Transcript کارگاه آموزشی تولید ناب برای کاهش قیمت تمام شده

‫شرکت دانش گستر همدان‬
‫كارگاه آموزش ي تولیدناب‬
‫برای‬
‫کاهش قیمت تمام شده‬
‫مدرس ‪:‬مهندس محمدکاظم ابراهیمی خرم آبادي‬
‫بهره وری و تعاريف‬
‫هزينه كمتر ‪ ،‬كارايي بيشتر‬
‫نگاه هوشمندانه به كار وزندگي بطور مستمر‬
‫كارايي بيشتر در توليد كاال يا خدمت همراه با اثربخش ي و‬
‫رضايت مشتري‬
‫انجام كار درست به روش درست‬
‫استفاده بهينه از امكانات در اختيار‪ ،‬براي تحقق هدف‬
‫مورد نظر‬
‫تعريف مناسب بهره وري در سازمان‬
‫‪ ‬بهره وری در وهله اول یک تصویر ذهنی و طرز فکر و تلقی‬
‫است‪ .‬بهره وری نوعی طرز فکر است که بدنبال بهبود مستمر‬
‫وضعیت موجود است‪ .‬این اعتقاد راسخ وجود دارد که هر‬
‫کس ی امروزش می تواند بهتر از دیروز باشد و فردا نیز بهتر از‬
‫امروز‪ .‬همچنین بهره وری نیازمند تالش دائم به منظور‬
‫سازگارکردن فعالیت های اقتصادی با شرایط دائما در حال‬
‫تغییر و بکارگیری تئوری ها و روش های جدید است‪.‬‬
‫انواع فعاليتها‬
‫چند نوع فعاليت در يك شركت وجود دارد؟‬
‫‪-1‬فعاليت هايي كه بايد انجام شوند وارزش افزوده دارند‪.‬‬
‫‪-2‬فعاليت هاي كه نبايد انجام شوندوارزش افزوده ندارند‪.‬‬
‫شامل‪:‬‬
‫فعاليت هايي كه نمي توان آنهارا حذف كرد ولي شاید بتوان آنها را‬‫تعديل كرد‪.‬‬
‫‪-‬فعاليت هايي كه ميتوان آنهارا حذف ویا تعدیل كرد‪.‬‬
‫تعريف مودا(اتالف)‬
‫‪ ‬هر فعاليتي كه در سازمان انجام ميشود وهزينه‬
‫ونيروي كار صرف ميكند ولي براي مشتري نهايي‬
‫ارزش افزوده اي ندارد مودا (اتالف)است‪.‬‬
‫طرح شماتيك مفهوم مودا‬
‫‪Lean‬‬
‫‪Man‬‬
‫‪Fat Man‬‬
‫اتالفها (‪ )Mudas‬مهمترین فرصت های بهبود‬
‫‪ – 1‬توليد بيش از حد‬
‫‪ – 2‬موجودي اضافي وانبار‬
‫‪ – 3‬ضايعات ودوباره كاري‬
‫هاي اضافي در محيط كار‪ – 4‬حركت‬
‫‪ – 5‬فرآيندهاي نامناسب‬
‫‪ – 6‬انتظار در محيط كار‬
‫‪ – 7‬حمل ونقل و جابجايي‬
‫‪‬آيا همه آنچه كه انجام مي‬
‫دهيم ضروري والزم هستند؟‬
‫تعريف توليد ناب‬
‫‪ ‬توليد ناب عبارت است از‪:‬‬
‫‪ ‬تامين وارائه ارزش هاي خالص به مشتري‬
‫ازطريق ايجاد زنجيره كامل خلق ارزشها‬
‫‪ ‬درمواردزير‪:‬‬
‫‪- ‬طراحي‬
‫‪- ‬ساخت‬
‫‪- ‬پايداري درطول چرخه عمر محصول‬
‫ويژگيهاي شركتهاي كالس جهاني‬
‫‪2‬قطعه خراب در يك ميليون و‪3‬قطعه برگشتي‬
‫ازطرف مشتري در يك ميليون‬
‫فاصله بين دريافت سفارش تا تحويل كاال به كمتر از‬
‫‪4‬ساعت رسيده است‬
‫هزينه هرقطعه درسال بين ‪4‬تا‪9‬درصد كاهش مي يابد‬
‫كيفيت‬
‫سرعت‬
‫هزينه‬
‫پس از يك ميليون نفر ساعت كار يك حادثه اتفاق‬
‫مي افتد‬
‫امنيت‬
‫تالش در جهت كاهش ويا حذف انبار از فرآيند‬
‫توليد‬
‫انبار‬
‫موانع اصلي توليد ناب‬
‫‪:‬‬
‫!متفاوت هستيم‬
‫چرا تغيير‬
‫‪ ‬عوامل اصلي عدم اجراي سيستم توليد‬
‫ناب‬
‫ما پيش ازاين هم كا مال ناب بوده ايم‬
‫‪.‬ما قبال هم درحال توليد ناب بوده ايم‬
‫‪.‬ما يك كارگاه كامال منطبق بر توليد ناب داريم‬
‫‪.‬ما بر اساس سفارش توليد ميكنيم‬
‫‪.‬ما نوسانا ت زيادي درنياز منديهاي مشتريان‬
‫خود داريم‬
‫‪.‬كار كنان ما مثل ديگران داراي نظم وانظباط‬
‫كاري نيستند‬
‫كارايي فردي درمقابل كارايي سازماني‬
‫موانع ذهنی خالقیت‬
‫• دیدن آنچه می خواهیم ببینیم‬
‫• اشکال در محصور کردن مسئله‬
‫• تمایل به محدود کردن بیش از حد دامنه مسئله‬
‫• ناتوانی دیدن مسئله از نقطه نظرهای مختلف‬
‫• اشباع‪ ،‬تصور دانستن تمام چیزهای مورد نیاز خود‬
‫• عدم موفقیت در بکارگیری تمام ورودی های حس ی‬
‫• عادت‬
‫گنبا كايزن‬
‫‪14‬‬
‫علت بروز این مشکالت چیست؟‬
‫بهبود مستمر و چارچوب دوره‬
‫‪15‬‬
‫میخی سست از نعل جدا شد‬
‫نعل از پای اسب جدا شد‬
‫پای بدون نعل اسب را از رفتن بازداشت‬
‫سردار از حرکت بماند‬
‫لشگر بدون سردار در جنگ شکست خورد‬
‫و با شکست لشگر کشور بدست دشمنان افتاد‬
‫بهبود مستمر و چارچوب دوره‬
‫‪16‬‬
‫دو محور اصلي طرح‬
‫‪ .1‬اجراي نظام سامان دهي محيط كار ‪5S‬‬
‫‪ .2‬بهبود مستمر فرآیندها‬
‫‪17‬‬
‫‪5S‬‬
‫‪ 5S ‬نگرش و رويكرردي نظاممند به سازماندهي محيط كار‪،‬‬
‫حفظ قواعد ‪ ،‬هنجارها و نگهداري اصول الزم براي انجام درست‬
‫كارها ميباشد‪.‬‬
‫‪ ‬اين رويكرد با سازماندهي محيط كار وبابهكارگيري روشهاي‬
‫ساده سازي عمليات درجهت انجام كارها به نحوي آسانتر‪،‬‬
‫سريعتر‪،‬ارزانتر‪ ،‬ايمنتر و موثرتر اقدام مينمايد ‪.‬‬
‫‪ ‬عنوان ‪ 5S‬برگرفته از حروف اول كلمات پنجگانه ژاپني‬
‫ميباشد ‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫‪5S‬‬
‫مفهوم‬
‫معنی‬
‫سامان‌دهی و تفکیک اقالم ضروری‌ و‬
‫غيرضروری و رفع آلودگی و تعمير‬
‫سریع‬
‫تفکیک و تعمير‬
‫معادل انگلیس ی‬
‫‪SORTING OUT‬‬
‫اصطالح ژاپنی‬
‫‪SEIRI‬‬
‫سازمان‌دهی اقالم ضروری و‬
‫شفاف سازی‬
‫ترتیب و تنظیم‬
‫‪SYSTEMATIZE‬‬
‫‪SEITON‬‬
‫سپیدی‪-‬تميزی و بازبینی ‌و‬
‫پیش‌گيری از آلودگی‬
‫ی‬
‫تميز ‌‬
‫‪SWEEP,SHININ‬‬
‫‪G‬‬
‫‪SEISO‬‬
‫‪19‬‬
