کارگاه آموزشی تولید ناب برای کاهش قیمت تمام شده
Download
Report
Transcript کارگاه آموزشی تولید ناب برای کاهش قیمت تمام شده
شرکت دانش گستر همدان
كارگاه آموزش ي تولیدناب
برای
کاهش قیمت تمام شده
مدرس :مهندس محمدکاظم ابراهیمی خرم آبادي
بهره وری و تعاريف
هزينه كمتر ،كارايي بيشتر
نگاه هوشمندانه به كار وزندگي بطور مستمر
كارايي بيشتر در توليد كاال يا خدمت همراه با اثربخش ي و
رضايت مشتري
انجام كار درست به روش درست
استفاده بهينه از امكانات در اختيار ،براي تحقق هدف
مورد نظر
تعريف مناسب بهره وري در سازمان
بهره وری در وهله اول یک تصویر ذهنی و طرز فکر و تلقی
است .بهره وری نوعی طرز فکر است که بدنبال بهبود مستمر
وضعیت موجود است .این اعتقاد راسخ وجود دارد که هر
کس ی امروزش می تواند بهتر از دیروز باشد و فردا نیز بهتر از
امروز .همچنین بهره وری نیازمند تالش دائم به منظور
سازگارکردن فعالیت های اقتصادی با شرایط دائما در حال
تغییر و بکارگیری تئوری ها و روش های جدید است.
انواع فعاليتها
چند نوع فعاليت در يك شركت وجود دارد؟
-1فعاليت هايي كه بايد انجام شوند وارزش افزوده دارند.
-2فعاليت هاي كه نبايد انجام شوندوارزش افزوده ندارند.
شامل:
فعاليت هايي كه نمي توان آنهارا حذف كرد ولي شاید بتوان آنها راتعديل كرد.
-فعاليت هايي كه ميتوان آنهارا حذف ویا تعدیل كرد.
تعريف مودا(اتالف)
هر فعاليتي كه در سازمان انجام ميشود وهزينه
ونيروي كار صرف ميكند ولي براي مشتري نهايي
ارزش افزوده اي ندارد مودا (اتالف)است.
طرح شماتيك مفهوم مودا
Lean
Man
Fat Man
اتالفها ( )Mudasمهمترین فرصت های بهبود
– 1توليد بيش از حد
– 2موجودي اضافي وانبار
– 3ضايعات ودوباره كاري
هاي اضافي در محيط كار – 4حركت
– 5فرآيندهاي نامناسب
– 6انتظار در محيط كار
– 7حمل ونقل و جابجايي
آيا همه آنچه كه انجام مي
دهيم ضروري والزم هستند؟
تعريف توليد ناب
توليد ناب عبارت است از:
تامين وارائه ارزش هاي خالص به مشتري
ازطريق ايجاد زنجيره كامل خلق ارزشها
درمواردزير:
- طراحي
- ساخت
- پايداري درطول چرخه عمر محصول
ويژگيهاي شركتهاي كالس جهاني
2قطعه خراب در يك ميليون و3قطعه برگشتي
ازطرف مشتري در يك ميليون
فاصله بين دريافت سفارش تا تحويل كاال به كمتر از
4ساعت رسيده است
هزينه هرقطعه درسال بين 4تا9درصد كاهش مي يابد
كيفيت
سرعت
هزينه
پس از يك ميليون نفر ساعت كار يك حادثه اتفاق
مي افتد
امنيت
تالش در جهت كاهش ويا حذف انبار از فرآيند
توليد
انبار
موانع اصلي توليد ناب
:
!متفاوت هستيم
چرا تغيير
عوامل اصلي عدم اجراي سيستم توليد
ناب
ما پيش ازاين هم كا مال ناب بوده ايم
.ما قبال هم درحال توليد ناب بوده ايم
.ما يك كارگاه كامال منطبق بر توليد ناب داريم
.ما بر اساس سفارش توليد ميكنيم
.ما نوسانا ت زيادي درنياز منديهاي مشتريان
خود داريم
.كار كنان ما مثل ديگران داراي نظم وانظباط
كاري نيستند
كارايي فردي درمقابل كارايي سازماني
موانع ذهنی خالقیت
• دیدن آنچه می خواهیم ببینیم
• اشکال در محصور کردن مسئله
• تمایل به محدود کردن بیش از حد دامنه مسئله
• ناتوانی دیدن مسئله از نقطه نظرهای مختلف
• اشباع ،تصور دانستن تمام چیزهای مورد نیاز خود
• عدم موفقیت در بکارگیری تمام ورودی های حس ی
• عادت
گنبا كايزن
14
علت بروز این مشکالت چیست؟
بهبود مستمر و چارچوب دوره
15
میخی سست از نعل جدا شد
نعل از پای اسب جدا شد
پای بدون نعل اسب را از رفتن بازداشت
سردار از حرکت بماند
لشگر بدون سردار در جنگ شکست خورد
و با شکست لشگر کشور بدست دشمنان افتاد
بهبود مستمر و چارچوب دوره
16
دو محور اصلي طرح
.1اجراي نظام سامان دهي محيط كار 5S
.2بهبود مستمر فرآیندها
17
5S
5S نگرش و رويكرردي نظاممند به سازماندهي محيط كار،
حفظ قواعد ،هنجارها و نگهداري اصول الزم براي انجام درست
كارها ميباشد.
اين رويكرد با سازماندهي محيط كار وبابهكارگيري روشهاي
ساده سازي عمليات درجهت انجام كارها به نحوي آسانتر،
سريعتر،ارزانتر ،ايمنتر و موثرتر اقدام مينمايد .
عنوان 5Sبرگرفته از حروف اول كلمات پنجگانه ژاپني
ميباشد .
