Transcript نقش و اهمیت معماری فضاهای آموزشی در آموزش عالی

‫نقش و اهمیت فضای کالبدی آموزش ی در حوزه‬
‫آموزش عالی‬
‫بهمن ‪1393‬‬
‫نقش و اهمیت فضای کالبدی آموزش ی در حوزه آموزش عالی‬
‫‪ ‬عملکرد هر فضا تابعی از انسان است‪ .‬استفادههایی است که‬
‫«انسان» بهعنوان یگانه موجودی که روح فضا را درک میکند‪ ،‬از‬
‫اهمیت خاص ی برخوردار است‪.‬‬
‫‪ ‬این فضا میخواهد یک دانشگاه و یا یک دانشکده و یا یک مرکز‬
‫تفریحی یا یک مرکز درمانی بهداشتی باشد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫نقش و اهمیت فضای کالبدی آموزش ی در حوزه آموزش عالی‬
‫آنچه که مهم است‬
‫‪ ‬شناخت نیازهای انسان در آن فضایی است که میخواهیم طراحی‬
‫کنیم‪.‬‬
‫‪ ‬برای تعیین درستتر این نیازها باید عواملی مانند کاربری‪ ،‬مقاطع‬
‫تحصیلی‪ ،‬اقلیم و ‪ ...‬را بهدقت بررس ی کنیم‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫نقش و اهمیت فضای کالبدی آموزش ی در حوزه آموزش عالی‬
‫فضاهای آموزش ی مانند کالسهای درس‪ ،‬کارگاهها و ‪ ...‬و یا کل فضاهای‬
‫آموزشگاه قرارگاه محسوب میشود‪.‬‬
‫نیمکتهای یک کالس درس و طرز چیده شدن آنها در فضا و یا معماری‬
‫فضای مدرسه‪ ،‬ابعاد فیزیکی ـ معماری‪ ،‬آموزش و مجموع اقدامات در سطح‬
‫کالس درس و در سطح آموزشگاه بعد رفتاری نامیده میشود‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫(خانم دکتر مرتضوی)‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫تاثیر نوع کاربری در طراحی جزء فضاهای آموزش ی‬
‫آموز‬
‫شی‬
‫‪5‬‬
‫کمک‬
‫آموز‬
‫شی‬
‫خدما‬
‫تی و‬
‫رفاه‬
‫ی‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫نقش مقاطع تحصیلی در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫کارد‬
‫انی‬
‫‪6‬‬
‫کارشن‬
‫اسی‬
‫کارشن‬
‫اسی‬
‫ارشد‬
‫دکتر‬
‫ی‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫تاثیر اقلیم در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫اقليم‬
‫معتدل‬
‫مرطوب‬
‫(سواحل‬
‫جنوبی‬
‫دریای‬
‫خزر)‬
‫‪7‬‬
‫اقليم‬
‫سرد‬
‫(کوهستان‬
‫های غربی)‬
‫اقليم‬
‫گرم و‬
‫خشک‬
‫(فالت‬
‫مرکزی)‬
‫اقليم‬
‫گرم و‬
‫مرطوب‬
‫(سواحل‬
‫جنوبی)‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫والتر گروپیوس )‪( Walter Gropius‬میگوید‪:‬‬
‫‪ ‬اگر محیط آموزش ی بخواهد زمینهای ثمربخش برای نسل آینده باشد‪،‬‬
‫محیط و ساختمانهایش میبایست خالقه باشند‪ ،‬نه تقلید شده‪.‬‬
‫‪ ‬محیطی محرك برای آزادكردن اندیشه و بیان خالقه‪ ،‬به همان اندازة روش‬
‫تدریس دارای اهمیت است‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫نکات ضروری در خصوص مکانیابی یک سایت دانشگاهی‬
‫‪ ‬داشتن اطالعات کافی از آیین نامهها و استاندارهای کشوری و بیناملللی و تطبیق آنها با‬
‫شرایط خاص هر منطقه‪.‬‬
‫‪ ‬سایتهای دانشگاهی بایستی در محلی مکانیابی شود که از کارخانجات‪ ،‬خطوط راهآهن‪،‬‬
‫بیمارستانها‪ ،‬گورستانها‪ ،‬کشتارگاهها‪ ،‬دامداریها‪ ،‬مرغداریها‪ ،‬محل انباشتن زباله و‬
