Transcript جزوه فناوری اطلاعات

‫کاربرد فناوری اطالعات‬
‫و ارتباطات‬
‫فاطمه بابادی‬
‫‪[email protected]‬‬
‫‪1‬‬
‫ترم اول ‪93-94‬‬
‫اهداف درس‪:‬‬
‫• آشنایی با مفاهیم فناوری اطالعات و‬
‫ارتباطات‬
‫• آشنایی با فرهنگ فناوری اطالعات و‬
‫ارتباطات‬
‫• سیر تحول و تکامل فناوری اطالعات و‬
‫ارتباطات‬
‫• کاربردهای فناوری اطالعات و ارتباطات‬
‫‪2‬‬
‫• تاثیر فناوری اطالعات و ارتباطات در‬
‫زندگی‪ ،‬امور بانکی و‪...‬‬
‫• آشنایی با اینترنت و کاربرد های آن‬
‫نحوه تخصیص نمره‪:‬‬
‫• حضور و غیاب مستمر‪ +2 :‬نمره مازاد‬
‫• میانترم‪ 3-4:‬نمره‬
‫• پایانترم‪ 12-14 :‬نمره‬
‫• پروژه‪ 3-4 :‬نمره‬
‫• ارائه پروژه در قالب پاور پوینت در‬
‫‪ 15‬تا ‪ 20‬اسالید به مدت ‪ 20‬دقیقه‬
‫• تحویل نسخه هاردکپی (پرینت شده)‬
‫داکیومنت‬
‫‪3‬‬
‫• تحویل فایل ‪ power point , word‬داکیومنت‬
‫بر روی ‪CD‬‬
‫لیست پروژه های انتخابی‪:‬‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات و مدیریت‬
‫امنیت اطالعات‬
‫• فناوری اطالعات و‬
‫دولت الکترونیک‬
‫• فناوری اطالعات و‬
‫تجارت الکترونیک‬
‫• فناوری اطالعات و‬
‫مدیریت دانش‬
‫• فناوری اطالعات و‬
‫مدیریت منابع‬
‫اطالعاتی‬
‫‪4‬‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در پزشکی‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در سازمان‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در کشاورزی‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در‬
‫ارتباطات‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در تجارت‬
‫لیست پروژه های انتخابی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در تولید‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در کالن شهرها‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در یادگیری‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در صنعت‬
‫توریسم و جذب گردشگر‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در تدریس و‬
‫یاد دهی‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در ورزش‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در نظام سالمت‬
‫‪5‬‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در صنایع‬
‫غذایی‬
‫• کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در امور‬
‫فرهنگی و اطالع رسانی‬
‫لیست پروژه های‬
‫انتخابی(ادامه)‪:‬‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در بازاریابی‬
‫وتبلیغات‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در محیط‬
‫زیست‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در توسعه‬
‫شهری‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در اقتصاد‬
‫•‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در فرهنگ و‬
‫هنر‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در پژوهش‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در آموزش‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در نظام‬
‫بانکداری‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫اطالعات در فرآیند‬
‫‪6‬‬
‫•‬
‫کاربرد فناوری‬
‫زمینه های فناوری اطالعات‪:‬‬
‫•‬
‫فناوری اطالعات زمینه ها و رشته های‬
‫متعددی را در بر می گیرد که برخی‬
‫از آن ها عبارتند از پایگاه های‬
‫داده ‪،‬تجارت الکترونیک ‪ ،‬آموزش‬