18
5S
مفهوم
معنی
ساماندهی و تفکیک اقالم ضروری و
غيرضروری و رفع آلودگی و تعمير
سریع
تفکیک و تعمير
معادل انگلیس ی
SORTING OUT
اصطالح ژاپنی
SEIRI
سازماندهی اقالم ضروری و
شفاف سازی
ترتیب و تنظیم
SYSTEMATIZE
SEITON
سپیدی-تميزی و بازبینی و
پیشگيری از آلودگی
ی
تميز
SWEEP,SHININ
G
SEISO
19
مشاهدات عمومي در محيطهاي كاري سازمان
اقالم غیر ضروري زيادي در سطح سازمان موجود مي باشد .
كاركنان براي انجام عمليات روزمره نيازمند حركت و جابجائي زيادي هستند.
بخشهاي كاري بهصورتي مشخص و معین مجزا و بخش بندي نشدهاند.
حجم زيادي از كارها بصورت دوبارهكاري و اصالح نقايص ميباشد .
زمانهاي معوقهي تحويل تعهدات زياد است .
شكايات مشتريان از كيفيت خدمات قابل توجه است .
زمانهاي بيكاري غیر مجاز افراد و تجهیزات زياد است .
20
مشاهدات عمومي در محيطهاي كاري سازمان
دستورالعملها و رويههاي مشخص ي براي انجام امور شركت وجود ندارد ويا
مطابق شرايط بهروز نشده است .
اقالم راكد بخش زيادي از فضاهاي موجود و سرمايه شركت را به خود
اختصاص دادهاند .
زمانهاي انتظار براي بازيابي مدارك و اسناد زياد است .
وضعيت بهروز رساني اسناد و مدارك فني از شرايط مناسبي برخوردار نيست.
حمل و نقل مشكل و زمان بر است .
تجهیزات اداري وتولیدی ،بهوضوح كثيف ميباشد و به میزان زيادي دچار
نقص و از كار افتادگي ميشوند.
21
تفكيك و تعمیرSeiri:
خارج ساختن لوازم وتجهیزات و اشياء
غیر ضروري از محل كار.
تعمیر لوازم وتجهیزات واشياء خراب
ولي ضروري.
22
تفكيك و تعمیرSeiri:
نتايج
* آسان تر نمودن كارها با حذف موانع و اشياء مزاحم
* حذف نياز به مراقبت از اشياء و اقالم غیر ضروري
23
تفكيك و تعميرSeiri:
چه چيزی
اقالم غير ضروري
نظم
اقالم ضروري
وضعيت
اقدام ضروری
اقالم ارزشي ندارند و براحتي
جداسازي ميشوند
سريعا حذف گردند
براي فروش مقداري ارزش
دارند
فروش به بهترين پيشنهاد
اقالم ارزشي ندارند ولي
جداسازي انها هزينه دارد.
راه ارزانتر و كم خطرتري
بررسي شود
اقالم به دفعات استفاده ميشوند
بايد در نزديكي محل كار
نگهداري شوند
اقالم بعضي اوقات استفاده
ميشوند
دورتر از محل كار نگهداري
شوند
اقالم چندان استفاده نميشوند
ولي مورد نياز هستند
24
بايد جداگانه و با مشخصات
واضح نگهداري شوند
بر چسب هاي زرد وقرمز
برچسب قرمز براي لوازم وتجهيزات واشياء غيري.
ضرور
ي.
-برچسب زرد براي لوازم وتجهيزات واشياء تعمير
تکالیف عملی
شناسایی اتالفهای محیط کاری و برنامه ریزی جهت رفع آنها
با استفاده از کار گروهی
تصویر برداری از محیط فیزیکی کار
شناسایی موارد تفکیک و تعمیر و ثبت در فرم مربوطه
نصب برچسب هاي زرد وقرمز
5S
26
اتالف ()Mudas
به هر فعاليتي اطالق مي شود كه براي سازمانها ايجاد هزينه
ميكند ،اما ارزش افزودهاي توليد نميكند .به عبارتي مودا
مجموعه فعاليتهايي است كه از نظر مشتري نهايي ارزش ي ندارد و
مشتري تمايلي به پرداخت پول براي اين فعاليتها ندارد.
27
كايزن چيست؟
محور اصلی رویکرد دوره
کایزن عملیاتی ()Genba Kaizen
خوب
تغییر
تغییر به وضع بهتر
29
گنبا
•گنبا كلمهاي ژاپني است ،به معني محل واقعي
•در يك سازمان گنبا محلي است كه در آنجا كار واقعي
انجام ميگیرد.
•در يك سازمان گنبا محلي است كه در آنجا ارزش ایجاد
میگردد.
30
مزایا اصلی کایزن نسبت به دیگر روشها
• ساده بودن مطالب
• قابلیت اجرا در کلیه سطوح سازمان
• جذابیت در اجرا
• اثربخش ی باالی نتایج
•کمهزینه بودن اجرای روش در سازمان
•تاکید بر کار گروهی
•تقویت خالقیت در پرسنل
31
5دليل مهم براي اين كه از تغيیر و تحول سر باز زنيم
-1ما اين طوري عمل نمي كنيم( روش ما اين جور نيست).
-2آنها فرهنگ خاص ي دارند .با فرهنگ ما سازگار نيست.
-3ما نمي توانيم اين روش را ياد بگيريم.
-4ما سعي خودمان را كرديم .اما ...
-5از قديم همين كار را مي كرديم .مشكلي هم پيش نيامد.
اتالف ( )Mudasچیست؟
هر چیزی در محل کار که ارزش ایجاد نمی کند.
گنبا كايزن
33
3-MU
-1مودا) : (MUDAاتالف يا هر فعاليتي كه ارزش افزوده ايجاد نميكند.
-2موري) : (MURIكليه فعاليتهايي كه بايد در ساير فعاليتها تلفيق شود.
