Transcript سايپا-نهايي
بررس ي بازار انحصاري خودرو مركز مطالعات و برنامه ريزي استراتژيك گروه فهرست مطالب قوانين مرتبط با انحصار تعريف انحصار در علم اقتصاد انحصار بازار خودرو در ايران و جهان نگاهي به سهم بازار خودرو دركشورهاي خارجي و ايران تحليل شاخصهاي انحصار بازار خودروي كشور و مقايسه با جهان شوراي رقابت در ايران و جهان قوانين مرتبط با انحصار قوانين مرتبط به انحصار ماده 101و 102قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوري اسالمي ايران تعيين قيمت كاالهاي اساسي و انحصاري كلي اصل 44قانون سياستهاي بند ( افزايش اجرايبازار، قانونمناسب رعايتتنظيم 101د): -بهبامنظور ماده سطح رقابت ،ارتقاء بهره وري شبكه توزيع و شفاف اساسي قيمت گذاري را به كاالها و خدمات عمومي و انحصاري و سازي فرايند توزيع كاال و خدمات ،دولت مي تواند: كاالهاي اساسي يارانه اي و ضروري محدود نمايد. تبصره : 1دولت مكلف است ضوابط تعيين كاالهاي اساسي ،انحصاري و خدمات عمومي و نيز فهرست و ضوابط تعيين قيمت اين كاالها و خدمات را ظرف سه ماه پس از تصويب اين قانون ،با پيشنهاد كارگروهي متشكل از نمايندگان وزارت بازرگاني ،معاونت و وزارتخانه هاي ذيربط به تصويب شوراي اقتصاد برساند تبصره : 2در اجراي اين بند ،چنانچه قيمت فروش كاال يا خدمات كمتر از قيمت عادله روز تكليف شود ،مابه التفاوت قيمت عادله روز و تكليفي بايد همزمان تعيين و از محل اعتبارات و منابع دولت در سال اجرا پرداخت شود و يا از محل بدهي دستگاه به قوانين مرتبط به انحصار (ادامه) ماده - 102واگذاري اموراجرايي تنظيم بازار توسط وزارت بازرگاني مجاز است در راستاي اجراي سياستهاي كلي اصل وزارت بازرگاني: 44قانون اساسي ،امور اجرايي تنظيم بازار اعم از تامين، ذخيره سازي ،توزيع ،بازرسي و قيمت گذاري كاالها و خدمات را به تشكلهاي صنفي توليدي ،توزيعي و خدماتي ،اتحاديه ها و تعاونيها و همچنين تشكلهاي مردم نهاد حمايت از مصرف كننده ماده 5و ، 6دستورالعمل تبصره يك بند (د) ماده 101قانون ماده - 5كاالهاي انحصاري ،كاالهايي هستند كه سهم يك يا چند پنجساله .پنجم توسعه جمهوري اسالمي ايران ،كاالي برنامه واگذار نمايد را وبه شرح توليدكننده ،كشور كاالهاي انحصاري در انحصاري زيراز عرضه فروشنده خريدار فهرستيا شركت بنگاهو عادي تعيين مي نمايد: و تقاضاي بازار به ميزاني باشد كه قدرت تعيين قيمت و يا مقدار را در بازار داشته باشد و يا ورود بنگاه هاي جديد به بازار يا خروج از آن با محدوديت مواجه باشد. ماده – 6كاالهاي انحصاري مشمول قيمت گذاري شامل خودرو هاي سواري ،دخانيات ،انواع سوخت (شامل بنزين ،نفت گاز ،نفت كوره ،گاز طبيعي ،نفت سفيد ،گاز مايع و سوخت هواپيما )، آب ،برق ،گاز طبيعي ،خدمات جمع آوري و دفع فاضالب ،خدمات قوانين مرتبط به انحصار (ادامه) همسان نبودن ماهيت تاثيرگذاري گروه خودروي سواري و توليد انحصاري بر اساس مواد قانون برنامه پنجساله ،برخي کاالها ،اساسي بهه حسهاب ميآيند كه دولت قيمت آنها را تعيين مي نمايد .امها در قيمتگهذاري کاالهاي غير اساسي دولت نقش نظارتي خود را ايفا مي نمايهد .خهودرو کااليي اساسي و ضروري به شمار نمي آيد و يارانهاي نيز به آن تعلهق نميگيرد که دولت بخواهد در قيمت گذاري آن دخالت داشته باشد .لهذا بايد اجازه داد که قيمت خودرو را عرضه و تقاضا يا همان «بهازار»، مشخص کند. همچنين براساس ماده 6دسهتورالعمل فهوق ،خهودروي سهواري در ليسهت مواردي نظير دخانيات ،آب ،برق،گاز و ...