‫مجازی ‪ ،‬دولت الکترونیکی ‪ ،‬امنیت‬
‫اطالعات و ‪...‬‬
‫•‬
‫انجمن فناوری اطالعات امریکا زمینه‬
‫های ‪ IT‬را در محدوده مطالعه‪ ،‬طراحی‪،‬‬
‫توسعه‪ ،‬پیاده سازی‪ ،‬مدیریت و‬
‫پشتیبانی از سیستم های مبتنی بر‬
‫کامپیوتر تعریف می کند‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫مولفه های فناوری اطالعات‪:‬‬
‫• فناوری (‪)technology‬‬
‫• اطالعات (‪)information‬‬
‫دستیابی به یک دید کلی و تعریف جامعی‬
‫از فناوری اطالعات مستلزم دانستن‬
‫تعریف جامعی از این دو مؤلفه است‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫تعریف فناوری‪:‬‬
‫• فناوری عبارت است از مجموعه ای از‬
‫فراینده ا‪ ،‬روش ه ا‪ ،‬فنون ‪ ،‬ابزار‬
‫‪ ،‬تجهیزات و ماشین آالت که توسط آن‬
‫ها کاالیی ساخته می شود یا خدماتی‬
‫ارائه می گردد‬
‫‪9‬‬
‫•‬
‫فناوری عبارت است از کاربرد علوم‬
‫در صنایع با استفاده از رویه ها و‬
‫مطالعات منظم و جهت دار‬
‫•‬
‫علم با مطالعه طبیعت به بررسی‬
‫رفتارهای طبیعی و فیزیکی می پردازد‬
‫و به دنبال کشف پدیده ها است در‬
‫حالیکه فناوری با بکارگیری ایده ها‬
‫تعریف اطالعات‪:‬‬
‫به طور کلی تعاریف متعددی از اطالعات وجود‬
‫دارد که در این قسمت به سه مورد از آن ها‬
‫اشاره می شود‪:‬‬
‫‪ .1‬اطالعات عبارت است از تمام ایده ها‪ ،‬واقعیت‬
‫ها و کارهای خالقانه ی ذهن که به صورت رسمی‬
‫یا غیر رسمی به هر حالتی ثبت ‪ ،‬منتشر و یا‬
‫توزیع گردیده است که ممکن است به صورت‬
‫مستند یا غیر مستند باشد‪.‬‬
‫بر اساس برخی استاندارد ها‪ ،‬اطالعات مستند‬
‫معموالً به یکی از صورت های زیر می باشد‪:‬‬
‫•‬
‫کتاب ها‬
‫•‬
‫پی آیندها یا موارد متنی که به صورت منظم‬
‫تکرار می شوند مانند روزنامه ها‪ ،‬هفته‬
‫‪10‬‬
‫تعریف اطالعات (ادامه)‪:‬‬
‫‪ .2‬تعریف اطالعات مبتنی بر نظریه‬
‫اطالعات‪:‬‬
‫اطالعات کمیتی است که با بیت اندازه‬
‫گیری و بر حسب احتمال پدیدار شدن‬
‫نمادها تعریف می شود‪ .‬این تعریف به‬
‫بار معنایی توجهی ندارد‪.‬‬
‫‪.3‬‬
‫از‬
‫که‬
‫می‬
‫‪11‬‬
‫اطالعات عبارت است از هر مجموعه ای‬
‫عناصر دیجیتال ‪ ،‬حروف یا نمادها‬
‫دارای مفهمو آشکار و مشخص بوده و‬
‫تواند در معرض پردازش اتوماتیک‬
‫مفهوم فناوری اطالعات‪:‬‬
‫در این قسمت ‪ 6‬مفهوم اساسی در مورد‬
‫فناوری اطالعات بیان می شود‪:‬‬
‫‪ .1‬فناوری اطالعات تلفیقی از دستاوردهای‬
‫مخابراتی ‪ ،‬روش ها و راهکارهای حل‬
‫مسئله و توانایی راهبردی با استفاده‬
‫از دانش کامپیوتری است‪.‬‬
‫‪ .2‬فناوری اطالعات شامل موضوعات مربوط‬
‫به مباحث پیشرفته ی علوم و فنون‬
‫کامپیوتری ‪ ،‬طراحی کامپیوتری ‪،‬‬
‫پیاده سازی سیستم های اطالعاتی و‬
‫کاربردهای آن است‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫مفهوم فناوری اطالعات‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .4‬فناوری اطالعات واژه ای محلی است‬
‫که برای وسعت بخشیدن به محصوالت و‬
‫خدمات الکترونیکی حاصل از نو آوری های‬
‫مخابراتی و یارانه ای استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ .5‬فناوری اطالعات مجموعه ای از سخت‬
‫فزار ‪ ،‬نرم افزار و فکر افزار است که‬
‫گردش و بهره برداری از اطالعات را‬
‫امکان پذیر می سازد‪.‬‬
‫‪ .6‬فناوری اطالعات عبارت است از همه ی‬
‫شکل های فناوری که برای ایجاد ‪ ،‬ذخیره‬
‫‪13‬‬
‫تعریف جامع فناوری اطالعات‪:‬‬
‫فناوری اطالعات شاخه ای از فناوری است‬