-3مورا) : (MURAكليه فعاليتهايي كه بايد به فرايند اضافه شود.
دسته بندي اوهنو از مودا
-1موداي توليد بيش از حد نياز
-2موداي انتظار و تاخير
-3موداي حركات اضافه
-4موداي حمل و نقل
-5موداي انبارش
-6موداي ايراد در فرآيند
-7موداي دوباره كاري و ضايعات
ماخذ :گمبا كايز ن ،نوشته ماساكي ايمايي ،ترجمه شه ال پرسا(آقاي تائيچي اوهن و ،معاو ن توليد شركت تويوتا موتورز )
چگونه مودا را شناسايي كنيم؟
همه فعاليت هاي كاري خود را به عناصر كار تجزيه و آنها را
به صورت يك سلسله واقعه ببينيد تا قابل تجزيه و تحليل شوند
زمان هاي فعاليت ماشين را از زمان هاي كار دستي
جدا كنيد و هر يك را جداگانه تجزيه و تحليل نماييد
كارها را به دو دسته كلي تقسيم بندي كنيد ،
فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد مي كنند و
فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد نمي كنند ( مودا)
فرآیند چیست؟
مجموعه ای از فعالیت های مرتبط با هم
که موجب تولید
یک یا چند کاال یا خدمات می گردد.
فرآیند FOCUS-PDCA
37
قوانين و
محدودیت ها
اجزای اصلی فرآیند چیست؟
خروجی ها
فرآیند
ورودی ها
منابع
فرآیند FOCUS-PDCA
38
سطوح فرآیند
فرآیند FOCUS-PDCA
39
FOCUS-PDCAچیست؟
یک استراتژی برای بهبود مستمر فرآیندها
فرآیند
FOCUS-PDCA
جعبه ابزار
FOCUS-PDCA
فرآیند FOCUS-PDCA
40
FOCUS-PDCA فرآیند
PD
FOCU S
AC
41
FOCUS-PDCA فرآیند
FOCUS-PDCA فرآیند
PD
FOCU S
AC
Select
Understand
Clarify
Plan
Organize
Find
Action
42
FOCUS-PDCA فرآیند
Do
Check
فرآیند FOCUS-PDCA
PD
FOCU S
AC
Find
یافتن فرآیندی برای بهبود
فرآیند FOCUS-PDCA
43
FOCUS-PDCA فرآیند
PD
FOCU S
AC
Organize
سازماندهی تیمی برای بهبود
44
FOCUS-PDCA فرآیند
مرحله - 1فرآیند انتخاب فرآیند برای بهبود
فرآیندی را که قصد دارید روی آن کار کنید
بطور شفاف مشخص نمایید
هدف بهبود فرآیند را تعیين کنید
هدف بهبود فرآیند را بنویسید
نقاط شروع و پایان فرآیند را مشخص کنید
قدم 2
فرآیند - FOCUS-PDCAمرحله Find
45
يافتن فرآيندومسئله براي
ارتقاء
براي انجام مرحله Fاز مراحل استراتژي FOCUS-PDCAاز
دو نوع ابزار استفاده ميكنيم:
بيانيه فرصت
نمودار قالبي
46
ويژگيهاي فرآيند منتخب
يافتن فرآيند ومسئله براي
ارتقاء
-1جديد نيست و از قبل وجود داشته است.
-2تكراري است.
-3جمعآوري داده در مورد نحوهي عملكرد آن ممكن است.
-4در آن مشاركت فعال داريد.
-5تغيیر آن عملي است.
-6براي شما و سازمان مربوطه حايز اهميت است.
47
مالحظاتی در انتخاب فرآیند برای بهبود
از مشتریان شروع کنید.
از حوزهها و موضوعات پیرامون خود شروع کنید
فرآیندها را بهگونهای انتخاب کنید که در حداقل زمان،
چرخهي بهبود آن کامل گردد.
فرآیندی را انتخاب کنید که در کنترل باشد
48
مالحظاتی در هدف بهبود
هدف را بهطور عملیاتی تعریف و مستند کنید.
تا جایی که ممکن است از عبارات عددی شده برای تعریف
اهداف استفاده کنید.
بدون تعریف شفاف و مشترک از اهداف وارد مراحل بعد
نشوید.
49
ابزار مرحله F
بیانیه فرصت
سندی است
برای آغاز نمودن بهبود فرآیند
بهطور رسمی وعملي
50
برگهي بيان فرصت
محتويات برگهي بيان فرصت
نام فرآيندي كه براي ارتقاء انتخاب شده است.
ابتدا و انتهاي فرآيند انتخاب شده است.
بيان عملكرد جاري فرآيند و نتايجي كه از ارتقاي آن
بهدست ميآيد.
ضرورت و اهميت ارتقاي فرآيند با داليل مشخص شود.
51
بيانيه فرصت بهبود فرآيند
عنوان فرآيند:
نقاط شروع و ختم اين فرآيند به قرار زير است:
نقطه شروع فرآيند . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . :نقطه ختم
فرآيند . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :وضعيت (يا مشكالت) كنوني اين
فرآيند به صورت زير است:
الف) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .ب) . . . . . . . . . . . . . . . .
.. . . . . . . . . . . . . . . .با بهبود اين فرآيند نتايج زير انتظار مي رود:
الف) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .ب) . . . . . . . . . . . . . .
. .. . . . . . . . . . . . . . . .پ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
نتايج فوق به نفع . . . . . .. ... .. . . . . . .خواهد بود.
نام و امضاي تهيه كننده . ... . . . :تاريخ/ / :
52
بيانيه فرصت بهبود فرآيند
عنوان فرآيند
نقطه شروع فرآيند....................نقطه پايان فرآيند......