قرار گرفته است كه ماهيهت خودروي سواري براسهاس تعريهف مهاده 5ايهن قهانون و تعريهف علمهي انحصار ،با اين اقالم سنخيت ندارد. ... بعنوان مثال شركت گاز ،بهرق و بدليل انحصاري و تك شركتي بودن آنها ،دولهت كنتهرل كامهل در تعريف انحصار در علم اقتصاد تعاريف انحصار در علم اقتصاد بازار رقابت كامل از جمله خصوصيات مهم شرايط رقابت كامل يا بازار رقابت كامل اين است كه تعداد توليد كنندگان و مصرف كنندگان براي كاالي مورد بحث يا بازار مورد بحث به قدري زياد است كه يك توليد كننده يايك مصرف كننده به تنهايي قادر نباشد برقيمت كاال و بر بازار كاال تاثير داشته باشد .از طرف ديگر در بازار رقابت كامل كاالي توليد شده توسط بنگاههاي مختلف از ديدگاه مصرف كننده ،همگن است .مثال از ديدگاه مصرف كننده تمايزي بين پياز توليد شده توسط كشاورزان و توليد كننده گان مختلف وجود ندارد .پس مي گوييم اين كاال همگن بازار همه بنگاهها و توليد كننده گان كاالي توليدي است .در اين بازارانحصار كامل بنابر رسانند به فروش بنگاه به توسطيك بازار شرايطبه قيمت خود را مورد بحث توليدميكاالي شده فقط تعيين كه انحصار كامل در خود نقشي حال ،به كننده اين هر كاالي هاي قيمتدخالت تعيين هاو در كنترل دليل تنهايي به حاضر اگرچه توليد در پردازد . مي ندارند .دولت در صنعت خودرو ،بازار خودرو در ايران ممكن است مستقيم برخي مشابهت هايي با بازار انحصار كامل داشته باشد ولي با توجه به كاهش دخالت هاي مستقيم دولت در سال هاي اخير و تعداد اندك بنگاههاي خودرو ساز وتاثير پذيري سود يك بنگاه از سطح توليد بنگاههاي ديگر مشابهت هاي بازار خودرو در ايران ،با بازار تعاريف انحصار در علم اقتصاد (ادامه) بازار رقابت انحصاري در شرايط بازار رقابت انحصاري ،اگرچه همانند بازار رقابت كامل ،تعداد توليد كنندگان و مصرف كنندگان زياد است ولي در اين كاالي توليد شده توسط بازار كاالي توليد شده توسط هر بنگاه با بنگاه ديگر تفاوت دارد .به عبارت ديگراز ديدگاه مصرف كننده كاالي توليد شده توسط بنگاهها نسبت به هم متمايزاست. بازار انحصار چند جانبه بازاري است كه تعداد اندكي از بنگاهها به توليد كاالي معين مثل خودرو مي پردازند و كاالي توليد شده توسط هر بنگاه نسبت به بنگاه ديگر مي تواند يا همگن يامتمايزباشد .در بازار انحصار چند جانبه تاثير سطح توليد يك بنگاه در ميزان سود بنگاه ديگر قابل توجه است. انحصار در بازار خودرو ايران جهان و انحصار در بازار خودرو ايران جهان و تقريبا بازار خودرو همه كشور هاي جهان بازار باشد. جانبه چند نوع دخالت مستقيم براي قيمت گذاري مي از خودرو بازار انحصار در **دخالت دولت ها محصوالت نمي باشد ،بلكه بيشتر به شكل كمك هاي مستقيم و بال عوض براي دوباشد. خودرومي بازارمحصول درتوسعه اينكه و تكنولوژي خودرو ساز عمده باشد ،درآمد نهائي هر پيشرفتفرض -1با و به داليل زير در بازار انحصار چند جانبه ديگر كاهش مي يابد. بنگاه توليد افزايش بنگاه با دارد: وجود رقابت خودرو بازار -2قيمت خودرو فقط تابع مقدار محصول بنگاه اول نخواهد بود ،بلكه قيمت خودروا به كل توليد بنگاه اول و بنگاه دوم بستگي خواهد داشت. -4با توجه به داللت هاي مدل ها ونظريه هاي بازار انحصار چند جانبه ،ديگر محصوالت هر خودرو ساز داخلي بايد هر چه بيشتر متمايز بوده و رضايت مشتري را جلب كند . -5در مورد خودرو هاي مشابه توليدي دو بنگاه خودرو ساز ،براي دو محصولي كه به لحاظ كيفي نزديك به هم هستند در قيمت يكسان براي دو محصول بازار به تعادل مي رسد .