‫که با استفاده از نرم افزار‪ ،‬سخت‬
‫افزار و شبکه افزار مطالعه و کاربرد‬
‫داده ها و پردازش آنها را در زمینه‬
‫های ذخیره سازی ‪ ،‬دستکاری ‪ ،‬انتقال و‬
‫مدیریت امکان پذیر می سازد‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫مولفه های فناوری اطالعات و‬
‫ارتباطات‪:‬‬
‫فناوری اطالعات و ارتباطات شامل سه‬
‫مولفه است‪:‬‬
‫‪ .1‬فناوری یا تکنولوژی (‪)technology‬‬
‫‪ .2‬اطالعات (‪)information‬‬
‫‪ .3‬ارتباطات (‪)communication‬‬
‫‪15‬‬
‫انواع مدل های ارتباطی‪:‬‬
‫‪ .1‬مدل ارسطو‪:‬‬
‫ارسطو ارتباط را علم نمی دانست‪ .‬او‬
‫هدف از ارتباط را ترغیب می دانست‪.‬‬
‫این مدل شامل سه عنصر گوینده‪ ،‬گفتار‬
‫و مخاطب است‪.‬‬
‫از دید ارسطو‪ ،‬ارتباط فاقد ویژگی خاص‬
‫و اصول منظم می باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬مدل هارولد السول‪:‬‬
‫در سال ‪ 1948‬منتشر شد‪ .‬این مدل در ‪5‬‬
‫عبارت کوتاه خالصه می شود‪:‬‬
‫چه کسی؟ چه می گوید؟ در چه کانالی؟‬
‫به چه کسی؟ با چه تاثیری؟‬
‫‪16‬‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .3‬مدل ارتباطی کلودشتن و دارت ویرور‪:‬‬
‫دو ریاضی دان امریکایی بودند که مدلی‬
‫ساده و روشن را ارئه دادند‪ .‬در‬
‫واقع این مدل از دیدگاه ریاضی به‬
‫بررسی ارتباط می پردازد‪.‬‬
‫برای برقراری ارتباط نیاز به یک منبع‬
‫است که بعد از رومزگذاری‪ ،‬پیامی را‬
‫تولید کند‪ .‬این پیام به وسیله‬
‫گیرنده رمطخوانی می شود‪ .‬در این‬
‫مدل به نقش پارازیت هم توجه شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫به طور مثال‪ ،‬شخصی در پشت تلفن‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫• در این مدل رمزخوان و رمزگذار‪ ،‬هر‬
‫نوع دستگاهی دانسته می شود که‬
‫اطالعات را در یک فرم به فرم دیگر‬
‫تبدیل کند‪.‬‬
‫• مفز انسان نیز نوعی دستگاه رمزگذار‬
‫است که تصاویر و ایده ها را به کلمه‬
‫و نمادهایی تبدیل می کند که توانایی‬
‫انتقال در گفتگو یا نوشته را داشته‬
‫باشد‪.‬‬
‫• در این مدل پارازیت را مربوط به‬
‫کانال یا پیام دانسته اند‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫• این مدل در توسعه کامپیوتر و توسعه‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .4‬سیستم های ارتباطی در مدل اتهیل‬
‫دوسالپول‪:‬‬
‫اتهیل دوسالپول (‪ )ithiel de solapool‬مدلی‬
‫را طراحی کرده است که در آن فقط به‬
‫سیستم ارتباطی (‪)system communication‬‬
‫توجه شده است‪.‬‬
‫او ابتدا سیستم ارتباطی را تعریف می‬
‫کند و می گوید‪ :‬یک سیستم ارتباطی‬
‫عبارتست از چیزی که بیان کننده‬
‫رابطه یا عدم رابطه بین موضوعات یا‬
‫اشیاء است‪.‬‬
‫او همچنین مدل دیگری را هم برای یک‬
‫سیستم ارتباطی مطرح می کند و می‬
‫گوید‪ :‬این تصویری است که از مدلی‬
‫‪19‬‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .5‬مدل ارتباطی ویلبر شرام‪:‬‬
‫دایره پوشش این مدل وسیع است‪ .‬برای‬
‫درک بهتر این مدل از ‪ 4‬مرحله عبور‬
‫می کنیم‪:‬‬
‫• مرحله اول‪:‬‬
‫منبع پیام خود را به شکل رمز در می‬
‫آورد‪ .‬به صورت عالمت های خاصی جهت‬
‫مقصد می فرستد و انتظار او آن است که‬
‫منبع بتواند با او در معنی یکسانی از‬
‫پیام اشتراک داشته باشد‪.‬‬
‫برخی اشکاالت وارده در این مسیر‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫ کمبود اطالعات منبع‪ ،‬ناتوانی در‬‫‪20‬‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫•‬
‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫موفقیت در ارتباط وابسته به موفقیت در‬
‫تمام مراحل یاد شده است‪ .‬توضیح موضوع و‬
‫مساله ای برای مقصدی که اصال او را نمی‬
‫شناسیم شبیه یک معجزه است‪.‬‬
‫طرفیت یک کانال ارتباطی را می توان‬
‫تصحیح کرد اما هرگز نمی توان بیش از‬
‫ظرفیت کامل از آن استفاده کرد‪.‬‬
‫مرحله دوم‪:‬‬
‫در این مرحله عنصر میدان تجربه مطرح می‬
‫شود و منبع و مقصد می بایست دارای‬
‫تجربیات مشترک و یکسان باشند تا امر‬
‫اتصال پیام به طور موثر انجام شود‪.‬‬
‫اگر هیچ تجربه مشترکی میان منبع و مقصد‬
‫‪21‬‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫• مرحله سوم‪:‬‬
‫ در این مرحله مطرح می شود که هر‬‫فردی در فراگرد ارتباط‪ ،‬کدگذاری و‬
‫بازخوانی کد را انجام می دهد‪ .‬او‬
‫دریافت کننده‪ ،‬انتقال دهنده و شرح‬
‫و تفسیر کننده است‪.‬‬
‫ آنچه یک فرد کدگذاری می کند وابسته‬‫به انتخاب پاسخ های قابل دسترس و‬
‫موقعیت و شرایط مشخص و معنی هایی‬
‫که ارتباط با آن هستند‪ ،‬دارد‪.‬‬
‫‬‫‪22‬‬
‫فرد به طور مداوم‪ ،‬عالیم را از محیط‬
‫خود بازخوانی می کند‪ .‬آن ها را‬
‫انواع مدل های ارتباطی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫• مرحله چهارم‪:‬‬
‫در این مرحله به نقش بازخورد و اهمیت‬
‫آن در ارتباط پرداخته می شود‪ .‬منبع‬
‫می بایست بر اساس بازخورد گیرنده‪،‬‬
‫پیام خود را تنظیم کند‪.‬‬
‫نکته‪:‬‬
‫در هر ارتباط بندرت پیام تنها در یک‬
‫کانال فرستاده می شود‪ .‬منبع با‬
‫استفاده از تن صدا‪ ،‬لحن صدا و کیفیت‬
‫صدا(عمق‪ ،‬ارتفاع‪ ،‬خشن بودن‪ ،‬نازک‬
‫بودن‪ ،‬قوی بودن‪ ،‬ظریف بودن‪ ،‬تند و‬
‫کند بودن) کانال چهره‪ ،‬اندام وضعیت‬
‫‪23‬‬
‫تعریف ارتباطات‪:‬‬
‫ارتباطات فرایندی است که ارگانیسم ها‬
‫را به هم پیوند می دهند‪ .‬این‬
‫ارگانیسم ممکن است دو دوست که با هم‬
‫صحبت می کنند یا روزنامه ها و‬
‫خوانندگان یا کشور و خدمات پستی و‬
‫‪ ...‬باشد‪.‬‬
‫در هر ارتباط چهار جزء اصلی وجود‬
‫دارد‪:‬‬
‫•‬
‫فرستنده‬
‫•‬
‫گیرنده‬
‫•‬
‫پیام‬
‫•‬
‫محیط ارتباطی‬
‫‪24‬‬
‫فناوری اطالعات و ارتباطات‪:‬‬
‫دو واژه ی فناوری اطالعات و فناوری‬
‫اطالعات و ارتباطات از یک مفهوم‬
‫برخوردار بوده و معموالً به جای یکدیگر‬
‫نیز استفاده می شوند اگرچه در منابع‬
‫اطالعاتی متعلق به کشور امریکا معموال‬
‫از فناوری اطالعات و در منابع اروپایی‬
‫از فناوری اطالعات و ارتباطات استفاده‬
‫می شود‪.‬‬
‫گاهی فناوری اطالعات را به شکل "هر‬
‫گونه روشی برای تبادل اطالعات بین دو‬
‫یا چند نقطه" تعریف می کنند که در این‬
‫‪25‬‬
‫ویژگی های فناوری مولد‬
‫(جامعه صنعتی)‪:‬‬
‫•‬
‫از مواد خام طبیعی استفاده می کند‪.‬‬
‫•‬
‫موتور محرکه ی آن ماشین های نشأت‬
‫گرفته از موتور بخار است‪.‬‬
‫•‬
‫محصول نهایی آن محصولی تجسمی است‪.‬‬
‫•‬
‫محدود به موقعیت مکانی است‪.‬‬
‫•‬
‫آثار زیست محیطی آن حیات کره زمین‬
‫را تهدید می کند‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫ویژگی های فناوری اطالعات‬
‫(جامعه اطالعاتی)‪:‬‬
‫•‬
‫ماده اولیه ی آن مواد خام است‪.‬‬
‫(ماده ی خام ذهنی)‬
‫•‬
‫موتور محرکه ی آن کامپیوتر است‪.‬‬
‫•‬
‫محدود به موقعیت مکانی نیست‪.‬‬
‫•‬
‫تأثیر مخرب زیست محیطی ندارد‪.‬‬
‫•‬
‫محصول نهایی ‪ ،‬محصولی غیر قابل‬
