2552
มะเร็งทางเดินอาหารส่ วนต้ น
มะเร็งปอด
มะเร็งอืน่ ๆ
ถุงลมโป่ งพอง
โรคทางเดินหายใจอืน่ ๆ
โรคหัวใจและหลอดเลือด
โรคอืน่ ๆ
รวม
เสียชีวิตก่อนอำยุ 60 ปี
3,105
11,740
4,139
11,896
3,040
11,666
5,124
50,710 (คน)
= 15,831 = 31.2%
แผนยุทธศำสตร์ กำรพัฒนำดัชนีประเมินภำระโรคและสุขภำพของประชำกรไทย
สำนักพัฒนำนโยบำยสุขภำพระหว่ำงประเทศ กระทรวงสำธำรณสุข พ.ศ.2554
11
ปัจจุบันทัว่ โลก มีผู้สูบบุหรี่ ประมาณ 1,300 ล้านคน
จานวนครึ่งหนึ่งของผู้เสพจะตายด้ วยโรคจากยาสู บ
ในจานวนผู้ทตี่ ายจากโรคทีเ่ กิดจากยาสู บปี ละ 5 ล้านกว่ าคน 6 แสนคนไม่ ได้ เสพ
แต่ ได้ รับควันจากผู้อนื่
จานวนผู้เสพยาสู บรวมทัว่ โลกกาลังเพิม่ ขึน้ แม้ ลดลงในประเทศาพัฒนาแล้วส่ วน
หนึ่ง แต่ เพิม่ ขึน้ ในประเทศากาลังพัฒนา
ระบบการค้ าเสรี ทาให้ การค้ ายาสู บขยายตัวรวดเร็วในประเทศากาลังพัฒนาด้ วย
ข้ อตกลงทางการค้ า
องค์ การอนามัยโลกระบุว่า
บุหรี่จะฆ่ าคนได้ ถงึ พันล้ านคนในศาตวรรษนี้
แต่ สามารถป้องกันและลดได้ ดกี ว่ าวิกฤตอืน่ ใดทั้งหมด
หากทุกประเทศาดาเนินการจริงจัง
พ.ศา.2548
WHO จัดทาอนุสัญญาควบคุมยาสู บ องค์ การอนามัยโลก
Framework Convention on Tobacco Control
(FCTC)
กาหนดให้ การเสพติดบุหรี่ เป็ นการป่ วยทีโ่ รงพยาบาลต้ องให้ การรักษาและ
รายงานในรายงานสถิติโรคสากล ICD 10
อนุสัญญาควบคุมยาสู บ องค์ การอนามัยโลก
Framework Convention on Tobacco Control
(FCTC)พ.ศา.2548
ปัจจุบนั มี 177 ประเทศเป็ นรัฐภาคี
มีพนั ธกรณี ที่จะต้องปฏิบตั ิตาม
ข้อกาหนดของอนุสญ
ั ญาฯ
15
ยุทธศาาสตร์ การควบคุมยาสู บ
WHO : MPOWER Strategy
1. Monitoring tobacco control
- monitor สถานการณ์ ระบาดวิทยาและปัจจัยทีเ่ กีย่ วข้ อง รวมทั้งกลยุทธของธุรกิจยาสู บ
- monitor สถานการณ์ การควบคุมยาสู บ การบริหารจัดการและการดาเนินการ
2. Protect people from tobacco smoke ทาให้ ไม่ มกี ารสู บในที่ห้ามสู บตามกฏหมาย
3. Offer help to quit smoking บริการช่ วยผู้สูบให้ เลิกสู บ ทุกกลุ่มประชากรผู้สูบ
4. Warning people about harmful effect of tobacco use
- การมีภาพคาเตือนบนซองยาสู บ
- การสื่ อสารทุกรูปแบบเพือ่ เตือนประชาชน
5.Enforce ban on advertising, promotion and sponsorship
& CSR ทุกรูปแบบ
6.Raise tax on tobacco product ขึน้ ภาษี เพือ่ ขึน้ ราคายาสู บ
เนื่องจาก NCD เป็ นสาเหตุการตายอันดับหนึ่ง
การประชุมซัมมิทผู้นาประเทศา UN กันยายน 2554
มีมติให้ การควบคุมโรคไม่ ติดต่ อเป็ นประเด็นสาคัญเร่ งด่ วนของ
UN ทีป่ ระเทศาสมาชิกต้ องเร่ งดาเนินการ
การควบคุมยาสูบซึ่งเป็ นปัจจัยเสี่ ยงสาคัญของ NCD จึงเป็ น
priority ที่ทุกประเทศต้องเร่ งดาเนินการ
17
Indicators and Target
for NCDs Prevention & Control by 2025