‫مشاهدات عمومي در محيطهاي كاري سازمان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اقالم غیر ضروري زيادي در سطح سازمان موجود مي باشد ‪.‬‬
‫كاركنان براي انجام عمليات روزمره نيازمند حركت و جابجائي زيادي هستند‪.‬‬
‫بخشهاي كاري بهصورتي مشخص و معین مجزا و بخش بندي نشدهاند‪.‬‬
‫حجم زيادي از كارها بصورت دوبارهكاري و اصالح نقايص ميباشد ‪.‬‬
‫زمانهاي معوقهي تحويل تعهدات زياد است ‪.‬‬
‫شكايات مشتريان از كيفيت خدمات قابل توجه است ‪.‬‬
‫زمانهاي بيكاري غیر مجاز افراد و تجهیزات زياد است ‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫مشاهدات عمومي در محيطهاي كاري سازمان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫دستورالعملها و رويههاي مشخص ي براي انجام امور شركت وجود ندارد ويا‬
‫مطابق شرايط بهروز نشده است ‪.‬‬
‫اقالم راكد بخش زيادي از فضاهاي موجود و سرمايه شركت را به خود‬
‫اختصاص دادهاند ‪.‬‬
‫زمانهاي انتظار براي بازيابي مدارك و اسناد زياد است ‪.‬‬
‫وضعيت بهروز رساني اسناد و مدارك فني از شرايط مناسبي برخوردار نيست‪.‬‬
‫حمل و نقل مشكل و زمان بر است ‪.‬‬
‫تجهیزات اداري وتولیدی‪ ،‬بهوضوح كثيف ميباشد و به میزان زيادي دچار‬
‫نقص و از كار افتادگي ميشوند‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫تفكيك و تعمیر‪Seiri:‬‬
‫‪ ‬خارج ساختن لوازم وتجهیزات و اشياء‬
‫غیر ضروري از محل كار‪.‬‬
‫‪ ‬تعمیر لوازم وتجهیزات واشياء خراب‬
‫ولي ضروري‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫تفكيك و تعمیر‪Seiri:‬‬
‫نتايج‬
‫* آسان تر نمودن كارها با حذف موانع و اشياء مزاحم‬
‫* حذف نياز به مراقبت از اشياء و اقالم غیر ضروري‬
‫‪23‬‬
‫تفكيك و تعمير‪Seiri:‬‬
‫چه چيزی‬
‫اقالم غير ضروري‬
‫نظم‬
‫اقالم ضروري‬
‫وضعيت‬
‫اقدام ضروری‬
‫اقالم ارزشي ندارند و براحتي‬
‫جداسازي ميشوند‬
‫سريعا حذف گردند‬
‫براي فروش مقداري ارزش‬
‫دارند‬
‫فروش به بهترين پيشنهاد‬
‫اقالم ارزشي ندارند ولي‬
‫جداسازي انها هزينه دارد‪.‬‬
‫راه ارزانتر و كم خطرتري‬
‫بررسي شود‬
‫اقالم به دفعات استفاده ميشوند‬
‫بايد در نزديكي محل كار‬
‫نگهداري شوند‬
‫اقالم بعضي اوقات استفاده‬
‫ميشوند‬
‫دورتر از محل كار نگهداري‬
‫شوند‬
‫اقالم چندان استفاده نميشوند‬
‫ولي مورد نياز هستند‬
‫‪24‬‬
‫بايد جداگانه و با مشخصات‬
‫واضح نگهداري شوند‬
‫بر چسب هاي زرد وقرمز‬
‫برچسب قرمز براي لوازم وتجهيزات واشياء غير‬‫ي‪.‬‬
‫ضرور ‌‬
‫ي‪.‬‬
‫‪-‬برچسب زرد براي لوازم وتجهيزات واشياء تعمير ‌‬
‫تکالیف عملی‬
‫‪ ‬شناسایی اتالفهای محیط کاری و برنامه ریزی جهت رفع آنها‬
‫با استفاده از کار گروهی‬
‫‪‬‬
‫تصویر برداری از محیط فیزیکی کار‬
‫‪‬‬
‫شناسایی موارد تفکیک و تعمیر و ثبت در فرم مربوطه‬
‫نصب برچسب هاي زرد وقرمز‬
‫‪‬‬
‫‪5S‬‬
‫‪26‬‬
‫اتالف (‪)Mudas‬‬
‫به هر فعاليتي اطالق مي شود كه براي سازمانها ايجاد هزينه‬
‫ميكند‪ ،‬اما ارزش افزودهاي توليد نميكند‪ .‬به عبارتي مودا‬
‫مجموعه فعاليتهايي است كه از نظر مشتري نهايي ارزش ي ندارد و‬
‫مشتري تمايلي به پرداخت پول براي اين فعاليتها ندارد‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫كايزن چيست؟‬
‫محور اصلی رویکرد دوره‬
‫کایزن عملیاتی (‪)Genba Kaizen‬‬
‫خوب‬
‫تغییر‬
‫تغییر به وضع بهتر‬
‫‪29‬‬
‫گنبا‬
‫•گنبا كلمهاي ژاپني است‪ ،‬به معني محل واقعي‬
‫•در يك سازمان گنبا محلي است كه در آنجا كار واقعي‬
‫انجام ميگیرد‪.‬‬
‫•در يك سازمان گنبا محلي است كه در آنجا ارزش ایجاد‬
‫میگردد‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫مزایا اصلی کایزن نسبت به دیگر روشها‬
‫• ساده بودن مطالب‬
‫• قابلیت اجرا در کلیه سطوح سازمان‬
‫• جذابیت در اجرا‬
‫• اثربخش ی باالی نتایج‬
‫•کمهزینه بودن اجرای روش در سازمان‬
‫•تاکید بر کار گروهی‬
‫•تقویت خالقیت در پرسنل‬
‫‪31‬‬
‫‪ 5‬دليل مهم براي اين كه از تغيیر و تحول سر باز زنيم‬
‫‪ -1‬ما اين طوري عمل نمي كنيم( روش ما اين جور نيست)‪.‬‬
‫‪ -2‬آنها فرهنگ خاص ي دارند ‪ .‬با فرهنگ ما سازگار نيست‪.‬‬
‫‪ -3‬ما نمي توانيم اين روش را ياد بگيريم‪.‬‬
‫‪ -4‬ما سعي خودمان را كرديم ‪ .‬اما ‪...‬‬
‫‪ -5‬از قديم همين كار را مي كرديم ‪ .‬مشكلي هم پيش نيامد‪.‬‬
‫اتالف (‪ )Mudas‬چیست؟‬
‫هر چیزی در محل کار که ارزش ایجاد نمی کند‪.‬‬
‫گنبا كايزن‬
‫‪33‬‬
‫‪3-MU‬‬
‫‪ -1‬مودا)‪ : (MUDA‬اتالف يا هر فعاليتي كه ارزش افزوده ايجاد نمي‌كند‪.‬‬
‫‪ -2‬موري)‪ : (MURI‬كليه فعاليت‌هايي كه بايد در ساير فعاليت‌ها تلفيق شود‪.‬‬
‫‪ -3‬مورا)‪ : (MURA‬كليه فعاليت‌هايي كه بايد به فرايند اضافه شود‪.‬‬
‫دسته بندي اوهنو از مودا‬
‫‪ -1‬موداي توليد بيش از حد نياز‬
‫‪ -2‬موداي انتظار و تاخير‬
‫‪ -3‬موداي حركات اضافه‬
‫‪ -4‬موداي حمل و نقل‬
‫‪ -5‬موداي انبارش‬
‫‪ -6‬موداي ايراد در فرآيند‬
‫‪ -7‬موداي دوباره كاري و ضايعات‬
