Transcript ایمنولوژی پیوند اعضاء

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬
‫نکاتی از ایمنولوژی پیوند‬
‫اعضاء‬
‫پیوند عضو‪Transplantation‬‬
‫پیوند عضو انتقال یک بافت یا‬
‫مجموعه ای از سلول ها از یک فرد به‬
‫فرد دیگر ‪ ،‬در این رابطه انتقال‬
‫خون نیز یک نوع پیوند عضو می باشد‬
‫که رایج ترین پیوند عضو محسوب می‬
‫شود‪.‬‬
‫به شخصی که پیوند از او گرفته شده‬
‫می شود ‪ ،‬دهنده (‪ )Donor‬و به شخصی‬
‫پیوند را دریافت می کند ‪ ،‬گیرنده‬
‫(‪ )Recipient‬یا میزبان (‪)Host‬می‬
‫گویند ‪.‬‬
‫انتقال خون (‪ )Transfusion‬به معنی‬
‫انتقال سلولهای خونی در حال گردش‬
‫یا پالسما ‪ ،‬از فردی به فرد دیگر‬
‫است‪.‬‬
‫امروزه پیوند کلیه ‪ ،‬قلب‪ ،‬ریه ‪،‬‬
‫کبد‪ ،‬پانکراس و مغز استخوان در سطح‬
‫اصالحات رایج در پیوند اعضاء‬
‫• پیوند ارتوتوپیک ‪ :‬یعنی اینکه بافت پیوندی را در جایگاه طبیعی‬
‫جایگاه آناتومیک طبیعی خود را قرار دهیم‪.‬‬
‫• پیوند هتروتوپیک ‪ :‬در این نوع پیوند ‪ ،‬بافت پیوندی را در جایگاه‬
‫طبیعی آناتومیک خودش قرار نمی دهند ‪ ،‬مثالً پیوند زدن پوست دست به‬
‫ناحیه پوست پا‬
‫• پیوند اتولوگ ( اتوگرافت ) ‪ :‬پیوند بافت از خود به خود است و لذا رد‬
‫نمی شود‪.‬‬
‫• پیوند سینرژیک ‪ :‬پیوندی که بین دو فرد از نظر ژنتیکی کامالً یکسان اند‬
‫( دوقلو یکسان ) برقرار می شود و رد نمی شود‪.‬‬
‫• پیوند آلوگرافت ‪ :‬پیوندی که از یک گونه است و از یک فرد به فرد دیگر‬
‫است در اینجا دو فرد از نظر ژنتیکی با هم فرق دارند‪.‬‬
‫• گزنوگرافت یا زینوگرافت ‪ :‬یعنی پیوند از یک گونه به گونه دیگر مثل‬
‫خوک و یا شامپانزه به انسان‬
‫• رد پیوند (‪ : )Graft rejection‬وقتی بافتی را به یک فرد دیگر پیوند می‬
‫زنیم آنتی ژنهای بافت پیوندی توسط میزبان توسط میزبان شناخته می‬
‫شوند و بافت رد می شود‪.‬‬
‫انواع رد پیوند‬
‫• رد پیوند فوق حاد (‪ : )hyper Acute graft rejection‬آنتی‬
‫بادی ها از پیش ساخته شده‪.‬‬
‫• انتقال خون مکرر‬
‫• خانمهایی که چند بار زایمان کرده اند‬
‫ً با آنتی بادی هایی از کالس‬
‫• رد فوق حاد پیوند عموما‬
‫‪ IgM‬منشا می گیرد ( همولیز داخل عروقی)‬
‫• رد حاد (‪)Acute graft rejection‬‬
‫• ‪TCD8 ، TCD4‬‬
‫• رد مزمن ( ‪ :)Chronic graft rejection‬شایعترین رد پیوند‬
‫ً بعد از ‪ 6‬ماه ظاهر می شود‪ .‬در اینجا ‪T‬‬
‫که عموما‬
‫ً ‪ TCD4‬نقش دارند‪ .‬از عالئم بافت شناسی‬
‫سل ها خصوصا‬
‫این نوع رد پیوند آتروسکلروزیس پیوند می باشد که‬
‫در اثر تکثیر سللهای اندوتلیال عروق توسط‬
‫سایتوکاینها مانند ‪ TGFβ‬و ‪IFNγ‬‬
‫راههای جلوگیری از رد پیوند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫انجام آزمایشات‬
‫تعیین گروه های خونی‬
‫سازگاری در ‪ HLA‬برای پیوند عضو باید افراد ‪HLA- ، HLA-A‬‬
‫‪B‬و‪ HLA-DR‬سازگاری داشته باشند‪.‬سازگاری در ‪ HLA-C‬اهمیت‬
‫زیادی ندارد‪ .‬چون پلی مورفیسم آن کم است‪ .‬سازگاری در‬
‫‪ HLADP‬هم اهمیت زیادی ندارد‪.‬‬