30 % reduction in smoking prevalence
30 % reduction in salt intake
25 % reduction in hypertension
10 % reduction of physical inactivity
25 % reduction in premature death from NCDs
18
สถานการณ์ ปัญหายาสู บในประเทศาไทย
- ผลการดาเนินงานควบคุมยาสู บของประเทศาไม่ เกิด impact เท่ าทีค่ าดหวัง
- อัตราการใช้ ยาสู บไม่ ลดลงเท่ าทีค่ วร หลังจากรณรงค์ ต่อเนื่องมา
กว่ า 30 ปี
- คนไทยยังสู บบุหรี่ถึง 13 ล้านคน อัตราสู บบุหรี่ในชายยังสู งถึง
46.6 %
- อัตราการใช้ ยาสู บในกลุ่มเยาวชนและสตรีกลับเพิม่ ขึน้
อัตราการสูบบุหรี่ของประชากรไทยอายุ 15 ปี ขึน้ ไป แบ่งตามเพศ
20
Thailand
ผลการศึกษาภาระโรคในประเทศไทย 2552
ี่ ง
ปัจจ ัยเสย
*
*
ทีม
่ า Bundhamcharoen et al, Economic Burden From Smoking Related Diseases in Thailand in 2009
22
กว่ า 50% ของผู้สูบต้ องการเลิก แต่ เลิกไม่ ได้
จานวนผูส้ ูบบุหรี่ (ล้านคน)
อัตราที่พยายามเลิกสูบ
คิดเป็ นจานวน (ล้านคน)
พ.ศา.2552
12.5
49.8%
6.2
พ.ศา.2554
13.0
36.7
4.7
กำรสำรวจกำรสูบบุหรี่ ระดับโลก
23
ผู้สูบบุหรี่ทพี่ ยายามเลิก
ในปี พ.ศา.2554 = 4.7 ล้ านคน
พยายามด้ วยตนเอง
รับคาปรึกษา
ใช้ ยาช่ วย
ด้ วยวิธีอนื่
90.7%
4.8%
7.6%
2.3%
4,260,000
220,000
350,000
100,000
คน
คน
คน
คน
กำรสำรวจกำรสูบบุหรี่ ระดับโลก พ.ศ.2554
24
คณะรัฐมนตรี
เห็นชอบมติสมัชชาสุ ขภาพแห่งชาติ : มาตรการควบคุมปั จจัย
เสี่ ยงต่อสุ ขภาพด้านยาสูบ วันที่ 17 เมษายน 2555
อนุมตั ิแผนยุทธศาสตร์การควบคุมยาสูบแห่งชาติ 2555-2557
วันที่ 12 มิถุนายน 2555
- ลดอัตราการสู บบุหรี่ลง 10% จากปี 2552
- ควบคุมการบริโภคยาสู บชนิดอืน่ ไม่ ให้ เพิม่ ขึน้
25
ยุทธศาาสตร์ การควบคุมยาสู บแห่ งชาติ 8 ยุทธศาาสตร์
1. ป้องกันนักสู บหน้ าใหม่
2. บริการช่ วยเลิกสู บ
3. ลดพิษภัยของผลิตภัณฑ์ ยาสูบ
4. สร้ างสิ่ งแวดล้อมปลอดบุหรี่
5. เสริมสร้ างความเข้ มแข็งและพัฒนาขีดความสามารถในการ
ดาเนินการควบคุมยาสู บ
6. ควบคุมยาสู บผิดกฎหมาย
7. มาตรการทางภาษี
8. เฝ้ าระวังอุตสาหกรรมยาสู บ
จุดอ่ อนของการควบคุมยาสู บของประเทศาไทย
1. บังคับใช้ กฎหมายควบคุมยาสู บขาดประสิ ทธิภาพ
2. ระบบการช่ วยให้ เลิกบุหรี่ขาดประสิ ทธิภาพ
3. การรณรงค์ ทาในวงจากัด เข้ าไม่ ถึงกลุ่มเป้ าหมาย
4. ขาดการดาเนินการทีเ่ ป็ นระบบทีจ่ ะทาให้ บรรลุวัตถุประสงค์ และเป้ าหมาย
5. หน่ วยงาน/กลไกควบคุมยาสู บระดับพืน้ ที่อ่อนแอ
6. ระบบภาษียาสู บยังมีปัญหา
7. ตามไม่ ทน
ั กลยุทธการตลาดของบริษัทบุหรี่
8. การระบาดของยาสู บผิดกฎหมาย (บุหรี่ปรุ งรส บารากู่ บุหรี่ไฟฟ้า)
9. การแทรกแซงนโยบายสาธารณะโดยบริษัทบุหรี่
27
แนวคิดและทิศาทางการควบคุมยาสู บของประเทศา
• เน้ นการใช้ พน