‫ماخذ ‪ :‬گمبا كايز ‌ن ‪ ،‬نوشته ماساكي ايمايي ‪ ،‬ترجمه شه ‌ال پرسا(آقاي تائيچي اوهن ‌و ‪ ،‬معاو ‌ن توليد شركت تويوتا موتورز )‬
‫چگونه مودا را شناسايي كنيم؟‬
‫همه فعاليت هاي كاري خود را به عناصر كار تجزيه و آنها را‬
‫به صورت يك سلسله واقعه ببينيد تا قابل تجزيه و تحليل شوند‬
‫زمان هاي فعاليت ماشين را از زمان هاي كار دستي‬
‫جدا كنيد و هر يك را جداگانه تجزيه و تحليل نماييد‬
‫كارها را به دو دسته كلي تقسيم بندي كنيد ‪،‬‬
‫فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد مي كنند و‬
‫فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد نمي كنند ( مودا)‬
‫فرآیند چیست؟‬
‫مجموعه ای از فعالیت های مرتبط با هم‬
‫که موجب تولید‬
‫یک یا چند کاال یا خدمات می گردد‪.‬‬
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪37‬‬
‫قوانين و‬
‫محدودیت ها‬
‫اجزای اصلی فرآیند چیست؟‬
‫خروجی ها‬
‫فرآیند‬
‫ورودی ها‬
‫منابع‬
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪38‬‬
‫سطوح فرآیند‬
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪39‬‬
‫‪ FOCUS-PDCA‬چیست؟‬
‫یک استراتژی برای بهبود مستمر فرآیندها‬
‫فرآیند‬
‫‪FOCUS-PDCA‬‬
‫جعبه ابزار‬
‫‪FOCUS-PDCA‬‬
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪40‬‬
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
PD
FOCU S
AC
41
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
PD
FOCU S
AC
Select
Understand
Clarify
Plan
Organize
Find
Action
42
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
Do
Check
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪PD‬‬
‫‪FOCU S‬‬
‫‪AC‬‬
‫‪Find‬‬
‫یافتن فرآیندی برای بهبود‬
‫فرآیند ‪FOCUS-PDCA‬‬
‫‪43‬‬
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
PD
FOCU S
AC
Organize
‫سازماندهی تیمی برای بهبود‬
44
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
‫مرحله ‪ - 1‬فرآیند انتخاب فرآیند برای بهبود‬
‫فرآیندی را که قصد دارید روی آن کار کنید‬
‫بطور شفاف مشخص نمایید‬
‫هدف بهبود فرآیند را تعیين کنید‬
‫هدف بهبود فرآیند را بنویسید‬
‫نقاط شروع و پایان فرآیند را مشخص کنید‬
‫قدم ‪2‬‬
‫فرآیند ‪ - FOCUS-PDCA‬مرحله ‪Find‬‬
‫‪45‬‬
‫يافتن فرآيندومسئله براي‬
‫ارتقاء‬
‫براي انجام مرحله ‪ F‬از مراحل استراتژي ‪ FOCUS-PDCA‬از‬
‫دو نوع ابزار استفاده ميكنيم‪:‬‬
‫‪‬بيانيه فرصت‬
‫‪‬نمودار قالبي‬
‫‪46‬‬
‫ويژگيهاي فرآيند منتخب‬
‫يافتن فرآيند ومسئله براي‬
‫ارتقاء‬
‫‪ -1‬جديد نيست و از قبل وجود داشته است‪.‬‬
‫‪ -2‬تكراري است‪.‬‬
‫‪ -3‬جمعآوري داده در مورد نحوهي عملكرد آن ممكن است‪.‬‬
‫‪ -4‬در آن مشاركت فعال داريد‪.‬‬
‫‪ -5‬تغيیر آن عملي است‪.‬‬
‫‪ -6‬براي شما و سازمان مربوطه حايز اهميت است‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫مالحظاتی در انتخاب فرآیند برای بهبود‬
‫‪ ‬از مشتریان شروع کنید‪.‬‬
‫‪ ‬از حوزهها و موضوعات پیرامون خود شروع کنید‬
‫‪ ‬فرآیندها را بهگونهای انتخاب کنید که در حداقل زمان‪،‬‬
‫چرخهي بهبود آن کامل گردد‪.‬‬
‫‪ ‬فرآیندی را انتخاب کنید که در کنترل باشد‬
‫‪48‬‬
‫مالحظاتی در هدف بهبود‬
‫‪ ‬هدف را بهطور عملیاتی تعریف و مستند کنید‪.‬‬
‫‪ ‬تا جایی که ممکن است از عبارات عددی شده برای تعریف‬
‫اهداف استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬بدون تعریف شفاف و مشترک از اهداف وارد مراحل بعد‬
‫نشوید‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫ابزار مرحله ‪F‬‬
‫بیانیه فرصت‬
‫سندی است‬
‫برای آغاز نمودن بهبود فرآیند‬
‫بهطور رسمی وعملي‬
‫‪50‬‬
‫برگهي بيان فرصت‬
‫محتويات برگهي بيان فرصت‬
‫‪ ‬نام فرآيندي كه براي ارتقاء انتخاب شده است‪.‬‬
‫‪ ‬ابتدا و انتهاي فرآيند انتخاب شده است‪.‬‬
‫‪ ‬بيان عملكرد جاري فرآيند و نتايجي كه از ارتقاي آن‬
‫بهدست ميآيد‪.‬‬
‫‪ ‬ضرورت و اهميت ارتقاي فرآيند با داليل مشخص شود‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫بيانيه فرصت بهبود فرآيند‬
‫‪ ‬عنوان فرآيند‪:‬‬
‫‪ ‬نقاط شروع و ختم اين فرآيند به قرار زير است‪:‬‬
‫نقطه شروع فرآيند‪ . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . :‬نقطه ختم‬
‫فرآيند‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :‬وضعيت (يا مشكالت) كنوني اين‬
‫فرآيند به صورت زير است‪:‬‬
‫الف) ‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .‬ب) ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ .. . . . . . . . . . . . . . . .‬با بهبود اين فرآيند نتايج زير انتظار مي رود‪:‬‬
‫الف) ‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .‬ب) ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ . .. . . . . . . . . . . . . . . .‬پ) ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫نتايج فوق به نفع ‪ . . . . . .. ... .. . . . . . .‬خواهد بود‪.‬‬