‫تجسم است‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫عوامل موثر بر توسعه فناوری‬
‫اطالعات‪:‬‬
‫‪28‬‬
‫•‬
‫رشد فناوری ریز پردازنده ها و کوچک‬
‫شدن ابعاد آن ها‬
‫•‬
‫کاهش بهای رایانه ها‬
‫•‬
‫گسترش استفاده از کامپیوتر و‬
‫کاربرد آن‬
‫•‬
‫توسعه ی شبکه های ارتباطی و‬
‫زیرساخت های آن ها‬
‫عوامل موثر بر توسعه فناوری‬
‫اطالعات (ادامه)‪:‬‬
‫رشد فناوری ریزپردازنده ها و‬
‫کوچک شدن ابعاد آن ها‬
‫‪29‬‬
‫عوامل موثر بر توسعه فناوری‬
‫اطالعات (ادامه)‪:‬‬
‫کاهش بهای‬
‫رایانه ها‬
‫‪30‬‬
‫عوامل موثر بر توسعه فناوری‬
‫اطالعات (ادامه)‪:‬‬
‫گسترش استفاده از‬
‫کامپیوتر‬
‫‪31‬‬
‫عوامل موثر بر توسعه فناوری‬
‫اطالعات (ادامه)‪:‬‬
‫توسعه شبکه های‬
‫ارتباطی‬
‫‪32‬‬
‫سرعت رشد اینترنت‪:‬‬
‫به دلیل خصایل ممتاز محیط اینترنت‪،‬‬
‫ضریب نفوذ آن بیش از همه رسانه ها‬
‫بوده است‪:‬‬
‫•‬
‫تلفن در طی ‪ 74‬سال به ‪ 50‬میلیون‬
‫کاربر دست یافت‪.‬‬
‫•‬
‫رادیو در طی ‪ 38‬سال به ‪ 50‬میلیون‬
‫کاربر دست یافت‪.‬‬
‫•‬
‫تلویزیون در طی ‪ 13‬سال به ‪50‬‬
‫میلیون کاربر دست یافت‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫•‬
‫شبکه کابلی در طی ‪ 10‬سال به ‪50‬‬
‫تفاوت مایکروسافت و جنرال‬
‫موتورز‪:‬‬
‫بیل گیتس‪:‬‬
‫اگر فناوری جنرال موتورز با سرعتی‬
‫همسان فناوری کامپیوتر پیشرفت کرده‬
‫بود‪ ،‬امروز اتومبیل هایی سوار می‬
‫شدیم که‪:‬‬
‫‪34‬‬
‫•‬
‫سرعت شان ‪ 22000‬مایل بر ساعت بود!‬
‫•‬
‫مصرف بنزین آن ها ‪ 4‬لیتر در هز‬
‫‪ 1000‬مایل بود!!‬
‫•‬
‫بهای آن ها ‪ 25‬دالر بود!!!‬
‫تعریف جامعه‪:‬‬
‫جامعه شناسان تعاریف متعددی را از‬
‫جامعه ارائه می دهند‪:‬‬
‫•‬
‫جامعه جمعی از ذرات انسانی است که در‬
‫رابطه ی متقابل یا پیچیده قرار‬
‫دارند‪ .‬صورت واقعی این هیات اجتماعی‬
‫متنوع و متعدد است و عوامل گوناگونی‬
‫موجب تشکیل آن می شود‪.‬‬
‫• جامعه دسته ای از مردم است که برای‬
‫نیل به اهداف عام المنفعه در حال‬
‫همکاری هستند‪.‬‬
‫•‬
‫‪35‬‬
‫جامعه مجموعه ای از افراد است که گرد‬
‫هم آمده اند و "مناسبات در روابط"‬
‫علم جامعه شناسی‪:‬‬
‫علم جامعه شناسی از قرن ها قبل و‬
‫توسط کسانی چون سقراط‪ ،‬افالطون‪ ،‬ابن‬
‫خلدون و سایر فالسفه دیگر بنیان نهاده‬
‫شده است‪.‬‬
‫برای علم جامعه شناسی تعاریف متعددی‬
‫وجود دارد مثل‪:‬‬
‫جامعه شناسی علم قوانین کلی پدیده‬
‫های اجتماعی است که خود حاصل عمل‬
‫تاریخی و واقعیات اجتماعی پیچیده ای‬
‫است که بصورت کلی اخذ شده و در قالب‬
‫قانون درآمده است‪.‬‬
‫‪36‬‬
‫دگرگونی های اجتماعی‪:‬‬
‫دگرگونی های اجتماعی معموال در سه بعد‬
‫بروز می کند‪:‬‬
‫‪ .1‬دگرگونی شکل و ریخت جامعه نظیر‬
‫کوچک شدن روستاها در اثر مهاجرت‬
‫روستائیان به شهرها و بزرگ شدن‬
‫شهرها‬
‫‪ .2‬دگرگونی در نهادهای اجتماعی شامل‬
‫دگرگونی در نهاد خانواده نظیر‬
‫پدرساالری‪ ،‬زن ساالری و‪...‬‬
‫‪ .3‬دگرگونی در نهادهای اجتماعی شامل‪:‬‬
‫‪37‬‬
‫دگرگونی در نهاد خانواده‪ -‬دگرگونی در‬
‫منشاء تغییرات در جامعه‪:‬‬
‫منشاء تغییرات دو دسته هستند‪:‬‬
‫‪ .1‬ارادی‬
‫‪ .2‬غیر ارادی شامل جنگ ‪ ،‬رشد علوم و‬
‫فنون ‪ ،‬عوامل جمعیتی ‪ ،‬وقایع طبیعی‬
‫‪ ،‬تغییر در دانش و فرهنگ‬
‫‪38‬‬
‫دسته بندی جوامع بشری‪:‬‬
‫•‬
‫جوامع اولیه مبتنی بر جمع آوری‬
‫آذوقه و انجام شکار (انسان های‬
‫نخستین)‬
‫•‬
‫جامعه ایلیاتی همراه با اهلی کردن‬
‫حیوانات و اقتصاد شبانی‬