ื้ ทีเ่ ป็ นฐาน โดยใช้ โครงการจังหวัดปลอดบุหรี่
ดาเนินการทั่วทั้งจังหวัด เขตเมืองและชนบท
• ดาเนินการอย่ างเป็ นระบบ ใช้ setting approach เช่ น
สถานทีร่ าชการและสถานทีท่ างานปลอดบุหรี่ สถานประกอบการปลอดบุหรี่
โรงพยาบาลปลอดบุหรี่ โรงเรียนปลอดบุหรี่ ตลาด ร้ านอาหารปลอดบุหรี่
ชุ มชนปลอดบุหรี่ ฯลฯ
• โครงการจังหวัดปลอดบุหรี่ เป็ นกลยุทธเชิงรุ กเพือ่ การควบคุมยาสู บแบบ
บูรณาการทีม่ ุ่งสู่ ความสาเร็จในการควบคุมสถานการณ์ ทางระบาดวิทยา
• เครือข่ ายองค์ กรต่ างๆ ร่ วมสนับสนุนการดาเนินการ
การควบคุมยาสู บต้ องทาให้ ครอบคลุมกิจกรรมตามมาตรการหลักของ
ยุทธศาาสตร์ การควบคุมยาสู บ ทีส่ าคัญในพืน้ ที่ คือ
- การป้องกันเยาวชนจากการเป็ นนักสู บหน้ าใหม่
- ช่ วยคนสู บให้ เลิกสู บให้ ได้ และ
- ทาให้ ทุกพืน้ ทีป่ ลอดบุหรี่ตามทีก่ ฏหมายกาหนด
การป้องกันวัยรุ่นและเยาวชนไม่ ให้ เป็ นนักสู บหน้ าใหม่
•
สถานการณ์ การดาเนินการ ปัจจุบัน โรงเรียนส่ วนใหญ่ ไม่ ได้ ดาเนินการ
เท่ าทีค่ วร
2556 การลดจานวนนักสู บหน้ าใหม่ เป็ น KPI ใหม่ ของกระทรวง
สาธารณสุ ข
ให้ โรงเรียนทาโครงการโรงเรียนปลอดบุหรี่อย่ างเป็ นระบบและต่ อเนื่องโดยครู
นักเรียน ผู้ปกครองและชุ มชนมีส่วนร่ วม
การดาเนินการโรงเรียน/สถานศาึกษาปลอดบุหรี่ ต้ องมีการดาเนินการดังนี้
มีนโยบายและแผนงานปลอดบุหรี่ ของโรงเรี ยน/สถานศึกษา
มีการจัดตั้งคณะกรรมการในการดาเนินงานที่ชดั เจน
มีการดาเนินการจัดให้เป็ นสถานที่ปลอดบุหรี่ ตามกฎหมาย
มีการประชาสัมพันธ์ สร้างความตระหนักอย่างต่อเนื่องผ่านระบบสื่ อสารของโรงเรี ยน
มีการเรี ยนการสอนเรื่ องยาสู บทั้งในและนอกหลักสู ตร
ต้องไม่มีการสู บบุหรี่ ในบริ เวณโรงเรี ยนทั้งในเวลาราชการและในโอกาสจัดกิจกรรม
ต่างๆที่ใช้พ้นื ที่โรงเรี ยน
ไม่มีการขายบุหรี่ ในโรงเรี ยน
มีการเฝ้ าระวังป้ องกันการสู บบุหรี่ ของนักเรี ยนทั้งในโรงเรี ยน และนอกโรงเรี ยนโดย
สารวัตรนักเรี ยน/แกนนานักเรี ยน ผูป้ กครอง ชุมชน เป็ นต้น
มีการจัดการช่วยเหลือบาบัดผูต้ ิดบุหรี่ อย่างเหมาะสม
ติดตาม กากับ และจัดทารายงานสรุ ปผลการดาเนินโครงการฯ
การจัดบริการช่ วยเลิกยาสู บ
- สถานการณ์ ปัจจุบัน ยังมีการจัดบริการน้ อย ไม่ ทุก ร.พ.
- ขาดนโยบายทีจ่ ริงจัง ขาดระบบและการจัดการ ที่มีประสิ ทธิภาพ
- คลินิกเลิกบุหรี่ มีผู้รับบริการน้ อยมาก เมื่อเทียบกับจานวนผู้สูบ
- ผู้รับบริการ ขาดความต่ อเนื่อง เลิกสู บไม่ ได้
- ผู้ป่วยโรคทีเ่ กีย่ วข้ อง ไม่ ได้ รับคาแนะนา/ช่ วยเหลือให้ เลิก
FCTC Article 14 Tobacco Dependenc Treatment
ความต้ องการบริการช่ วยเลิกยาสู บ
ประเทศาไทย 60% ของ 13 ล้านคน = 7 ล้าน 8 แสนคน ทีต่ ้ องการเลิกยาสู บ
จังหวัดละ = ? ปัจจุบันมีการจัดบริการ=? มีผ้ ไู ด้ รับบริการ=?