‫نام و امضاي تهيه كننده‪ . ... . . . :‬تاريخ‪/ / :‬‬
‫‪52‬‬
‫بيانيه فرصت بهبود فرآيند‬
‫عنوان فرآيند‬
‫نقطه شروع فرآيند‪....................‬نقطه پايان فرآيند‪......‬‬
‫مشكالت كنوني فرآيند‬
‫نتايج مورد انتظار از بهبود فرآيندبطور كلي‬
‫الف‪-‬‬
‫ب‪-‬‬
‫تنايج بهبود به نفع چه گروههايي خواهد بود؟‬
‫تاريخ‬
‫نام وامضاي رهبر تيم‬
‫مثال‬
‫برگهي بيان فرصت‬
‫براي ارتقاء فرآيند پرداخت حقوق كاركنان فرصتي فراهم است‪.‬‬
‫فرآيند با ارسال نقدينگي از مركز شروع و با اعزام و هماهنگي مامور‬
‫جهت تحويل چك و اطالعات حقوقي به بانكهاي شهرستانها و‬
‫پرداخت حقوق ختم ميشود‪.‬‬
‫فرآيند جاري موجب نارضايتي پرسنل‪ ،‬اتالف زمان و افزايش هزينه‬
‫ميشود و ارتقاء آن موجب بهرهوري در زمان و صرفهجويي در هزينه‬
‫و افزايش رضايت كاركنان خواهد شد كه به نفع پرسنل و سازمان‬
‫است‪.‬‬
‫نمودار قالبي‬
‫ابزار دیگر‬
‫مرحله‬
‫نمودار قالبي‬
‫براي نشان دادن مراحل اصلي جريان فرآيند از نمودار قالبي‬
‫استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬نمودار قالبي مراحلي را كه به طور طبيعي در فرآيند اتفاق‬
‫ميافتند نشان ميدهد‪.‬‬
‫ا‬
‫‪ ‬نمودار قالبي معموال ‪ 8-12‬خانه اصلي دارد‪.‬‬
‫‪ ‬نمودار قالبي ‪ 1 -2‬خانه تصميم گیري دارد‪.‬‬
‫نمودار قالبي‬
‫‪ -1‬شروع فرآيند را در انتهاي سمت راست يك صفحه كاغذ مينويسيم‪.‬‬
‫‪ -2‬از اعضاي تيم ميپرسيم اولین قدم اصلي كه درفرآيند اتفاق ميافتد چيست ؟‬
‫‪ -3‬دور اولین قدم خانه مستطيلي ميكشيم‪.‬‬
‫‪ -4‬از اعضاي تيم ميخواهيم دومین قدم اصلي را نام برده و دور آن را نیزخط بكشند‪.‬‬
‫‪ -5‬قدمهاي بعدي را تا مشخص شدن همه قدمهاي اصلي تعيین ميكنيم‪.‬‬
‫‪ -6‬ابتدا و انتهاي مراحلي از فرآيند را كه تيم روي آنها كار خواهند كرد با گذاشتن ستاره‬
‫مشخص ميكنيم ‪.‬‬
‫‪ -7‬ابتدا و انتهاي فرآيند را كه در نمودار قالبي تعيین كردهايم در برگهي بيان فرصت درج‬
‫ميكنيم ‪.‬‬
‫نمودار قالبي‬
‫مثال‬
‫ارسال نقدينگي از‬
‫مركز‬
‫تحويل اسناد‪ ،‬فيش و‬
‫ديسكت به دفتر اداري‬
‫جهت صدور چك‬
‫صدور چك توسط‬
‫دفترداري جهت‬
‫بانكها‬
‫هماهنگي و اعزام مامورين جهت‬
‫تحويل چك‪ ،‬فيش‪ ،‬ديسكت‬
‫حقوقي به شعب بانكهاي‬
‫شهرستانها و پرداخت حقوق‬
‫دستور مديريت‬
‫جهت پرداخت‬
‫تهيه ديسكت به‬
‫تفكيك بانكها توسط‬
‫حسابدار‬
‫صدور حواله‬
‫پرداخت‪،‬‬
‫سند پرداخت و مجوز‬
‫جهت بانكها‬
‫اخذ چك تبديلي از‬
‫بانك به تفكيك‬
‫بانكهاي شهرستانها‬
‫تهيه ليست حقوقي به تفكيك‬
‫بانكها توسط حسابدار‬
‫مطابقت فهرست با‬
‫فايل بانكها توسط‬
‫حسابدار‬
‫ارسال چك‪ ،‬نامهها و‬
‫اسناد پرداختي و اخذ‬
‫امضاهاي مجاز‬
‫تحويل چك‪ ،‬نامه و‬
‫ديسكت به بانك و‬
‫ممهور كردن فيشهاي‬
‫پرداخت‬
‫كار عملي تيم ها‬
‫‪-1‬مشكالت فرآيند تيم راليست كنيد‪.‬‬
‫‪-2‬بيانيه فرصت فرآيند را تكميل كنيد‪.‬‬
‫‪-3‬نمودار قالبي فرآيند را رسم كنيد‪.‬‬
‫نقش اعضاي تيم‬
‫_رهبر تيم‬
‫_اعضاي تيم‬
‫_تسهيلگر تيم‬
‫تعداد اعضای گروههای کاری‬
‫• معموال بین ‪ 7‬تا‪ 11‬نفر‬
‫•تعداد بهینه‪ 9‬نفر‬
‫•یک نفر آشنا با کامپیوتر (‪)Powerpoint‬‬
‫•یک نفر به عنوان رهبر گروه‬
‫‪62‬‬
‫مسئوليت هاي رهبر تيم‬
‫زمانبندي وبرپا كردن جلسات‬‫رهبري جلسات در جهت رسيدن به اهداف‬‫كسب اطمينان از اجرايي شدن تصميمات تيم‬‫‪-‬هماهنگي براي تا مين منابع‬
‫‪-‬ارائه گزاشات الزم‬
‫وظايف تسهيلگر تيم‬
‫‪-1‬هدايت كلي تيم ها‬
‫‪-2‬رفع اشكاالت در نبود مشاور‌‬
‫‪-3‬نظارت بر عملكرد تيم ها‬
‫ترتیب و سازماندهی ‪Seiton:‬‬
‫نتايج‬
‫‪ ‬پيشگیري از اتالف زمان‬
‫‪ ‬تسهيل بازيابي و بهكارگیري اقالم‬
‫‪ ‬اطمينان از كاربرد اصل اولین وارده ‪ -‬اولین صادره‬
‫‪ ‬هموارسازي جريان كار و ارائهي كار آسان‬
‫‪ ‬استقرار مناسب اقالم در واحد‬
‫‪65‬‬
‫ترتیب و سازماندهی ‪Seiton:‬‬
‫برخي اقدامات‬
‫‪ ‬استقرار اقالم در مكان مناسب براي حركت و جابجائي‬
‫‪ ‬انبارش اقالم براي بازيابي براساس ‪FIFO‬‬
‫‪ ‬استقرار همه اشياء و اقالم در مكان درست و مناسب‬
‫‪ ‬تعيین وضعيت كليه اقالم با استفاده از برچسبها و عالئم‬
‫مناسب‬
‫‪ ‬جداسازي ابزارهاي خاص از ابزارهاي عمومي‬
‫‪ ‬استقرار اقالم براساس تواتر استفاده‬
‫‪66‬‬
‫ترتیب و سازماندهی ‪Seiton:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تسهيل كنترل و جستجوي چشمي و عيني براي كاهش‬
‫زمانهاي كنترل و بازيابي با استفاده از رنگ و ساير ابزارهاي‬
‫قابل مشاهده عيني‬
‫عدم انبارش و استقرار اقالم بدون جداسازهاي مناسب‬
‫تثبيت اقالم و موارد ناپايدار از لحاظ ايمني‬
‫پيشبيني و تامین عالئم و نشانههاي الزم براي شرايط‬
‫غیرعادي و حوادث‬
‫پيشبيني فضا و شرايط و تجهیزات الزم براي تجهیزات ايمني‬
‫به نحو واضح و مشخص‬
‫‪67‬‬