در اين حالت اگرچه بنگاهي كه داراي محصول متمايز تر و باكيفيت باالتر ،سهم بيشتري از بازار را خواهد داشت ولي قيمت يكسان براي دو محصول به نفع هردو بنگاه است . -6بر اساس شاخص هرفيندال – هيرشمن( )HHIافزايش رقابت در بازار خودرو نگاهي به سهم بازار خودرو دركشورهاي خارجي و ايران (سهم بازار خودروساران داخلي هر كشو از بازار آن كشور) نگاهي به سهم بازار خودرو دركشورهاي خارجي و ايران كشور سهم بازار خودروهاي داخلي توضيحات ژاپن %80 بيش از %56سهم بازار در اختيار 3خودروساز داخلي كره جنوبي %89 آمريكا %85 مالزي %76 آلمان %60 بيش از %31سهم بازار در اختيار 2خودروساز داخلي (فولكس واگن و مرسدس بنز) برزيل %73.2 بيش از %57سهم بازار در اختيار 3خودروساز داخلي (فيات ،ولكس واگن و شورلت ) فرانسه %49 بيش از %48سهم بازار در اختيار 3خودروساز داخلي (رنو ،پژو و سيتروئن ) ايران %90 بيش از %76سهم بازار در اختيار 2خودروساز داخلي (تويوتا ،هوندا و سوزوكي ) بيش از %70سهم بازار در اختيار 2خودروساز داخلي (هيوندايي و كيا) بيش از %48سهم بازار در اختيار 3خودروساز داخلي (جنرال موتورز ،فورد و تويوتا آمريكن) بيش از %58سهم بازار در اختيار 2خودروساز داخلي (پرودوا و پروتون) (سايپا و ايران خودرو) تحليل شاخصهاي انحصار بازار خودرو كشور و مقايسه با جهان تحليل شاخصهاي انحصار بازار خودروي كشور و مقايسه با جهان جدول زير وضعيت شاخصهاي انحصار به همراه شاخصهاي توليد ناخالص داخلي و آزادي اقتصاد در شش كشور مطرح صنعت خودروسازي را نشان مي دهد: شاخص CR4و شاخص HHIهرچه كمتر باشند نشان دهنده عدم وجود انحصار است. شاخص ( Eآنتروپي) هرچه بيشتر باشد نشان دهنده عدم وجود انحصار است. گرو كشور ايران 1 كره مالزي آمريكا 2 فرانسه آلمان شاخص هاي تمركز CR4 HHI E 76 59 77 59 56 47 1961 2700 2039 1179 991 938 0.87 0.71 0.82 0.99 1.02 1.16 آزاد ميان ميانگGDP GDP (ميليون (ميليارد اقتص HHI 369 42.3 1198 2233 69.9 312 66.4 16724 76.3 2739 3593 1036 63.2 71 626 7685 تحليل شاخصهاي انحصار بازار خودروي كشور و مقايسه با جهان موانع غير تعرفهاي در مالزي – معادل %75 تحليل شاخصهاي انحصار بازار خودروي كشور و مقايسه با جهان (ادامه) حركت رو به جلوي صنعت خودرو در زمينه ي رقابتي شدن بازار ايران با مقايسه ي وضعيت شاخص هاي تمركز بازار خودروي سواري كشور طي 20سال گذشته مشهود است كه در جدول زير آمده است. جدول روند كاهشي شاخصهاي تمركز در بازار خودروي كشور شاخص سال 72 سال 82 سال 91 سال 92 سال 93 CR4 100 99 94 83 76 HHI 6327 4896 3391 2587 1961 E 0.24 0.39 0.56 0.74 0.87 با توجه به كاهش شديد شاخص HHIبنظر مي رسد در سال 94بازار خودرو ايران از انحصار خارج مي گردد. (شاخص HHIبه زير 1800مي رسد). اطالعات سال 93هشت ماهه است و اطالعات مربوط به سال 72و 82از سالنامه بازرگاني استخراج شده اند. ارزيابي ساختار و عملكرد بازار خودرو سواري در ايران" ،عباس معمارنژاد و ديگران ،فصلنامه مدل سازي اقتصادي" شوراي رقابت در ايران و جهان شوراي رقابت در ايران و جهان در كشورهاي كره و مالزي دولت بر واردات خودرو نظارت داشته و محدوديت هايي در اين خصوص اتخاذ كرده است. كشورها در كنار محدوديت هاي واردات ،براي حمايت از صنعت خودرو اقداماتي نظير: تامين تسهيالت و سوبسيدهاي دولتي اعطاي وام با بهره كم اختصاص وام به صنعت قطعهسازي جهت مدرنيزه كردن تجهيزات خطوط توليد كاهش كنترل مركزي در قيمت گذاري و اعطاي آزادي هاي بيشتر در بازار توسعه محصول ،طراحي و ساخت خودرو با برند داخلی و ... در اكثر كشورهاي مورد بررسي قيمت گذاري در اختيار خودروسازان بوده و دولت بر آن نظارت داشته است. بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه كشورهاي مورد بررسي توجه ويژه اي به صنعت خودروسازي داشته و سعي بر اين شوراي رقابت در ايران و جهان (ادامه) اين شورا مشابه شوراهايی كه در كشورهای صنعتی تحت عنوان شورای ضد انحصار عمل میكنند ،قرار است انحصار را از طريق: توسعه كارخانجات توليدي كاهش تعرفه و تمركز بر موانع غير تعرفه اي باسپاس از توجه شما