‫•‬
‫جامعه روستایی مبتنی بر کشاورزی‬
‫•‬
‫جوامع شهری همراه با افزایش جمعیت‬
‫و ایجاد قانون‬
‫•‬
‫جامعه صنعتی مبتنی بر صنعت‬
‫‪39‬‬
‫• جامعه اطالعاتی مبتنی بر اطالعات‬
‫تاثیر فناوری اطالعات بر وجوه‬
‫مختلف جامعه‪:‬‬
‫از سال ‪ 1970‬مطرح شده است و به ویژه‬
‫در نیمه دوم دهه ‪ 1990‬مورد توجه واقع‬
‫شد‪.‬‬
‫تعریف جامعه اطالعاتی‪:‬‬
‫جامعه اطالعاتی مبتنی بر نوآوری های‬
‫چشمگیر فناوری در پردازش‪ ،‬نگهداری و‬
‫انتقال اطالعات و تأثیر آن در وجوه‬
‫مختلف حیات اجتماعی است‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫تأثیر فناوری اطالعات بر وجوه‬
‫مختلف جامعه اطالعاتی‪:‬‬
‫•‬
‫جامعه اطالعاتی بر پایه اقتصاد‬
‫مبتنی بر اطالعات (در مقابل اقتصاد‬
‫مبتنی بر کاال)‬
‫•‬
‫جامعه ی اطالعاتی بر پایه تغییرات‬
‫شغلی و ایجاد مشاغل مبتنی بر‬
‫اطالعات‬
‫•‬
‫جامعه ی اطالعاتی مبتنی بر شبکه های‬
‫اطالعاتی که مکان های مختلف را به‬
‫هم وصل می کند‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫•‬
‫جامعه ی اطالعاتی مبتنی بر تغییر و‬
‫ویژگی های جامعه اطالعاتی‪:‬‬
‫جامعه اطالعاتی ارائه کننده ی مدلی‬
‫نوین از جامعه است که در آن‪:‬‬
‫•‬
‫مفاهیم سنتی آموزش‪ ،‬کسب و کار‪،‬‬
‫اقتصاد و تجارت در آن متحول شده‬
‫اند‪.‬‬
‫•‬
‫ارزش های اطالعاتی جایگزین ارزش های‬
‫مادی می شود‪.‬‬
‫•‬
‫اطالعات به سرعت تولید و در اختیار‬
‫همه قرار می گیرد‪.‬‬
‫•‬
‫فعالیت های کاری بیشتر در پردازش‬
‫اطالعات است تا در تولید صنعتی و‬
‫کشاورزی‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫زیرساخت های فنی‪ ،‬اجتماعی‬
‫جامعه اطالعاتی‪:‬‬
‫محققان برای استقرار جامعه اطالعاتی‬
‫عوامل بسیاری را بیان می کنند که‬
‫مهمترین آن ها به شرح زیر است‪:‬‬
‫•‬
‫زیر ساخت های ارتباطات از راه دور‪:‬‬
‫زیرساخت ارتباطی بیان کننده شبکه‬
‫هایی است که به طور فیزیکی انتقال‬
‫ارتباط را تامین می کنند و بیشتر‬
‫ناظر به وجه سخت افزاری تحقق جامعه‬
‫اطالعاتی است‪.‬‬
‫جامعه کشاورزی با راه های شوسه‬
‫آسفالت شناخته می شدند و جامعه صنعتی‬
‫با لوله کشی های نفت و گاز ‪ ،‬باشد که‬
‫‪43‬‬
‫زیرساخت های فنی‪ ،‬اجتماعی‬
‫جامعه اطالعاتی (ادامه)‪:‬‬
‫•‬
‫زیرساخت های مرتبط با دانش‪:‬‬
‫بیشتر ناظر به اندیشه خالق و خبرگی‬
‫متخصصان‪ ،‬اندیشمندان و فناورانی است‬
‫که بازیابی‪ ،‬پردازش و فراوانی دانش‬
‫را به عهده دارند‪.‬‬
‫•‬
‫زیرساخت های فناوری رابط اطالعات‪:‬‬
‫بیشتر ناظر به محیط حقوقی و پیمان‬
‫های مناسبی است که نحوه ارتباط و‬
‫همزیستی داده های مختلف و کاربری آن‬
‫ها را مهیا می سازد‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫مدل توسعه فناوری اطالعات‪:‬‬
‫این مدل با همکاری چند مؤسسه بین‬
‫المللی معتبر برای توسعه فناوری‬
‫اطالعات در کشورهای در حال توسعه‬
‫فراهم شده است و شامل ‪ 5‬مؤلفه‬
‫میباشد‪:‬‬
‫‪ .1‬توسعه ی زیر ساخت‪:‬‬
‫•‬
‫ایجاد شبکه ی ارتباطی مناسب‬
‫•‬
‫توسعه ی دسترسی همگانی‬
‫‪ .2‬توسعه ی منابع انسانی‪:‬‬
‫•‬
‫آموزش و تربیت متخصصان‬
‫‪45‬‬
‫افزایش مهارت های فنی در کاربران‬
‫•‬
‫مدل توسعه فناوری اطالعات‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .3‬توسعه سیاست ها (محیط حقوقی‪ ،‬قوانین‬
‫نظارتی و خط مشی های اجرایی)‪:‬‬
‫•‬
‫تدوین سیاست های شفاف و جامع‬
‫•‬
‫توسعه چهارچوب قانونی و نظارتی‬