مشكالت كنوني فرآيند
نتايج مورد انتظار از بهبود فرآيندبطور كلي
الف-
ب-
تنايج بهبود به نفع چه گروههايي خواهد بود؟
تاريخ
نام وامضاي رهبر تيم
مثال
برگهي بيان فرصت
براي ارتقاء فرآيند پرداخت حقوق كاركنان فرصتي فراهم است.
فرآيند با ارسال نقدينگي از مركز شروع و با اعزام و هماهنگي مامور
جهت تحويل چك و اطالعات حقوقي به بانكهاي شهرستانها و
پرداخت حقوق ختم ميشود.
فرآيند جاري موجب نارضايتي پرسنل ،اتالف زمان و افزايش هزينه
ميشود و ارتقاء آن موجب بهرهوري در زمان و صرفهجويي در هزينه
و افزايش رضايت كاركنان خواهد شد كه به نفع پرسنل و سازمان
است.
نمودار قالبي
ابزار دیگر
مرحله
نمودار قالبي
براي نشان دادن مراحل اصلي جريان فرآيند از نمودار قالبي
استفاده ميشود.
نمودار قالبي مراحلي را كه به طور طبيعي در فرآيند اتفاق
ميافتند نشان ميدهد.
ا
نمودار قالبي معموال 8-12خانه اصلي دارد.
نمودار قالبي 1 -2خانه تصميم گیري دارد.
نمودار قالبي
-1شروع فرآيند را در انتهاي سمت راست يك صفحه كاغذ مينويسيم.
-2از اعضاي تيم ميپرسيم اولین قدم اصلي كه درفرآيند اتفاق ميافتد چيست ؟
-3دور اولین قدم خانه مستطيلي ميكشيم.
-4از اعضاي تيم ميخواهيم دومین قدم اصلي را نام برده و دور آن را نیزخط بكشند.
-5قدمهاي بعدي را تا مشخص شدن همه قدمهاي اصلي تعيین ميكنيم.
-6ابتدا و انتهاي مراحلي از فرآيند را كه تيم روي آنها كار خواهند كرد با گذاشتن ستاره
مشخص ميكنيم .
-7ابتدا و انتهاي فرآيند را كه در نمودار قالبي تعيین كردهايم در برگهي بيان فرصت درج
ميكنيم .
نمودار قالبي
مثال
ارسال نقدينگي از
مركز
تحويل اسناد ،فيش و
ديسكت به دفتر اداري
جهت صدور چك
صدور چك توسط
دفترداري جهت
بانكها
هماهنگي و اعزام مامورين جهت
تحويل چك ،فيش ،ديسكت
حقوقي به شعب بانكهاي
شهرستانها و پرداخت حقوق
دستور مديريت
جهت پرداخت
تهيه ديسكت به
تفكيك بانكها توسط
حسابدار
صدور حواله
پرداخت،
سند پرداخت و مجوز
جهت بانكها
اخذ چك تبديلي از
بانك به تفكيك
بانكهاي شهرستانها
تهيه ليست حقوقي به تفكيك
بانكها توسط حسابدار
مطابقت فهرست با
فايل بانكها توسط
حسابدار
ارسال چك ،نامهها و
اسناد پرداختي و اخذ
امضاهاي مجاز
تحويل چك ،نامه و
ديسكت به بانك و
ممهور كردن فيشهاي
پرداخت
كار عملي تيم ها
-1مشكالت فرآيند تيم راليست كنيد.
-2بيانيه فرصت فرآيند را تكميل كنيد.
-3نمودار قالبي فرآيند را رسم كنيد.
نقش اعضاي تيم
_رهبر تيم
_اعضاي تيم
_تسهيلگر تيم
تعداد اعضای گروههای کاری
• معموال بین 7تا 11نفر
•تعداد بهینه 9نفر
•یک نفر آشنا با کامپیوتر ()Powerpoint
•یک نفر به عنوان رهبر گروه
62
مسئوليت هاي رهبر تيم
زمانبندي وبرپا كردن جلساترهبري جلسات در جهت رسيدن به اهدافكسب اطمينان از اجرايي شدن تصميمات تيم-هماهنگي براي تا مين منابع
-ارائه گزاشات الزم
وظايف تسهيلگر تيم
-1هدايت كلي تيم ها
-2رفع اشكاالت در نبود مشاور
-3نظارت بر عملكرد تيم ها
ترتیب و سازماندهی Seiton:
نتايج
پيشگیري از اتالف زمان
تسهيل بازيابي و بهكارگیري اقالم
اطمينان از كاربرد اصل اولین وارده -اولین صادره
هموارسازي جريان كار و ارائهي كار آسان
استقرار مناسب اقالم در واحد
65
ترتیب و سازماندهی Seiton:
برخي اقدامات
استقرار اقالم در مكان مناسب براي حركت و جابجائي
انبارش اقالم براي بازيابي براساس FIFO
استقرار همه اشياء و اقالم در مكان درست و مناسب
تعيین وضعيت كليه اقالم با استفاده از برچسبها و عالئم
مناسب
جداسازي ابزارهاي خاص از ابزارهاي عمومي
استقرار اقالم براساس تواتر استفاده
66
ترتیب و سازماندهی Seiton:
تسهيل كنترل و جستجوي چشمي و عيني براي كاهش
زمانهاي كنترل و بازيابي با استفاده از رنگ و ساير ابزارهاي
قابل مشاهده عيني
عدم انبارش و استقرار اقالم بدون جداسازهاي مناسب
تثبيت اقالم و موارد ناپايدار از لحاظ ايمني
پيشبيني و تامین عالئم و نشانههاي الزم براي شرايط
غیرعادي و حوادث
پيشبيني فضا و شرايط و تجهیزات الزم براي تجهیزات ايمني
به نحو واضح و مشخص
67
ترتیب و سازماندهی Seiton:
تدوين معيارهاي كاربردي براي دسته بندي اقالم ضروري
تحليل استقرار فعلي از لحاظ كيفيت -ايمني و بازدهي
تدوين طرح استقرار مناسب
استقرار منظم و سامان يافته تجهیزات و اشياء و مدارك براي
دسترس ي سريع و آسان
ايجاد نظم :عمومي-مدارك-محيط اداري و وسايل اداري
شفاف سازي كليه عوامل محيطي و كاري
68
نحوه سازمان دهي محل كار
Seition
ساماندهي
اقالم ضروري
Seiri
نظم
وضعیت
اقدام ضروری
اقالمي كه بصورت
متواتر استفاده ميشوند
در نزديكي محل كار
نگهداري شوند
اقالمي كه بعض ی اوقات
استفاده ميشوند
در محل ديگري نگهداري
شوند
اقالمي كه کمتر استفاده
ميشوند ولی باید
نگهداری شوند.