จาเป็ นต้ องเร่ งรัดพัฒนาการจัดบริการช่ วยเลิกยาสู บอย่ างไร??
Thailand
Smoking prevalence in major NCDs (%)
Male
–
–
–
–
–
Diabetes
Hypertension
Heart disease
Stroke
COPD
=
=
=
=
=
38.7
31.3
18.7
22.7
32.0
Female
1.9
2.4
2.4
3.6
5.6
Thailand’s 4th National Health Examination ,2009.
35
สถานพยาบาลปลอดบุหรี่เป็ น KPI ใหม่ ของกระทรวงสาธารณสุ ข
ทุกพืน้ ทีข่ องโรงพยาบาลต้ องปลอดบุหรี่ 100% ตามกฎหมาย
ต้ องมีบริการช่ วยเลิกบุหรี่อย่ างเป็ นระบบทีม่ ีประสิ ทธิภาพ
(การอบรมและจัดตั้งคลีนิคช่ วยเลิกบุหรี่อย่ างเดียวไม่ ได้ ผล เพราะมีผู้ใช้ บริการ
น้ อยเมื่อเทียบกับจานวนผู้สูบ)
ต้ องทาเชิงรุกทั้งโรงพยาบาล
มีระบบส่ งต่ อและติดตามผู้รับบริการ
การจัดบริการช่ วยเลิกยาสู บ ของโรงพยาบาล
มีนโยบายและแผนการพัฒนาระบบบริการเลิกยาสู บของสถานพยาบาลและชุ มชน
มีคณะทางานรับผิดชอบ /ดาเนินการตามแผน และเชื่อมโยงการดาเนินงานอย่ างเป็ น
รู ปธรรม
มีการคัดกรองผู้สูบบุหรี่ในผู้ป่วยนอก (OPD) ทุกราย
มีการให้ บริการแนะนาช่ วยเลิกยาสู บในคลินิกโรคเรื้อรังเช่ น DM HT โรคปอด หัวใจ
TB เป็ นต้ น และ/หรือคลินิกช่ วยเลิกยาสู บ และในแผนกผู้ป่วยใน(IPD) ตามบริบท
ของสถานพยาบาล
มีระบบข้ อมูล/รายงานการดาเนินงานช่ วยเลิกยาสู บของสถานพยาบาล
มีบริการแนะนาและช่ วยเลิกยาสู บในชุ มชน โดยอาสาสมัครทีผ่ ่ านการอบรม รวมทั้ง
ระบบการส่ งต่ อ
มีการจัดบริการช่ วยเลิกยาสู บผ่ านช่ องทางต่ างๆ ในพืน้ ทีท่ สี่ ามารถดาเนินการได้ เช่ น
ทางโทรศาัพท์ (สถานีวทิ ยุของ โรงพยาบาล สถานีวทิ ยุ สสจ.)
มีการติดตามผลการให้ บริการช่ วยเลิกยาสู บ
ทาให้ ทุกพืน้ ทีข่ องโรงพยาบาลปลอดบุหรี่ 100% ตามทีก่ ฏหมายกาหนด
เกณฑ์ การดาเนินการของโรงพยาบาลในสั งกัดและนอกสั งกัดกระทรวงสาธารณสุ ข
1. เขตปลอดบุหรี่
1.1 มีป้ายประกาศาโรงพยาบาลเป็ นเขตปลอดบุหรี่ถาวรด้ านหน้ าโรงพยาบาล
1.2 มีเครื่องหมายเขตปลอดบุหรี่
1.2.1 ทางเข้ า-ออก ของโรงพยาบาล (ตั้งแต่ ประตู/รั้ว/ขอบเขตของสถานที่เห็นเด่ นชัด)
1.2.2 ภายในอาคารของโรงพยาบาล
1.2.3 ห้ องสุ ขา (ทั้งด้ านในและด้ านหน้ า)
1.2.4 ยานพาหนะส่ วนกลาง
1.3 ไม่ มผี ู้สูบบุหรี่ในเขตปลอดบุหรี่
2. ไม่ มีการกระทา ดังนี้
2.1 การจาหน่ ายผลิตภัณฑ์ ยาสู บในโรงพยาบาล
2.2 การโฆษณา และเผยแพร่ ประชาสั มพันธ์ ผลิตภัณฑ์ ยาสู บในโรงพยาบาล
2.3 การรับการอุดหนุนหรือสนับสนุนด้ านการเงินและสิ่ งอืน่ ๆจากอุตสาหกรรมยาสู บ/โรงงานยาสู บ
3. มีการเฝ้ าระวังและบังคับใช้ กฎหมาย
มีการกาหนดให้เจ้าหน้าที่ดูแลรับผิดชอบตรวจตราในจุดเสี่ ยงที่อาจพบการละเมิด
3.2 มีการประชาสัมพันธ์โรงพยาบาลเป็ นเขตปลอดบุหรี่ อย่างต่อเนื่อง
3.3 มีการให้ความรู ้เกี่ยวกับโทษพิษภัยของบุหรี่ แก่ผม
ู ้ ารับบริ การในโรงพยาบาลอย่าง
ต่อเนื่อง
3.4 มีมาตรการดาเนินการทางกฎหมายในกรณี มีการละเมิดกฎหมาย
3.1
4. มีนโยบาย
4.1 คาสัง่ แต่งตั้งคณะทางาน /มอบหมายงาน / ผูร้ ับผิดชอบ