‫ترتیب و سازماندهی ‪Seiton:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تدوين معيارهاي كاربردي براي دسته بندي اقالم ضروري‬
‫تحليل استقرار فعلي از لحاظ كيفيت‪ -‬ايمني و بازدهي‬
‫تدوين طرح استقرار مناسب‬
‫استقرار منظم و سامان يافته تجهیزات و اشياء و مدارك براي‬
‫دسترس ي سريع و آسان‬
‫ايجاد نظم ‪:‬عمومي‪-‬مدارك‪-‬محيط اداري و وسايل اداري‬
‫شفاف سازي كليه عوامل محيطي و كاري‬
‫‪68‬‬
‫نحوه سازمان دهي محل كار‬
‫‪Seition‬‬
‫ساماندهي‬
‫اقالم ضروري‬
‫‪Seiri‬‬
‫نظم‬
‫وضعیت‬
‫اقدام ضروری‬
‫اقالمي كه بصورت‬
‫متواتر استفاده ميشوند‬
‫در نزديكي محل كار‬
‫نگهداري شوند‬
‫اقالمي كه بعض ی اوقات‬
‫استفاده ميشوند‬
‫در محل ديگري نگهداري‬
‫شوند‬
‫اقالمي كه کمتر استفاده‬
‫ميشوند ولی باید‬
‫نگهداری شوند‪.‬‬
‫در محل جداگانهاي با‬
‫مشخصات معین نگهداري‬
‫شوند‬
‫‪69‬‬
‫اصول سازمان دهي محل کار‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پياده سازي روش اولين صادره از اولين وارده ‪ FIFO‬در محل نگهداري و‬
‫انبارش‬
‫تخصيص مكان مشخص به هر قلم در محل نگهداري‬
‫مشخصسازي هر كاال و محل استقرار آن با برچسبها و اعالنهاي‬
‫مناسب‬
‫استقرار اقالمي به نحوي كه كنترل بصري آنها به سهولت انجام گيرد و‬
‫زمان بازيابي آنها حداقل باشد‪.‬‬
‫استقرار اقالم به نحوي كه دستيابي به اقالم و جابجائي اقالم پرمصرف‬
‫به سهولت و سرعت انجام گيرد ‪.‬‬
‫جداسازي ابزار و تجهيزات خاص از وسايل عمومي‬
‫استقرار ابزار و تجهيزات پرمصرف ‪/‬تندگردش در نزديكي محل مصرف‬
‫‪70‬‬
‫اصول سازمان دهي محل کار‬
‫‪ ‬تهیه طرح چیدمان ایستگاه های محیط کاری به نحوی که‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ايستگاه هايی که به هم مرتبط ترند و تبادل اطالعاتی بيشتری با يکديگر دارند به‬
‫يکديگر نزديکتر باشند‪.‬‬
‫در استقرار ايستگاه ها بايد توالی کار نيز مد نظر باشد‪.‬‬
‫ايمنی يکی ديگر از معيار های مهم در استقرار ايستگاه ها می باشد(به عنوان‬
‫مثال روی مانيتور به سمت پنجره نبوده و پشت آن نيز به سمت کسی نباشد)‬
‫محدوديتهای خاصی که مربوط به هر واحد می باشد‪.‬‬
‫زيبايی نيز مالک بعدی در تعيين نحوه استقرار ايستگاه ها می باشد(به عنوان‬
‫مثال رعايت تقارن)‬
‫توجه به ارباب رجوع نيز يکی از معيارهای اصلی است‪ .‬ايستگاه هايی که ارباب‬
‫رجوع بيشتری دارند بايد در ديدرسی و در دسترسی بيشتری به ارباب رجوع‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪71‬‬
‫اصول سازمان دهي محل کار‬
‫‪ ‬تهیه طرح استقراراقالم در ایستگاه های محیط کاری به نحوی که‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اقالمی که دارای استفاده بيشتری هستند بايد در دسترس تر باشند‪.‬‬
‫بازيابی و يافتن آنها راحت تر صورت گيرد‪(.‬مثل استقرار پوشه ها به ترتيب‬
‫حروف الفبا يا استفاده از تکنيکهای مديريت ديداری جهت بازيابی راحت تر اقالم)‬
‫وزن و حجم‪:‬هر چه حجم و وزن مورد کمتر باشد بايد در دسترس نزديکتر باشد‪.‬‬
‫ايمنی‪ :‬اقالم خطرناک بايد در فاصله دورتری قرار گيرند‪.‬‬
‫زيبايی نيز مالک بعدی در تعيين محل ونحوه استقرار اقالم در ايستگاه ها می‬
‫باشد‪.‬‬
‫و‪....‬‬
‫‪72‬‬
‫ترتیب و سازماندهی ‪Seiton:‬‬
‫موارد كنترلي‬
‫معيارهاي ارزيابي‬
‫برچسب فایل و قفسه‬
‫برچسبها و نشانههاي استفاده شده براي قفسهها و‬
‫تجهیزات بايد امكان شناسايي سريع و دقيق را فراهم‬
‫سازد‪.‬‬
‫همهي مدارك و مستندات به نحوي واضح و روشن‬
‫برچسبها و عناوين پرونده سازماندهي شده اند‪.‬‬
‫ها و مدارك‬
‫همهي موارد در محلهاي معین و مشخص ي نگهداري ‪73‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫قبل از تغيير‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫بعداز تغيير‬
‫كار عملي‬
‫‪-1‬وضعيت ابزار ووسا يل وتجهيزات فرآيند ومحيط خودرا مستند‬
‫كنيد‪.‬‬
‫‪-2‬موارديكه قابل سازماندهي هستند را سازمان بدهيد وآنهاييكه نياز‬
‫مند تمهيدات بيشتري هستند را مشخص كنيد‪.‬‬
‫‪-3‬طرح چيدمان موارد‬
‫‪ -4‬وضعيت جديدرامستند كنيد‪ .‬بند‪2‬را تهيه كنيد‪.‬‬
‫مفهوم مودا‬
‫طرح شماتيك مفهوم مودا‬
‫‪Lean‬‬
‫‪Man‬‬
‫‪Fat Man‬‬
‫‪3-MU‬‬
‫‪ -1‬مودا)‪ : (MUDA‬اتالف يا هر فعاليتي كه ارزش افزوده ايجاد نمي‌كند‪.‬‬
‫‪ -2‬موري)‪ : (MURI‬كليه فعاليت‌هايي كه بايد در ساير فعاليت‌ها تلفيق شود‪.‬‬
‫‪ -3‬مورا)‪ : (MURA‬كليه فعاليت‌هايي كه بايد به فرايند اضافه شود‪.‬‬
‫اتالف (‪ )Mudas‬چیست؟‬
‫هر چیزی در محل کار که ارزش ایجاد نمی کند‪.‬‬
‫گنبا كايزن‬
‫‪79‬‬
‫مودا )‪ (MUDA‬چيست؟‬
‫فاقد ارزش = ‪MUDA = WASTE‬‬
‫هر فعاليتي كه براي سازمان ايجاد هزينه مي كند‬
‫اما براي مشتري نهايي ارزش ي توليد نمي كند‪.‬‬
‫سازمان براي حفظ بقاي خود بايد تا جايي كه مي تواند‬
‫از انجام فعاليت هاي غير ارزش آور پرهيز كند ‪.‬‬
‫موداي توليد بيش از حد نياز‬
‫در زماني ديگر‬
‫نياز باز ‌ار ‪ ،‬با هدف فروش ‌‬
‫‪ -1‬توليد محصول‌ بيش ‌از ‌‬