‫•‬
‫حقوق مالکیت معنوی‬
‫•‬
‫نظام مالیاتی عادالنه‬
‫‪ .4‬توسعه محتوا و کاربرد‪:‬‬
‫‪46‬‬
‫توسعه کاربردهای بخشی و فرابخشی در‬
‫زمینه های بهداشت و درمان‬
‫الکترونیک‪ ،‬تجارت الکترونیک‪ ،‬آموزش‬
‫الکترونیک‪ ،‬دولت الکترونیک و ‪...‬‬
‫•‬
‫بومی سازی کاربردها (از لحاظ زبان‬
‫•‬
‫مدل توسعه فناوری اطالعات‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫•‬
‫توسعه دسترسی همگانی به کاربردها‬
‫‪ .5‬توسعه نهادها‪:‬‬
‫•‬
‫ایجاد و توسعه ی شرکت های کوچک و‬
‫متوسط(‪)SME‬‬
‫‪Small Medium Enterprise‬‬
‫•‬
‫ایجاد و توسعه اینکوباتورها (مراکز‬
‫رشد) ‪Incubator‬‬
‫•‬
‫تأمین مالی و اعتبارات‬
‫‪47‬‬
‫حمایت از افزایش کارایی و اثربخشی‬
‫نهادها‬
‫•‬
‫مدل توسعه فناوری اطالعات‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪48‬‬
‫تقسیم بندی جهان از دیدگاه‬
‫توسعه اطالعات‪:‬‬
‫•‬
‫پیشتازان‪:‬‬
‫شامل ‪ 13‬درصد از کشورهای جهان مانند‬
‫امریکا‪ ،‬سنگاپور و آلمان‬
‫•‬
‫تندروندگان‪:‬‬
‫شامل ‪ 11‬درصد از کشورهای جهان مانند‬
‫ایتالیا‪ ،‬مجارستان و کویت‬
‫•‬
‫آیندگان‪:‬‬
‫شامل ‪ 20‬درصد از کشورهای جهان مانند‬
‫افریقای جنوبی‪ ،‬شیلی و روسیه‬
‫•‬
‫‪49‬‬
‫آغاز گران‪:‬‬
‫شامل ‪ 19‬درصد از کشورهای جهان مانند‬
‫سهم کشورها از ایستگاه های‬
‫اطالعاتی اینترنتی‪:‬‬
‫‪50‬‬
‫بروز شکاف دیجیتالی میان‬
‫کشورهای شمال و جنوب ( ‪Digital‬‬
‫‪:)Divide‬‬
‫•‬
‫‪ 70‬درصد از کاربران اینترنت مربوط‬
‫به کشورهای شمال (امریکا‪ 45 :‬درصد‬
‫و اروپا‪ 25 :‬درصد) است‪.‬‬
‫•‬
‫‪ 1‬درصد کاربران اینترنت مربوط به‬
‫کشورهای آفریقایی است‪.‬‬
‫•‬
‫‪ 0/5‬درصد کاربران اینترنت مربوط به‬
‫کشورهای خاورمیانه می باشد‪.‬‬
‫•‬
‫در کشورهای شمال به ازای هر هفت‬
‫نفر یک کامپیوتر وجود دارد‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫•‬
‫در کشورهای شرق آسیا به ازای هر‬
‫فناوری اطالعات‪ ،‬اقتصاد و‬
‫تجارت‪:‬‬
‫با استفاده از فناوری اطالعات و اقتصاد‪:‬‬
‫•‬
‫از افزایش تولید ناخالص داخلی به‬
‫سمت افزایش سود و بهبود وضعیت‬
‫اقتصادی حرکت می کنیم‪.‬‬
‫•‬
‫ساختارهای اقتصادی جوامع را به سوی‬
‫اقتصاد دیجیتالی یا اقتصاد شبکه ای‬
‫سوق می دهد‪.‬‬
‫با استفاده از فناوری اطالعات و تجارت‪:‬‬
‫•‬
‫‪52‬‬
‫به سوی کسب و کار و تجارت‬
‫الکترونیکی حرکت می کنیم‪.‬‬
‫تاثیر فناوری اطالعات بر‬
‫آموزش‪:‬‬
‫تعریف آموزش‪:‬‬
‫•‬
‫آموزش تجربه ای مبتنی بر یادگیری‬
‫است که به منظور ایجاد تغییرات‬
‫ً ماندگار در انسان صورت می‬
‫نسبتا‬
‫پذیرد‪.‬‬
‫•‬
‫آموزش می تواند موجب تغییر مهارت‬
‫ها‪ ،‬دانش ‪ ،‬بینش و رفتار اجتماعی‬
‫گذشته شده و از طریق روش هایی چون‬
‫ارائه سخنرانی ‪ ،‬برگزاری سمینار‪،‬‬
‫روش های شبیه سازی ‪ ،‬دوره های‬
‫‪53‬‬
‫اجزای سیستم آموزشی‪:‬‬
‫در هر سیستم آموزشی سه جزء اساسی وجود‬
‫دارد‪:‬‬
‫‪ .1‬معلم‬
‫‪ .2‬متعلم‬
‫‪ .3‬محتوا‬
‫فرایند آموزشی نوعی تعامل بین معلم ‪،‬‬
‫متعلم و محتوا است‪.‬‬
‫‪54‬‬
‫انواع آموزش از حیث مکانی و‬
‫زمانی‪:‬‬
‫‪55‬‬
‫•‬
‫آموزش حضوری (سنتی)‬
‫•‬
‫آموزش نیمه حضوری‬
‫•‬
‫آموزش از راه دور (‪)distance learning‬‬
‫انواع آموزش از حیث نوع‬
‫فعالیت‪:‬‬
‫•‬
‫معلم پایه یا استاد محوری (‪)Emit‬‬
‫•‬
‫متعلم پایه یا دانشجو محوری (‪)Elicit‬‬
‫•‬
‫ترکیبی‬
‫‪56‬‬
‫آموزش الکترونیکی (‪E-‬‬
‫‪:)Learning‬‬