‫استفاده از داروهای سرکوب گر ‪ ،‬مانند‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫سیکلوسپورین ‪ ، A‬سنتز ‪ IL-2‬را مهار می کند ‪ ،‬امروزه با استفاده‬
‫از آن پیوند کبد و قلب تا ‪ 5‬سال دوام دارد‪ .‬اما بعضی موارد رد‬
‫پیوند به آن مقاوم هستند و در دراز مدت روی کبد اثر توکسیک‬
‫دارد‪.‬‬
‫آزوتیوپراین ‪ ،‬آنالوگ پورین داروی سایتوتوکسیک‬
‫متوتروکسات ‪ ،‬سایتوتوکسیک ‪ ،‬آنزیمهای دی هیدروفوالت و ردوکتاز‬
‫را که در سنتز ‪ DNA‬نقش دارند ‪ ،‬مهار می کنند‪.‬‬
‫کورتیکواستروئید ‪ ،‬تولید سایتوکاین توسط ماکروفاژ و لنفوسیتها‬
‫را مهار می کنند‪.‬‬
‫داروهای که بر اساس آنتی بادی اند مانند ‪:‬‬
‫آنتی ‪CD3‬‬
‫معایب سرکوب ایمنی در جلوگیری از رد‬
‫پیوند‬
‫‪‬عفونت ‪:‬‬
‫• ‪(CMV‬سایتومگالوویروس)‬
‫• ‪(EBV‬اپشتین بار ویروس)‬
‫• ‪(HPV‬پاپیلوما ویروس)‬
‫‪‬تومور‬
‫• لنفوم ‪ B‬سل ( هودچکین ) ‪ ،‬در اثر ‪EBV‬‬
‫• کارسینومای سلولهای فلسی پوست‬
‫آن را ایجاد می کند‪.‬‬
‫‪HPV:‬‬
‫یعنی انتقال سلولهای خونی مغز‬
‫استخوان (‪ )Stem cell‬از یک فرد‬
‫به فرد دیگر ‪ ،‬برای اینکار‬
‫ابتدا به یک فرد دهنده ‪ CSF‬می‬
‫زنند تا تعداد استم سلها اشان‬
‫زیاد شود بعد با آسپیراسیون‬
‫از آن نمونه می گیرند و به‬
‫فرد گیرنده که از قبل به آن‬
‫اشعه داده اند تزریق می کنند‬
‫‪ ،‬فرد گیرنده در اینجا سیستم‬
‫ایمنی آن بسیار ضعیف شده ‪ ،‬در‬
‫نتیجه به بافت پیوندی حمله‬
‫نمی کند‪.‬‬
‫بیماری پیوند علیه میزبان‬
‫(‪)GHVD‬‬
‫‪ GHVD‬بدین علت به وجود می آید‬
‫‪ ،‬سیستم ایمنی گیرنده بسیار‬
‫ضعیف شده و در نتیجه بافت‬
‫پیوندی مغز استخوان می خواهد‬
‫علیه میزبان عمل کند ‪ 2 .‬نوع‬
‫داریم ‪:‬حاد ‪ ،‬مزمن‬
‫پیوند مغز استخوان ‪B.M.T‬‬
‫چند نکته ای از ارتباط ایمونولوژیکی مادر و‬
‫جنین‬
‫• جنین از لحاظ آنتی ژنیک ‪ ،‬سمی آلوژن (‪ )semi Allogen‬است یعنی بعضی‬
‫از آلوژن های جنین از پدر است و برخی از مادر اما چرا سیستم‬
‫مادر به آن حمله نمی کند؟!!!‬
‫‪ -1‬بافت دسیدوا که مانع از دسترسی سیستم ایمنی مادر به جنین است‪.‬‬
‫‪ -2‬سلولهای نمی توانند ‪ MHC‬پدری را عرضه کنند ‪ ،‬درنتیجه آنتی ژنهای جنین‬
‫نمی توانند توسط سیستم ایمنی مادر شناخته شوند‬
‫‪ -3‬سلولهای تروفوبالست انواع غیرکالسیک ‪ ( MHCI‬مانند ‪ HLA-G‬و ‪ ) HLA-E‬را عرضه‬
‫می کنند در نتیجه هم از دست ‪ CTL‬و هم ‪ NK‬سل نجات پیدا می کنند‪.‬‬
‫‪ -4‬سلولهای تروفوبالست مولکولهای کمک تحریکی ‪ B7-1‬و ‪ B7-2‬را ندارند و در‬
‫نتیجه سیستم ایمنی مادر را تحریک نمی کنند‪.‬‬
‫‪ -5‬سلولهای ‪ Treg‬حضور گسترده ایی در رحم دارند و لذا از پاسخ مادر علیه‬
‫جنین جلوگیری می کنند‪.‬‬
‫‪ -6‬سایتوکاینهایی مانند ‪ IL-4/5/10‬و هورمون ‪ βHCG‬و پروژسترون سیستم ایمنی‬
‫مادر را به سمت ‪ Th2‬ببرد تا سیستم ایمنی مادر به جنین خودش حمله نکند‬
‫‪ -7‬آنزیم ‪(IDO‬ایندول آمین ‪ 2-3‬دی اکسیژناز) ‪ ،‬که تریپتوفان را تجزیه می‬
‫کند‬
‫‪ -8‬مهار کننده کمپلمان مانند ‪Cryy‬‬
‫‪ -9‬بیان ‪ FASL‬در سطح سلولهای رحم که ‪ T‬سل مادری را مهار می کند‪.‬‬