‫‪ -2‬توليد قطعات اضافي با هدف انبارش براي جلوگيري‌ ‌از توقف خط‬
‫‪ -3‬توليد اطالعات ‌و داده هايي كه ‌از آن هيچ استفاده اي نمي شود‬
‫اكز مختلف‬
‫در مر ‌‬
‫‪ -4‬توليد كپي هاي اضافي ‌و نگهداري‌ آن ‌‬
‫‪ -5‬ايجاد پرونده هاي اسناد ‌و مدارك ‪ ،‬بدون‌ هدف مشخص‬
‫‪... -6‬‬
‫موداي انتظار ( تاخير )‬
‫‪ -1‬انتظار ماشين براي تعويض قالب يا راه اندازي اوليه‬
‫‪ -2‬انتظار اپراتور ‪ ،‬در حالي كه ماشين كار مي كند‬
‫‪ -3‬انتظار قطعات براي عمليات‪ ،‬بازرس ي يا حمل و نقل‬
‫‪ -4‬انتظار ماشين ‪ ،‬براي اتمام كار ماشيني ديگر‬
‫‪ -5‬انتظار ماشين براي تعميرات كلي و جزئي‬
‫‪ -6‬انتظار نامه يا سندي براي امضا در كارتابل مدير‬
‫‪ -7‬انتظار ارباب رجوع براي دريافت خدمات‬
‫‪ -8‬انتظار يك نامه در ماشين نويس ي‬
‫‪... -9‬‬
‫موداي حركات اضافي‬
‫‪ -1‬تردد كارگر براي دريافت قطعه و ابزار از انبار‬
‫‪ -2‬تردد براي انتقال قطعه يا محصول ‪ ،‬به جاي ديگر‬
‫‪ -3‬حركات اضافي كارگران در ايستگاههاي كاري‬
‫‪ -4‬در دسترس نبودن اسناد و مدارك الزم‬
‫‪ -5‬تردد بيش از حد افراد در طبقات ساختمان‬
‫‪ -6‬تردد ارباب رجوع ‪ ،‬براي دريافت خدمات‬
‫‪ -7‬تردد نامه يا سند از جايي به جاي ديگر‬
‫‪... -8‬‬
‫موداي حمل و نقل‬
‫‪ -1‬حمل مواد اوليه به انبار يا سالن توليد‬
‫‪ -2‬حمل كاالي در جريان ساخت‬
‫‪ -3‬حمل كاالي ساخته شده از سالن توليد به انبار‬
‫‪ -4‬حمل كاال ‪ ،‬به بازار مصرف‬
‫‪ -5‬حمل كاال ‪ ،‬بين انبارهاي مختلف‬
‫‪ -6‬حمل تجهيزات ‪ ،‬ملزومات و ‪...‬‬
‫‪... -7‬‬
‫موداي انبارش‬
‫‪ -1‬انبار مواد اوليه‬
‫‪ -2‬انبار كاال يا قطعات در جريان ساخت‬
‫‪ -3‬انبار ضايعات و دوباره‌كاري‌ها‬
‫‪ -3‬انبار محصول ( محصوالت مختلف )‬
‫‪ -4‬كمدهاي نگهداري اسناد و مدارك‬
‫‪ -5‬بايگاني‬
‫‪... -6‬‬
‫موداي ضايعات و دوباره كاري‬
‫‪ -1‬ضايعات حين توليد‬
‫‪ -2‬دوباره كاري حين توليد‬
‫‪ -3‬تعميرات كلي و جزئي محصول توليد شده‬
‫ي‬
‫‪ -4‬دوباره كاري روي نامه ها و گزارشهاي ادار ‌‬
‫‪... -5‬‬
‫چگونه مودا را شناسايي كنيم؟‬
‫همه فعاليت هاي كاري خود را به عناصر كار تجزيه و آنها را‬
‫به صورت يك سلسله واقعه ببينيد تا قابل تجزيه و تحليل شوند‬
‫زمان هاي فعاليت ماشين را از زمان هاي كار دستي‬
‫جدا كنيد و هر يك را جداگانه تجزيه و تحليل نماييد‬
‫كارها را به دو دسته كلي تقسيم بندي كنيد ‪،‬‬
‫فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد مي كنند و‬
‫فعاليت هايي كه ارزش افزوده ايجاد نمي كنند ( مودا)‬
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
PD
FOCU S
AC
Clarify
‫شفاف سازی فرآیند‬
89
FOCUS-PDCA ‫فرآیند‬
‫نکاتی حیاتی‬
‫تا فرآیند موجود را به خوبی نشناخته اید‬
‫هیچ تغییری در آن ندهید‬
‫در این مرحله‬
‫نمودار جریان را همانگونه که وجود دارد ترسیم کنید‬
‫نه آنطور که دوست دارید یا باید باشد‬
‫فرآیند ‪ - FOCUS-PDCA‬مرحله ‪Clarify‬‬
‫‪90‬‬
‫نمودار جريان فرآيند‬
‫براي رسم نمودار جريان فرآيند از ابتدا و انتهاي فرآيند كه در بيان‬
‫ا‬
‫فرصت تعيین كردهايد استفاده كنيد‪ .‬تعداد مراحل فرآيند معموال بايد‬
‫زير ‪ 20‬مرحله باشد ‪.‬‬
‫نكته‬
‫زماانيكاه نماودار جرياان فرآيناد را رسام كردياد ممكان اسات مشااهده كنياد‬
‫كااه ارتقاااي سااادهاي امكانپاذير اساات‪ .‬هاار چااه زودتاار آنرا انجااام دهيااد‪.‬‬
‫نمودار اصالح شده را نمودار بهترين جريان جاري فرآيند مينامند ‪.‬‬
‫شفاف كردن جريان فرآيند و عملکرد آن‬
‫براي انجام مرحله ‪ C‬از مراحل ارتقاي فرآيند درك جزئيات فرآيند و‬
‫عملکرد جاري آن الزم است‪.‬‬
‫براي انجام آن ابزارهاي زير الزم است‪:‬‬
‫‪‬نمودار جريان فرآيند ‪Flow Chart‬‬
‫‪‬سنجش عملکرد جاري فرآيند‬
‫نمودار جریان فرآیند چیست؟‬
‫نموداری که از نشانه های تصویری‬
‫برای بیان طبیعت و جریان قدم های‬
‫یک فرآیند استفاده می کند‪.‬‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪93‬‬
‫نمودار جريان فرآيند‬
‫عالئم رسم نمودار جريان فرآيند‬
‫‪ -1‬از بيض ي براي نشان دادن ابتدا و انتهاي فرآيند استفاده‬
‫ميشود‪.‬‬
‫‪ -2‬از مستطيل براي نشان دادن يك فعاليت استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪-3‬از لوزي براي نشان دادن نقطهي تصميمگیري استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪ -4‬از دايرهي كوچك براي نشان دادن ادامهي نمودار جريان‬
‫فرآيند در جاي ديگر استفاده ميشود‪ .‬حرف داخل دايره نشان‬
‫ميدهد كه فرآيند در همان صفحه يادر صفحه ديگري ادامه دارد‪.‬‬
‫‪ -5‬براي نشان دادن مسیر فرآيند از استفاده ميشود‪.‬‬
‫فواید استفاده از نمودار جریان فرآیند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ارتقاء شناخت نسبت به فرآیند‬
‫فراهم آوردن ابزاری برای آموزش‬
‫تشخیص حوزه های مسئله دار و فرصت های بهبود‬