در محل جداگانهاي با
مشخصات معین نگهداري
شوند
69
اصول سازمان دهي محل کار
پياده سازي روش اولين صادره از اولين وارده FIFOدر محل نگهداري و
انبارش
تخصيص مكان مشخص به هر قلم در محل نگهداري
مشخصسازي هر كاال و محل استقرار آن با برچسبها و اعالنهاي
مناسب
استقرار اقالمي به نحوي كه كنترل بصري آنها به سهولت انجام گيرد و
زمان بازيابي آنها حداقل باشد.
استقرار اقالم به نحوي كه دستيابي به اقالم و جابجائي اقالم پرمصرف
به سهولت و سرعت انجام گيرد .
جداسازي ابزار و تجهيزات خاص از وسايل عمومي
استقرار ابزار و تجهيزات پرمصرف /تندگردش در نزديكي محل مصرف
70
اصول سازمان دهي محل کار
تهیه طرح چیدمان ایستگاه های محیط کاری به نحوی که:
ايستگاه هايی که به هم مرتبط ترند و تبادل اطالعاتی بيشتری با يکديگر دارند به
يکديگر نزديکتر باشند.
در استقرار ايستگاه ها بايد توالی کار نيز مد نظر باشد.
ايمنی يکی ديگر از معيار های مهم در استقرار ايستگاه ها می باشد(به عنوان
مثال روی مانيتور به سمت پنجره نبوده و پشت آن نيز به سمت کسی نباشد)
محدوديتهای خاصی که مربوط به هر واحد می باشد.
زيبايی نيز مالک بعدی در تعيين نحوه استقرار ايستگاه ها می باشد(به عنوان
مثال رعايت تقارن)
توجه به ارباب رجوع نيز يکی از معيارهای اصلی است .ايستگاه هايی که ارباب
رجوع بيشتری دارند بايد در ديدرسی و در دسترسی بيشتری به ارباب رجوع
باشند.
71
اصول سازمان دهي محل کار
تهیه طرح استقراراقالم در ایستگاه های محیط کاری به نحوی که:
اقالمی که دارای استفاده بيشتری هستند بايد در دسترس تر باشند.
بازيابی و يافتن آنها راحت تر صورت گيرد(.مثل استقرار پوشه ها به ترتيب
حروف الفبا يا استفاده از تکنيکهای مديريت ديداری جهت بازيابی راحت تر اقالم)
وزن و حجم:هر چه حجم و وزن مورد کمتر باشد بايد در دسترس نزديکتر باشد.
ايمنی :اقالم خطرناک بايد در فاصله دورتری قرار گيرند.
زيبايی نيز مالک بعدی در تعيين محل ونحوه استقرار اقالم در ايستگاه ها می
باشد.
و....
72
ترتیب و سازماندهی Seiton:
موارد كنترلي
معيارهاي ارزيابي
برچسب فایل و قفسه
برچسبها و نشانههاي استفاده شده براي قفسهها و
تجهیزات بايد امكان شناسايي سريع و دقيق را فراهم
سازد.
همهي مدارك و مستندات به نحوي واضح و روشن
برچسبها و عناوين پرونده سازماندهي شده اند.
ها و مدارك
همهي موارد در محلهاي معین و مشخص ي نگهداري 73
1
2
قبل از تغيير
1
2
بعداز تغيير
كار عملي
-1وضعيت ابزار ووسا يل وتجهيزات فرآيند ومحيط خودرا مستند
كنيد.
-2موارديكه قابل سازماندهي هستند را سازمان بدهيد وآنهاييكه نياز
مند تمهيدات بيشتري هستند را مشخص كنيد.
-3طرح چيدمان موارد
-4وضعيت جديدرامستند كنيد .بند2را تهيه كنيد.
مفهوم مودا
طرح شماتيك مفهوم مودا
Lean
Man
Fat Man
3-MU
-1مودا) : (MUDAاتالف يا هر فعاليتي كه ارزش افزوده ايجاد نميكند.
-2موري) : (MURIكليه فعاليتهايي كه بايد در ساير فعاليتها تلفيق شود.
-3مورا) : (MURAكليه فعاليتهايي كه بايد به فرايند اضافه شود.
اتالف ( )Mudasچیست؟
هر چیزی در محل کار که ارزش ایجاد نمی کند.
گنبا كايزن
79
مودا ) (MUDAچيست؟
فاقد ارزش = MUDA = WASTE
هر فعاليتي كه براي سازمان ايجاد هزينه مي كند
اما براي مشتري نهايي ارزش ي توليد نمي كند.
سازمان براي حفظ بقاي خود بايد تا جايي كه مي تواند
از انجام فعاليت هاي غير ارزش آور پرهيز كند .