‫کود و مراکز پر سر و صدای شهری دور باشد‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫وظیفه برنامه ریز و طراح یک فضای آموزش ی چیست؟‬
‫‪ ‬احاطه کامل به تمام ویژگیهای خاص یک مجموعه آموزش ی ‪ ،‬مطلع بودن از آخرین دستورالعملهای‬
‫مربوطه و شناخت کافی تخصص ی نیز برخوردار باشد‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از آخرین برنامههای درس ی مصوب شورای عالی برنامهریزی و توجه به سرفصلهای مربوطه‬
‫(دروس تئوری‪ ،‬دروس آزمایشگاهی‪ ،‬دروس عملی) و اعمال آن در طراحی فضای آموزش ی‪.‬‬
‫‪ ‬شناخت دقیق از ساختار تشکیالتی‪ ،‬چارت مصوب و توسعه آتی (بین ‪ 10‬تا ‪ 15‬سال آتی)‬
‫‪10‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫ویژگی های یک فضای آموزش ی‬
‫‪ ‬برخی صاحب نظران‪ ،‬فضای آموزش ی و محیط فیزیکی مطلوب را محیطی خودآموز تلقی‬
‫میکنند مانند‪ :‬کالس درس‪ ،‬آزمایشگاه یا فضاهایی که در آن فرایندهای یادگیری رخ‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬توجه به استاندارد ها‪ ،‬ضوابط و مقررات مربوطه‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫ویژگی های یک فضای آموزش ی‬
‫‪ ‬طراحی معماری عملی سهل و ممتنع است‪ .‬ساخت فضا در ظاهر ساده و در واقعیت امری‬
‫بسیار پیچیده و بسیار عمیق است‪.‬‬
‫‪ ‬تاثیر پذیری انسان از محیط زیست امری روشن و اثبات شده است‪ .‬انسان با دخالت در‬
‫محیط طبیعی و یا ساخت فضای مصنوع‪ ،‬محیط زیست خود را شکل و سامان میدهد‪.‬‬
‫نوع دخالت انسان در طبیعت و ایجاد فضای معماری در طول تاریخ به صورت های متنوع‬
‫اتفاق افتاده است‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫ویژگی های یک فضای آموزش ی‬
‫‪ ‬تحوالت در تاریخ معماری مبین تحوالت در فرهنگ‪ ،‬تفکر و برخورد انسان با محیط زیست‬
‫خود می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬آثار با ارزش گذشتگان در معماری ایران واجد کیفیتها و ارزشهای پایدار هستند که‬
‫مبین تفکر عمیق و جامع و جهان بینی سازندگاه آنها میباشند‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫ویژگی های یک فضای آموزش ی‬
‫‪ ‬متاسفانه از اوایل قرن حاضر با بریدن از ارزشهای معماری گذشته‪ ،‬شاهد نوعی معماری‬
‫تقلیدی و بی ریشه که حاکی از شتابزدگی‪ ،‬عملکرد گرایی و بی رابطه با سوابق تاریخی‪،‬‬
‫سنت و اعتقادات جامعه ایران میباشد‪ ،‬بوده ایم‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫عوامل مؤثر در طراحی فضاهای آموزش ی‬
‫ویژگی های یک فضای آموزش ی‬
‫‪ ‬پیچیدگی و چند بعدی بودن مسئله آموزش عالی و ساخت مراکز متناسب با آن از ابعاد‬
‫مختلفی چون روانشناس ی نوجوان و جوانان‪ ،‬روانشناس ی محیط‪ ،‬جامعه شناس ی‪ ،‬مسائل‬
‫اعتقادی و فرهنگی‪ ،‬فلسفه معماری‪ ،‬ابعاد کالبدی و فضایی‪ ،‬کیفیت بصری و ادراکی‪،‬‬
‫زیبایی شناس ی‪ ،‬جنبههای محیطی و اقلیمی‪ ،‬تکنولوژی و ‪ ...‬برخوردار است‪ .‬مستلزم‬
‫همکاری متخصصین‪ ،‬در یک نظام سیستمی و مرتبط خواهد بود‪.‬‬
‫‪15‬‬