‫تشریح روابط مشتری‪-‬تامین کننده‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪95‬‬
‫کلیدهای موفقیت در رسم نمودار جریان فرآیند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شروع کردن از تصویری کالن‬
‫مشاهده فرآیند جاری‬
‫ثبت قدم های فرآیند‬
‫مرتب کردن توالی قدم های فرآیند‬
‫• ترسیم نمودار جریان‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪96‬‬
‫نمونه ای از نمودار جریان خطی‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪97‬‬
‫تفسیر نمودار جریان‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مشخص کنید چه کس ی درگیر فرآیند است‪.‬‬
‫در مورد علل ریشه ای تئوری بسازید‪.‬‬
‫راه های ساده سازی و پاالیش فرآیند را‬
‫تشخیص بدهید‪.‬‬
‫نحوه اعمال تغییرات را مشخص کنید‪.‬‬
‫قدم های صرفا هزینه زا را تعیین کنید‪.‬‬
‫آموزش الزم را فراهم آورید‪.‬‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪98‬‬
‫شفاف كردن جريان فرآيند و عملكرد آن‬
‫سنجش عملكرد جاري فرآيند‬
‫براي درك اينكه فرآيند چگونه عمل ميكند بايد‪:‬‬
‫‪ -1‬تصميم بگیريم چه چیزي را ميخواهيم بسنجيم‬
‫‪.‬‬
‫‪ -2‬در مورد آنچه كه ميخواهيم بسنجيم‪ ،‬تعريفي كاربردي‬
‫بيان كنيم‪.‬‬
‫‪ -3‬براي جمع آوري دادهها برنامهريزي كنيم‪.‬‬
‫با پاسخ به سؤاالت زير برنامه ساده‌اي براي جمع‌آوري‬
‫داده‌ها بنويسيد‬
‫‪.1‬چه چيزي جمع‌آوري خواهد شد؟‬
‫‪.2‬چه مقدار جمع‌آوري خواهد شد؟‬
‫‪.3‬چگونه داده‌ها جمع‌آوري خواهد شد؟‬
‫توسط چه كس ي؟‬
‫آيا فرم جمع‌آوري داده‌ها الزم است؟‬
‫‪ -4‬داده‌ها چگونه گزارش خواهد شد؟‬
‫‪‬از چه ابزاري براي نمايش داده‌ها استفاده مي‌شود؟‬
‫‪‬چه كس ي گزارش را تهيه خواهد كرد؟‬
‫‪‬اولين گزارش كي آماده خواهد شد؟‬
‫‪ -5‬جمع‌آوري داده‌ها كي شروع خواهد شد؟‬
‫توجه‪ :‬براي رسم نمودار جريان داده‌ها‪،‬‬
‫حداقل تعداد ‪ 25‬مورد داده نياز داريد‪.‬‬
‫منشور تیم‬
‫سندی است که‬
‫نتایج مورد انتظار‪،‬‬
‫حد و مرزها‪،‬‬
‫و منابع مورد استفاده‬
‫توسط تیم بهبود فرآیند را تشریح می کند‪.‬‬
‫فرآیند ‪ - FOCUS-PDCA‬مرحله ‪Organize‬‬
‫‪102‬‬
‫عناصر یک منشور تیم‬
‫• عنوان فرآیندی که باید بهبود داده شود‬
‫• حد و مرزهای فرآیند‬
‫• هدف بهبود فرآیند‬
‫• رهبر انتخاب شده برای تیم بهبود‬
‫• اعضای تیم بهبود‬
‫• منابع مورد نیاز برای بهبود‬
‫•محدودیت های زمانی‬
‫• اقتدار تصمیمگیری تیم‬
‫• الزامات گزارش دهی تیم‬
‫فرآیند ‪ - FOCUS-PDCA‬مرحله ‪Organize‬‬
‫‪103‬‬
‫فرآيند‪:‬‬
‫فرم منشور تيم‬
‫نام تيم ‪:‬‬
‫هدف بهبود فرآيند‪:‬‬
‫رهبر تيم‪:‬‬
‫رديف‬
‫نام اعضاء تيم‬
‫اداره‪ /‬واحد‬
‫مشاور تيم‪:‬‬
‫رديف‬
‫‪1‬‬
‫‪5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪6‬‬
‫‪3‬‬
‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪8‬‬
‫نام اعضاء تيم‬
‫منابع در دست‪:‬‬
‫الزامات گزارشدهي‪:‬‬
‫ساير اطالعات‪:‬‬
‫تهيهكننده منشور‪:‬‬
‫تاريخ‪:‬‬
‫اداره‪ /‬واحد‬
‫يك مسئله‬
‫سه المپ رشته اي دريك اطاق قرارداردوسه كليد در اطاق‬
‫مجاوراطاق المپها‪.‬اين دو اطاق به يك ديگرراه ندارند واز‬
‫داخل يك اطاق داخل اطاق ديگر را نمي توان ديد‪.‬ولي مي‬
‫توا ن از يك اطاق بيرون آمد وبه اطاق ديگر رفت‪.‬بايك‬
‫بار رفتن ازيك اطاق به ا طاق ديگرتعيين كنيد كدام كليد‬
‫مال كدام المپ است‪.‬‬
‫تمرين عملي‬
‫‪-1‬منشور تيم را تكميل كنيد ‪.‬‬
‫‪-2‬فلو چارت فرآيند رابصورت دقيق وگسترده رسم كنيد‪.‬‬
‫‪-3‬اتالفهاي فرآيند رابصورت دقيق مشخص كنيد‪.‬‬
‫‪-3‬اطالعا ت الزم وضروري از فرآيند در مورد اتالفهارا ‌براي‬
‫جمع آوري مشخص كنيد‪.‬‬
‫‪-4‬اطالعات فوق را جمع آوري كنيد‪.‬‬
‫كار گاه آموزشي توليد ناب‬
‫ي‬
‫تميز ‌‬
‫اس ‪3‬‬
‫‪s3‬‬
‫تمیزی=‪Seiso‬‬
‫نتايج‪:‬‬
‫ امكان كنترل عيني آسان‬‫ اجتناب از بكارگیري ماشین آالت و تجهیزات از رده خارج شده‬‫ حفظ محيط كار در شرايط ايمن و تسهيل كننده كار‬‫برخي اقدامات‪:‬‬
‫ نظافت روزانه همگاني‬‫ تعيین زماني براي نظافت روزانه‬‫ تعيین مسئول و متصدي هر ماشین‬‫ تركيب نظافت و بازرس ي‬‫ ايجاد و اعالم موارد نظافت روزانه به شيوه أي واضح و آشكار و با استفاده از دستورالعملهاي‬‫قابل مشاهده‬
‫تامین ابزار و تجهیزات الزم براي پاكیزه سازي نقاط و موارد بحراني ‪ -‬پيشگیري از عوامل ايجاد و‬
‫انتشار آلودگي و گرد وغبار‬
‫‪5S‬‬
‫‪108‬‬
‫تمیزی=‪Seiso‬‬
‫آلودگی چیست ؟‬
‫هرچيزی که بر‬
‫سالمتی و ایمنی‬
‫کیفیت و كارآيي‬
‫رضایتمندی وتصور مثبت‬
‫اثر نامطلوب بگذارد‪.‬‬
‫‪5S‬‬
‫‪109‬‬
‫شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان‬
‫دوره آموزش ی تولید ناب‬
‫جمع آوری داده ها‬
‫جمع آوری داده ها چیست؟‬
‫بدست آوردن اطالعات سودمند است‪.‬‬
‫موضوع این نیست که‪:‬‬
‫چگونه می توانیم داده ها را جمع کنیم؟‬
‫بلکه باید پاسخ این سوال را بیابیم که‪:‬‬
‫چگونه می توانیم داده های سودمند را جمع کنیم؟‬
‫جمع آوری داده ها‬
‫‪111‬‬