موداي توليد بيش از حد نياز
در زماني ديگر
نياز باز ار ،با هدف فروش
-1توليد محصول بيش از
-2توليد قطعات اضافي با هدف انبارش براي جلوگيري از توقف خط
-3توليد اطالعات و داده هايي كه از آن هيچ استفاده اي نمي شود
اكز مختلف
در مر
-4توليد كپي هاي اضافي و نگهداري آن
-5ايجاد پرونده هاي اسناد و مدارك ،بدون هدف مشخص
... -6
موداي انتظار ( تاخير )
-1انتظار ماشين براي تعويض قالب يا راه اندازي اوليه
-2انتظار اپراتور ،در حالي كه ماشين كار مي كند
-3انتظار قطعات براي عمليات ،بازرس ي يا حمل و نقل
-4انتظار ماشين ،براي اتمام كار ماشيني ديگر
-5انتظار ماشين براي تعميرات كلي و جزئي
-6انتظار نامه يا سندي براي امضا در كارتابل مدير
-7انتظار ارباب رجوع براي دريافت خدمات
-8انتظار يك نامه در ماشين نويس ي
... -9
موداي حركات اضافي
-1تردد كارگر براي دريافت قطعه و ابزار از انبار
-2تردد براي انتقال قطعه يا محصول ،به جاي ديگر
-3حركات اضافي كارگران در ايستگاههاي كاري
-4در دسترس نبودن اسناد و مدارك الزم
-5تردد بيش از حد افراد در طبقات ساختمان
-6تردد ارباب رجوع ،براي دريافت خدمات
-7تردد نامه يا سند از جايي به جاي ديگر
... -8
موداي حمل و نقل
-1حمل مواد اوليه به انبار يا سالن توليد
-2حمل كاالي در جريان ساخت
-3حمل كاالي ساخته شده از سالن توليد به انبار
-4حمل كاال ،به بازار مصرف
-5حمل كاال ،بين انبارهاي مختلف
-6حمل تجهيزات ،ملزومات و ...
... -7
موداي انبارش
-1انبار مواد اوليه
-2انبار كاال يا قطعات در جريان ساخت
-3انبار ضايعات و دوبارهكاريها
-3انبار محصول ( محصوالت مختلف )
-4كمدهاي نگهداري اسناد و مدارك
-5بايگاني
... -6
موداي ضايعات و دوباره كاري
-1ضايعات حين توليد
-2دوباره كاري حين توليد
-3تعميرات كلي و جزئي محصول توليد شده
ي
-4دوباره كاري روي نامه ها و گزارشهاي ادار
... -5
چگونه مودا را شناسايي كنيم؟
همه فعاليت هاي كاري خود را به عناصر كار تجزيه و آنها را
به صورت يك سلسله واقعه ببينيد تا قابل تجزيه و تحليل شوند
زمان هاي فعاليت ماشين را از زمان هاي كار دستي
جدا كنيد و هر يك را جداگانه تجزيه و تحليل نماييد
كارها را به دو دسته كلي تقسيم بندي كنيد ،
فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد مي كنند و
فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد نمي كنند ( مودا)
FOCUS-PDCA فرآیند
PD
FOCU S
AC
Clarify
شفاف سازی فرآیند
89
FOCUS-PDCA فرآیند
نکاتی حیاتی
تا فرآیند موجود را به خوبی نشناخته اید
هیچ تغییری در آن ندهید
در این مرحله
نمودار جریان را همانگونه که وجود دارد ترسیم کنید
نه آنطور که دوست دارید یا باید باشد
فرآیند - FOCUS-PDCAمرحله Clarify
90
نمودار جريان فرآيند
براي رسم نمودار جريان فرآيند از ابتدا و انتهاي فرآيند كه در بيان
ا
فرصت تعيین كردهايد استفاده كنيد .تعداد مراحل فرآيند معموال بايد
زير 20مرحله باشد .
نكته
زماانيكاه نماودار جرياان فرآيناد را رسام كردياد ممكان اسات مشااهده كنياد
كااه ارتقاااي سااادهاي امكانپاذير اساات .هاار چااه زودتاار آنرا انجااام دهيااد.
نمودار اصالح شده را نمودار بهترين جريان جاري فرآيند مينامند .
شفاف كردن جريان فرآيند و عملکرد آن
براي انجام مرحله Cاز مراحل ارتقاي فرآيند درك جزئيات فرآيند و
عملکرد جاري آن الزم است.
براي انجام آن ابزارهاي زير الزم است:
نمودار جريان فرآيند Flow Chart
سنجش عملکرد جاري فرآيند
نمودار جریان فرآیند چیست؟
نموداری که از نشانه های تصویری
برای بیان طبیعت و جریان قدم های
یک فرآیند استفاده می کند.
نمودار جریان فرآیند
93
نمودار جريان فرآيند
عالئم رسم نمودار جريان فرآيند
-1از بيض ي براي نشان دادن ابتدا و انتهاي فرآيند استفاده
ميشود.
-2از مستطيل براي نشان دادن يك فعاليت استفاده ميشود.
-3از لوزي براي نشان دادن نقطهي تصميمگیري استفاده ميشود.
-4از دايرهي كوچك براي نشان دادن ادامهي نمودار جريان
فرآيند در جاي ديگر استفاده ميشود .حرف داخل دايره نشان
ميدهد كه فرآيند در همان صفحه يادر صفحه ديگري ادامه دارد.
-5براي نشان دادن مسیر فرآيند از استفاده ميشود.
فواید استفاده از نمودار جریان فرآیند
•
•
•
•
ارتقاء شناخت نسبت به فرآیند
فراهم آوردن ابزاری برای آموزش
تشخیص حوزه های مسئله دار و فرصت های بهبود
تشریح روابط مشتری-تامین کننده
نمودار جریان فرآیند
95
کلیدهای موفقیت در رسم نمودار جریان فرآیند
•
•
•
•
شروع کردن از تصویری کالن
مشاهده فرآیند جاری
ثبت قدم های فرآیند
مرتب کردن توالی قدم های فرآیند
• ترسیم نمودار جریان
نمودار جریان فرآیند
96
نمونه ای از نمودار جریان خطی
نمودار جریان فرآیند
97
تفسیر نمودار جریان
•
•
•
•
•
•
مشخص کنید چه کس ی درگیر فرآیند است.