4.2 มีการจัดทาและดาเนินงานตามแผน โรงพยาบาลปลอดบุหรี่
4.3 มีการให้คาแนะนาเกี่ยวกับการเลิกบุหรี่ หรื อการส่ งต่อในการบาบัดรักษาหรื อมี
คลินิกเลิกบุหรี่
4.4 มีนโยบายสนับสนุนให้บุคลากรในโรงพยาบาลเลิกบุหรี่ เพื่อเป็ นแบบอย่างทีด่ ี
4.5 มีการสารวจพฤติกรรมการสู บบุหรี่ ของบุคลากรในโรงพยาบาลและสนับสนุนให้เกิดการ
เลิกสู บบุหรี่
โรงพยาบาลปลอดบุหรี่ เป็ นตัวชี้วดั ในมาตรฐานระบบ HA และ
โรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพ (HPH PLUS)
เป็ นเป้ าหมายและตัวชี้วดั ของจังหวัดปลอดบุหรี่
ตัวอย่ างโรงพยาบาลปลอดบุหรี่
Smoke-free
Royal Ottawa Hospital
The key factors that contribute to their success include:
- having an Internal Task group working at engaging
patients in the planning of a 100% smoke-free policy
- smoking cessation support offered to staff and patients;
- collaboration with security staff and community partners.
Smoke-free
Queensway-Carleton Hospital
Ottawa
Some of the factors that contribute to this success :
- using the Ottawa Model to help patients who smoke
- training staff to provide smoking cessation counselling;
- senior management’s support and leadership;
- training and education to all security groups on
the issue of tobacco control on campus
Tobacco-free Hospital Campuses
In Chicago, most of hospitals are implementing
tobacco-free hospital policies.
Nationwide, more than 2,700 state hospitals,
healthcare systems and clinics have tobacco- free
campus grounds.
On hospital campuses tobacco-free environments:
- Reduce exposure to the health hazards of smoking and
improved health of patients, employees and visitors
- Decrease maintenance costs
- Increase credibility of hospitals as an advocate and role
model for healthy lifestyles
- Lead to higher smoking cessation among patients
- Decrease employee smoking prevalence and lower direct
and indirect costs, including additional health care and
insurance costs, lost productivity, absenteeism, property
damage and maintenance costs
พญ. กิตติยา ศรีเลิศฟ้า
ผูอ้ านวยการโรงพยาบาลตากสิน
1. แต่งตั้งคณะกรรมการรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่
โรงพยาบาลตากสิ น (จานวน 24 คน)
2. แต่งตั้งคณะทางานรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ (แกนนา)
โรงพยาบาลตากสิ น จากหน่วยงานต่าง ๆ (จานวน 63 คน)
3. จัดทานโยบายโรงพยาบาลปลอดบุหรี่ 100%
3.1 โรงพยาบาลตากสิ น เป็ นเขตปลอดบุหรี่ 100%
3.2 ผูบ้ ริ หารและบุคลากรในโรงพยาบาลตากสิ นทุกระดับ
เป็ นตัวอย่างที่ดีในการไม่สูบบุหรี่
3.3 ผสมผสานการดาเนินงานโรงพยาบาลปลอดบุหรี่ เข้ากับ