‫آموزش الکترونیکی‪ ،‬آموزش مبتنی بر‬
‫فناوری اطالعات است که گستره وسیعی از‬
‫کاربردها از جمله آموزش مبتنی بر وب‪،‬‬
‫آموزش مبتنی بر کامپیوتر و کالس های‬
‫مجازی را دربر می گیرد‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫طبقه بندی آموزش الکترونیکی‪:‬‬
‫سیستم های آموزش الکترونیکی به چهار‬
‫دسته تقسیم می شوند‪:‬‬
‫•‬
‫آموزش مبتنی بر وب (‪)WBT‬‬
‫‪Web-Based Training‬‬
‫•‬
‫سیستم های الکترونیکی پشتیبانی از‬
‫عملکرد (‪)EPSS‬‬
‫‪Electronic Performance Support Systems‬‬
‫•‬
‫کالس مجازی ناهمزمان (‪)AVC‬‬
‫‪Asynchronous Virtual Classroom‬‬
‫•‬
‫‪58‬‬
‫کالس مجازی همزمان (‪)CVC‬‬
‫سیستم های مدیریت آموزش‬
‫الکترونیکی‪:‬‬
‫این سیستم ها به گونه ای طراحی می شوند‬
‫که‪:‬‬
‫•‬
‫بتوانند کنترل حضور و غیاب را‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫•‬
‫بتوانند بودجه بندی زمانی و محتوایی‬
‫دروس را تنظیم کنند‪.‬‬
‫•‬
‫‪59‬‬
‫باید قابلیت ارزیابی پیشرفت تحصیلی‬
‫فراگیران را داشته باشند‪.‬‬
‫•‬
‫بر امتحانات و ارزشیابی آن ها نظارت‬
‫انواع سیستم های مدیریت‬
‫آموزشی‪:‬‬
‫دو نوع سیستم مدیریت آموزشی قابل فرض‬
‫است‪:‬‬
‫‪ .1‬سیستم مدیریت آموزش (‪)LMS‬‬
‫‪Learning management system‬‬
‫‪ .2‬سیستم مدیریت محتوای آموزشی (‪)LCMS‬‬
‫‪Learning content management system‬‬
‫‪60‬‬
‫ویژگی های اصلی آموزش‬
‫الکترونیکی‪:‬‬
‫•‬
‫انعطاف در زمان یادگیری‬
‫•‬
‫انعطاف در آهنگ یادگیری (سرعت‬
‫یادگیری)‬
‫•‬
‫انعطاف در مکان یادگیری‬
‫•‬
‫انعطاف در برنامه آموزشی‬
‫‪61‬‬
‫برخی از مزایای آموزش‬
‫الکترونیکی‪:‬‬
‫•‬
‫امکان یادگیری در هر سن‬
‫•‬
‫حذف محدودیت زمانی و مکانی (امکان‬
‫یادگیری در هر مکان و زمان)‬
‫•‬
‫کاهش هزینه ی تحصیل‬
‫•‬
‫دسترسی ساده به منابع آموزشی جدید‬
‫•‬
‫تحقق عدالت در نظام آموزشی‬
‫•‬
‫امکان یادگیری مشارکتی بدون هیچ حد‬
‫و مرز جغرافیایی‬
‫•‬
‫‪62‬‬
‫•‬
‫یادگیری انتخابی دوره های آموزشی‬
‫برنامه ی سفارشی آموزشی‬
‫نهادهای آموزشی مجازی‪:‬‬
‫از نهادهای آموزشی مجازی مبتنی بر‬
‫آموزش الکترونیکی می توان اشاره کرد‬
‫به‪:‬‬
‫•‬
‫مدرسه مجازی‬
‫•‬
‫دانشگاه مجازی‬
‫‪63‬‬
‫دانشگاه مجازی‪:‬‬
‫یک محیط دانشگاهی اینترنتی است که‪:‬‬
‫•‬
‫دانشجویان می توانند از طریق‬
‫اینترنت در دانشگاه ثبت نام کنند‬
‫•‬
‫از میان دروس ارائه شده انتخاب واحد‬
‫کنند‬
‫•‬
‫از جلسات درس استفاده کنند‬
‫•‬
‫امتحان بدهند‬
‫• با اساتید و همکالسی های خود ارتباط‬
‫برقرار کنند‬
‫‪64‬‬
‫مولفه های دانشگاه مجازی‪:‬‬
‫دانشگاه مجازی شامل مؤلفه های کلی زیر‬
‫است‪:‬‬
‫‪ .1‬ساختار آموزشی مجازی‪:‬‬
‫این ساختار مواردی از قبیل برگزاری کالس‬
‫های مجازی ‪ ،‬برگزاری آزمون ها و نظارت‬
‫و ارزیابی بر آن ها و تدوین خودآموز را‬
‫به عهده دارد‪.‬‬
‫‪65‬‬
‫مولفه های دانشگاه مجازی‬
‫(ادامه)‪:‬‬
‫‪ .2‬ساختار پژوهشی مجازی‪:‬‬
‫این ساختار مواردی مانند برگزاری‬
‫کنفرانس ها و سمینارها‪ ،‬پژوهش های آزاد‬
‫و پژوهش های دانشجویی (امکان تحقیقات‬
‫دانشجویی) و امسال ان را در نظر‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫‪ .3‬ساختار ستادی مجازی‪:‬‬
‫این ساختار نیز وظایفی مانند امور‬
‫دانشجویی ‪ ،‬ثبت نام و برنامه ریزی‬
‫آموزشی ‪ ،‬پذیرش دانشجو ‪ ،‬گزینش هیئت‬
‫علمی ‪ ،‬مدیریت مالی و ‪ ...‬را بر عهده‬
‫‪66‬‬