در مورد علل ریشه ای تئوری بسازید.
راه های ساده سازی و پاالیش فرآیند را
تشخیص بدهید.
نحوه اعمال تغییرات را مشخص کنید.
قدم های صرفا هزینه زا را تعیین کنید.
آموزش الزم را فراهم آورید.
نمودار جریان فرآیند
98
شفاف كردن جريان فرآيند و عملكرد آن
سنجش عملكرد جاري فرآيند
براي درك اينكه فرآيند چگونه عمل ميكند بايد:
-1تصميم بگیريم چه چیزي را ميخواهيم بسنجيم
.
-2در مورد آنچه كه ميخواهيم بسنجيم ،تعريفي كاربردي
بيان كنيم.
-3براي جمع آوري دادهها برنامهريزي كنيم.
با پاسخ به سؤاالت زير برنامه سادهاي براي جمعآوري
دادهها بنويسيد
.1چه چيزي جمعآوري خواهد شد؟
.2چه مقدار جمعآوري خواهد شد؟
.3چگونه دادهها جمعآوري خواهد شد؟
توسط چه كس ي؟
آيا فرم جمعآوري دادهها الزم است؟
-4دادهها چگونه گزارش خواهد شد؟
از چه ابزاري براي نمايش دادهها استفاده ميشود؟
چه كس ي گزارش را تهيه خواهد كرد؟
اولين گزارش كي آماده خواهد شد؟
-5جمعآوري دادهها كي شروع خواهد شد؟
توجه :براي رسم نمودار جريان دادهها،
حداقل تعداد 25مورد داده نياز داريد.
منشور تیم
سندی است که
نتایج مورد انتظار،
حد و مرزها،
و منابع مورد استفاده
توسط تیم بهبود فرآیند را تشریح می کند.
فرآیند - FOCUS-PDCAمرحله Organize
102
عناصر یک منشور تیم
• عنوان فرآیندی که باید بهبود داده شود
• حد و مرزهای فرآیند
• هدف بهبود فرآیند
• رهبر انتخاب شده برای تیم بهبود
• اعضای تیم بهبود
• منابع مورد نیاز برای بهبود
•محدودیت های زمانی
• اقتدار تصمیمگیری تیم
• الزامات گزارش دهی تیم
فرآیند - FOCUS-PDCAمرحله Organize
103
فرآيند:
فرم منشور تيم
نام تيم :
هدف بهبود فرآيند:
رهبر تيم:
رديف
نام اعضاء تيم
اداره /واحد
مشاور تيم:
رديف
1
5
2
6
3
7
4
8
نام اعضاء تيم
منابع در دست:
الزامات گزارشدهي:
ساير اطالعات:
تهيهكننده منشور:
تاريخ:
اداره /واحد
يك مسئله
سه المپ رشته اي دريك اطاق قرارداردوسه كليد در اطاق
مجاوراطاق المپها.اين دو اطاق به يك ديگرراه ندارند واز
داخل يك اطاق داخل اطاق ديگر را نمي توان ديد.ولي مي
توا ن از يك اطاق بيرون آمد وبه اطاق ديگر رفت.بايك
بار رفتن ازيك اطاق به ا طاق ديگرتعيين كنيد كدام كليد
مال كدام المپ است.
تمرين عملي
-1منشور تيم را تكميل كنيد .
-2فلو چارت فرآيند رابصورت دقيق وگسترده رسم كنيد.
-3اتالفهاي فرآيند رابصورت دقيق مشخص كنيد.
-3اطالعا ت الزم وضروري از فرآيند در مورد اتالفهارا براي
جمع آوري مشخص كنيد.
-4اطالعات فوق را جمع آوري كنيد.
كار گاه آموزشي توليد ناب
ي
تميز
اس 3
s3
تمیزی=Seiso
نتايج:
امكان كنترل عيني آسان اجتناب از بكارگیري ماشین آالت و تجهیزات از رده خارج شده حفظ محيط كار در شرايط ايمن و تسهيل كننده كاربرخي اقدامات:
نظافت روزانه همگاني تعيین زماني براي نظافت روزانه تعيین مسئول و متصدي هر ماشین تركيب نظافت و بازرس ي ايجاد و اعالم موارد نظافت روزانه به شيوه أي واضح و آشكار و با استفاده از دستورالعملهايقابل مشاهده
تامین ابزار و تجهیزات الزم براي پاكیزه سازي نقاط و موارد بحراني -پيشگیري از عوامل ايجاد و
انتشار آلودگي و گرد وغبار
5S
108
تمیزی=Seiso
آلودگی چیست ؟
هرچيزی که بر
سالمتی و ایمنی
کیفیت و كارآيي
رضایتمندی وتصور مثبت
اثر نامطلوب بگذارد.
5S
109
شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان
دوره آموزش ی تولید ناب
جمع آوری داده ها
جمع آوری داده ها چیست؟
بدست آوردن اطالعات سودمند است.
موضوع این نیست که:
چگونه می توانیم داده ها را جمع کنیم؟
بلکه باید پاسخ این سوال را بیابیم که:
چگونه می توانیم داده های سودمند را جمع کنیم؟
جمع آوری داده ها
111
قانون 20-80
اثرات
%20
عوامل
%80
%80
%20
نمودار پارتو
112
نمودار پارتو)(Pareto Chart
كاربردهاي اصلي
* تعيين فراواني نسبي يا درجه اهميت مسائل يا علل مختلف
* تمركز بر روي موضوعات اصلي و رتيهبندي آنها بر اساس اهميت
نمودار پارتو چیست؟
• نموداری میله ای که بطور نزو لی از بیشترین به
کمترین ،از چپ به راست مرتب شده است.