การบริ การสร้างเสริ มสุ ขภาพ และการพัฒนาคุณภาพของโรงพยาบาล
3.4 บุคลากรทุกระดับมีส่วนร่ วมในการตักเตือน เมื่อพบเห็น
ผูส้ ู บบุหรี่ ในเขตโรงพยาบาล
3.5 บุคลากรทุกระดับมีส่วนร่ วมในการประชาสั มพันธ์
เกีย่ วกับโรงพยาบาลปลอดบุหรี่
3.6 บุคลากรทุกระดับมีส่วนร่ วมในการส่ งเสริม สนับสนุนกิจกรรม
การรณรงค์ ไม่ สูบบุหรี่
3.7 จัดสภาพแวดล้อมในโรงพยาบาล ให้ เอือ้ ต่ อการไม่ สูบบุหรี่
3.8 สนับสนุน ให้ กาลังใจผู้ทตี่ ้ องการเลิกสู บบุหรี่
3.9 ฟื้ นฟูสภาพร่ างกายและจิตใจ ผู้ทสี่ ามารถเลิกสู บบุหรี่ ได้ สาเร็จ
3.10 สร้ างเครือข่ าย แกนนาเพือ่ การไม่ สูบบุหรี่ ทั้งในโรงพยาบาลและชุ มชน
3.11 ไม่ มีการจาหน่ ายบุหรี่ภายในบริเวณโรงพยาบาล
3.12 ไม่ รับสมัครบุคลากรทีส่ ู บบุหรี่ เข้ าทางานในโรงพยาบาล
4. การประชาสัมพันธ์โรงพยาบาลเป็ นเขตปลอดบุหรี่ 100%
ให้ประชาชนรับทราบอย่างทัว่ ถึง
5. นโยบายเลือกรับคนไม่สูบบุหรี่ เข้าทางานก่อนคนสู บบุหรี่
โรงพยาบาลตากสิน
เป็นเขตปลอดบ ุหรี่ 100%
ด้านหน้า รพ. ให้เห็นอย่างชัดเจน
ทาสติ๊กเกอร์ติดที่ต่างๆ
ในโรงพยาบาล
ตามความเหมาะสม
3. ระบบเฝ้าระวังการสูบบ ุหรี่ในบริเวณโรงพยาบาล
และผลการติดตาม
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
1. โครงการช่วยให้บ ุคลากรเลิกสูบบ ุหรี่
โรงพยาบาลตากสิ นจัดทาโครงการ “ลด ละ เลิกบุหรี่” ให้ เจ้ าหน้ าที่และญาติ โดย
มีผ้ เู ข้ าร่ วมโครงการ 18 คน แบ่ งเป็ น
- ชาย 15 คน
- หญิง 3 คน
โดยเริ่ มดำเนินกำรตั้งแต่ เดือน มกรำคม – พฤศจิ กำยน 2551
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
สร ุปผลการดาเนินการ ดังนี้
รักษาครบกาหนดและเลิกบุหรี่ได้
จานวน
11 คน = 61%
2. รักษาไม่ ครบกาหนด ( ขอเลิกด้ วยตนเอง )
จานวน 6 คน = 33%
3. ขาดการรักษา
จานวน
1 คน = 6%
1.
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
2. โครงสร้างระบบถนน ปชต ( 5A ) เข้าสูง่ านประจา
เริม
่ ตัง้ แต่การคัดกรองผูป้ ่ วย
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
สติ๊กเกอร์ คดั กรองการสู บบุหรี่ผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน
รายงานการคัดกรองผูส้ ูบบุหรี่ ในผูป้ ่ วยนอก
(ธ.ค.51 – ม.ค.53)
ห้องตรวจ ร้อยละ
ร้อยละ
ผูป้ ่ วยนอก ธ.ค.-51 ม.ค.-52
ร้อยละ
เม.ย.-52
ร้อยละ
มิ.ย.-52
ร้อยละ
ก.ย.-52
ร้อยละ
ม.ค.-53
ฉีดยา
100
100
100
-
100
-
จิตเวช
100
20
100
100
100
90
หู คอ จมูก
96.6
100
100
100
100
100
ก ุมารฯ
86.6
75
86.9
93.9
87.2
100
ห้องเฝือก
85.2
97.8
93
93.2
100
100
อาย ุรกรรม
40
71.3
86.2
91.7
96.9
95.7
รายงานการคัดกรองผูส้ ูบบุหรี่ ในผูป้ ่ วยนอก
(ธ.ค.51 – ม.ค.53)
ห้องตรวจผูป้ ่ วย
นอก
ร้อยละ
ธ.ค.-51
ร้อยละ
ม.ค.-52
ร้อยละ
เม.ย.52
ร้อยละ
มิ.ย.-52
ร้อยละ
ก.ย.-52
ร้อยละ
ม.ค.-53
ทันตกรรม
33.9
65.4
86.3
98.2
97.4
98.6
จักษ ุ
27.6
75.6
81.5
100
82.5
100
ศัลยกรรม
15.4
51.5
90.4
91.7
95.5
90.7
ฝากครรภ์-นรีเวช
6.1
81.8
80.1