‫قانون ‪20-80‬‬
‫اثرات‬
‫‪%20‬‬
‫عوامل‬
‫‪%80‬‬
‫‪%80‬‬
‫‪%20‬‬
‫نمودار پارتو‬
‫‪112‬‬
‫نمودار پارتو)‪(Pareto Chart‬‬
‫كاربردهاي اصلي‬
‫* تعيين فراواني نسبي يا درجه اهميت مسائل يا علل مختلف‬
‫* تمركز بر روي موضوعات اصلي و رتيه‌بندي آنها بر اساس اهميت‬
‫نمودار پارتو چیست؟‬
‫• نموداری میله ای که بطور نزو لی از بیشترین به‬
‫کمترین‪ ،‬از چپ به راست مرتب شده است‪.‬‬
‫• میله های سمت چپ نسبت به میله های سمت‬
‫راست مهم تر هستند‪.‬‬
‫• موضوعات معدود حیاتی را از موضوعات متعدد ولی‬
‫کم اهمیت جدا می سازد (اصل پارتو)‬
‫نمودار پارتو‬
‫‪114‬‬
‫پنج چراي مديريت‬
‫براي ريشه يابي مسائل و مشكالت‬
‫روش ‪ 5‬چرا‬
‫پاسخ چرا؟‬
‫پاسخ چرا؟‬
‫پاسخ چرا؟‬
‫پاسخ چرا؟‬
‫پاسخ چرا؟‬
‫نمودار جریان فرآیند‬
‫‪116‬‬
‫پرسشهاي راهنما به اهداف كايزن‬
‫(‪ 6‬چ – ‪)5W-1H‬‬
‫‪ – 1‬چه چیزي؟ (‪)What‬‬
‫‪ – 2‬چه كس ي؟ (‪)Who‬‬
‫‪ – 3‬چه جايي؟ (ٌ‪)Where‬‬
‫‪ – 4‬چه زماني؟ (‪)Whene‬‬
‫‪ – 5‬چرا؟ (‪)Why‬‬
‫‪ – 6‬چگونه؟ (‪)How‬‬
‫گمبا كايزن‬
‫‪117‬‬
‫پنج چراي مديريت‬
‫ً‬
‫مثال‪ :‬اگر كارگري خاك اره را بر روي زمين بريزد احتماال با سؤالت زيراز طرف مديريت مواجه خواهد شد‪.‬‬
‫سؤال ‪ :1‬چرا خاك اره را روي زمین ميريزي؟‬
‫پاسخ‪ :‬زيرا زمین لغزنده شدهاست‪.‬‬
‫سؤال ‪ :2‬چرا زمین لغزنده شدهاست؟‬
‫پاسخ‪ :‬زيرا روغن روي آن ريخته است‪.‬‬
‫سؤال ‪ :3‬چرا روغن روي زمین ميريزد؟‬
‫پاسخ‪ :‬زيرا دستگاه روغن ريزي دارد‪.‬‬
‫سؤال ‪ :4‬چرا دستگاه روغن ريزي دارد؟‬
‫پاسخ‪ :‬زيرا روغن از كاسه نمد دستگاه نشت ميكند‪.‬‬
‫سؤال ‪ :5‬چرا كاسه نمد نشتي دارد؟‬
‫پاسخ‪ :‬زيرا الستيك واشر خراب است و نياز به تعمیر دارد‪.‬‬
‫شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان‬
‫دوره آموزش ی تولید ناب‬
‫طوفان فکری‬
‫یک معما‬
‫بدون برداشتن قلم از روی کاغذ‬
‫چهار خط مستقیم رسم کنید‬
‫که هر نه نقطه زیر را قطع کنند‬
‫طوفان فکری‬
‫‪120‬‬
‫طوفان فکری چیست؟‬
‫ابزاری است که برای کشف خالقانه گزینه ها‬
‫در یک محیط آزاد از انتقاد‬
‫توسط تیم ها مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫طوفان فکری‬
‫‪121‬‬
‫شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان‬
‫دوره آموزش ی تولید ناب‬
‫نمودار هم خانوادگی‬
‫نمودار هم خانوادگی چیست؟‬
‫ابزاری برای گردآوری مقادیر انبوهی‬
‫از داده های توصیفی‬
‫شامل نظرات‪ ،‬عقاید‪ ،‬و ایده ها‬
‫و سازماندهی آنها‬
‫در گروه های مبتنی بر ارتباط طبیعی آنها‬
‫نمودار هم خانوادگی‬
‫‪123‬‬
‫نمونه ای از یک نمودار هم خانوادگی (‪)4‬‬
‫نمودار هم خانوادگی‬
‫‪124‬‬
‫شركت توليد وخدمات ناب ایرانيان‬
‫دوره آموزش ی تولید ناب‬
‫نمودار علت و معلولی‬
‫نمودار علت و معلولي چيست؟‬
‫يك ابزار گرافيكي كه كمك ميكند در‬
‫شناسايي‪،‬طبقه بندي و نمايش علل يك مسئله‬
‫يايك مشخصه كيفي خاص‬
‫نمودار علت و معلولی‬
‫‪126‬‬
‫نمودار علت و معلول‬
‫‪Man‬‬
‫‪Machin‬‬
‫معلول‌‬
‫‪Method‬‬
‫‪Material‬‬
‫كاربردهاي اصلي‬
‫* دسته‌بندي اكثر علل احتمالي يك مسئله يا موضوع به روش منظم‬
‫ً‬
‫* تجزيه و تحليل آنچه كه واقعا در يك فرايند به وقوع مي‌پيوندد‪.‬‬
‫مثالي جهت استفاده از نمودار علت و معلولي‬
‫كاربران‬
‫عدم استفاده صحيح‬
‫عدم استفاده صحيح از نرم افزار‬
‫از كار‬
‫افتادن‬
‫كامپيوتر‬
‫كمبود آموزش‬
‫ضربه مكاينكي‬
‫نرم افزار‬
‫خطاي نصب‬
‫از سخت افزار‬
‫انتخاب بستر نامناسب‬
‫آسيب رساني به سخت افزار‬
‫زنگ زدگي‬
‫درجه حرارت محيط‬
‫خطاي اجزاي تشكيل دهنده‬
‫خطاي طراحي‬
‫مستند سازي نا مناسب‬
‫تركيب نامناسب‬
‫نوسان برق‌‬
‫رطوبت‬
‫محيط‬
‫نمودار علت و معلولی‬
‫تغذيه كننده نامناسب‬
‫سخت افزار‬
‫‪128‬‬
‫نمودار استخوان ماهی (ايشی کاوا)‬
‫ماشین آالت‬
‫و تجهیزات‬
‫ساير‬
‫محدوديت توليد كنندگان مواد شيميائي‬
‫عدم پايبندي كامل فروشندگان به تعهد خود‬
‫پيچيده بودن مراحل خريد فروشنده‬
‫عدم تامین‬
‫بموقع‬
‫مواد شيميائي‬
‫كمبود شركتهاي كارآمد حق العمل كار‬
‫عدم اطمينان كافي از كيفيت مواد‬
‫ساير تامین كنندگان‬
‫ناكافي بودن خودروجهت حمل‬
‫طوالني بودن مسیر حمل مواد‬
‫ناهماهنگي بين شيمي و تداركات در كنترل موجودي‬
‫تغييرکيفيت آب خام‬
‫کمبود نقدينگی‬
‫عدم کارکرد نرمال واحد‬
‫پير شدن رزينها‬
‫عدم تفويض اختيار كافي‬
‫نامشخص بودن نقطه سفارش خريدمواد‬
‫فقدان سيستم پيگيري مناسب‬
‫فقدان سيستم ‪MIS‬‬
‫عدم استفاده از تجارب گذشته‬
‫طوالني بودن مراحل خريد موادشيميائي‬
‫مواد و منابع‬
‫آموزش نيروی انسانی‬
‫فقدان سيستم مناسب تعيين اولويت‬
‫خريد مواد‬
‫روشها‬
‫نیروی انسانی‬
‫شرکت مديريت توليد برق نکا‬
‫(نيروگاه شهيد سليمی)‬
‫تشکر‬
‫از حوصله وتحمل همه شما متشکرم‬
‫شرکت توليد وخدمات ناب ايرانيان‬
‫تلفن‪88521796:‬‬
‫فکس‪88501336:‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫‪[email protected]‬‬