Transcript سرطان ها
سرطان ها تعریف • • بیماری سرطان مجموعه ای پیچیده از بیماری هاست و تبدیل یک سلول طبیعی به یک سلول سرطانی فرایندی پیچیده و چند مرحله ای است . سرطان یک بیماری ناشی از تظاهر و تجلی غیر طبیعی ژن می باشد . 2 اهمیت سرطان ها • • • سومین علت مرگ و میر در ایران و دومین در دنیا دومین گروه بزرگ از بیماری های مزمن و غیر قابل انتقال عادات زندگی جدید ،افزایش مصرف دخانیات ،افزایش جمعیت و مسن شدن ترکیب سنی ،کنترل بیماری های عفونی و الگوهای زیست محیطی پیشگیری از بسیاری از سرطان ها ( 1/3موارد ) مقدور می باشد . 3 سیر طبیعی سرطان ها • میانگین طول عمر بیش از 1000بیمار سرطانی درمان نشده از سراسر دنیا 7/4ماه بوده است . • بیشترین میزان طول عمر 19 - 25سال گزارش شده است . • بقای عمر 5ساله به منزله درمان قطعی نیست . • انتشار سرطان ها : پیشرفت موضعی ( شایعترین شکل ) انتشار لنفاتیک ( شکست سد دفاعی موضعی ) انتشار سیستمیک ( بحرانی ترین و سرنوشت ساز ترین حادثه ) 4 موارد بدون عالمت ( تحت بالینی ) • • • • از نظر اپیدمیولوژی این مناطق حائز اهمیت می باشند : جهت مطالعه مکانیسم های سرطان زایی پیگیری سیر پیشرفت سرطان ها مکان مداوا و نجات بیمار از ابتالی بعدی به سرطان مهاجم و کشنده . 5 عوامل موثر در بروز سرطان ها • • عوامل شیمیایی :مواد شیمیایی سرطان زا به طرق مختلف می توانند ایجاد سرطان نمایند مثل سدیم ساخارین که جزو مواد promoterمی باشد و از طریق افزایش سیکل سلولی ایجاد بیماری می کند. سیگار و دخانیات :دود سیگار به خاطر داشتن هیدرو کربن پلی سایکلیک و نیز نیکوتین ( تولید کننده ی نیتروزامین ) باعث ایجاد سرطان ریه ،حنجره ،حلق ،مری ،پروستات و ...می شود . 6 • در سال 1996سیگار به تنهایی باعث مرگ 3میلیون انسان شده بود ( .سیگار بعنوان یک عامل خطر شناخته شده است) 25تا % 40کل موارد مرگ و میر ناشی از سرطان ها با استعمال دخانیات ارتباط داشته است ( .ارتباط در مقابل علیت)؟ • عوامل محیطی – ژنتیک ( نقش عوامل محیطی بیشتر از ژنتیک می باشد ) ؟ 7 عوامل موثر در بروز سرطان ها 2 • • • الکل :در تعامل با سیگار موجب بروز سرطان های دهان ومری به علت اثر سینرژیک با تنباکو در سرطان های دهان ، حلق ،حنجره و مری به علت آسیب نسج کبد باعث سرطان کبد مواد غذایی :ارتباط مستقیم سرطان های معده و مری با نیترات و نمک مواد غذایی نگهداری شده ارتباط سرطان کولون با رژیم غذایی پرچربی و کم فیبر نقش آفال توکسین نحوه پختن و سرخ کردن غذا ها 8 مواد رنگی و نگهدارنده به عنوان طعم دهنده و شیرین کننده و ... • عوامل زیست شناختی :حدود % 15از مجموع سرطان ها مربوط به بیماری های عفونی می باشند که می توان از آن میان به سرطان ناشی از هپاتیت Cو Bنام برد که هپاتیت ناشی از آن ها به سرطان کبد منتهی می گردند . 