92.1
80.9
87.5
ห้องฉ ุกเฉิน
0
5.6
42.9
80
47.1
95
ค่าเฉลี่ย
59.14
67.64
84.73
94.08
89.77
95.75
รายงานการคัดกรองผูส้ ูบบุหรี่ ในหอผูป้ ่ วย
(ธ.ค.51 – ม.ค.53)
ธ.ค.-51
ม.ค.-52
เม.ย.-52
มิ.ย.-52
ก.ย.-52
ม.ค.-53
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
กึง่ วิกฤต
100
100
87.5
100
87.5
100
CCU
100
100
100
100
100
100
ICU
60
85.7
20
100
60
100
สหภิบาล
16.6
42.9
66.7
87.5
100
100
EENT
71.4
76.5
83.4
100
48
100
หลังคลอด
83.3
91.7
75.9
92.8
86.7
100
หอผู้ป่วย
รายงานการคัดกรองผูส้ ูบบุหรี่ ในหอผูป้ ่ วย
(ธ.ค.51 – ม.ค.53)
ธ.ค.-51
ม.ค.-52
เม.ย.-52
มิ.ย.-52
ก.ย.-52
ม.ค.-53
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ห้ องคลอด
71.4
100
100
100
25
100
นรีเวช
44.4
85.7
86.4
100
83.3
100
อายุรกรรมชาย
65.2
65.2
79
96
96.7
96.4
อายุรกรรมหญิง
17.4
96.2
100
92.8
93.3
100
อายุรกรรมรวม
32
73.1
96
86.3
92.9
100
ศาัลยกรรมกระดูกชาย
57.1
69.2
88.9
87.5
82.1
91.7
หอผู้ป่วย
รายงานการคัดกรองผูส้ ูบบุหรี่ ในหอผูป้ ่ วย
(ธ.ค.51 – ม.ค.53)
ธ.ค.-51
ม.ค.-52
เม.ย.-52
มิ.ย.-52
ก.ย.-52
ม.ค.-53
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ร้ อยละ
ศาัลยกรรมกระดูกหญิง
34.6
100
100
100
94.7
100
พิเศาษ 14
37.5
90
100
87.5
91.7
100
พิเศาษ 15
50
50
100
85.7
100
100
พิเศาษ 16
37.5
80
75
100
100
91.7
กุมารเวชกรรม
33.3
58.6
91.7
95.2
96.4
100
ศาัลยกรรมชาย
31.8
47.4
71.5
100
82.8
100
ศาัลยกรรมหญิง
20.8
68.4
87.5
100
92.3
-
หอผู้ป่วย
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
หอผูป้ ่ วยใน
ระหว่างเดือนธันวาคม 51 – มกราคม 53
คัดกรองผูป้ ่ วยในหอผูป้ ่ วย 19 หอ เฉลี่ยการคัดกรองได้ 98.9 %
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
หน่วยคัดกรองผูป้ ่ วย
เดือนกรกฎาคม 51 – ธันวาคม 52
คัดกรองผูป้ ่ วยใหม่
45,374
ราย
คัดกรองบ ุหรี่
100%
มีผส้ ู บู บ ุหรี่
2,240 ราย
คิดเป็น
4.9%
ยินดีเลิกบ ุหรี่
2,016 ราย
คิดเป็น
90.0%
224 ราย
คิดเป็น
10.0%
ไม่ยนิ ดีเลิก
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
กลมุ่ งานทันตกรรม
เดือนมิถ ุนายน 51 – ธันวาคม 52
ผูป้ ่ วยทันตกรรมทัง้ หมด 8,986 คน
• มีผส้ ู บู บ ุหรี่
171 คน คิดเป็น 1.9 %
• ผูต้ อ้ งการเลิกบ ุหรี่ 148 คน คิดเป็น 86.5 % ของผูส้ บู บ ุหรี่
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
หอก ุมารเวชกรรม
ผูป้ ่ วยทัง้ หมด
คัดกรองบ ุหรี่ 100%
2,985
ราย
มีผส้ ู บู บ ุหรี่(ผูป้ กครอง) 1,640
ราย
กาลังเลิกบ ุหรี่
841
ราย
เลิกได้
104
ราย
เลิกไม่ได้
65
ราย
กลับมาสูบ
25
ราย
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
ห้องตรวจโสต ศอ นาสิก
ผูป้ ่ วยทัง้ หมด 13,549 ราย
คัดกรองบ ุหรี่ 100%
มีผส้ ู บู บ ุหรี่
แนะนาเลิกบ ุหรี่
ส่งปรึกษาอนามัยช ุมชน
428
428
12
ราย
ราย
ราย