• میله های سمت چپ نسبت به میله های سمت
راست مهم تر هستند.
• موضوعات معدود حیاتی را از موضوعات متعدد ولی
کم اهمیت جدا می سازد (اصل پارتو)
نمودار پارتو
114
پنج چراي مديريت
براي ريشه يابي مسائل و مشكالت
روش 5چرا
پاسخ چرا؟
پاسخ چرا؟
پاسخ چرا؟
پاسخ چرا؟
پاسخ چرا؟
نمودار جریان فرآیند
116
پرسشهاي راهنما به اهداف كايزن
( 6چ – )5W-1H
– 1چه چیزي؟ ()What
– 2چه كس ي؟ ()Who
– 3چه جايي؟ (ٌ)Where
– 4چه زماني؟ ()Whene
– 5چرا؟ ()Why
– 6چگونه؟ ()How
گمبا كايزن
117
پنج چراي مديريت
ً
مثال :اگر كارگري خاك اره را بر روي زمين بريزد احتماال با سؤالت زيراز طرف مديريت مواجه خواهد شد.
سؤال :1چرا خاك اره را روي زمین ميريزي؟
پاسخ :زيرا زمین لغزنده شدهاست.
سؤال :2چرا زمین لغزنده شدهاست؟
پاسخ :زيرا روغن روي آن ريخته است.
سؤال :3چرا روغن روي زمین ميريزد؟
پاسخ :زيرا دستگاه روغن ريزي دارد.
سؤال :4چرا دستگاه روغن ريزي دارد؟
پاسخ :زيرا روغن از كاسه نمد دستگاه نشت ميكند.
سؤال :5چرا كاسه نمد نشتي دارد؟
پاسخ :زيرا الستيك واشر خراب است و نياز به تعمیر دارد.
شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان
دوره آموزش ی تولید ناب
طوفان فکری
یک معما
بدون برداشتن قلم از روی کاغذ
چهار خط مستقیم رسم کنید
که هر نه نقطه زیر را قطع کنند
طوفان فکری
120
طوفان فکری چیست؟
ابزاری است که برای کشف خالقانه گزینه ها
در یک محیط آزاد از انتقاد
توسط تیم ها مورد استفاده قرار می گیرد.
طوفان فکری
121
شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان
دوره آموزش ی تولید ناب
نمودار هم خانوادگی
نمودار هم خانوادگی چیست؟
ابزاری برای گردآوری مقادیر انبوهی
از داده های توصیفی
شامل نظرات ،عقاید ،و ایده ها
و سازماندهی آنها
در گروه های مبتنی بر ارتباط طبیعی آنها
نمودار هم خانوادگی
123
نمونه ای از یک نمودار هم خانوادگی ()4
نمودار هم خانوادگی
124
شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان
دوره آموزش ی تولید ناب
نمودار علت و معلولی
نمودار علت و معلولي چيست؟
يك ابزار گرافيكي كه كمك ميكند در
شناسايي،طبقه بندي و نمايش علل يك مسئله
يايك مشخصه كيفي خاص
نمودار علت و معلولی
126
نمودار علت و معلول
Man
Machin
معلول
Method
Material
كاربردهاي اصلي
* دستهبندي اكثر علل احتمالي يك مسئله يا موضوع به روش منظم
ً
* تجزيه و تحليل آنچه كه واقعا در يك فرايند به وقوع ميپيوندد.
مثالي جهت استفاده از نمودار علت و معلولي
كاربران
عدم استفاده صحيح
عدم استفاده صحيح از نرم افزار
از كار
افتادن
كامپيوتر
كمبود آموزش
ضربه مكاينكي
نرم افزار
خطاي نصب
از سخت افزار
انتخاب بستر نامناسب
آسيب رساني به سخت افزار
زنگ زدگي
درجه حرارت محيط
خطاي اجزاي تشكيل دهنده
خطاي طراحي
مستند سازي نا مناسب
تركيب نامناسب
نوسان برق
رطوبت
محيط
نمودار علت و معلولی
تغذيه كننده نامناسب
سخت افزار
128
نمودار استخوان ماهی (ايشی کاوا)
ماشین آالت
و تجهیزات
ساير
محدوديت توليد كنندگان مواد شيميائي
عدم پايبندي كامل فروشندگان به تعهد خود
پيچيده بودن مراحل خريد فروشنده
عدم تامین
بموقع
مواد شيميائي
كمبود شركتهاي كارآمد حق العمل كار
عدم اطمينان كافي از كيفيت مواد
ساير تامین كنندگان
ناكافي بودن خودروجهت حمل
طوالني بودن مسیر حمل مواد
ناهماهنگي بين شيمي و تداركات در كنترل موجودي
تغييرکيفيت آب خام
کمبود نقدينگی
عدم کارکرد نرمال واحد
پير شدن رزينها
عدم تفويض اختيار كافي
نامشخص بودن نقطه سفارش خريدمواد
فقدان سيستم پيگيري مناسب
فقدان سيستم MIS
عدم استفاده از تجارب گذشته
طوالني بودن مراحل خريد موادشيميائي
مواد و منابع
آموزش نيروی انسانی
فقدان سيستم مناسب تعيين اولويت
خريد مواد
روشها
نیروی انسانی
شرکت مديريت توليد برق نکا
(نيروگاه شهيد سليمی)
تشکر
از حوصله وتحمل همه شما متشکرم
شرکت توليد وخدمات ناب ايرانيان
تلفن88521796:
فکس88501336:
[email protected]
[email protected]