9 اپیدمیولوژی توصیفی • • • سن :بیماری کهولت (بعضی سرطانها مختص کودکان هستند) جنس :نئوپالسمهای اختصاصی – نئوپالسمهای با شیوع بیشتر در جنس مونث ( پستان ) و مذکر ( پوست ) شغل :سرطان اسکروتوم در کارگران تمیز کننده ی دودکش بخاری ها یا سرطان پوست در کشاورزان و سرطانهای ریوی در کارگران معادن و ... 10 توزیع جغرافیایی سرطان در ایران وفور سرطان در شمال و شمال غربی بیشتر از مناطق جنوبی و جنوب شرقی است • سرطان مری و معده در شمال ایران و آذربایجان بیشتر است . • فراوان ترین سرطان ها در بانوان : پستان ، %22 :مری ، %7.5 :غدد لنفاوی %5.9 :و دهانه رحم %5.7؟ فراوان ترین سرطان ها در مردان : پوست ، %11.7 :معده ، % 9.7 :غدد لنفاوی ، %9.2 :خون %8.1:و مری %7.3؟ • شایعترین سرطانها بدون توجه به نقش جنس عبارتند از: ریه – دستگاه گوارش – پستان – پروستات – دستگاه تناسلی و ... • • • • 11 پیشگیری و کنترل ( پیشگیری اولیه ) پیشگیری اولیه • آیا می توان از سرطان پیشگیری کرد ؟ بلی • چگونه ؟ عدم مصرف دخانیات واکسیناسیون امتناع از نوشیدن الکل اصالح عادات غذایی رعایت دستورهای ایمنی محیط کار حفاظت موثر در برابر نور خورشید ... 12 پیشگیری و کنترل ( پیشگیری ثانویه ) تشخیص زود رس و به موقع • غربالگری :تشخیص زودرس سرطان های خاص و ضایعه های پیش سرطانی در افراد بدون عالمت • • • • • • خود آزمایی پستان پاپ اسمیر آزمایش خون مخفی در مدفوع آزمایش پروستات ( ( PSA ماموگرافی ... 13 پیشگیری و کنترل ( پیشگیری ثالثیه ) • • • • جراحی شیمی درمانی پرتو درمانی ژن درمانی ،هیپرترمی ،ایمنوتراپی 14 سرطان ریه • • • • • سرطان ریه مهمترین علت مرگ از سرطان ها و شایعترین سرطان در سرتاسر جهان است . در مردان 3/2مرتبه بیشتر از زنان است . در افراد با وضع اقتصادی – اجتماعی پایین شیوع بیشتری دارد. مهمترین عامل خطر ،سیگار کشیدن است با شغل ارتباط تنگاتنگی دارد. 15 سرطان معده • • • • • • دومین عامل مرگ ناشی از سرطان ها با افزایش سن میزان آن باال می رود . در دهه های اخیر میزان آن کاهش یافته است . در بیماران دارای پولیپ معده ،گاستریت و ...بیشتر دیده می شود . مصرف سیگار ،الکل ،غذاهای نمک سود شده استعداد ژنتیکی 16 سرطان مری • • • • • • • • نهمین سرطان شایع در جهان به شدت کشنده با افزایش سن میزان بروز افزایش می یابد . مصرف توتون ،الکل و تریاک همراه با افزایش خطر سرطان مری میباشد. مصرف مواد غذایی نیتروزآمین دار ،نوشیدنی های داغ موثربودن عوامل اقتصادی و اجتماعی عوامل خارجی (سوختگی های شیمیایی) عوامل ژنتیکی 17 سرطان پستان • • • • • • شایعترین سرطان در زنان سومین سرطان در جهان در مردان به ندرت رخ می دهد از هر 9زن یک نفر در طول عمر به آن مبتال می شود . افراد با وضع اقتصادی و اجتماعی بهتر در خطر بیشتر ابتال هستند ( .شیردهی یک عامل پیشگیری کننده مهم میباشد) سن قاعدگی زودرس و سن یائسگی دیر رس خطر آن را زیاد می کند . 18