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ผลการคัดกรองผูป้ ่ วยที่สบู บ ุหรี่
หอผูป้ ่ วย ซี.ซี.ยู
เดือนพฤศจิกายน 51-ธันวาคม 52
• ผู้ป่วยทั้งหมด
• ผู้ป่วยสู บบุหรี่
• ผู้ป่วยต้ องการเลิกบุหรี่
• ผู้ป่วยสามารถเลิกได้ เอง
• ส่ งเลิกบุหรี่ทอี่ นามัยชุ มชน
7
• ครอบครัวและญาติทไี่ ด้ รับคาแนะนา 1,580
530
88
51
7
ราย
ราย
ราย
ราย
ราย
ราย
คิดเป็ น
คิดเป็ น 16.60%
คิดเป็ น 9.62%
คิดเป็ น 1.32%
1.32%
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
3. ระบบส่งต่อหรือจัดตัง้ พัฒนาคลินิกเลิกบ ุหรี่
ประเภทที่ 1 การให้ คาแนะนาตามแนวทาง 5 A
A1 ซักประวัตกิ ารสู บบุหรี่
A2 แนะนาให้ เลิกสู บบุหรี่
A3 ประเมินการติดบุหรี่
A4 ช่ วยให้ เลิก/แนะนาให้ เลิก
A5 ติดตาม
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ประเภทที่ 1 การให้คาแนะนาตามแนวทาง 5A
เดือนต ุลาคม 2551 – 31 ธันวาคม 2552
จานวน 286 ราย ผูป้ ่ วยใน 21 ราย , ผูป้ ่ วยนอก 194 ราย
และมาเองที่คลินิก 71 ราย ซึ่งในจานวนทัง้ 286 รายนี้ มี
ผูส้ มัครใจมาบาบัด 103 ราย
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
ประเภทที่ 2 การบาบัดในคลินิกอดบุหรี่
จานวน 103 ราย
- มารักษาครบกาหนดและเลิกได้
จานวน 33 ราย คิดเป็ นร้ อยละ 32.04
- ขาดการรักษา
จานวน 70 ราย คิดเป็ นร้ อยละ 67.96
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
4. การจัดอบรมแกนนา
ด้านการส่งเสริมการเลิกสูบบ ุหรี่
4. การจัดอบรมเจ้าหน้าที่ของโรงพยาบาล
1,260 คน เพื่อมอบนโยบายและให้ความรบ้ ู ุคลากร
แบบสอบถามบ ุคลากรโรงพยาบาลตากสินเกี่ยวกับ
โครงการโรงพยาบาลต้นแบบในการแก้ไขปัญหาบ ุหรี่
และส ุขภาพ
ด้านการขยายผลรณรงค์สช่ ู ุมชน
1. ขยายผลระบบ ถนนปชต
(5A) ลงสูช่ ุมชน
โดยเน้นการรณรงค์เรือ่ งการจัดเขตปลอดบ ุหรีใ่ นที่สาธารณะ
กับองค์กรต่าง ๆ และมีกิจกรรมรณรงค์
สร้างกระแสบ้านปลอดบ ุหรี่ ตามความเหมาะสม
(ถาม/แนะนา/ประเมิน/ช่วยเหลือ/ติดตาม)
ด้านการขยายผลรณรงค์สช่ ู ุมชน
กิจกรรมรณรงค์วนั งดสู บบุหรี่ โลกปี 2551-2552
ด้านการขยายผลรณรงค์สช่ ู ุมชน
โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ รับรางวัลโรงพยาบาลปลอดบุหรี่ดเี ด่ น
ระดับทอง
ทีม PCT ภาควิชาจิตเวชศาาสตร์ และทีมผู้ปฏิบัติงานในห้ องตรวจผู้ป่วยนอกเบอร์ 24 (คลินิกฟ้าใส) โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่
ได้ รับโล่ ประกาศาเกียรติคุณ "โรงพยาบาลปลอดบุหรี่ดีเด่ น ระดับทอง" จาก ศา.เกียรติคุณ พญ.สมศารี เผ่ าสวัสดิ์ ประธานเครือข่ ายวิชาชีพ
สุ ขภาพเพือ่ สั งคมไทยปลอดบุหรี่ (สสส.) ประธานเครือข่ ายวิชาชีพแพทย์ ในการควบคุมการบริโภคยาสู บ-แพทยสมาคมฯ โดยมี ผศา.นพ.
วิชัย ชื่นจงกลกุล รองผู้อานวยการ รพ.มหาราชนครเชียงใหม่ รับมอบ เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2556 ณ ห้ องประชุ มสยาม
มกุฎราชกุมาร อาคารเฉลิมพระบารมี 50 ปี แพทยสมาคมแห่ งประเทศาไทย